07-01-2003    M. van Barlingen Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid District 8 – Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid District 8

" ...

Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid District 8

Definitieve versie

Amsterda m , 7 januari 2003

M. van Barlingen I n opd racht van:

Stadsdeel Westerpark Stadsdeel Bos e n Lommer Stadsdeel Oud West

Inhoudsopgave

Colofon ⁴

1 Inleiding ⁵

1 . 1 Aanpa k district 8 5

1 . 2 Leeswijzer 6

2 Westerpark ⁸

2 . 1 Algemeen 8

2 . 2 Veiligheid i n Westerpark 8

2 . 3 Jongerenoverlast i n Westerpar k 9

2 . 4 Jeugdcriminaliteit i n Westerpark 1 0

2 . 5 Buu rtind icatoren 1 1

2 .6 Oorzaken e n risicofactoren 1 2

2 . 7 Aan bod e n aanpak vanuit het stadsdeel 1 2

2 . 8 Lacunes, knelpunten en kansen 1 5

2 . 9 Knel punte n , aanpak e n kansen samen g evat 1 7

3 Bos en lommer ^{1 9}

3 . 1 Algemeen 1 9

3 . 2 Veiligheid i n Bos e n Lommer 1 9

3 . 3 Jongerenoverlast i n Bos e n Lommer 20

3 . 4 Jeugdcrimi naliteit i n Bos e n Lommer 2 1

3 . 5 Buurtindicatoren 22

3 . 6 Oorzaken e n risicofactoren 23

3 . 7 Aan bod e n aanpak vanuit het stadsdeel 24

3 . 8 Lacu nes , knelp unten e n k ansen 2 5

3 . 9 Knelpunte n , aanpak e n k a n s e n samengevat 27

4 Oud West ²⁹

4 . 1 Algemeen 29

4 . 2 Vei ligheid in Oud West 29

4 . 3 Jongerenoverlast i n O u d west 30

4 . 4 Jeugdcriminaliteit i n O u d West 3 1

4 . 5 Buurtindicato re n 32

4 . 6 Oorzaken e n risicofactoren 32

4 . 7 Aan bod en aanpak vanuit het stadsdeel 33

4.8 Lacunes, knelpunten en k a n se n 3 5

4 . 9 Knelpunten , aanpak en k a n se n samengevat 37

5 District en stad ³⁹

5 . 1 Politie 39

5 . 2 J u stitie 40

5 . 3 Werkvirus (Jongerenloket Maatwerk) 41

5 . 4 D e rol v a n part ners o p districtsniveau 4 1

5 .4 Stadsbreed aanbod 4 1

5 . 5 Aansluiting o p het stadsbrede aan bod 43

6 Wat willen we bereiken? ⁴⁴

7 Wat gaan we doen? ⁴⁷

7 . 1 Een (stevi ge) aanpak van concrete overl ast door jongeren 47

7 . 2 Stroomlijning van bestaande structuren voor signalering e n toeleiding 50 7 . 3 Effectieve i nzet specifiek (preventief) a a n bod o p stadsdeelniveau

Pagina 2 Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8

5 2

DSP -groep

8 Naar meetbare resultaten 54

8 . 1 Resultaten per maatregel 54

8 . 2 Effecten van d e maatregelen 55

9 Organisatie en structuur ⁵⁸

9 . 1 Communicatie 5 8

9 . 2 Profiel van d e p rogrammac oördinator 59

1 0 Financiën 60

Bijlagen

Bijlage 1 Bronnenlijst 62

Pagina 3 Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSP - groep

Colofon

Dit Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid is opgesteld door de klan kbord g roep Jeugd en Veilig heid district 8 i n opdracht van de stadsdelen Westerpark, Bos e n Lommer en Oud West . In d e klan kbordgroep hebben zitti ng : de beleids­

medewerkers Jeugd en de beleidsmedewerkers (i ntegrale) Vei l i g heid van de d rie g e noemde stadsdelen, het hoofd Welzijn van stadsdeel Westerpark, de portefeuillehouder jeugd van het D i stricts M a nagement van de pol itie en een vertege n woordiger van J u stitie in de Buurt d istrict 8.

In decem ber 2 002 is dit p l a n geaccordeerd door zowel de subdriehoek van d i stri ct 8 als de afzonderlijke Dagelijks Besturen van de betrokken stadsdele n .

Bij de ontwi kkeling en h e t opstellen van d it plan is ondersteu n i n g verleend door Marije van Barlingen van D S P-g roep .

V o o r m e e r i nformatie k u n t u contact opnemen met:

Stadsdeel Westerpark, sector Welzij n , Fred Kok, 020 5 8 1 040 9 .

Pagina 4 Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSP -g roep

1 Inleiding

De a a n p a k v a n jeugdcriminaliteit staat de laatste jaren hoog o p d e politieke agenda. Sinds i n 1 995 i n dat kader het programma ' Binden of Boeien' is gestart i n A m sterdam hebben di verse betrokken partije n zich dan ook gevonden in een i ntensievere samenwerking e n zijn er tal van repressieve en preventieve m a atregelen ontwi kkeld . De ruime d oelstelling van ' Binden of Boeien' - alle jongeren naar school of aan het werk - heeft er echter ook toe geleid d at een groot aantal van die maatregelen m i n of meer los van elkaar staat . Bove n d i e n bleek u it de evaluatie van de eerste jare n . Binden of Boe ien' dat v a n veel van die maatregelen en proj ecten onvoldoende duid elijk is in hoeverre z e daadwerkelijk effectief zij n .

O p basis v a n d i e ervaringen wordt i n d e notitie . H oofd lijnen Jeugd e n Vei l i g heid 200 1 -2004' v a n d e gemeente Amsterdam e e n nieuwe fase i n d e aanpak v a n jeugdcrimi naliteit aangekondigd . Aangegeven is dat gezin,

school, h et vrijetijd saanbod, de jeugdzorg e n d e jeugdbescherming i n principe voldoende waa rborgen geven aan ki nderen en jeugdigen om op te groeien naar een zelfstandige deelname aan het ma atschap pelijk leven. Toch valt een aantal jongere n u it de boot : ze hangen rond e n trappen rotzooi en/of plegen lichte e n zware strafbare feite n . De problemen d i e jongeren met dit gedrag veroorzaken spelen zich voor een groot deel af o p straat . Daarom, zo stelt de gemeente, komt het nieuwe beleid Jeugd e n Veiligheid vooral daar i n actie.

A ls hoofddoels telling voor Jeugd en Veiligheid . nieuwe stijl' kies t de gemeente Ams terdam dan ook voor leveren van een aan toonbare bijdrage

aan het verhogen van de veiligheid op straat, waar deze in het gedrang komt door onaccep tabel gedrag van jongeren to t en met 24 jaar.

O m d at te bere i ke n zal er gebiedsgericht en vraaggestu urd moeten worden samengewerkt tussen alle partijen die zich bezig houden met jeugd op lokaal nivea u . Daarbij is - a nders d a n in voorgaande jaren - gekozen voor het politied istrict a l s g ebiedsee n heid .

1 .1 Aanpak district ⁸

Noot

1

Pagina 5

Politiedistrict 8 beslaat de stadsdelen Westerpa r k , Bos e n Lommer e n Oud West. Jeugd en Vei l i g heid' nieuwe stij l ' is in dit d istrict in mei 2002 van start gegaan m et de ontwi k keling van een startnotitie door de tre k ker van het district - het stadsdeel Westerpark. Eind a u g u st u s 2002 is vervolgens een k l a n k bordgroep in het leve n geroepen waari n vertegenwoordigers van J ustitie in de B u u rt, d e politie en beleidsmedewerkers Jeugd e n beleidsmedewerkers Veiligheid van de d rie betrok ken stadsdelen zitting hebbe n .

Deze klan kbordgroep heeft tot t a a k om e e n gezamenlijk kader vast t e stellen voor de aanpak Jeugd en Veiligheid i n de komende jare n . In het najaar van 2002 hebbe n z ij de (eerste) algemene u itgangsp u nten e n doelste l l i ngen voor het Meerjarenplan vastgelegd in een notitie 1 . Zo is vastgesteld dat Jeugd e n Vei l i g heid zich - i n het licht van de nieuwe stede l ij ke doelstelling - uitsluitend richt op het begrip veiligheid(sgevoe l ) in de wijken en hoe dit beïnvloed wordt door groepen jongere n .

M eerjarenplan Jeugd e n Veil igheid district 8 . Deel

1

M eerjarenplan Jeugd en Veil igheid d istrict 8 DSP -groep

Alle a ndere onderwerpen die wel van i nvloed zijn op de veilig heid maar die geen verba nd houden met jo ngeren die op enige wijze overlast veroorzaken, vallen buiten dit belei dskader. De doelgroep van het beleid wordt d aarmee:

alle jongeren tussen ongeveer 12 en 25 jaar die zich - al dan niet in groeps­

verband - schuldig maken aan o verlastgevend en/of crimineel gedrag op straa t.

Daarbij geldt d at de a a n p a k v a n cri m i naliteie vooral de taak is van de

betrokken part ners uit de jeugdstrafrechtkete n - politie en justitie - terwijl de (preventieve) aanpak van risi cogedrag3 vooral een taak is van d e partners uit de stadsdel e n . Omdat i n beide gevallen echter vooral snel en effectief dient te worden i ngegrepen, moet Jeugd e n Veiligheid met name een praktische

aanpak zij n . En omdat in d e pra ktijk d e verschill ende ' type n ' jongeren samen optrekken, zullen alle partijen een bijdrage moeten leveren en met e l kaar moeten afstemmen e n s a m e n werken om te komen tot een oplossing van gesig naleerde problemen .

Stadsdele n , politie e n diverse uitvoere nde i nstanties geven i n dat kader aan dat een bel a n g rijk k n e l p u nt in d e opzet en uitvoering van beleid d e afstem­

ming en versni pperde i nformatie is. De aanpak e n de werkwijze van de ver­

schi llende i nstanties d i e met probleemjongeren te m a ke n hebbe n , is vaak onvoldoende o p elkaar afgeste m d . Overlegstructu ren besta a n wel, maar zij n onvoldoende d oelgericht e n effectief . Bovendien i s in de eerste fase van de ontwi kkeling van deze d i strictsbrede aanpak gebleken d at de stadsdelen niet of nauwelijks van elkaar wete n welk beleid er is en/of welke activiteiten uit­

gevoerd word e n .

D a a r komt bij d a t h e t beleid Jeugd en Veiligheid z i c h bevindt op het snijvlak van algemeen jeugd beleid e n algemeen veiligheidsbelei d . De bijdrage Jeugd en Veiligheid vormt daarop sle chts een aanvu l lende financiering - beperkt van omva n g , afgezet tege n d e reguliere (stadsdeel) budgetten van onderwijs, jeugdzorg, vrijetijdsbeste d i n g , politie en ju stiti e.

Voordat er concrete acties zouden worden geformuleerd is d aarom eerst een sterkte/zwa kte a nalyse per stadsdeel opgeste l d .

Daartoe is bestaand cijfe rmateriaal verzameld, z i j n beleidsstu k ke n en notities bestudeerd e n zij n gespre kken gevoerd . Deze gesprekken zij n op zowel bestuurlijk e n a m btelijk niveau in de stadsdelen g evoerd als met medewerkers van instellingen en organisaties ' uit het veld ' . De res ultaten hiervan zij n vervolgens in sche m a ' s per stadsdeel verwerkt. Door d e schema ' s naast el kaar te leggen is tenslotte in kaart gebracht waar gemeenschappelijke knel­

punten en mogelijke oplossingen ligge n.

Op basis daarvan is medio november door de klan k bordgroep v astgesteld welk concreet aanbod op d i strictsniveau vorm d i e nt te krijgen en op welke wijze de Jeugd en Veiligheidsgelden d aarbij ingezet kunnen word e n .

1 .2 Leeswijzer

De stadsdeelan alyses zij n terug te vinden in de hoofdstukke n twee, drie e n vier v a n d i t p l a n . In deze hoofdstukken is p e r stadsdeel i n kaart ge bracht wat de specifi e ke p roblemen zij n , welk aanbod er reeds gedaan wordt en wat eventueel gewenst aanbod i s .

Noot 2 Primaire doelgroep: harde kern en licht criminelen.

Noot 3 Primaire doelgroep: first offenders en risi cojongeren.

Pagina 6 Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSp · groep

Pagina 7

O p basis van deze analyses is per stadsdeel een schematisch overzicht van d e belangrij kste knelpunten en problemen é n het bestaande aanbod samen­

g esteld . I n aanvulling daarop i s i n hoofdst u k 5 beschreven welke voorzienin­

gen e n aanpakken er op districtsniveau (politie en justitie) en stads breed zij n .

De vertaling v a n problemen e n kansen i n concrete doelen e n activiteiten i s i n de hoofdstukken zes en zeven beschreven en in hoofdstuk acht wordt dieper i ngegaan op het meten van de resultate n . I n hoofdstuk negen en tien is ten­

slotte beschreven hoe een e n a nder georg a n i seerd en gefinancierd wordt .

Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid d istrict 8 DSP -groep

2 Westerpark

2. 1 Algemeen

Het stadsdeel Westerpark heeft zo ' n 34.000 i n woners verdeeld over 1 0 b u u rt e n . I n het stadsdeel zijn er zo'n 6 . 000 ki nderen van tussen de 0 en 1 9 jaar oud e n zo'n 2 . 750 jongeren in de leeftijdsgroep 1 9 tot 2 5 jaar.

H et stadsdeel Westerpark wordt gekenmerkt door een g rote diversiteit. De woningdichtheid e n bevolki ngssamenste l l i ng verschillen aanzienlij k per buurt, e n daarmee o o k de mate en vorm van onveiligheid op straat . Het aantal inwoners van allochtone afkomst is hetzelfde als gemiddeld in Amsterdam ^- 36, 3 % .

2.2 Veiligheid i n Westerpark

S u bjectief gezien is het stadsdeel Westerpark niet erg vei l i g : 42 % van de bewoners voelt zich wel eens onveilig i n de eigen buurt . Daarbij moet overi­

gens aangete kend worden dat in het districtsjaarplan 2003 geconstateerd wordt dat dit percentage iets is afgenomen sinds 1 999 ^- een positieve ont­

w i k keling d u s .

Gevraagd naar h e t slachtofferschap van bewoners blij kt dat i n 2001 3 7 % van de bewoners aangeeft het slachtoffer van d iefstal t e zij n geworden, 2 7 % van vernieling e n 1 0 % van fysiek gewe l d . Concreet is er bij d e politie i n de afgelopen jaren het volgende aantal aangiften gedaan4:

1999 2000 2001

Diefstal u it/vanaf m otorvoertuigen 9 1 1 964 963

I n b raak woning 499 497 429

Verniel ing/zaakbeschad i g i ng 347 363 3 1 7

M i s handel i n g 1 66 1 7 3 1 87

Diefstal van m otorvoertuig 209 1 46 1 85

Straatroof 89 84 82

Zakkenrollerij 1 04 1 0 1 79

Openbare ord e , i n c l usief 2 1 24 40

openlij ke geweldpleging

Overval 28 20 20

Totaal (aang ifte) misdrijven 4 1 1 0 4067 3901

Uit d e tabel kan afgelezen worden dat het totaal aantal m i sdrijven i n de af­

gelopen jaren iets gedaal d is . Opvallend is echter dat de m isd rijven mishande­

l i ng e n openbare orde ge stegen zij n . Bij de ee rste moet overigens wel aange­

tekend worden dat huiselijk geweld hier ook onder valt, en dat daarop vanuit de politie de laatste tijd veel extra inzet is gepleegd.

In 200 1 is het stadsdeel Westerpark een traject g estart om samen met bewoners en o ndernemers te komen tot een wijkveilig heidsplan 2002 . Met bijna 7 5 0 bewoners en ondernemers is i n d it kader contact geweest.

Noot 4 Cijfers aangeleverd door de pol itie district 8. Wijkteam Houtmankade.

Pagina 8 M eerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSP ^-groep

In elk van de 1 0 bu u rte n i n Westerpark zijn bijeen komsten geweest waarin de bewoners van de b u u rten hebben aangegeven wat zij a l s belangrij kste veilig heidsproblemen ervare n . Uit deze bijeenkomsten is naar voren gekomen dat in vi

W

rij kste problemen genoemd wordt .

2.3 Jongerenoverlast in Westerpark

In aansluiting op bove nstaande is in de gesprekken met sleutelpersonen in­

gegaan op de a a rd e n omvang van de overl ast door jongeren i n het stads­

deel . Uit deze gespre k ke n komt naar voren dat veel van de overlast door jongeren die gemeld wordt in feite vooral uit h i nderlijk gedrag bestaat - ver­

oorzaa kt doordat er te weinig ruimte is voor jongeren, zowel in letterlijke als figuurlij ke z i n . Concreet worden de volgende overlastplekken genoemd :

1 Zeeheldenbuurt

Een groep van o ngeveer 2 0 jongeren die samenkomen op het Zoutkeets­

plei ntje. Het ga at hie rbij overigens niet alleen om jongeren uit de buurt maar ook om jongeren uit de regio, zoals bijvoorbeeld Amsterdam Zuidoost . Deze jongeren geven volgens de buurtbewoners overlast door h u n taalgebru ik e n geluidsniveau, maar worden d o o r sleutelpersonen niet beschouwd a l s cri m i neel .

2 Spaarndammerbuurt Oost

Een groep van zo' n 20 j o n geren h angt rond op het Sui kerplein. Ze houden zich voornamelij k bezig m et bas ketbal en voetbal . Geluidsoverlast is een bron van ergernis e n e r i s spra ke van wrijving tussen d e jongeren e n bewoners en d aaruit voortvloeiend intimidatie van bewoners.

3 Spaarndammerbuurt west

Hier is sprake van een ag ressieve g roep van ongeveer 2 5 jongens waar niemand veel vat o p heeft. Deze g roep m a a kt zich schuldig aan vandalisme - ruiten i ngooien , auto ' s bekrassen - en terrori seert de buurt .

4 Staatsliedenbuurt - Witteneiland

Het nieuwe g edeelte v a n het Witteneiland is dichtbebouwd en gehorig . Daar is dus al snel sprake van overlast, maar er is n iet één specifieke groep die veel overlast veroorzaakt . Aan het eind van de Van Beu ningenstraat op het Van Beu ningenplein is wel sprake van een groep. Deze g roep i ntimideert de buurt door bijvoorbeel d over schuurtjes en door tuinen te lope n .

5 Westerstaatsman

In deze buurt z itten ongeveer 40 jongeren ' die hun ei niet kwijt kunne n ' . Daarbij zitten overigens een aantal jongeren die n iet uit h et stadsdeel komen, maar uit de reg i o . Binnen deze g roep wordt veel softdrugs gebru ikt . Hoewel ni et crimi neel, o ntstaa n e r door het g roepsproces wel steeds meer problemen in de sfeer van i ntimidatie.

6 Hugo de Grootbuurt

Noot 5

Pagina 9

In de Hugo de Grootbuurt wordt s i nds kort een g roep gesig naleerd waar veel klachten over komen van bewo ners . Het gaat hier om jongeren die vooral uit het aangrenzende stadsdeel Oud West kome n . Een eerste a nalyse van de groep heeft geleerd dat het hier om een zeer gevarieerde g roep gaat waarin zowel risi cojongere n a l s h a rde-kernjongeren zitten .

Namelijk: Hugo de G rootbuurt, Zeeheldenbuurt, Spaarndammerbuurt West , Westerstaatsman en Spaarndammerbuurt Oost.

Meerjarenplan Jeugd e n Veiligheid district 8 DSP - groep

7 Marcanti

Rondom h et M arcanticollege wordt d oor bewoners veel geklaagd over over­

last i n pauzes, tussenuren en na schooltijd in portieken en in de snackbar tegenover de school . De problemen worden hier met name veroorzaakt door­

d at het een g rote school is i n ene kleine buurt. Er zijn weinig faciliteiten en er is weinig rui mte voor de jongere n .

2.4 Jeugdcriminaliteit in Westerpark

Tabel 2 . 1

Tabel 2 . 2

Noot 6

Noot 7

Pagina 10

Kijken we naar de ontwikkeling van het aantal e n type delicten6 dat door jongeren werd gepleegd in het stadsdeel over de jaren 1 998 ^- 2000, dan valt op dat er in het aantal del icten d at jaarlijks g epleegd wordt door jongeren nauwelijks enige veranderi ng is. Kijken we naar het type delicten dan valt op dat in verhouding het aantal m i sdrijven tegen leven en persoon is afgenomen, terwijl het a a ntal misdrijven dat verband houdt met vuurwapens i n verhou­

d i ng f l i n k is toegenomen. Tabel 2 . 1 g eeft een overziche.

Absolu ut a a ntal delicten door jeugdige verdachten naar type delict

Westerpark 1 99 8 1 999 2000

Misdrijf tegen leven/

persoon 22 34 1 8

M i sdrijf tegen openbare

orde en gezag 1 2 1 1 1 7

Ruwheidsmisdrijven 3 6 5

Vermogensmisdrijven 87 82 78

Zedendelicten 0 8 2

Verkeersmisdrijven 6 5 6

Drugs 4 6 7

Vuurwapens 9 8 1 8

Overige/onbekend 3

Totaal 1 43 1 63 1 53

Kijken we naar het aantal jongeren d at woonachtig is i n het stadsdeel en dat zich schuldig m a a kt aan strafbaar gedrag, dan k rijgen we het volgende overzicht :

Totaal aantal jeugdige verdachten in Westerpark naar

dader

Type dader 1 996 1 9 97 1 998 1 9 99 2000

Harde kern 1 9 1 9 3 1 2 1 1 3

Licht crimineel 83 79 96 9 5 92

First offender 39 49 64 54 53

Totaal 1 4 1 147 1 9 1 1 70 1 58

Uit bovenstaande tabel is af te lezen dat in 1 998 een piek i n het aantal jeugdige verdachten is geweest . En hoewel dit aantal sindsdien weer is afge­

nomen, is het totaal aantal jeugdige verdachten nog steeds hoger dan in 1 99 6 .

Let o p : het gaat hier o m delicten die door aa ngehouden verdachten zijn bekend. Het aantal aangiften l igt veel hoger en het werkelijk aantal delicten nog hoger. Bovendien gaat het slechts om een periode van drie jaar - te kort om van een trend te kunnen spreken.

U it: Jeugdige verdachten in Amsterdam, DSP-groep, 2002

Meerj arenplan Jeugd en Veiligheid d i strict 8 DSP - groep

Daarbij moet aa ngetekend worden dat - net als i n de gehele stad

Amsterd am - het a a ntal harde-kernjongeren wél is afgenomen sinds 1 996:

de groei van het aantal verdachten zit met name i n de groep fi rst-offenders en i n iets m i ndere mate i n de groep licht cri m i n e l e n .

2.5 Buurtindicatoren

Tabel 2 . 3

Spaarndammer- Zeehelden Staatslieden Centr.Markt/

F.Hendrik Amsterdam

Noot 8

Pagina 1 1

I n opdracht van d e projectg roep Jeugd e n Veilig heid stelt Bureau O&S jaarlijks het rapport' Buurtindi catoren Jeu gd' o p . In dit rapport worden op basis van indicatoren als het aa ndeel eenouder-gezinnen, het aandeel alloch­

tone jeugd, omvang van jeugdwerkloosheid en het aantal aanhou d i ngen en aangiften buurten g etypeerd . De verdeling van de indicatoren over de buurten leidt vervolgens tot een typologie van buurten naar ernst en omvang van jeugd problematie k . Daar bij geldt dat ernst betrekking heeft op het relatieve voorkomen van criminaliteit, demografische en m aatschappelijke kenmerken i n een b u u rt, terwijl omvang betre kking heeft op het absoluut voorkomen van deze i n d i catoren in een buurt . Buurten die i n de top 40 % scoren k rijgen dan het predi kaat ernstig en/of omvangrij k . I ndien een buurt i n de top 20% scoort wordt daar de cl assificatie' zee r' aan toegevoegd .

I n Westerpark krijgt d e Spaarndammer- e n Zeehe lden b u u rt het predi kaat ernstig én omvang rij k . De Staatsliedenbuurt en de Centrale Markt + Frederi k Hendri kbuurt krijgen het predi kaat ernstig .

Basis voor deze typologie vormen d e gegevens zoals weergegeven i n tabel 2 . 38. I n d e tabel zij n de cijfers d i e - i n vergelijking met de stad Amsterdam - hoog zijn, g rijs gearceerd .

Bu u rtindicatoren Jeugd Westerpark ( % )

Aandeel jeugd Aandeel allochtone Eenouder- Werkloosheid Aanhoudingen

jeugd gezin 15-24 jr.

0-1 1

1

1

1

1

1

1

1 0,2 3 , 5 9 , 5 5 9 , 5 73,8 4 5 , 9 38,4 8,2 6,3 9,7 6,9

1 1 ,3 2 , 9 6,6 40,8 60,1 40, 5 35, 1 7,4 7 13 4,9

1 3 , 1 5,4 8,9 5 9 64,6 47,3 3 1 ,5 7,9 6,3 7,4 6,7

Uit bovensta ande gegevens kan worden opgem a a kt dat er in de Spaarndam­

mer- en Zeeheldenbuurt rel atief veel all ochtone k i nderen en jongeren wonen, dat e r veel jongeren uit een eenoudergezin komen en dat de totale

jeugdwerkloosheid relatief hoog is. Bovendien is het aantal aanhoudingen van jongeren tussen 1 2 en 2 5 jaar relatief flink hoger dan gem iddeld i n Amster­

dam .

I n de Staatsl iedenbuurt wonen relatief veel allochtone jong eren tussen 1 2 en 1 8 jaar oud . Ook het aantal jongeren dat afkomstig is u it een eenoudergezin is relatief hoo g , evenals het aantal aanhoudingen van jongeren tussen 1 2 en 1 8 jaar, Daarbij d ient wel aangetekend te worden dat het totaal aantal 1 2 tot 1 8 jarigen in de buurt in verhouding heel laag is, en het d u s absoluut gezien vrij lage aanta llen zij n .

I n de Centrale Markt/Frederik Hendri kbuurt scoren veel indicatoren relatief gemiddeld of l a a g .

Zo w o n e n er relatief weinig jongeren, waarvan e r weer rel atief weinig van

U it: Buurtindicatoren Jeugd 200 1, Bureau O nderzoek en Statistiek, Amsterdam

M eerjarenplan Jeugd en Veiligheid di

s

r

al lochtone afkomst zij n en ligt de jeugdwerkloosheid maar iets boven het stedelijk gemiddelde . Het aantal aanhou d i ngen onder 1 8 tot 25 jarigen ligt bovendien f l i n k onder het stedelijk gemi ddelde . Des te opvallender is daarom het aa ntal aanhoudingen onder 1 2 tot 1 8 jarigen dat relatief maar l i efst bij na twee maal zo hoog is als gemi ddeld in Amsterdam . Aangenomen wordt dat het feit dat in deze buurt een school voor voortgezet onderwijs ( M arcanti) gevestigd is d a a rbij een rol speelt.

2.6 Oorzaken en risi cofactoren

Gevraagd naar de ( mogel ijke) oorza ken van overlastgevend en crimineel gedrag door jongeren in het stadsdeel worden door veel sle utelpersonen de­

zelfde risi cofactoren genoemd . Het algemene bee ld is dat een aantal (jonge) ki nderen moeite heeft op school door taal- en lee rachterstanden. De over­

gang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs verloopt voor deze ki nderen vaak moeizaam waardoor een verhoogd risico op voortijdige schoolu itval e n d aarmee op werkloosheid e n het afglijden naar crimi naliteit o ntstaat . Volgens respondenten speelt ook d e gezi nssituatie hier een belangrijke rol i n : in toenemende mate wordt gesignaleerd dat ouders pro­

blemen hebben met het opvoeden van h u n kinderen. Een combi natie van problemen op school en gezi nsproblematiek leidt er vervolgens vaak toe dat jongeren moeite hebben m et het vinden v a n h u n eigen weg naar volwassen­

heid - wat weer kan resulteren i n het gebru ik van alcohol en d rugs, het ver­

tonen van onacceptabel (onbesc hoft) gedrag op straat en u iteindelijk zelfs criminal iteit. Belangrij ke factor hierin is volgens sl eutelpersonen ook de i n ­ vloed v a n g roepsprocessen - in e e n g roep zijn de jongeren over h e t algemeen veel moeilij ker aanspreekbaar dan allee n . Daarbij wordt overigens wel aange­

tekend d at het vaak om vooral h inderlijk ged rag gaat: veel jongeren die over­

last veroorzaken op straat hebben gewoon geen eigen plek en er is (te) wei­

nig voor ze te doe n .

2.7 Aanbod en aanpak vanuit het stadsdeel

Pagina 1 2

I n d e inleiding werd a l aangegeven dat d e stadsdelen - als we het hebben over de aanpak van overlast en criminaliteit door jongeren - vooral tot taa k hebben o m de (preventieve) aanpak van risicoged rag vorm te geve n . Dit wordt op vele manieren en vanuit diverse beleidsterreinen geda a n . In deze paragraaf wordt d it aa nbod op stadsdeel niveau g lobaal i n kaart gebracht.

Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen algemene voorzieningen, voorzien i ngen specifiek gericht op preventie en specifieke projecten op stadsdeelniveau - onderverdeeld over verschillende leefgebieden van kinderen en jongere n .

Algemeen beleid e n voorzieningen

Algemeen beleid en algemene voorzieningen voor kinderen, jongeren en h u n ouders bieden ondersteuning b i j h e t o p een normale en gezonde m anier op­

g roeien naar volwassenheid . Het algemene (jeugd- en onderwijs) beleid vormt d aarmee de basis van de preventie van normoverschrijdend, overlastgevend en/of crimineel gedrag bij jongere n . Het aanbod vanuit dit algemene beleid bestrij kt alle leefgebieden van ki nderen en jongeren en varieert van algemene ondersteu n i ng bij de opvoed ing van kinderen, tot het bieden van onderwijs en het bieden van mogelij kheden voor vrije tijdsbested ing.

M eerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 D S P -groep

Pagina 13

Gezin

In Westerpark wordt ouders van heel jonge kinderen van 0 tot 4 jaar onder­

steuning geboden in de vorm van consultati ebureaus en een opvoedsteun­

punt . Daarnaast geeft de G G & G D opvoedvoorl ichting aan ouders van kinde­

ren tot 1 2 jaar. Voor ouders van jonge ren tot 1 6 jaar wordt daarnaast de opvoedcursus 'O mgaan met p u bers' geboden.

School

Onderwijs is een van de belangrij kste voorwaarden voor k inderen en jongeren om een goed toekomstperspectief op te bouwen. Bovend ien zijn scholen d e aangewezen p l aats o m zoveel mogelijk kinderen e n jongeren te berei ken.

In Westerpark zijn 7 basisscholen en is er naschoolse opvang . Daaraan ge­

koppeld wordt er in h et gehele stadsdeel school b u u rtwerk ingezet . Het schoolbuurtwerk zet zowel vraag- als aanbodgeri cht proj e cten in d i e ond er andere tot doel hebben o m kinderen vertrouwd te ma ken met hun buurt en d e voorzieningen in d e bu urt, de sociale competenties van de kind eren te verg roten, hun gespre kvaard i g heid te verbeteren en de kinderen waarden en normen mee te geven. Specifiek in h et kader van veil i gheid worden er bij­

voorbeeld voor alle kinde ren in g roep 7 en 8 gesprekken met de buurt­

regisseur en weerbaarheidstrainingen georganiseerd .

Voortgezet onderwijs valt niet onder verantwoordelijkheid van het stadsdeel . Wel is e r in 2 000 een convenant afgesloten tussen het stadsdeel en de twee s c holen voor voortgezet onderwijs in Westerpark . In dit c onvenant is opge­

nomen wel ke rol de verschillende partijen hebben bij de veiligheid in en rond s chool, zijn contactpersonen aangewezen en zijn afspraken gemaakt over samenwerking , melding en het aangifte doen van misdrijven door scholen.

Vrije tijd

Voor kinderen tot een j a a r of twaalf zijn e r in het stadsdeel d iverse speel­

plaatsen en is er een kinderboe rderij . Daarnaast worden er door de Stichting Welzijn en het s po rt b u u rtwerk ( s port) activiteiten op straat georg aniseerd voor kinderen en jongeren tot ongeveer 1 6 jaar. Het jongerenwerk richt zich in het stadsdeel met name op tieners: er zijn vier accommodaties voor

ontmoeting en activiteiten. Ook zijn er voor tieners en jongeren trapveldjes en is er een half pipe geplaatst in het stadsdee l . Met . Tieners actief' worden daarnaast tieners ingezet als vrijwi l l igers.

Voorzieningen gericht op preventie

N aast de zeer algemene voorzieningen zoals boven beschreven, wordt e r vanuit h e t stadsdeel ook meer specifiek ingezet op de aanpak van risico­

factoren als g ezinspro blemen, onderwijsachterstanden en gebre k aan toezicht op jongeren. Voor de jonge kinderen van 0 tot 4 jaar krijgt deze aanpak gestalte in opvoedcu rs ussen voor ouders en in de voorschool die gekoppeld is aan d rie basisscholen - waar kinderen worden voorbereid op het basison­

derwijs door bijvoorbeeld de aanpak van vroege taalachterstanden.

Ook voor de ouders van kinderen tot 1 2 jaar zijn opvoedcursussen besch i k­

baar. Bovend ien kunnen ouders ook zelf taalcursussen volgen. M et de ' Braingang' en de tienerwinkels wordt kinderen en tieners de gelegenheid geboden tot huiswerkbegeleiding . De leerplichtambtenaar speelt daarnaast een belangrij ke rol in het bestrijden van verzuim en schooluitv a l .

H et overgrote deel van d e specifieke preventie wordt echter vormgegeven i n d e jeugdnetwer ken d i e in Westerpark aanwezig zijn. I n deze operationele netwerken worden signalen van risi cofactoren en/of risicogedrag bij indivi­

duele jongeren ingebracht en aangepakt .

Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSP ^-groep

Pagina 14

Het gaat daarbij dan vooral o m ki nderen en jongeren die problemen hebben of veroorza ken, maar die u itd r u k kelij k niet cri m i neel zij n . In Westerpark zijn er netwerken voor probleemjongeren van 1 2 jaar en jonger (de buurtnetwerken) en een netwer k voor jeugd ouder dan 1 2 jaar ( het Netwerk 1 2 +). _{Er zijn} twee buurtnetwerken: een in Spaarndammerbuurt/Zeeheldenbuurt en een in Frederik Hendri kbuurt/Hugo d e G root b u u rt. Deze netwerken worden gecoör­

d i neerd vanuit de Stichting Welzijn Westerpar k . Concreet wordt er iedere zes weken overleg gevierd tussen de stichting Welzij n, de basisschole n , de G G& G D, maatschappelijk werk en de politi e . I n 2001 zijn er 1 1 casussen bespro ken i n deze buurtnetwerke n .

Het Netwerk 1 2 + wordt gecoördineerd d o o r Bureau Jeugdzorg Amsterd a m . Partijen die hieraan deelnemen zijn Bureau Jeugdzorg, pol itie, Nieuwe Perspectieven , Stichting Welzij n, H alt en d e leerplichtambtenaar.

Na ast het bespreken van signalen heeft dit netwerk ook de mogelij kheid o m ( lichte) i ndividuele trajectbegeleid ing a a n te biede n . I n totaal zijn er s i n d s de start van het netwerk i n september 2000 ongeveer 1 35 jongeren besproken en 20 jongeren i n begeleiding genome n .

Projecten

N a ast het bovenstaand beschreven structurele aanbod worden in het stads­

deel Westerpark ad hoc activiteiten en projecten ingezet ten behoeve van jongeren en ter bestrijding van overlast op straat .

Zo is er naar a a nleiding van e e n gewelddadig delict i n de Spaarndam merbu urt een initiatiefgroep opgericht d i e een actieplan heeft ontw i k keld : ' Niet i n m ijn Buurt' . I n het kader van dit plan wordt een protocol opgesteld met ged rags­

regels voor jongere n , zijn de weerbaarheidstrainingen op de basisscholen u itgebreid naar het gehele stadsdeel en is het project Westerpark Actief ver­

der u itgewerkt. Ook wordt er momenteel een b u u rtouderproject opg ezet in de Spaarnd a m m e rb u u rt .

Daarnaast worde n vanuit het b u u rtbeheer, het a mbulant jongerenwerk en het Netwerk 1 2 + ad hoc aanpakken voor specifieke jongeren die overlast op straat veroorzaken ontwikkeld . Over het algemeen gaat het dan om het creë­

ren van een eigen plek voor jongere n , het in kaart brengen van de jongeren en afspra ken over de inzet van bijvoorbeeld de buurtregisseur.

Jeugd en Veiligheid

I n Westerpark worden momenteel twee projecte n (deels) gefi nancierd uit Jeugd en Veiligheidgelden: Westerpark Actief en Schoo l ' s Cool.

Westerpark Actief is gestart a l s het project Sport op Straat waarmee structu­

reel sport en spel aangeboden wordt op speelplekken waar' s middags na schooltijd en i n de avonduren veel ki nderen en jongeren aanwezig zij n . Jongeren zwe rven hierdoor niet meer i n de buurt rond . Inm iddels i s besloten om dit project u it te breiden m et de i nzet van a m bulant jongerenwerk waar­

mee het omgevormd wordt naar Westerpark Actief. Door de inzet van ambu­

lant jongerenwerk worden de jongeren beter aanspree kbaar en worden sig na­

len van probleemgedrag sneller opgepikt . Het bereik van dit project is groot : per keer worden 30 tot 1 00 jeugdigen bere i kt.

School's Cool is een veel kleinschaliger, preventief project dat zich richt op de stap van basisschool naar voortgezet onderwijs. Leerli ngen van groep a c ht met een zwak ke achtergrond krijgen een me ntor die hen begeleidt tot zij overgaan naar de tweede klas van het voortgezet onderwij s .

Per j a a r word en ongeveer 3 6 k i nderen bere i kt .

Meerjarenplan Jeugd e n Veiligheid di strict 8 D S P -groep

2.8 Lacunes, knelpunten en kansen

I n voorga a nde paragrafen is in kaart gebracht wat (globaal) de omvang, aard e n ontwi kkeling is van ove rlast en criminaliteit op straat door jongeren in Westerpark én welke ( risico) factoren hier volgens sleutelfiguren een rol in spele n . Daarnaast is in kaart gebracht wel ke ( p reventieve) aanpakken van risicogedrag e r op stadsdeelniveau zij n .

U i t d i e i nventarisatie kan worden opgemaakt d at de inzet vanuit het stads­

deel zich i n belangrijke mate richt op de jongere leeftijdsgroep tot ongeveer 1 6 jaar. Dit s l u it ook aan bij het beeld dat zowel overlastgevend als crimi neel gedrag in Westerpark met name worden geconstateerd bij de leeftijdsgroep van 1 2 tot 1 7 jaar én bij het beeld dat j u ist h et aantal fi rst-offenders geste­

gen is in de laatste jare n .

T o c h worden d o o r de sleutelpersonen e e n aantal belang rijke lacunes en knel­

p u nten geconstateerd in het aa nbod e n beleid ten behoeve van

(risico)jongeren en in de aanpak van overlast en criminal iteit op straat door het stadsdee l :

• v a a k is aangegeven dat de overlast i n Westerpark veelal bestaat uit h i nderlij k gedrag dat wordt veroorzaakt door een g root tekort aan laag­

d rempelige vrije tijdsvoorzieningen voor jongeren;

• o o k wordt e r aangegeven dat de leeftijdsgroep 1 6 + buiten de boot lijkt te vallen - e r i s bijvoorbeeld vanuit jongerenwerk geen aa nbod voor deze g roep;

• waarbij meespeelt dat er een gebre k aan streetcornerwork is i n het stads­

deel;

• met name i n de buurtnetwerken wordt weliswaar gesig naleerd, maar (te) weinig concreet gedaan;

• i n het netwerk 1 2 + komen veel' zwaardere ' jongeren aan de orde, waar- door m e n niet echt toekomt aan de risicog roep;

• men mist een praktische aanpak o m overlast snel op te lossen;

• er te weinig zicht op de jongeren op straat op individueel niveau ;

• signalen vanuit bijvoorbeeld politie en b u u rtbeheer moeten systematischer gemeld worden bij het Netwerk 1 2 + ;

• i n de netwerken m ist men soms terugkoppeling over jongeren en signalen;

• daarmee samenhangend mist men ook zicht o p de activiteiten van partners;

• afste m m i ng tussen partners moet beter - v a a k hoort men te laat dat bij­

voorbeeld de politie al l a nger zorg heeft om ple kken o mdat daar te weinig te doen is;

• jo ngeren e n ouders zelf zijn (te) weinig betro k ken bij de aanpak van over­

last .

Kansen worden door de sleutelpersonen met name gezien in meer e n betere signalering van problemen en risicogedrag én een praktische aanpak daarva n . Zo worden genoemd:

• signalering op basisscholen door het i nzetten van de 'sprint' methode;

• het ontwikkelen van praktische spelregels voor jongeren en instellingen, zodat jongeren weten wat wel en niet mag en de reacties op gedrag door het hele stadsdeel hetzelfde zijn;

• meer vrije tijd aanbod in het wee kend en ' s avonds - ook voor 1 6 + jon­

geren;

• beter ( gedetailleerder) in kaart brengen van groepen jo ngeren en van de activiteiten van betro kken partije n ;

• het m a ken van d uidelij ke afspraken tussen i nstel lingen onderling;

• meer systematische signa lering en terugkoppeling binnen de netwerken;

Pagina 15 M ee rjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSP· groep

Pagina 16

• meer p a rticipatie van jongeren zelf;

• opzetten v a n e e n praktische aanpak van groepen op straat waarin het Netwerk 1 2 + samenwerkt met politie en justitie om de ' leiders ' eruit te halen en de ' meelopers' toe te leiden naar a ctiviteiten e n/of begeleiding;

• met daarbij als basis het directe (i ndividuele) contact met de jongeren.

Meerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSP -groep

Doelgroep

0-4 jaar G ez i n

4-1 2 jaar Gezin

School

Vrije-tijd

1 2-1 6 jaar G ezin

School

Vrije-tijd

2.9 Knelpunten, aanpak en kansen samengevat

Knelpunten en Specifiek aanbod Algemeen aanbod risicofactoren

Opvoed problemen Opvoed c ursus Spel inloo p

Begi n nende taaIach- Opstapje Consultatiebureau

terstanden Voorschool Opvoedsteunpunt

Voorlichting G G D Peuterspeelzaal Ki nderdagverblijf Speelpl aatsen

Taalachterstand Opvoedcu rsus Opvoedvoorlichting

(ook ouders) Netwerk 1 2-

Betro k kenheid ouders Taalcursus ouders Buurtnetwerken

Slechte resultaten Brai ngang School buurtwerk

Verzuim School ' s Cool Weerbaarheids-

Taalachterstanden trainingen

Leerplichtambtenaar Naschoolse opvang

Weinig buitenrui mte Buurtouders Sport op straat

Weinig toezicht (Tieners a ctief)

Sociale onvei ligheid Sportbuurtwerk

Speeltuinen Toverbal Kinderboerderij

Gezinsproblemen Opvoed cursus

Opvoeding p u bers'

Id entiteitstekort Gezondheid

Spij belen School ' s Cool Leerplicht

Schooluitval Nieuwe Perspectieven Zorgteams scholen Slechte resultaten Tienerw i n kels

Overgang naar VO Taalachtersta nden

Te weinig rui mte Buurtouders Sport op straat

Weinig ' te doen' (Tieners actief)

Weinig toezicht Tienerwerk:

Alcohol en d rugs Garage

Domela Volta Sammar H a l f Pipe Sportbuurtwerk Trapveldjes

Pagina 17 M eerjarenplan Jeugd en Veiligheid d i strict 8

Kansen

Meer gezi nszorg Taalles ouders Meer opvoed- cursus

Verbetering Netwerk 1 2-

Snellere sig naIe- ring op school:

Sprint

Taalles ouders

Ontwi k kelen spelregels' voor iedereen

Aanpak via Netwerk 1 2 +

en Justitie in de Bu u rt :

sig naleren en i n kaa rt brengen en toeleiden naar activiteiten én waar nodig i ndividuele begeleiding .

Openstelling + sport meer s avonds en i n weekend

O ntwi kkelen spelregels' voor iederee n

D S P ^-groep

Crim inaliteit Oog op Jeugd Amazone

Casuïstiek overleg JiB 1 6-25 jaar

School Spij belen Netwerk 1 2 + :

School u itval begeleiding Slechte resu ltaten

Werk Werkloosheid 2003 : Werkvi rus Geen startkwalificatie

Schu lden

V rije-tijd Weinig aanbod vanuit Jellinek jongerenwerk

Weinig straathoek- werk

Alcohol en drugs

Crim inaliteit Amazone

Casuïstiek overleg JiB O verlast

• Barentzsplein

• Sui kerplein ^• Eigen plek creëren

• Witteneiland

• Marcanti college

• H . de G rootbuurt ^• Actie netwerken + buurtreg isseurs

• Spaarnd a m m e r ^• In kaart brengen West

• v . Beuningenstraat ^• Plein fysiek veili- ger ma ken

• Inzet buurtregis-

• Westerstaatsman seur

Instellingen/

O rganisaties

Te weinig vraag- gericht werken Input netwerken

1 e contact met jonge- ren moeilijk

Privacy

Samenwerking j ustitie

Samenwerking met scholen

Zicht op activiteiten partners

Pagina 18 Meerjarenplan Jeugd en Veil igheid district 8

Schuldhul pverlening Inzet Werkvirus Samenwerking Netwerk 1 2 + en Werkvirus Jongerenwerk: Meer inzet

Volta straathoekwerk

Sammar Domela

Netwerk 1 2 +

• Buurtouders in sa menwer- king met casuïs- tiek overleg J i B :

' angel' eru it- halen en rest toeleiden.

In kaart brengen groepen en activiteiten van betrokken partijen + monitoren g roepen

, Brand haarden- aanpa k'

Partici patie doelgroep

Meer signalen, wellicht via centrale coörd i - natie

Meer straat- hoekwerk

Ma rcanti in Netwerk 12 +

' Kaart' van hot-s pots én partners

DSP ^-groep

3 Bos en lommer

3.1 Algemeen

Het stadsdeel Bos en Lom me r is met bijna 3 1 . 000 inwo ners iets kleiner d a n d e and ere stadsdelen in district 8 . Toch wonen er wel meer jeugdigen dan i n de andere twee stadsd e l e n : B o s en Lommer is een v a n de meest ki nderrijke stadsdelen van Amsterda m . M eer dan een kwart van de bevo l k i n g i n het stadsdeel is tussen de 0 en 1 9 jaar, dat zijn ruim 7 . 800 kinderen. Daarnaast i s nog eens 1 1 % ( r u i m 3 . 5 00 i nwoners) tussen de 1 8 en 2 5 jaar.

Meer d a n d e helft van d e bewo ners i n Bos en Lommer is van allochtone afkomst (57 , 7 % ) . Dat is r u i m 20% meer dan i n de gehele stad Amsterdam .

3.2 Veiligheid in Bos en Lommer

Evenals in het stadsdeel Weste rpark liggen de g evoelens van onvei ligheid i n B o s en Lom m er relatief hoog: 4 6 % v a n de bewoners voelt z i c h w e l eens onveilig en 41 % van de bewoners voelt zich wel eens onveilig in de eigen bu urt .

O o k het gerapporteerde slachtofferschap ligt i n Bos en Lommer rond hetzelf­

de niveau als in Westerpark: 34% van de bewoners geeft aan in 2001 slachtoffer v a n diefstal te zijn geworden, 30% slachtoffer van vernieling en 1 1 % van fysiek geweld. Concreet zij n in de jaren 1 999 tot en met 2001 de volgende aang iften g ed a a n9:

1 999 2000 2001

Di efstal uit/vanaf motorvoertuigen 929 933 683

I n braak woning 354 36 1 273

Vernieling/zaa kbeschad iging 266 299 3 1 2

Di efstal van m otorvoertuig 229 1 50 1 66

Zakkenrol lerij 1 5 5 1 35 1 34

Fietsendiefstal 1 1 0 74 56

Mishandeling 1 07 1 08 1 42

Straatroof 48 82 80

Overval 23 1 0 27

M isdrijven tegen d e openbare orde 2 1 33 66

Totaal 338 1 3344 3047

Uit bovenstaand overzi cht blij kt dat het tota al aantal aa ngiften de laatste jaren een dalende tende ns laat zien . Ten opzichte van 1 999 zijn de cijfers

met bijna 1 0 % gedaald . Vernieling, mishand eling, straatroof, overvallen en misdrijven teg e n de openbare orde l aten echter een stijging zie n . Door het stad sdeel wordt geconstateerd d at de objectieve ve iligheid in Bos en Lommer gu nstig afstee kt tegenover Amsterdam als geheel: de aangiftecijfers zijn im­

mers flink afgenomen, terwijl de aangiftecijfers voor Amsterd am a l s ge heel in 2001 zijn toegenome n .

Noot 9 U it: Veiligheid Voorop, Integraal Veiligheidsplan Bos en Lommer, november 2002

Pagina 1 9 M eerjarenplan Jeugd e n Veilig heid district 8 DSp· groep

Bovendien is het a bsoluut aantal aangiften i n het stadsdeel laag i n vergelij­

king met bijvoorbeeld Westerpark en Oud West . Wel wordt door pol itie en J u stitie in de Buurt geconstateerd dat een g root aantal jeugdgroepen actief is in het stadsdeel waarvan een grote dreiging u itgaat. Deze groepen zijn vaak gemêlee rd van sam enstelling, blijven i n de anonimiteit en veroorzaken veel overl ast .

Ten opzichte van 1 997 is het percentage bewoners dat aangeeft overlast te hebben van jongeren d a n ook ( bijna) verd u bbeld : van 1 8 % in 1 997 naar 34 % in 1 999 naar 3 1 % in 200 2 .

3.3 Jongerenoverlast in Bos en Lommer

Naar aanleiding van de constatering dat er i n Bos en Lomm er in toenemende m ate overlast door jongeren werd gesig naleerd, i s in 1 997 het project Balans van start geg a a n . Binnen d it project zijn twee jon gerenveldwerkers aange­

steld die onder andere tot taa k hebben om de doelgroepen in kaart te bren­

gen en contact te leggen met de jongere n . I n 200 1 is dit veldwerk uitgevoerd in samenwerki ng met het jongerenwerk van I m puls en met de politie en zijn acht jeugdgroepen in kaart g ebracht . Daarbij moet aangete kend worden dat dit overzi cht aan verandering onderhevig is omdat de g roepssamenstelling en d e plekken waar de jongeren samen komen wisselen. Inmiddels worden e r dan o o k al weer andere groepen gesignaleerd d o o r politie en veld werk . Concreet gaat het om de volgende plek ken en groepen:

1 Salebay I

Een groep oudere jongens die wonen rond de Solebay en de Kijkdui nstraat . Leeftijd tussen 1 7 en 2 5 jaar, meestal met ongeveer 8 personen aanwezig op straat. Kenmerkend voor de g roep is d at iedereen blowt . De overlast bestaat m et name uit het rond hangen bij de galerijen van flats, waar de bewoners over klagen . De groep is wel goed aanspreekbaar.

2 Salebay 11

Een jongere groep van ongeveer 2 5 jongeren tussen 1 1 en 1 6 jaar. De jon­

gens zij n familie van d e jongens uit voorgaande g roep . Deze groep loopt vooral veel samen over straat . Sommige jongeren zijn i n aanraking geweest m et de politie - vaak omdat ze samen een verg rij p hebben gepleeg d .

3 Salebay 11/

Een kleine groep van ongeveer 6 jongens tussen de 1 3 en 1 6 jaar. Deze groep is e rg op zichzelf en gaat niet om met de voorgaande twee groepe n . Als ze bij e l k a a r zijn wordt e r gedronken en geblowd. D e plekken waar z e k o m e n z i e n er vaak s m erig u i t .

4 Snackbar Gerards

In deze g roep i s reeds veel geïnvesteerd door het jongerenwerk van I m puls omdat de jongeren voor veel overlast zorg d e n . De leeftijd van de g roep ligt t u ssen d e 1 7 en 25 jaar. Hoewel de g roep groot is, zijn de jongeren over het algemeen met ongeveer 1 0 man aanwezig . Inm i d dels is de snackbar alleen nog ontmoeti ngspunt van waaruit d e groep naar het centrum gaat.

5 Snackbar Rita

Pagina 20

Een g roep van ongeveer 30 jongeren met een lange geschiedeni s . De leeftijd ligt tussen de 1 6 en 25 jaar. Het contact met deze groep is niet positief . Zelf geven ze overigens aan dat de meeste van hen werken en dat ze gewoon een plek willen om e l kaar ' s avonds te ontmoete n .

M e erjarenplan Jeugd en Veiligheid d istrict 8 DSp · groep

6 Dirk van den Broek

Rond de Dirk v a n den broek hangt een g roep van ongeveer 20 jongens ron d . D e leeftijd l i g t tussen 1 2 en 1 7 j a a r . Deze groep houdt z i c h niet aan regels e n vertoont provocerend ged rag d a t i n de l o o p v a n 2 0 0 1 en 2002 erger is ge­

worden . De jongens zijn zeer moeilijk aan te spreken en een aantal van de jongens is i n aanraking geweest met de politie .

7 Snackbar DesireelAdmiraal de Ruijter

Deze g roep houdt zich o p i n de omgeving van het politiebureau aan de Ad m iraal de Ru ijterweg . De leeftijd van de g roep l igt tussen de 1 6 en 25 jaar.

I n deze groep zitten veel jongeren die i n aanraking zijn ge weest met de poli­

tie . Een kern van zo ' n 6 jongens lopen veel door d e buurt en vertonen verve­

lend gedrag w a arbij ze veel lawaai m a ken en be woners aanspreken .

8 Jephtastraat

In deze straat heeft een g roep jongeren begin 200 1 voor veel overlast ge­

zorg d . In d e loop van 200 1 is het rustiger geworden hoewel er nog steeds sprake is van vervui l i ng en stankoverlast. Inmiddels is vernomen d at steeds meer jongeren zich rond het Gulden Winckelplantsoen ophouden, waarbij veel crimi naliteit plaatsvindt.

9 Kolenkit

Zowel door Balans als door de politie wordt een g roep gesignaleerd bij de Lee u wenda lers weg/Bos en Lommerweg . Het g a at om 1 5 tot 20 jo ngeren tot ongeveer 20 jaar die crim i neel gedrag vertonen. Balans is bezig om deze groep verder i n beeld te k rijgen.

1 0 Fatimaschool

Bij de Fat i m aschool wordt een jonge, gemengde groep gesignaleerd door Bal a n s . De g roep bestaat u it zo ' n 1 5 tot 20 jongere n .

1 1 De Rijpstraat

De politie s i g n alee rt een oudere g roep in de De rij pstraat van 20 jongeren tot ongeveer 2 5 j a a r die jongere jongens aantrekt uit district 6 .

1 2 Gibraltarbuurt

Ongeveer 20 m a n tot 20 jaar. Wei nig over beke n d .

13 Robert Scottbuurt

Jonge jongens tot ongeveer 1 7 jaar. De politie geeft aan dat het erop lij kt dat deze jongens een honk h ebben gevonden maar d at daar wel buurt- of

jongerenwerk bij m oet komen.

1 4 Bos e n Lommerplein

Volgens de po litie de zwaarste overlastgroep . Ongeveer 1 5 jongens tot 1 6 jaar waarvan een a a ntal n u ook in de . heropvoed ing' zitten ( Den Enghl .

3 .4 Jeugdcriminaliteit in Bos en Lommer

Kij ken we naar de ontwi k keling van het aantal en type deli cten 1 0 dat door jongeren werd gepleegd in Bos en Lommer in d e jaren 1 998 - 2000 dan kan geconstateerd worden d at d it aantal - na een piek in 1 999 ^- dalende is.

Met name het aantal misd rijven tegen leven of persoon en het aantal vermogensmisd rijven is sinds 1 998 fors afgeno m e n .

Noot 1 0 Uit: Jeugdige verdachten in A ms terdam, D S P·groep, 2002

Pagina 2 1 Meerjarenplan Jeugd en Veil igheid district 8 D S P -groep

Tabel 3 . 1

Alleen d e misd rijven tegen openbare orde e n gezag zijn sinds 1 998 flink toe­

genomen .

Absolu ut aantal del icten door jeugdige verd achten naar type delict

Bos en Lommer 1 99 8 1 9 99 2000

M isdrijf tegen leven/

persoon 43 59 24

M isdrijf tegen openbare

orde en gezag 9 21 34

Ruwheidmisdrijven 5 1 3 6

Vermogensmisdrijven 8 0 59 63

Zedendelicten 0 0 0

Verkeersmisdrijven 9 8 2

Drugs 4 4

Vuurwapens 6 8 6

Overige/onbekend 0 2

1 56 1 73 1 38

Ook het aantal jongeren dat woonachtig is in het stadsdeel en dat zich schul­

dig maakt a a n strafbaar ged rag is - na een piek i n 1 999 -weer dalende . Opvallend i s daa rbij wel dat het aantal harde kern jongeren - na een gestage daling -een l i c hte stijging vertoont in 2000. Het aantal l icht cri m i nelen is redelijk sta biel s i nds 1 997 en het aantal first offe nders is i n 2000 fl i n k ge­

daald, hoewel nog steeds hoger dan i n 1 996.

Tabel 3 . 2 Totaal aantal jeugdige verdachten i n Bos e n Lommer naar type dader

Type dader 1 996 1 997 1 99 8 1 999 2000

Harde kern 38 30 28 19 2 3

Licht crimineel First offender Totaal

89 41 1 68

1 06 44 1 80

1 03 53 1 85

1 1 8 82 2 1 9

1 0 1 63 1 87

3.5 Buurtindi catoren

Noot 1 1

Pagina 22

In opdracht van de p rojectgroep Jeugd en Veilig heid stelt Bureau O&S jaarlijks het rapport ' Buurtindicatoren Jeugd ' op. I n dit rapport worden op basis van indicatoren als het aandeel eenouder-gezinnen, het aa ndeel alloch­

tone jeugd, omvang van jeugdwerkloosheid e n het aantal a a nhoudingen e n aangiften buurten g etypeerd . De verdeling v a n d e indicatoren over de buurten leidt vervolgens tot een ty pologie van buurten naar ernst en omvang van jeugdprobl e m ati e k . Daarbij geldt dat ernst betre k king heeft op het relatieve voorkomen van crimi naliteit, demografische en maatschappelijke kenmerken i n een buurt, terwijl om vang betre k king heeft op het absoluut voorkomen van deze indicatoren in een buurt. Buurten die in de top 40% scoren krijgen dan het predikaat ernstig en/of omvangrij k . Indien een buurt in de top 20% scoort wordt daar d e classificatie ' zeer' aan toegevoegd .

I n Bos e n lommer k rijgt d e b u u rt Landl u st het predikaat zeer ernstig é n zeer omvangrij k . Erasmuspark en de Kolen kit krijgen d aarnaast beide het predikaat zeer ernsti g .

Basis voor deze typologie zijn de gegevens die opgenomen zijn i n tabel 3 . 31 1 . I n deze tabel zijn de cijfers die - i n vergelijking met de stad Amsterdam - hoog zijn, grijs gearceerd .

Bron: Buurtindicatoren Jeugd 200 1 . Bureau O nderzoek en Statistiek, A msterdam

M eerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 DSp · groep

landlust Erasmuspark Kolenkit Amsterdam

Tabel 3.3 Buurtindicatoren Jeugd Bos en Lommer ( % )

Aandeel jeugd Aandeel allochtone Eenouder- Werkloosheid

jeugd gezin 15-24 jr.

0-1 1

1

1

1

1

1

Aanhoudingen

1 2- 1 7

1

1 0, 1 6,7

8 ,6 3,7 1 0 9,6

7,4 6,7

Uit bovenstaande tabel kan gelezen worden dat i n de Landlustbuurt het aan­

deel ' oudere jeugd ' hoog is. Bove ndien wonen e r relatief ( heel) veel al lochtone ki nderen en jongeren en is de jeugdwerkloosheid in verhoud ing hoog . Aanhoudingen vinden er relatief veel plaats van jongeren tussen de 1 2 en 1 8 jaar.

O o k i n Erasmuspark is het aandeel ' oudere jeug d ' relatief hoog . Daarnaast wonen er relatief veel allochtone kinderen. Het percentage jongeren tussen 1 2 en 1 8 jaar dat aangehouden word door de pol itie ligt iets hoger dan ge­

middeld in Amsterdam .

Hoewel d e Kolenkitbuurt alleen het predi kaat zeer ernstig heeft gekregen - wat bete kent d at de absolute aantallen in verhouding niet veel hoger zullen liggen d a n i n de rest van Amsterdam - is de uitkomst van de indicatoren hier het meest zorgwe k kend . Het aandeel k i nderen en jeugd is in verhoud i ng

( heel) hoog in deze buurt en deze kinderen zijn bijna allemaal van allochtone afkomst. De werkloosheid ligt zowel voor a l lochtone jongeren als in totaal hoog en i n verhoud i ng worden er meer jongeren tussen 1 2 en 2 5 jaar aange­

houden dan i n de rest van Amsterdam .

3 .6 Oorzaken en risi cofactoren

Gevraagd naar ( m ogelij ke) oorzaken van overlastgevend en cri m i neel gedrag én naar risi cofactoren i n het stadsdee l , bevestige n de sleutel personen het beeld dat in Bos en Lommer de proble m atiek ernstiger is dan in de andere stadsdelen binnen d i strict 8 . Veelvuldig wordt aa ngegeven dat jongeren in Bos en Lomm e r lij ken te ' verharden ' . Er wordt geconstateerd dat veel jonge­

ren sociale vaardigheden missen en dat ze niet of nauwelijks aa nspree kbaar zij n . Een belangrijke risicofactor hierin is volgens sleutelpersonen het veelvul­

d i g voorkom e n van gezinsproblematiek en de anonimiteit van de ' g rote' sta d . Er wordt gesignaleerd dat veel van ( met name alloc htone) jongeren weinig toekomstperspectief zien en d at een deel van deze jongeren zich af­

zonderen van de samenleving. De schooluitval is dan ook hoog in Bos en Lommer. Daarbij speelt mee dat soms hele gezin nen zich niet ontwi kkelen:

gaat het m i s m et het oudste kind, dan volgen de andere ki nderen ook . Ook hier wordt bovendien - net a l s i n Westerpark - geconstateerd dat de invloed van de g roep g root is. Aangegeven wordt dat de jongeren als ze samen zijn alles d u rve n . J ustitie geeft daarnaast aan dat er opvallend veel gedrags- en psychiatrische problemen zij n onder d e

jongeren d i e zij in beeld hebbe n .

Pagina 23 M eerjarenplan Jeugd en Veiligheid district 8 D S P -groep