V r ij w il li g e
Magazine van het ZonMw-programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin
Oktober 2011
De speelbus komt laNgs
jonge sportcoaches in de wijk
opvoeDeN Doe je met z’N alleN
Positief opvoedklimaat in de wijk scheppen
kINDereN IN veIlIge haNDeN
Seksueel misbruik de baas
de zIN
Soms hoef je iemand alleen maar zachtjes aan te stoten.
Anderen hebben meer nodig om in actie te komen.
Dat komt het vaakst voor.
Kies dan voor aanjagen.
Hup, wat pit erin. S u c c e s verzekerd.
Kijk wel even of er al een lichte neiging tot actie is.
Anders heet het opjagen.
Daar zijn minder
goede ervaringen mee.
IN houd
Aanjagen
De zin | Aanjagen
2-3
In het land | europees jaar van het Vrijwilligerswerk
6-11
De inzet van | Projectleiders Allemaal Opvoeders
32-41
In je dromen | in gemeenten
42-43
In beeld | Projecten
56-62
goed geregeld | Seksueel misbruik de baas
84-93
reportages en interviews
prachtproject | Moby Dick is van ons allemaal
12-23
uitgesproken | Opvoeden doe je met z’n allen
24-29
op bezoek 1 | even lekker weg
44-45
In de wijk | De speelbus komt langs
48-55
op bezoek 2 | Promotour in Doedorp
64-65
mooi voorbeeld | The Family Factory
68-77
op bezoek 3 | Platteland ontmoet buitenland in ’t Zandt
80-82
Column
heleen jumelet | eigen inzet verdient ondersteuning
63
weten en doen
Neem een abonnement
30-31
Het vrolijke vrijwilligersspel
46-47
Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin
66-67
week van de Opvoeding
78-79
Congres: een wereld te winnen
83
Oktober 2011
IN het land
20 11
Europees Jaar van het
Vrijwilligerswerk
eeN NAjAAr VOl applauseN
De ruim 5 miljoen vrijwilligers Die in ons lanD actief zijn, krijgen Dit najaar een oorverDovenD applaus. Hun inzet maakt neDerlanD tot wat Het is: een prettig lanD om in te wonen. in De week van Het applaus (11 tot en met 18 september) gaven tientallen organisaties De aftrap voor een najaar vol applausen.
elke week zijn de vrijwilligers van de Voedsel- bank in rotterdam Ommoord en Oosterflank hard aan het werk. Ze voorzien de cliënten, die voor hun dagelijks eten afhankelijk zijn van de hulp van deze pakketten, van etens- waren. De vrijwilligers zorgen voor een kopje koffie, een soepje en een praatje. Dit doen ze
met een warm hart, met liefde voor de medemens die deze hulp hard nodig heeft!
Cliënten gaven samen met leerlingen van de gereformeerde Scholengemeenschap rand- stad deze vrijwilligers een enorm applaus en een gezellige maaltijd op school!
Vrijwilligers van
250 voetbalclubs
Feyenoord nodigde bij de bekerwedstrijd tegen AgOVV op 20 september duizenden vrijwilligers uit van haar ongeveer 250 amateurpartners uit het hele land. Met deze actie laat Feyenoord zien dat ze heel blij zijn met al die mensen die zich dag in dag uit inzetten voor het amateurvoetbal in Nederland. Het applaus gold uiteraard ook voor de vele mensen die zich belangeloos voor Feyenoord inzetten.
leerlINgeN die het helder zien
20 11
Europees Jaar van het
Vrijwilligerswerk
jongeren goeD bezIg
De Slinger jongeren maakte in de week van het Applaus een lustrumtour langs allerlei jon- gerenplekken zoals scholen en jongerencentra.
Met een speciaal gepimpte camper kwamen ze onder andere in Amsterdam, Haarlem, Den Haag, rotterdam, Almere en Hengelo. Daar zetten ze jongeren die vrijwilligerswerk doen in het zonnetje. Met leuke maatschappelijke activiteiten hieromheen werden ook weer andere jongeren geïnspireerd om hun talen- ten in te zetten voor een betere samenleving.
Blijvend groeien als
scoutINgvrIjwIllIger
Scouting vindt vrijwilligers en hun persoon- lijke ontwikkeling enorm bijdragen aan Scou- ting als grootste jeugd- en jongerenorgani- satie van Nederland. Op 18 september sloot deze organisatie de driedaagse Scout-in af met heel veel muzikanten van sambagroepen die een speciale remix ten gehore brachten met aangepaste bedankteksten voor de scouts. Veel jonge scouts in de leeftijd van 5 tot 15 overspoelden het terrein met han- denklappertjes en spandoeken. een Zuid- Amerikaans ritmisch applaus voor de 25.000 vrijwilligers die zorgen dat Scouting een belevenis is.
Feestelijke uitreikingen
De-meer-Dan-HanDen-awarDs trekken een mooi spoor Door neDerlanD. twee voorbeelDen van mooie uitreikingen.
zomerfeest in Hellevoetsluis
De gemeenten Hellevoetsluis en Brielle reikten samen acht meer-dan-handen-awards uit op een prachtig Zomerfeest bij Stichting PUSH en Vluchte- lingenwerk. De verrassing was groot bij de familie landgraf, riet ruylof, jan lageweg, Dick wezenaar, de lokale rabobank en de regionale organisaties Scouting, Sensoor en Vluchtelingenwerk. Zij ontvin- gen uit handen van wethouder jorriena de jongh een prachtig kunstwerkje voor de meer-dan-handen- awards.
zoNovergoteN uItreIkINg
in Amsterdam
in een zonovergoten Oosterpark reikten wethouder Freek Ossel en juryvoorzitter rudolf Buurma tijdens het Alliantie roots Open Air acht meer-dan-handen- awards uit. er waren vier publieksprijzen en vier juryprijzen voor vrijwilligers, vrijwilligersorganisaties en projecten die zich met hart en ziel inzetten voor anderen, die een kei zijn in het verbinden van mensen, die nieuwe ideeën in de praktijk brengen of die zorgen voor talentontwikkeling.
in de categorie Passie won Sinterklaas in Amsterdam de publieksprijs en Mike Mansfield, buddy bij de regenboog groep de juryprijs. radio Sunshine was de publiekslieveling in de categorie Verbinding en VONK Amsterdam kreeg de juryprijs in deze categorie. in de categorie Competentie kreeg Ans Bockma, vrijwilliger bij Dynamo, de publieksprijs en de Vrijwilligersacademie Amsterdam de juryprijs. in de categorie innovatie ont- ving Chatproject het luisterend Oog zowel de publieks- als de juryprijs.
Tielse wethouder eNthousIast
Op tien september applaudisseerden in Tiel tienduizenden mensen voor vrijwilligers. wethouder Henk Driessen: ‘Vaak worden evenementen of bepaalde activiteiten als iets vanzelf- sprekend ervaren. Veel mensen genieten van bijvoorbeeld een voetbaltoernooi, openluchtconcert, rommelmarkt voor de ver- eniging of kerk. wat vaak vergeten wordt, is dat dit meestal alleen maar mogelijk is door de inzet van de vrijwilligers.’
Foto Sjef lagro.
20 11
Europees Jaar van het
Vrijwilligerswerk
Vrijwilligerswerk beloond
een compliment versturen aan iemanD Die zicH vrijwillig inzet kan via www.vrijwilligerwerk.nl. wie een compliment ontvangt, maakt kans om tros-vrijwilliger van De week te worDen. De tros beloont elke week een vrijwilliger met een gouDen opsteker, uitgereikt Door een bekenDe neDerlanDer. van De sticHting De grootste familie Helpt, krijgt Hij € 1.000,- voor zijn vrijwilligerswerk. een paar gelukkigen:
laura vaN kooteN : samen met haar begeleidster een gouden duo
laura van Kooten is samen met haar begeleidster Marjolein engelen actief bij kindercentrum De Berk in Zeist. Dit is een dagverblijf voor kinderen met een verstandelijke en lichame- lijke handicap. Tijdens hun verblijf in de observatiegroep komt laura één dag in de week met de kinderen spelen. Zij kreeg de TrOS Opsteker van de week opgespeld.
jeroeN jaNmaat: ‘Bij de scouting leer je normen en waarden.’
jeroen begon ooit op zijn zesde als welp bij Scouting Nootdorp en is vanaf zijn vijftiende betrokken bij de begeleiding. Nu, ruim 25 jaar later, is hij nog steeds actief als beheerder van het clubhuis. Ook hij werd vrijwilliger van de week en kreeg de Opsteker opgespeld.
lIzette vaN De moosDIjk: drijfveer bij de reddingsbrigade
lizette is al tientallen jaren actief bij de reddingsbrigade Nederweert. Ze geeft zelf les in reddend zwemmen, neemt examens af en heeft een bestuurlijke pr-functie.
Ze is één van de grote drijfveren van de vereniging, al heeft de 47-jarige lizette de ziekte van Parkinson.
Kortom, ze is een belangrijke kracht voor deze reddings- brigade.
jaN mathIjseN: medeoprichter van Stichting Tess
Samen met een vriend zette jan Stichting Tess op.
Hij organiseert onder andere evenementen om zoveel mogelijk kinderen met een beperking dolfijnonder- steunende therapie op Curaçao te kunnen geven.
Mede dankzij deze therapie maken de kinderen een enorme stap in hun ontwikkeling.
De buurtfunctie terug naar de speeltuin
Meer weten?
www.vrijwillige-inzet.nl/P013
moby Dick is van ons allemaal!
VerSCHOleN iN eeN wOONwijK iN BeVerwijK ligT Al 64 jAAr De SPeelTUiN MOBy DiCK. SiNDS Mei VAN DiT jAAr iS HeT eeN BijZONDere NATUUrSPeelTUiN. iNZeT SPrAK MeT Vier VrijwilligerS UiT De BUUrT Die iNTeNSieF Bij De reNOVATie BeTrOKKeN wAreN. Bij grAPPig TOeVAl BegiNNeN HUN VOOrNAMeN AlleMAAl MeT De M VAN MOBy DiCK. MAAr MArjAN KAUFFMANN, MONiqUe SCHAAP, MAriCHel weel eN MArgOT reeSiNK HeBBeN Meer geMeeN: eNTHOUSiASMe, CreATiViTeiT eN DOOrZeTTiNgSVerMOgeN. DAAr HeeFT eeN BUUrT wAT AAN!
Tekst Afke Hielkema. Foto’s Hans Oostrum.
pracht project
De speeltuin was een paar jaar geleden nodig aan vernieuwing toe. Belangrijke knelpunten waren de veiligheid, de slechte afwatering en het gebrek aan speeltoestellen voor oudere kinderen. Bovendien was de speeltuin niet toegankelijk voor kinderen met een beperking. De buurtbewoners onderzochten voort- varend de mogelijkheden om de speeltuin nieuw leven in te blazen. Ze kwamen in contact met de NUSO, organisatie voor speeltuinwerk in Nederland.
Dat leidde ertoe dat Moby Dick één van de 45 speel- tuinen werd die kunnen worden begeleid binnen een project dat de buurtfunctie van speeltuinen beoogt te
versterken. De projectleider van de NUSO attendeerde de vrouwen er ook op dat de Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind (NSGK) in het kader van haar 60-jarig jubileum in drie jaar tijd 25 speeltuinen toegankelijk wilde maken voor kinderen met een beperking. Nog een mooie kans! Maar eerst moest de gemeente Beverwijk overgehaald worden om te investeren in de renovatie. Anders zouden de fondsen geen geld geven. Het is een intensief traject gewor- den, met ups en downs. Het resultaat mag er zijn:
een unieke natuurspeeltuin waar bewoners nauw bij betrokken zijn!
Sean (4), vertelt trots dat hij als eerste over de nieuwe brug heeft gelopen en vindt eigenlijk alles leuk.
‘Alleen de nieuwe glijbaan vind ik nog een beetje eng.’
Marjan Kauffmann:
‘De gemeente zag ons buurt- initiatief wel zitten. Deze speeltuin is al jaren een top- attractie, die wilden ze graag in stand houden. Maak maar een plan van aanpak, zeiden ze, dan praten we verder. De projectleider van de NUSO heeft ons daar goed bij geholpen. Behalve van de gemeente hebben we ook subsidie gekregen van ZonMw, NSgK, VSBfonds, jantje Beton, ANwB Fonds, Oranje Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, wijkertorenfonds en Fonds wiggers van Kerchem. Daarnaast hebben vele lokale ondernemers ons gesponsord, al dan niet in natura. Momenteel ben ik nog bezig om geld los te krijgen voor een roest- vrijstalen glijbaan. en neem maar van mij aan: die baan die gaat er komen!’Monique Schaap:
‘we hadden aanvankelijk een vrij traditioneel ontwerp. Toen hebben we de project- leider van de NUSO een keer meegenomen naar een kinderdagverblijf in de buurt waar ze een natuur- speeltuin aan het maken waren. Hij was meteen net zo enthousiast als wij. De richting was toen duidelijk.Samen met het hoveniersbedrijf De Twee Heren heb- ben we de tuin vervolgens organisch laten groeien. we
hebben dus niet gewerkt met een vaststaand ontwerp en bestek, maar gaandeweg samen de speeltuin ontwik- keld en gebouwd. De hovenier had daardoor ook ruimte om creatief te zijn. Zo bedacht hij opeens dat het leuk zou zijn om de zitbank van Moby Dick de vorm van een walvis te geven. leuk toch?’
Marichel weel:
‘Zo’n open aanpak vraagt om een strakke projectleiding en een vertrouwensrelatie met de aannemer. en een projectteam dat het doel goed voor ogen houdt. ik moest als projectleider soms streng zijn.Steeds maar weer de vraag stellen: is dit wat we willen, zitten we nog op koers? ik wilde ook beslist geen geld uitgeven dat we nog niet binnen hadden. Na een lange voorbereidingstijd hebben we deze klus met z’n allen waanzinnig snel geklaard. in september zijn we begon- nen, in januari hebben we opdracht verleend en in mei konden we open. Zo’n tempo maak ik in mijn gewone baan als projectleider zelden mee.’
Margot reesink:
‘we hebben in het hele renovatie- traject veel aandacht besteed aan communicatie. Dat is toevallig ook mijn vak. in het begin hebben we eenMarichel: ‘je staat er versteld van hoeveel creativiteit en handigheid er in je naaste omgeving zit. Deze keet bijvoorbeeld is afgetimmerd door een paar mannen uit de buurt. er is echt niemand van onze leden die helemaal niets gedaan heeft. een project als dit moet ook van iedereen zijn, je moet niemand buitensluiten. Daar hoort bij dat je delegeert en eigen inbreng van mensen waardeert.’
Patrick (bijna 8):
‘ik vind de brug en de uitkijktoren het leukst. je kunt
nu alleen geen waterbanen meer maken in de zandbak, dat is
wel een beetje jammer.’
professioneel sponsorinformatiepakket samengesteld.
we hebben regelmatig persberichten verstuurd en via nieuwsbrieven iedereen steeds op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen hier. Dat is goed voor het draag- vlak en de bekendheid. Het is nu ook buiten de buurt bekend dat hier een prachtige natuurspeeltuin is die ook toegankelijk is voor kinderen met een beperking.
De mensen komen vanuit heel Noord-Holland, soms met schoolklassen tegelijk.’
Monique:
‘eerlijk is eerlijk, de renovatie was best veel werk. Sommigen van ons hadden er bijna een fulltime vrijwilligersbaan aan. Als ik van vakantie terugkwam en zag wat er allemaal lag te wachten, dan dacht ik wel eens: vind ik dit nog leuk? Maar dan praat je elkaar weer moed in. Ons motto is: wie A zegt moet ook Z zeggen.’Marjan:
‘wij zijn erg gericht op samenwerking. Zo hebben we nauwe banden met de Stichting Kinder- opvang en de scouting, die praktisch onze buren zijn.waarom zou je niet van elkaars faciliteiten gebruik maken als dat in beider belang is? en weet je wat nou zo leuk is? De leidsters van het kinderdagverblijf merken dat de kinderen anders spelen sinds ze hier in de speel- tuin komen. Fantasievoller, rustiger en ze maken minder ruzie.’
Marichel:
‘wij willen onze ervaring graag delen met mensen die ook een natuurspeeltuin willen inrichten.Ze mogen altijd bij ons komen kijken en we willen ook best meedenken.’
Kick (4):
‘De nieuwe waterbaan is vet cool. Het water loopt er zo
leuk uit. en de grote glijbaan is ook spannend. Maar voor de kabelbaan ben ik nog te klein.’
Marjan: ‘Ons eigen enthousiasme is een belangrijke motor achter het succes.
wij dragen uit dat Moby Dick van ons allemaal is. geen kleine clubjes die de dienst
uitmaken, we doen het met z’n allen voor onze kinderen. Misschien kost het ons
daardoor geen moeite om vrijwilligers te vinden. Mensen willen graag bij de club
horen, ook die vibe voelen.’
Margot: ‘we zijn pas sinds mei weer open, maar het is nu al een succes. Ons ledental
stijgt en de verkoop van dagkaartjes ook. leuk is dat er steeds meer allochtone vrouwen
met hun kinderen komen. we merken dat de buurtbewoners elkaar beter leren kennen
door de ontmoetingen in de speeltuin. Na de vakantie willen we dat verder uitbouwen,
bijvoorbeeld door interculturele en inloopactiviteiten te organiseren.’
Monique: ‘we hebben nu ook aantrekkelijke speelvoorzieningen voor oudere kinderen. Het is mooi om te zien hoe die grote jongens hun fantasie hier uitleven.
De kleintjes vinden dat leuk en ze leren er ook van. Sommige jongeren blijven betrokken als ze te oud zijn voor de speeltuin. Dan houden ze toezicht of helpen bij een buurtactiviteit. wij houden die pubers er graag bij!’
Paul Berlee, gepensioneerde buurman van Moby Dick:
‘Mijn vrouw heeft hier als kind nog gespeeld, haar moeder zat in het eerste bestuur van de speeltuin. Dat schept een band. wij vinden het gezellig, die leven- digheid. ik hou het voorterrein bij, dat doe ik graag. Het is zo’n leuke enthousiaste club jongelui. en ’s avonds hou ik ook altijd een oogje in het zeil.’
josée Berlee:
‘laatst was er een hele schoolklas in de speeltuin. Ze gingen een liedje zingen en toen heb ik vanuit de tuin zachtjes meegezongen. Als onze kleinkinderen straks groot genoeg zijn, ga ik er met hen ook zeker heen.’
Henk Bleyendaal, projectleider van de NUSO:
‘Moby Dick laat goed zien hoe je zoiets kunt aanpak- ken. Ze hebben een enthousiast jong bestuur en er zat ook veel deskundigheid in het renovatieteam. ik heb ze vanuit het NUSO met plezier begeleid. Vorig jaar hebben ze meegewerkt aan een presentatie over ons project in leiden, waar ook voormalig minister rouvoet bij aanwezig was. Ze hadden daar een uitstekend verhaal.
een voorbeeld van vrijwillige inzet met een professionele uitstraling!’
Maurits (bijna 8):
‘De oude speeltuin vond ik maar middelmatig.
De vogelnestschommel is het leukst. ik vind het wel jammer dat
ik niet meer kan voetballen achterin.’
uIt gesproken
Mireille geMMeKe werKT Bij HeT NeDerlANDS jeUgDiNSTiTUUT eN iS De STUreNDe KrACHT ACHTer AlleMAAl OPVOeDerS, eeN PrO- jeCT DAT OUDerS, FAMilieleDeN, BUUrTBewONerS eN ANDere ‘MeDe- OPVOeDerS’ STiMUleerT elKAAr Te ONDerSTeUNeN. Ze iS er STerK VAN OVerTUigD DAT HeT BeTer iS AlS NieT AlleeN OUDerS ZiCH OM jONgereN BeKOMMereN, MAAr HUN Hele OMgeViNg.
OpvOeDeN
DOe je MeT Z’N
AlleN
Tekst Mariette Huisjes. Foto’s Sietske raaijmakers.
‘It takes a village to raise a child.’
Dat is een Afrikaans spreekwoord en de ti- tel van een boek geschreven door Hillary Clinton. Het wil zeggen dat niet alleen de ouders maar ook grootouders, ooms, tan- tes, leraren, buren en ouders van vriendjes invloed hebben op hoe een kind zich ontwikkelt. Het idee van de pedagogische civil society bouwt voort op die oude ge- dachte. Een kind groeit het beste op in een veilige omgeving met hechte sociale ver- banden, waar mensen niet onverschillig staan tegenover elkaar en elkaars kinderen.
Nee, de pedagogische civil society is niet bedoeld om te bezuinigen.
Er wordt wel een beroep gedaan op vrijwil- ligers en de professionele hulpverleners doen een stapje terug. Maar dat is niet in de eerste plaats bedoeld om de overheid geld te besparen. Ouders zijn vaak onzeker;
ze weten niet of ze het goede doen in de opvoeding. We willen hen niet afhankelijk maken van deskundigen, maar het ver- trouwen geven dat ze dingen zelf kunnen oplossen. We willen ook dat ze zich ge- steund voelen door hun omgeving en de verantwoordelijkheid voor de opvoeding met anderen delen.
waarden; dat ligt heel gevoelig. Maar er zijn ook situaties waarin het wél functio- neel is om je ergens tegenaan te bemoeien.
Als kinderen bijvoorbeeld rotzooi trappen in de wijk, dan moet je ouders daarop aan durven spreken. Waar de grens ligt tus- sen opvoedkwesties die privé zijn en waar je ook ongevraagd raad moet geven, kan ik niet precies zeggen. Dat is een kwestie van experimenteren. Maar we willen in elk geval af van dat taboe. Er moet juist veel ge- praat worden over opvoeding!
Het project Allemaal Opvoeders is de concrete uitwerking van het idee van de pedagogische civil soci- ety.
We helpen mensen op weg om in hun gemeente te verkennen hoe jeugd, ouders, buurtbewoners, vrijwilligers en andere be- trokkenen meer voor elkaar kunnen beteke- nen. Zo zal er – hopen we – in die gemeen- ten een veilige, stimulerende omgeving ontstaan, waarin het goed opgroeien is. Het project is in 2009 van start gegaan, toevallig in een periode dat er van alles verandert in het jeugdbeleid: eerst moesten in elke ge- meente ondersteunende activiteiten op het gebied van gezondheid, opgroeien en op- voeden worden gebundeld in Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s). Die zijn er inmid-Tot voor kort was het jeugdbeleid vooral gericht op probleemgeval- len.
Daar zie je nu overal een reactie op.Gemeentes hebben meer interesse voor alledaagse opvoedvragen, in plaats van zich alleen maar te bekommeren om die kleine groep met wie het echt fout loopt. Nu overheerst een meer positieve blik: hoe kun je een klimaat scheppen waarin kinderen zich zo goed mogelijk kunnen ontplooien en hun talenten tot volle bloei brengen?
Voor zo’n klimaat is een sterke pedago- gische civil society van belang. En ja, daar- mee kun je ook voorkomen dat er serieuze problemen ontstaan, die de gemeenschap veel geld kosten.
Het lijkt wel of er een taboe rust op het delen van twijfels over de op- voeding, of het je bemoeien met de opvoeding van kinderen die niet de jouwe zijn.
Zo’n taboe is niet in het belang van de jeugd. Natuurlijk zijn er opvoedkwesties die privé zijn. Ik zou het ook niet fijn vinden als de buren mij erop aanspreken dat ze mijn kinderen te veel naar Nickelodeon zien kijken, in elk geval niet als dat op een betweterige of verwij- tende toon gebeurt. Hoe je je kinderen opvoedt is nu eenmaal doortrokken vandels, maar ze moeten nog vaste vorm krij- gen. Daarnaast bereiden gemeenten zich er nu op voor dat ze in de toekomst meer gaan doen aan de zorg voor jeugdigen met serieuze problemen, een verantwoorde- lijkheid die nu nog bij de provincies ligt.
Dat laatste is misschien wel een stimulans voor gemeenten om extra hun best te doen om te voorkomen dat kinderen en jongeren zo ontsporen dat ze intensieve zorg no- dig hebben. Al met al is er een vruchtbare voedingsbodem voor nieuwe ideeën en een nieuwe aanpak.
De professionele hulpverlener trekt zich wat terug, maar het is zeker niet de bedoeling om te- gen ouders en buurtbewoners te zeggen: ga het nu maar zelf doen, prettige wedstrijd.
Integendeel! Bij- zonder aan Allemaal Opvoeders is dat de CJG’s juist een cruciale rol vervullen in het ondersteunen van burgers en het op gang brengen van vrijwilligersactiviteiten.Zij zorgen voor gelegenheden en plekken waar ouders elkaar kunnen ontmoeten, of waar jongeren en de mensen uit hun omge- ving met elkaar in gesprek kunnen gaan.
De CJG’s houden ook in de gaten of zich problemen voordoen, en leggen hun oor te
er MOeT jUiST
veel GeprAAt wOrDeN
OVer OPVOeDiNg!
luisteren om erachter te komen waar de buurt behoefte aan heeft. De CJG’s zorgen dat de activiteiten van de gemeente, scho- len, peuterspeelzalen, vrijwilligersorgani- saties, welzijnsstichtingen en woningbouw- verenigingen goed op elkaar afgestemd zijn. En ten slotte dragen zij uit hoe belang- rijk het is dat iedereen meehelpt om een buurt tot een goede opgroeiomgeving te maken.
Aan Allemaal Opvoeders doen elf gemeenten mee.
We hebben een lange aanlooptijd gehad, maar in de meeste ge- meenten heeft de nieuwe visie op de rol van burgers bij opvoeden en opgroeien een stevige voet aan de grond gekregen. Er zijn allerlei activiteiten opgezet: variërend van een Koerdische moederochtend in Maas- tricht tot opvoeddebatten in Eindhoven of voetbaltoernooien voor ouders en kinderen in Enschede. Daarbij gaat het trouwens lang niet altijd om compleet nieuwe din- gen. Soms kijken gemeenten met een iets andere blik naar wat er al is. In Zaanstad bestonden bijvoorbeeld zwangerschaps- groepjes die bij elkaar kwamen voor en di- rect na de bevalling. Die blijven nu langer bestaan, zodat ouders met kleine kinderen ook nog iets aan elkaar hebben.Natuurlijk laat de oude werkwijze zich niet één twee drie vervangen door een nieuwe.
Het goed luisteren naar en samenwerken met ouders en vrij- willigers uit de buurt loopt nog niet overal even soepel. De mensen van de gemeente zijn nu eenmaal gewend om alles zelf te doen. Als het nodig is, bieden wij een in- tensieve begeleiding bij het overschakelen naar de nieuwe werkwijze. Meestal worden mensen gaandeweg steeds enthousiaster.Mijn ideaal is dat in de toekomst steeds meer mensen en instanties zich actief gaan inzetten voor een goed opvoedklimaat.
Laatst zag ik er- gens een aankondiging van een crèche die op zaterdag een fietstocht organiseerde voor ouders en kinderen uit de buurt. Dat soort initiatieven bedoel ik nu. De CJG’s hebben een voortrekkersrol, maar ik hoop echt dat het steeds normaler zal worden om je verantwoordelijkheid te nemen als mede-opvoeder.ik hoop dat Allemaal Opvoeders zich als een inktvlek zal verspreiden.
Naar andere gemeenten dan de elf die er nu mee bezig zijn, maar ook binnen de gemeenten zelf. Dat het gedachten-goed achter de pedagogische civil society verankerd raakt in gemeentelijke beleidsplannen en dat de afdeling jeugdbeleid gaat samenwerken met andere afdelingen van de gemeente, bijvoorbeeld welzijn of volkshuisvesting.
mireille gemmeke is van huis uit politicoloog, maar heeft zich altijd ook voor jeugd geïnteres- seerd. Ze promoveerde op een proefschrift over de politieke vorming van basisschoolleerlingen.
Na haar promotie werkte ze als beleidsonder- zoeker op het gebied van kinderopvang, onder- wijs en gemeentelijk jeugdbeleid. Sinds 2009 is Mireille gemmeke als adviseur en onderzoeker verbonden aan het Nederlands jeugdinstituut (www.nji.nl). Zij is getrouwd en heeft twee dochters, van twaalf en zeven.
Meer informatie:
www.allemaalopvoeders.nl
Neem een abonnement of bestel kosteloos extra magazines om uit te delen tijdens een evenement, congres of activiteit.
Kijk op www.vrijwillige-inzet.nl
Gratis!
Vrijwillige IN zet
een magazine vol inspiratie!
te StrAK BeHeer IS eeN HAN- DICAp Als projectleider doe ik twee dingen: aanjagen en verbinden.
ik laat me graag uitnodigen bij bijeenkomsten van beroepskrachten en vrijwil- ligers. Daar leg ik het streven naar een goed opvoedklimaat als gezamenlijke missie op tafel. ik vraag de mensen wat er in hun wijk moet gebeuren, wat ze zelf kunnen doen en wat ze nodig hebben. ik stimuleer de beroepskrachten ook om goed te luisteren naar jongeren en hun ouders. Helaas zijn werkplan- nen en tijdsbudgetten tegenwoordig nogal dominant bij organisaties. er is daardoor nauwelijks ruimte om snel in te spelen op spontane initiatieven vanuit de wijk. je kunt zo’n idee wel een jaar later in een werkplan opne- men, maar dan is de schwung eruit. jammer, want het is zo mooi om te zien wat er bereikt wordt als je wél kunt aansluiten bij de behoeften uit de wijk.
leonie reumers is als projectleider verbonden aan het Cjg in eindhoven. een jaar geleden besloot ze met het project Allemaal Opvoeders te beginnen in de wijk Vlokhoven. Van daaruit verspreiden succesvolle initiatieven zich nu als een inktvlek over de stad.
de IN zet van
Tekst Mariëtte Huisjes. Foto’s Sietske raaijmakers.
eeN ANDere BrIl Zit je met allemaal professionele hulpverleners om de tafel, dan wil zo’n gezelschap nog wel eens ver weg drijven van de gewone, alledaagse vragen waar ouders echt mee zitten. Het programma Allemaal Opvoeders reikt ons een andere bril aan. we zijn nu veel alerter op wat ouders zelf willen en wat ze voor elkaar kunnen beteke- nen. Dat laatste laten we steeds terugkomen, in persoonlijke gesprekken, in de artikelen die we plaatsen in huis-aan-huisbladen en bij de beant- woording van vragen op onze website: praat ook eens met de buurvrouw of met je moeder. Bij thema-avonden stimuleren we ouders nu om met elkaar in gesprek te gaan in plaats van alleen maar te luisteren naar een professional. Die bijeenkomsten zijn er een stuk levendiger op geworden!
pim van Hulst heeft vanuit de gemeente enschede aan de wieg gestaan van het Cjg in die stad. Zij en haar collega’s laten zich graag inspireren door het project Allemaal Opvoeders.
HerKeNBAAr eN tOCH verNIeU- weND in groningen is laagdrempelige opvoedondersteuning al der- tig jaar traditie. De spel- en opvoedwinkels functioneerden als ontmoetings- plek voor ouders en kinderen. Dat zijn nu Cjg’s geworden, wat betekent dat ze vaker open zijn en dat ze zijn uitgebreid met een consultatiebureau, een maatschappelijk werker, een pedagogisch ondersteuner en soms een verlos- kundige. De gedachte achter Allemaal Opvoeders is voor ons dus niet nieuw, maar juist herkenbaar. we gebruiken het programma vooral om onszelf scherp te houden en ook om ons voordeel te doen met de goede ideeën uit de rest van het land. Zo geven we nu geen lezingen meer over opvoedthema’s, maar we maken er theater van, met speciaal uitgedoste ‘nannies’, die op de kermis of het schoolplein het gesprek aangaan. in een tijd waarin er veel verandert en vernieuwt geeft Allemaal Opvoeders richting aan onze plannen en gedachten.
Anita Schnieders is senior beleidsadviseur Onder- wijs en jeugd in de stad groningen en heeft daar zes spel- en opvoedwinkels omgebouwd tot Cjg’s.
Henk Bruns werkt als strategisch beleids- medewerker Onderwijs en jeugd bij de gemeente Sittard-geleen. Hij heeft daar het nieuwe Cjg opgezet en is nu bezig dat verder vorm te geven.
wIJ wIlleN vrAGeN vOOr ZIJN
we wachten niet tot ouders en jongeren bij ons komen, maar zoeken hen op,
op school, thuis of in de wijk. Daar houden onze pedagogisch medewerkers
spreekuur. Volgens de principes van Allemaal Opvoeders zetten ze ook acti-
viteiten op. Zo hebben we in de wijk Born gesprekken georganiseerd tussen
jongeren die voor overlast zorgden en buurtbewoners die daar last van had-
den. Tot die tijd communiceerden ze alleen via de wijkagent en raadsleden,
in plaats van rechtstreeks. Het gesprek liep eerst stroef, maar kwam uitein-
delijk toch op gang. er ontstond meer begrip voor elkaars belangen. De jon-
geren veroorzaken nu minder problemen en de oudere buurtbewoners zijn
verdraagzamer. Dit soort projecten zijn voor ons een kans om de Cjg’s een
gezicht te geven en stevig wortel te laten schieten.
SteeDS DeZelFDe BOODSCHAp Op veel verSCHIlleNDe MANIereN
‘wij hebben Allemaal Opvoeders toegepast in een bestaande overlegstruc- tuur: de werkgroep rond drie brede scholen in de wijk Kaatsheuvel west- Pannenhoef. Daarin nemen behalve de schooldirecteuren ook de school- maatschappelijk werkster, een welzijnswerker, de wijkcoördinator en ikzelf namens het Cjg deel. we proberen de activiteiten in de buurt meer op elkaar af te stemmen. Op ouderavonden, buurtspeeldagen en in de dagelijkse prak- tijk van de leerlingenzorg, overal laten we nu hetzelfde geluid horen: dat het belangrijk is om een goede sfeer en een goed opvoedklimaat in de wijk te hebben en dat we daar samen voor moeten zorgen. Het gaat niet van de ene dag op de andere, maar ik merk dat de nieuwe aanpak aanslaat. Vroeger ging het in de werkgroep altijd alleen maar over de kinderen, nu gaat het steeds vaker ook over de ouders.’
Marga tegelaars is ketenregisseur voor Allemaal Opvoeders in loon op Zand.
Zij coördineert drie deelprojecten:
versterking van buurtkracht, schoolloop- baanbegeleiding en opleiding van Cjg- medewerkers tot pedagogisch adviseur.
IN je dromen
‘Ik verwacht dat we als gemeenten steeds meer te maken krijgen met
‘de nieuwe vrijwilliger’. Druk bezet, maar best bereid om een uurtje van zijn tijd te besteden. Er zijn mooie voorbeelden van hoe je ook hen kunt werven en inzetten. Laten we die goed benutten. We moeten ook blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Ik denk dan: richt je vooral op jonge mensen en experimenteer met sociale media om ze in hun wijk te bereiken. Voer in je gemeente ook een fundamenteel gesprek over vrijwillige inzet. Je móet wel, gezien de bezuinigingen en wat daardoor straks niet meer kan. Het is juist goed als mensen in hun eigen woongebied voor hun eigen omgeving helpen zorgen. Dat versterkt de onderlinge betrokkenheid. En dat is toch wat we willen?’
Annemarie Jorritsma
Voorzitter VNG, Lid Nationaal Comité van aanbeveling Europees Jaar van het vrijwilligerswerk
#ikverwachtdatwealsgemeentensteedsmeertemakenkrijgenmetdenieuwevrijwilliger
#drukbezetmaarbestbereidomeenuurtjevanzijntijdtebesteden
#erzijnmooievoorbeeldenvanhoejeookhenkuntwerveneninzetten
#latenwediegoedbenutten
#wemoetenookblijvenzoekennaarnieuwemogelijkheden
#ikdenkdanrichtjevooralopjongemensenenexperimenteermetsocialemediaomzeinhunwijktebereiken
#voerinjegemeenteookeenfundamenteelgesprekovervrijwilligeinzet
#jemoetwelgeziendebezuinigingenenwatdaardoorstraksnietmeerkan
#hetisjuistgoedalsmenseninhuneigenwoongebiedvoorhuneigenomgevinghelpenzorgen
#datversterktdeonderlingebetrokkenheid
#endatistochwatwewillen
op bezoek 1
Meer weten?
www.vrijwillige-inzet.nl/P023
NiVON NATUUrVrieNDeN NeDerlAND OrgANiSeerT VOOr eeNOUDergeZiNNeN Die VAN eeN MiNiMUMiNKOMeN MOeTeN rONDKOMeN eeN ONBeZOrgDe VAKANTieweeK.
UiTerAArD MeT HUlP VAN VrijwilligerS. De geZiNNeN DOeN NieUwe CONTACTeN OP, NeMeN weer Deel AAN HeT MAATSCHAPPelijK VerKeer eN KereN VOl gOeDe MOeD TerUg iN HUN DAgelijKS leVeN.
Foto’s Hans Oostrum.
eVeN lekker weg
Op het drieprovinciënpunt van groningen, Friesland en Drenthe ligt Natuurvriendenhuis Allardsoog in een rustige, mooie omgeving. Tussen weilanden met koeien aan de ene kant en bos, heide en zandverstui- vingen aan de andere kant vierden de gezinnen hier vakantie. Tijdens de week deden de ouders en kinderen mee aan het activiteitenprogramma.
Ze bakten, knutselden, fietsten, zwommen en bezochten een attrac- tiepark in de buurt.
Op woensdagochtend lieten de kinderen hun bakkunsten zien.
Van tarwebloem, tarwemeel, gist, zout, margarine, melk maakten ze luxe broodjes. De kinderen hadden vooral veel plezier in het kneden van het deeg en het vlechten van de broodjes. Daarna werden de broodjes ingesmeerd met eigeel en versierd met sesamzaad of maan- zaad. Tijdens de lunch die middag kon iedereen genieten van de vers gebakken broodjes.
eerder die week hadden de ouders en kinderen van plastic flessen en papier-maché katten en honden gemaakt. Op woensdagmiddag beschilderden de kinderen en ou- ders die zelfgemaakte beeldjes met waterverf. Ze konden er al hun creativiteit in kwijt. Het werden ware kunstwerken. Nadat de verf was opgedroogd, werkten ze de beeldjes af met een laagje vernis.
Drie vrijwilligers verzorgden de hele week het eten. Tijdens het ontbijt maakte iedereen ook de lunchpak- ketjes. Het avondeten bestond uit een macaronischotel, zelf gebakken pizza’s, friet met salades of er werd gebarbecued. Na het eten deden ouders en kinderen de afwas.
’s Avonds konden de kinderen nog wat spelletjes doen. Zodra de kin- deren op bed lagen keken de ouders film, deden aan theatersport of praatten ze met een drankje wat na.
Naast de vakantie op Allardsoog werden er op nog drie plaatsen in Nederland dergelijke vakanties georganiseerd. Behalve de een- oudergezinnen, mogen er ook gezinnen meedoen die door vluchtelingenwerk Nederland zijn voorgedragen. Ook volgend jaar organiseert het Nivon weer nieuwe projecten onder de noemer Maxi- maal Sociaal Kapitaal.
vrijwil
liger
vrijw illiger
vr
ijwil liger
ijw vr ige ill r
vrijwilliger vrijwilliger
vrijwilliger vrijwilliger 6 De VNg-promotour is langs geweest in jouw
gemeente. Nieuwe vrijwilligers melden zich aan.
ga naar 12.
9 Het is gelukt om sponsoring voor je project van lokale middenstanders te krijgen. ga naar 15.
19 je vaste contactpersoon bij de gemeente vertrekt.
Sla 1 beurt over om kennis te maken met zijn vervanger.
27 Het debat tussen beroepskrachten en vrijwilligers over jeugd en opvoeden was een succes. ga naar 34.
31 je wijkproject mislukt omdat je vergeten bent samenwerking te zoeken met bestaande organisaties
zoals woningbouwverenigingen, politie en de gemeente. Blijf staan tot een andere
speler op dit vak komt; dan mag jij verder en hij/zij moet blijven zitten.
33 je hebt subsidie aangevraagd. Helaas, het duurt even voor je antwoord krijgt. Sla een beurt over.
37 De nieuwe burgemeester is zelf een enthousiast vrijwil- liger. ga naar 40.
42 Helaas, je vrijwilligersdag is helemaal verregend. er kwam bijna niemand. ga terug naar 39.
45 jouw vrijwilligersorganisatie heeft beleid opgesteld dat aansluit bij de verklaring ‘in veilige Handen’ over preventie van seksueel misbruik. ga naar 48.
50 een groot verslag van jullie evenement in de krant. De wethou- der is geïnteresseerd in uitbreiding van het project. ga naar 55.
52 je hebt te weinig aandacht besteed aan ondersteuning van je vrijwilligers. Blijf staan tot een andere speler op dit vak komt:
dan mag jij verder, en moet hij blijven zitten.
54 Twee jongeren die een maatschappelijke stage deden, besluiten te blijven. ga naar 57.
58 je luisterde te weinig naar wat vrijwilligers inbrach- ten. Ze liepen allemaal teleurgesteld weg.
Terug naar start, opnieuw beginnen.
spelregels
wie het hoogste gooit, begint. Zet zoveel vakjes als je ogen gooit.
– Gooi je bij de eerste worp 4 en 5, ga je direct door naar vakje 53.
– Gooi je bij de eerste worp 3 en 6, ga je direct door naar vakje 26.
Kom je op een vrijwilliger (blauw veld), dan zet je nogmaals het aantal dat je gooide.
Kom je op een rood of groen veld, lees dan wat je moet doen.
Om het spel te winnen moet je precies op veld 63 uitkomen.
Gooi je meer, dan tel je vanaf 63 weer terug. Kom bij het terug- tellen op een vrijwilliger (blauw veld), dan zet je nogmaals het
benodigdheden:
Twee dobbelstenen
Zoveel pionnen als er spelers zijn
U kunt het spel ook downloaden:
het vrolijke vrijwilligers spel
5
45
41
52 54
23
58
59
31
27
32
36
37 33
6
9 42
9
50 19
18
14
st art
IN de wijk
De speelbus
KOMT lANgS
Foto’s Hans Oostrum.eeN AANtAl wIJKeN IN NeDerlANDkrijgt dit jaar sport- coaches op bezoek. Zoals in wageningen met een bus vol met sport- en spelattributen en een aantal jongeren die als vrijwilliger de activiteiten begeleiden. Kinderen uit de buurt kunnen zich naar hartenlust uitleven.
Met Het prOJeCt COACHeS 16-21vangt het Nederlands instituut voor Sport en Bewegen (NiSB) een heleboel vliegen in één klap. Kinderen kunnen zich vermaken en zijn in de eigen wijk gezond in beweging. Dat geldt ook voor de coaches. Dat zijn jongeren van 16 tot 21 jaar die over het algemeen relatief lage kansen op de arbeidsmarkt hebben. Het NiSB geeft hen een korte sport- en beweegopleiding, zodat ze aan de slag kunnen als organisator van buurtsportactiviteiten. Dat geeft hen betere kansen op een baan waardoor ze makkelijker een plaats in de maatschappij kunnen vinden. Te vaak be- landen jongeren uit aandachtswijken in hangjongeren- groepen en criminaliteit. geen beter middel om hen te bereiken dan sport.
NISB GAAt Op ZeS pIlOtlOCAtIeSverspreid over het land aan de slag met elk twaalf jongeren tussen de 16 en 21 jaar. Zij verzorgen als sportcoach een groot aantal activiteiten voor jonge kinderen (6 tot 16 jaar) in hun wijk, onder toeziend oog van een jongerenbegeleider.
Het is de bedoeling dat minstens 48 van de 72 jongeren het diploma van de cursus leider Sportieve recreatie halen. Na evaluatie moet in 2012 een kant-en-klaar draaiboek op de NiSB-site staan waarmee professionals, welzijnswerk, gemeente en sportverenigingen zelf aan de slag kunnen.
De coaches kwamen met de mobiele speelbus onder andere langs bij wijkcentrum Pomhorst in wageningen waar ze de aftrap opluisterden van het seizoen Sportief Pomhorst Open 2011-2012. De kinderen hadden de bus snel gevonden. Materialen uitladen, opbouwen en even kort alle taken verdelen. Het skeltermateriaal vindt gre- tig aftrek onder de jongere kinderen.
De speelbus blijft voortdurend bemand door twee coaches. Kinderen kunnen de hele dag bij hen terecht met vragen, opmerkingen of een zomaar een leuk gesprek. Al doende worden de coaches-in-de-dop aan- gesproken op hun verantwoordelijkheidsgevoel en wordt hun zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde vergroot. Zelf kunnen ze daardoor een goede invloed hebben op jeugd die ze onder hun hoede krijgen.
De (sport)coaches begeleiden in samenspraak de spel- activiteiten, zodat iedereen mee kan doen en eventuele problemen niet uit de hand lopen. De kinderen hebben de grootste lol, maar in het onderlinge gedrang wil er wel eens iets mis gaan waar de coaches op in moeten spelen. De glijbaan is absoluut favoriet vandaag. Maar wel netjes om de beurt!
Aan alles komt een eind, ook aan deze enerverende dag.
Alles wordt opgeruimd, de coaches kunnen terugkijken op een geslaagd evenement. De kinderen lijken onver- moeibaar. Nog even een zetje geven aan de bus….
IN beeld
Moeders Informeren moeders. ervaren moeders (vrijwilligsters) gaan maandelijks op bezoek bij nieuwe moeders en praten met hen over de opvoeding en verzorging tot het kind 18 maanden oud is.
Projectleiding: Nederlands jeugdinstituut Foto Henk Braam/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P079
Jong en groen. jongeren participeren in projecten waarbij ze hun creativiteit volop kunnen inzetten bij de inrichting van openbaar groen in hun directe woonomgeving.
Projectleiding: Stichting Alexander Foto jaco Klamer/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P016
Doorstart Opvoedingsondersteuning voor gezinnen met kinderen tussen zeven en veertien jaar door ervaren en getrainde vrijwilligers
Projectleiding: Humanitas Foto Koen Verheijden/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P025
Vrijwillige inzet is ‘in’. Het wordt vaak gekop- peld aan het stimuleren van de eigen kracht van burgers, zeker wanneer het gaat over op- groeien en opvoeden. De achtergrond van deze positieve trend varieert. Van het inzicht dat versterking van eigen kracht leidt tot geluk en meer probleemoplossend vermogen tot de zorg over een te ver doorschietende verzorgings- staat waar burgers van afhankelijk zijn. een pragmatische reden is de kostenpost: hulp kost geld en vrijwillige inzet is goedkoper. Dit laat onverlet dat het stimuleren van eigen oplossend vermogen en een appel doen op eigen inzet positief is. Maar niet iedereen is daar zonder hulp toe in staat. wat als je geen netwerk hebt om op terug te vallen? wat als problemen te complex zijn?
Vrijwillige inzet is niet nieuw: het romantische beeld van een vroeger met meer gemeenschaps- zin en solidariteit komt ieder decennium in een of andere vorm naar voren. Niets zo variabel als het interpreteren van geschiedenis. Natuurlijk verandert de samenleving maar de kern van vrijwillige inzet is en blijft dat het simpelweg leuk en zinvol is om samen met anderen te
werken aan zaken die er volgens jou toe doen;
opgroeien tot participerende burgers is in iedere tijd en elke samenleving van groot belang. ech- ter, soms is bescherming of extra zorg nodig en dan komen professionals in zicht.
Al een aantal maal hoorde en las ik de stelling dat professionals meer op hun handen moeten gaan zitten. Dat menige organisatie voor zorg en welzijn het eigen belang nastreeft en zich- zelf in stand houdt door mensen afhankelijk te maken. Dit is niet alleen een onterechte veral- gemenisering: het is tevens ondermijnend voor de samenleving. weerzin tegen een bemoei- zuchtige overheid wordt als excuus gebruikt om de meer kwetsbaren in onze samenleving minder steun te bieden en niet meer te hel- pen kansen te creëren en te pakken. Het vergt specifieke kennis, kunde en compassie om als beroepskracht steun, soms bescherming en (tijdelijk) hulp te verlenen. Dat doe je juist door de eigen kracht van jeugdigen, hun ouders en mensen uit de omgeving te stimuleren. lering trekken uit goede en slechte voorbeelden helpt hierbij. Solidariteit, vakmanschap en eigen ver- antwoordelijkheid zijn niet elkaars tegenpolen.
eigen inzet
Heleen jumelet voorzitter programmacommissie vrijwillige inzet voor en Door jeugD en gezin
verdient ondersteuning
Mijn buurt; ONZe buurt! Ouders en kinderen ontwikkelen met elkaar instrumenten om te werken aan andere sociale omgangsvormen in de buurt met respect voor verschillende culturen.
Projectleiding: Stichting Alleato Centrum voor Maatschap- pelijke Ontwikkeling Foto Kees van de Veen/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P038
op bezoek 2
Meer weten?
www.vrijwillige-inzet.nl/P088
TijDeNS HeT eUrOPeeS jAAr VAN HeT VrijwilligerSwerK TOUrT De PrOMOBUS VAN De VereNi- giNg NeDerlANDSe geMeeNTeN
(VNg) DOOr HeT Hele lAND OM OVerAl VrijwilligerS iN HeT ZONNeTje Te ZeTTeN. ZO OOK AFgelOPeN AUgUSTUS iN ZeVeNAAr TijDeNS eeN PrACHTig KiNDerFeeST ONDer HeT MOTTO ‘DOeDOrP’. eeN weeK lANg KONDeN KiNDereN ZiCH UiTleVeN iN DiT DOrP, lieFDeVOl OPgeZeT eN BegeleiD DOOr Meer DAN 100 Vrijwil- ligerS. Veel VAN HeN HeBBeN
er Vrije DAgeN AAN OPgeOF- FerD OM DiT FeeST MOgelijK Te
MAKeN. Tekst en foto’s Cees Kruithof.
promotour iN DOeDOrP
iedereen kan verzoekplaten aanvra- gen bij de brandweer-discobus. Te- vens fungeert de auto als communi- catiecentrum: ’er is een rode hamer vermist. wil de vinder/ster die naar de brandweerauto brengen?’
Kinderen leefden zich, onder begelei- ding van een vrijwilliger, uit op de Sutu wall, een voetbalmuurtje, onderdeel van de VNg-promotour.
Als vrijwilliger moet je over een sterke rug beschikken. wat één kind mag, wil de volgende natuurlijk ook.
Oef!
iedereen kon zich lekker uitleven.
Ook de vrijwiligers. Bijvoorbeeld als een wezen uit ‘The Future’, één van de thema’s uit het Doedorp.
en toen was er soep. Die de kinderen
’s ochtends zelf hebben gemaakt, onder begeleiding van een superkok, dat wel!
Het springkussen van de VNg-pro- motietour was een trekpleister van jewelste. Vrijwilligers van Doedorp houden ook hier een oogje in het zeil.
residence Ola in aanbouw. Aan het eind van de week zijn deze houtske- letten omgetoverd tot een archi- kindertectisch dorp.
350 Kinderen en een aantal vrijwil- ligers op de foto. Achter de kinderen staat de brandweerauto van de promotietour VNg, met ‘cheering’
discjockeys op het dak.
Blij en gelukkig spoeden de kinderen zich, na de afsluiting van de dag in de circustent, naar hun wachtende ouders. Morgen weer een dag, en wat voor één!
Bijna thuis. joop de Poortwachter (rechts) regelt het verkeer: ‘wat een dag, hé? geweldig, al die glun- derkoppies!’
INZetpakket
Voor een goed opgroeiklimaat in wijken is samen- werking tussen gemeenten, Centra voor jeugd en gezin, welzijnswerk, vrijwilligersorganisaties en andere burger- initiatieven essentieel. wilt u in uw gemeente een debat organiseren over het samenspel tussen vrijwilligers en professionals bij opvoeden en opgroeien? Bestel dan de gratis toolkit met handige tips, affiches met stel- lingen, stemkaarten, zaalversiering, suggesties voor werkvormen, voorbeeldbrieven, checklists en achter- grondinformatie.
DeBAtbijdrage
gemeenten kunnen een financiële bijdrage van maximaal 1.200 euro aanvragen voor het organiseren van zo’n dialoog tussen professionals en vrijwilligers. Meer info op www.vrijwilllige-inzet.nl
HeT ZONMw-PrOgrAMMA Vrijwillige iNZeT STiMUleerT De ACTieVe rOl VAN BewONerS VAN BUUrTeN, wijKeN eN DOrPeN Bij HeT OPVOeDeN eN OPgrOeieN VAN KiNDereN eN jONgereN. DAArBij riCHT HeT PrOgrAMMA ZiCH SPeCiAAl OP SAMeNwerKiNg eN UiT- wiSSeliNg TUSSeN geMeeNTeN, jeUgDZOrg, welZijNSwerK eN VrijwilligerSOrgANi- SATieS. wAT KUNT U VAN ONS VerwACHTeN? wANNeer ViNDT wAT PlAATS?
vrijwillige inzet
voor en door jeugd en gezin
Zet vast in uw agenda: 14 juni 2012
Volgend jaar organiseren het ZonMw-programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin samen met het programma Diversiteit in het jeugdbeleid op 14 juni een groot congres over alle resultaten van beide programma’s.
INZet komt naar u toe
Opent uw gemeente een Cjg? Komt binnenkort de VNg-promotour van het europees jaar van het Vrijwilligerswerk langs? Het iNZeTteam kan uw activiteit een feestelijk tintje geven met een korte quiz, een paar uitdagende stellingen en de overhandiging van het iNZeTpakket. Neem contact met ons op voor meer informatie: vrijwilligeinzet@zonmw.nl
Volg ons op twItter
wilt u op de hoogte blijven van onze activiteiten? Kijk dan regelmatig op www.vrijwillige-inzet.nl of volg ons op twitter: @vrijwilliginzet
wANNeer vindt wAt plaats?
Op www.vrijwillige-inzet.nl vindt u in de rubriek in Agenda een over- zicht van allerlei activiteiten van het ZonMw-programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin die de komende tijd plaatsvinden.
Debatten, congressen, u kunt het allemaal snel opzoeken.
Tekst Afke Hielkema. Foto’s Hans Oostrum.
BeN je ZwANger OF NeT BeVAlleN, DAN iS iN NeDerlAND De HUlP gOeD geregelD.
DAArNA wOrDT HeT STil eN STAAN De jONge OUDerS er AlleeN VOOr. TOT er ieTS MiS gAAT iN HeT geZiN, DAN iS er weer geNOeg HUlP BeSCHiKBAAr. DAAr MOeTeN we wAT AAN DOeN BeDACHTeN jAN willeM rOSeBOOM, ZijN VrOUw eN eeN BeVrieND OUDerPAAr AAN De KeUKeNTAFel. iN 2008 riCHTTeN Ze THe FAMily FACTOry OP. ANNO 2011 iNSPirereN DUiZeNDeN OUDerS iN Meer DAN ZeSTig geMeeNTeN elKAAr OM ieTS MOOiS Te MAKeN VAN HUN geZiNSleVeN.
THe FAMily
FACTOry:
Meer weten?
www.vrijwillige-inzet.nl/P026
ouders maken iets moois van hun gezin
mooI voorbeeld
‘Ik begon vanuit een idealis- tische gedachte, met een flinke dosis naïviteit,’ vertelt Jan Willem Roseboom .
‘Die heb je trouwens ook wel nodig. Als ik van tevoren had geweten wat er allemaal bij komt kijken, dan had ik me misschien nog wel een keer bedacht.’De initiatiefnemers legden allereerst hun oor goed te luisteren bij andere ouders.
Hoog op hun verlanglijstje bleek meer con- tact met andere ouders te staan, dieper gaand dan de gesprekjes op het school- plein. Zo ontstonden de workshops De Tijd van je Leven: vijf avonden waarop ouders intensief met elkaar praten over wisselende thema’s. Roseboom:’Op de eerste serie kre- gen we ontzettend enthousiaste reacties.
Toen dacht ik: hé, dit zou wel eens heel leuk kunnen worden.’
In korte tijd is The Family Factory uitgegroeid tot een levendige or- ganisatie van ouders voor ouders .
Al meer dan 2500 vaders en moeders deden mee aan De Tijd van je Leven. Die ouders zetten met elkaar weer allerlei activiteiten op poten, zoals een MoederOntmoetMo- ment, koffiegesprekken op scholen (Meet the parents) en Inspiratiedagen. Aandacht voor specifieke doelgroepen kan een vol- gende stap zijn, vertelt Roseboom. ‘We ont- wikkelen nu bijvoorbeeld workshops voor kersverse ouders. Ook verkennen we wat
we kunnen doen voor gezinnen met jonge tieners die de overstap naar het voort- gezet onderwijs maken. Ouders kunnen zoveel voor elkaar betekenen en dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Om een voorbeeld te noemen: in Amersfoort moeten ouders met een begeleide omgangs- regeling naar een ‘tussenvoorziening’ in Utrecht om hun kind te zien. Daar zou ik dus echt iets aan willen doen. Het moet toch te organiseren zijn dat iemand in Amersfoort z’n huiskamer even beschikbaar stelt zodat die ontmoeting dichtbij en in een huiselijke sfeer kan plaatsvinden!?’
De Tijd van je Leven is een groot succes.
Ouders hebben veel aan de work- shops. Ze zijn bewuster bezig met hun gezin en genieten er ook meer van. Vaak houden deelnemers na de workshops contact. The Family Factory wil dat potentieel graag benutten. ‘Daarom zetten we nu Gezins- netwerken op. Het idee daarachter is sim- pel: jij hebt een gezin en ik heb een gezin, hoe kunnen wij iets voor elkaar betekenen?De sleutel ligt in een soort kernploeg van ouders die dingen bedenken, activiteiten organiseren, een website beheren, enzo- voort. We gaan dit concept vanaf septem- ber in drie of vier gemeenten uittesten.’
Een euforisch moment voor Jan Willem Roseboom was toen
hij hoorde dat The Family Fac- tory mocht deelnemen aan het Groeiprogramma van het Oranje Fonds.
‘Dat is toch een soort keurkorps, als je daar in mag, hebben ze echt wel ver- trouwen in je. Net als de steun vanuit het programma Vrijwillige Inzet stimuleert ons dat enorm om onze ideeën verder te concretiseren. De uitdaging is nu om onze activiteiten te verduurzamen, zodat we ook verder kunnen als de steun wegvalt.Deze fase vraagt om een nieuw soort vrij- willigers, doeners die het ook leuk vinden om te netwerken. Niet iedereen heeft het in zich om op een schooldirecteur af te stap- pen met de vraag of er workshops op school gegeven mogen worden. Toch gebeurt dat al op verschillende plaatsen en de scholen reageren erg enthousiast.’
The Family Factory startte vlak voordat de Centra van Jeugd en Gezin (CJG) werden opgericht
. Door al die aandacht voor jeugd en gezin ontstond er een gunstig klimaat voor de jonge organisatie. Toch kwam de samen- werking met de CJG’s moeilijk op gang.Roseboom: ‘Deze centra waren tot voor kort erg intern gericht, druk met het re- gelen van de onderlinge samenwerking.
Bovendien zijn de mensen die daar werken vooral getraind in zaken als preventie, mul- tiproblematiek, achter de voordeur kijken
en zo. Ouders zien ze in de eerste plaats als cliënten, niet als vaders en moeders.
Gelukkig is dat aan het veranderen. De visie is ook steeds meer dat ouders een zichtbare rol moeten krijgen in het CJG. We gaan bin- nenkort samen met tien CJG’s inspiratie- markten voor ouders organiseren, dus er begint echt schot in te komen.’
Aan ideeën geen gebrek bij The Family Factory.
Toch trapt Roseboom een klein beetje op de rem. ‘We moeten wat we al hebben eerst stevig neerzetten en prioriteiten stellen. Wat we nu het hardst nodig hebben zijn enthousiaste mensen die zich structureel willen inzetten om ons concept uit te bouwen. Voldoende finan- ciële middelen zijn natuurlijk ook pret- tig maar dat komt wel goed. Als het idee klopt, komen de middelen er meestal wel achteraan.’ In bredere zin pleit Roseboom ervoor dat organisaties die zich op jeugd en gezin richten de krachten bundelen.‘De heersende visie is dat de overheid geen dingen moet oplossen die mensen zelf kun- nen regelen. Laten we nou eens samen kij- ken hoe we dat grote potentieel van ouders kunnen benutten. De overheid kan dat pro- ces versterken en ondersteunen. En daar mag wat mij betreft flink bij geëxperimen- teerd worden!’
Hé, dit zou wel eens heel leuk
kunnen worden
gerlinda
(33) enTheo
(35) grutter wonen metMila
(6),Femke
(5) enlizet
(2) inZwolle.
Theo is manager bij een zorginstelling en dat is bepaald geen negen-tot-vijfbaan. gerlinda noemt het gezin ‘mijn hoofdbaan’ en werkt daarnaast een ochtend per week in de zorg. Sa- men volgden ze het afgelopen seizoen De Tijd van je leven. ‘we zouden het iedereen aan- raden!’
gerlinda:
‘wij vinden het allebei best lastig om ons voor langere tijd aan iets te verbinden.Het leven is al druk genoeg. Maar dit was zes avonden, dat is te overzien. Het was bovendien heel praktisch. leuk materiaal en geen lange verhalen. De workshopleider, ook een ouder, hield een korte inleiding en daar gingen we dan met elkaar over praten. Het is frappant hoe je allemaal tegen dezelfde dingen aanloopt in je gezin. Door die herkenning krijg je een klik en je kunt elkaar ook ideeën aanreiken om het eens anders aan te pakken.’
gerlinda:
‘Mij heeft het erg geholpen om een gezinsvisie en -missie op te stellen. Daar- mee focus je op wat je als ouders belangrijk vindt voor je gezin. wij vinden het bijvoorbeeld belangrijk om vaak op vakantie te gaan. eerder dacht ik dan: de buren zullen wel denken, gaanze nou al weer weg? Nu denk ik: ja, zo doen wij dat en welke prioriteiten anderen stellen, dat moeten zij weten. Dat voelt stevig.’
Theo:
‘ik ben door deze workshops nog be- wuster naar de balans tussen werk en gezin gaan kijken. Het was al zo dat ik het eten kook en samen met gerlinda de kinderen naar bed breng. ’s Avonds ga ik dan weer aan het werk.we hebben nu ook ingevoerd dat elk van ons regelmatig iets alleen met de oudste twee kin- deren doet. Dat is gewoon leuk en niet alleen voor de kinderen. we moeten trouwens wel op- passen dat daar de klad niet in komt. De waan van de dag zuigt je zo weer mee.’
gerlinda:
‘we hebben niet echt contact ge- houden met de ouders van de groep, maar als ik ze tegenkom, herken ik ze wel meteen. je hebt toch behoorlijk kwetsbare dingen met elkaar gedeeld. Op zich zou het best goed zijn als hier een gezinsnetwerk uit voort zou komen. Maar dan moet het wel heel praktisch en steunend zijn. ik heb geen behoefte aan zo maar wat met elkaar kletsen, dat doe ik wel met m’n vrien- den.’Gerlinda en theo hebben de tijd
van hun leven met
het gezin Grutter!
‘ik
las in de Culemborgse Courant dat The Family Factory workshopleiders zocht voor de Tijd van je leven. Dat sprak me meteen aan.ik wilde al wat meer de trainingskant op en ik vond dit een prachtig concept. Het gezin is de tijd van je leven, je weet het wel maar je be- seft het niet altijd. Het leek me leuk om daar met andere ouders een aantal avonden aan te besteden.’
‘Het
mooie aan De Tijd van je leven is dat het een programma is van ouders voor ouders. we gaan niet uit van problemen. Het gaat vooral om persoonlijke bewustwording, van je eigen potentie en die van je gezin. Als workshopleider ben je geen expert, je bent gewoon een ouder die het programma leidt en ook haar eigen vra- gen inbrengt. ik denk dat de deelnemers in de workshops net zoveel hebben gehaald als ge- bracht. Ze doen vooral ook bij elkaar inspiratie op.’‘ik
heb de workshop samen met een vriendin gegeven. wij waren beide superenthousiast, ook over het materiaal en de werkvormen. Blijk- baar straalden we dat uit, want er zat meteen veel energie in de groep. De vaders en moeders waren heel openhartig. we deden een keer een oefening met de stelling: ik vind dat ik genoeg tijd voor mijn gezin heb. je gaat op een plek op een lijn staan om aan te geven in hoeverre de stelling voor jou geldt. Vervolgens ga je met elkaar in gesprek: waarom sta je daar, waar zou je liever willen staan? Dat werkt heel verhelde- rend.’‘Als
workshopleider ben je ook verant- woordelijk voor de locatie en de werving. Dat laatste vond ik misschien nog wel het lastigste.Het kost veel tijd en overtuigingskracht om mensen over te halen om mee te doen. Daar hadden wij trouwens wel Koninklijke assisten- tie bij. Net toen wij begonnen met werven, stond in de lokale krant dat willem Alexander de Family Factory had bezocht. Mooiere publi- citeit konden we ons natuurlijk niet wensen!’
Joyce de wit,
moeder van twee kinderen (10 en 11), duurzaam- heidsadviseur, geeft als vrijwil- liger de workshop De tijd van je
leven.
renske
enemile
van Velsen, beide 36, zijn de ouders vanjulia
(5) enAnne
(3). Zijwerkt parttime als tolk russisch en daarnaast als vrijwilliger voor daklozen. Hij is bestuurslid/
directeur a.i. bij de Politievakorganisatie ACP.
renske en emile stelden het gezin altijd al voor- op, maar sinds ze De Tijd van je leven gevolgd hebben, zijn ze er nog bewuster mee bezig. Dat gunnen ze andere gezinnen ook. renske neemt deel aan het gezinsnetwerk Houten in oprich- ting. emile denkt mee over een Family Factory vestiging in Houten.
renske:
‘De Tijd van je leven heeft ons veel geleerd. Zo hebben we een aantal familie- rituelen ingevoerd en op zondagmiddag doen we altijd iets met z’n vieren. we hebben ook hele concrete tips van andere ouders gekregen, bijvoorbeeld over hoe om te gaan met ‘dat- lust-ik-niet’-gedrag van de meiden. Het is nu ‘s avonds een stuk rustiger bij ons aan tafel.’emile:
‘Als je jonge kinderen hebt en een drukke baan, leef je voordat je het weet langs elkaar heen en vergeet je hoe bijzonder het is om een gezin te hebben. De Tijd van je leven helpt je om dat patroon te doorbreken. ik geef eerlijk toe dat renske me er naartoe heeft moeten slepen, maar ik ben heel enthousiast over wat het heeft opgeleverd.’renske:
‘we zijn met negen moeders uit de Tijd van je levengroep verder gegaan met het MoederOntmoetMoment. Dat groepje moet doorgroeien tot een gezinsnetwerk in Houten.we komen ongeveer zes keer per jaar bij elkaar en gebruiken daarvoor het materiaal van de Family Factory. Het idee is dat je in kleinere groe- pen meer de diepte in kunt gaan en elkaar ook heel praktisch kunt steunen. Op dit moment zijn we nog met alleen vrouwen, maar de uit- daging is om ook de vaders er bij te betrekken.
Die moeten vaak wat schroom overwinnen om in een groep over gezinsproblemen te praten.
Maar als ze eenmaal die drempel over zijn, wor- den ze enthousiast.’
emile:
‘De psychiater Carla rus legde mij ooit uit hoe belangrijk de binding van kinderen met hun ouders is voor hun latere ontwikkeling. Het gezin is bij uitstek de plek waar dat moet ge- beuren. Veel problemen in de samenleving zijn wellicht te voorkomen als kinderen opgroeien in stabiele, liefdevolle gezinnen. Daarom wil ik graag meehelpen om gezinnen hier in Houten sterker te maken.’.
renske:
‘ik denk dat een gezinsnetwerk in Houten in een behoefte voorziet. ik zie het wel gebeuren dat er over twee jaar 300 gezinnen bij aangesloten zijn. Deze gemeente heeft het hoogste echtscheidingspercentage van Nederland. Zou dat komen doordat ouders te veel willen werken en geen tijd meer hebben voor elkaar en de kinderen? ik weet het niet, maar ik denk het wel. gescheiden ouders kun- nen ook veel baat hebben bij gezinsnetwerken, zij staan er dan niet helemaal alleen voor. ik vind het gezin heel belangrijk. Daarom span ik mij in voor The Family Factory.’Gezinsnetwerken,
graag met vaders
erbij!
Week van de Opvoeding
Opvoedfeiten:
– in de periode 1980-2005 is de tijd die ouders wekelijks aan kinderen besteden bijna verdubbeld tot 13,9 uur voor moeders en 6,3 uur voor vaders.
– Ouders brengen ongeveer 15 procent van hun vrije tijd door met het hele gezin.
– Meer dan 15 procent van de vaders en 20 procent van de moeders heeft soms twijfels over de mate waarin zij de opvoeding van hun kinderen aankunnen. Ouderschap is
voor de helft van alle vaders en meer dan de helft van de moeders moeilijker dan ze van tevoren dachten.
– De meeste ouders krijgen regelmatig steun uit hun netwerk, vooral van ouders, vrienden en kennissen.
– Buren worden zelden of nooit om advies gevraagd.
van 10 tot 17 oktober staat Nederland in het teken van de week van de Opvoeding. In het hele land vinden allerlei activiteiten plaats. van opvoeddebatten tot voorleesochtenden en van mobiele koffietafel tot beste opa/omaverkiezing. Ouders, verzorgers, kinderen en jongeren krijgen tijdens deze eerste landelijke week van de Opvoeding de kans om ervaringen over opvoeden en opgroeien te delen en de gewone alledaagse vragen aan elkaar te stellen. Doel van de week van de Opvoe- ding is om tijdens alledaagse ontmoetingen vaders en moeders met elkaar over opvoeding te laten praten.
Bron: www.weekvandeopvoeding.nl
Op www.weekvandeopvoeding.nl leest u wat er allemaal te doen is tijdens de week van de Opvoeding.
