De educatieve republiek vs
de pedagogische civil society
Hans Van Crombrugge
HI Gezinswetenschappen Odisee
Expoo 2015
Vragen
• Uitgangspunt opvoedingsondersteuning:
¿Zijn de ouders burgers?
¿Of zijn alle burgers opvoeders?
¿Is de relatie tussen professionals en
ouders een van burgers?
Geen retorische vraag!
• Praktische consequenties voor plaats en rol van ouders in opvoedingsondersteuning
• Praktische consequenties voor verhouding tussen professionals en ouders
• Theoretische impact: verschil tussen
pedagogische civil society en educatieve
republiek
Antwoord/stelling
• Alle leden van samenleving zijn betrokken
partij bij opvoedingsondersteuning, niet alleen de pedagogische civil society
• Als burgers van een samenleving hebben een pedagogische verantwoordelijkheid
• Relatie tussen belanghebbenden is deze tussen burgers
• Ze vormen samen een educatieve republiek
Opbouw
• Drie verschillende types van ouders als burgers
• Engeland: ouders = bourgeois => medebeheer
• Duitsland: ouders = consument => professional eerste en laatste woord
• Frankrijk: ouders = citoyens => eerste mede-opvoeder
• Interpretatie: verschillende historische
achtergrond m.b.t. verhouding overheid-gezin (minimaal)
• Optie voor educatieve republiek (vs pedagogische
civil society) als denkkader
Engeland (1)
• Recente evolutie m.b.t. Children’s centres:
• Kritiek op duaal systeem + terugkeer liberalism
• Public Service Mutuals & Localism Act
• Mede-eigenaarschap en -bestuur
• Gemeenschapscentra:
• kinderopvang, gezondheidszorg, werkgelegenheid
• Met en voor kinderen
• Informatie voor ouders
Engeland (2)
=> medebestuur:
Veronderstelde meerwaarde voor ouders en gezinnen:
Meebepalen doelstellingen, verzekeren tegemoetkomen aan
behoeften, versterkt zelfvertrouwen, persoonlijke ontwikkeling en
‘employability’, transfer naar ouderlijk functioneren
voor de centra:
Duidelijke accountability naar ouders toe, duidelijkheid over meerwaarde, sterkere band met lokale gemeenschap
voor de lokale overheden:
Lokaal gestuurde innovatie en creativiteit, rendementsverhoging en kostenbesparing, beperken tot kerntaken door sterke civil society
Duitsland (1)
Eltern-Kind-Zentren
• Grote regionale verschillen (Länder, Grootsteden)
• Nood aan samenwerking verschillende diensten aan gezinnen
• Samenwerkingsverband met in centrum kinderdagverblijf en/of oudervormingsinstelling; met onderwijs,gezondheidszorg,
jeugddiensten, arbeidsbemiddeling, integratiediensten, huisvesting, volwassenenvorming
• Vaak verzuild
Verschillende organisatievormen
• Kita plus
• Coöperatiemodel
• Centrum
Duitsland (2)
Plaats en rol van ouders:
• Geen medebestuur
• Adviesraden indien verplicht (Kita)
• Lage participatiegraad (hoger opgeleid)
• Moeilijke communicatie ouders-professionals
• Vaak heel sociaal/ideologisch homogeen
• Totaal geen vorm van samenwerking ouders of
professionals als burgers
Duitsland (3)
Historische achtergrond:
• Onderwijs = publiek => volledig overheid
• Gezin = privé => heel terughoudende overheid
• Ideologisch ‘Verdacht’: staatscollectivisme (Nazi,
DDR)
Frankrijk (1)
Réseaux d’Écoute, d’Appui, et d’Accompagnements des Parents
Aanleiding:
• Alle ouders i.p.v. bepaalde groepen
• Integraal alle aspecten gezinsleven i.p.v. fragmenteerde en geïsoleerde diensten
• Alle maatschappelijke actoren i.p.v. pedagogische professionals
=> Netwerken – dynamiek van ‘sociale associatie’
Frankrijk (2)
Opzet:
Opvoeders ondersteunen in samenwerken en steun vinden bij elkaar
Lokale civiele netwerken
ouders, professionals, …., iedereen
Frankrijk (3)
Principes:
(1) ‘bientraitance’ ~ empowerment republikeinse principes
pedagogisch vertaald
(2) ‘coéducation’ ~ ouders eerst, maar
niet alleen
Frankrijk (4)
Lokaal netwerk, maar nationaal kader - tegen uitsluiting
- convivialité
- pact gezin-republiek : elkaar steunen
Nationaal beleid kan prioriteiten stellen i.k.v. algemeen belang Gemeenschappelijk doel:
transmissie republikeinse waarden emancipatie
socialisatie
Stad en/of regio neemt initiatief, schrijft project uit
Frankrijk (5)
Historische/politieke context
• Opvoeding is politiek gebeuren
• Ondersteuning maatschappelijke verantwoordelijkheid
• Relatie ouders-professionals: die van burgers = citoyens
• Gezamenlijk overleg over algemeen belang
• Res publica => niet alleen opvoeders, alle burgers
Conclusie
• Frans model van educatieve republiek krijgt mijn voorkeur boven pedagogische civil society om opvoedingsondersteuning c.q.
‘Huizen van Kind’ verder te conceptualiseren
• Argument: Maximale empowerment van alle actoren
• Meerwaarde t.o.v. Civil Society Model:
• Constructieve plaats voor professsionals en overheid
• Ook andere actoren kunnen hun ‘belangen’ inbrengen in algemeen belang
• ‘Provincialisme’ van het lokale overstijgen
• Actief burgerschap als principe =>
• Groter sociaal kapitaal: Linking (naast bonding en bridging van civil society)
Hans Van Crombrugge
Hoofdlector Pedagogiek
Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Odisee
Huart Hamoirlaan 136 1030 Brussel www.hig.be
02/240 68 40
Hans.vancrombrugge@odisee.be
Voor meer gedetailleerde informatie en literatuurverwijzingen:
‘Zijn ‘ouders’ (als burgers) welkom in het Huis van het Kind? in: K. Emmery (2013).
Gezinsbeleid in 2012. De rol van het gezin en de burger in de Huizen van het Kind. Brussel, HIG, p.224-252.
[http://www.hig.be/sites/default/files/publicaties/van_crombrugge_h._- _zijn_ouders_als_burgers_welkom.pdf]
