ETE-AK-HAVO-2014-1-b

Bijlage HAVO

2014

Aardrijkskunde

Opgave 1

Het ontstaan van Saba

bron 1

Saba met hoogste top: Mt. Scenery

bron: www. paganga.nl

bron 2

Saba - Well’s Bay: Dit bruin-gele zandstrand verdwijnt soms

bron 3

Saba - Cove Bay: Het ondiepe gedeelte van de baai wordt afgescheiden van de open zee door een door de natuur gevormde rij van rotsen. Hier is niet zo lang geleden wit zand gestort dat uit St. Maarten is geïmporteerd.

bron: www.lifestyle-caribbean.com/sababeaches.html

bron 4

Vulkanisme op Saba

De laatste grote vulkanische activiteit op Saba vond zo’n 400 jaar geleden plaats, niet lang voordat de Europeanen op het eiland aankwamen. Zij zagen een overvloed aan gras, dat was gaan groeien nadat een vulkaanuitbarsting de tropische vegetatie geheel had verwoest.

Tussen 1995 en 1997 werd een verhoging van het aantal lokale aardbevingen gevoeld. Tegelijkertijd werd er een temperatuursverhoging gemeten van 7 tot 12 graden Celsius van het water in heetwaterbronnen die op het eiland aanwezig zijn. Men denkt dat de verhoogde seismische activiteit die men op Saba heeft gevoeld, het gevolg was van een geringe tektonische plaatbeweging. De verhoogde temperatuur kon een gevolg zijn van òf een diepere circulatie van het grondwater òf van opstijgend magma.

Het vliegveld is gebouwd op een verharde lavastroom, terwijl de rest van het eiland voor een groot deel bestaat uit een laag verharde vulkanisch as.

Opgave 2

Mexico: klimaten en uitdagingen

bron 5

Drie klimaatgrafieken van steden in Mexico en een klimaatgrafiek van buurland Belize

bron: http://en.climate-data.org/location/1093/

1

2

bron 6

Jaarlijkse neerslag in Mexico

bron: http://1.bp.blogspot.com/-7A6s4Jeeftk/TcdkNKSDfHI/AAAAAAAAAIE/

bron 7

Mexico overweegt een toename van ontzilting

Mexico-Stad ─ Mexico overweegt om stevig in te zetten op het ontzilten van zeewater in de strijd tegen de aanhoudende droogte. Experts vrezen nadelige milieu-effecten. Mexico werd vorig jaar getroffen door zware, aanhoudende droogte, vooral in het centrum en noorden van het land. Landbouw en veeteelt kregen rake klappen. De vooruitzichten voor dit jaar zijn niet veel beter. Vooral in het noorden dreigt weer watertekort.

Mexico, een land met bijna 117 miljoen inwoners, had in 2010 nog 4.250 kubieke meter water per persoon beschikbaar. Dat zal dalen tot 3.936 kubieke meter in 2020 en 3.822 in 2025, wat als middelmatig tot zeer laag wordt bestempeld door de Nationale

Watercommissie. Ruim driekwart van het water gaat echter naar de landbouw.

Het probleem met de watervoorziening in woestijn- of semiwoestijnzones is dat er geen algemeen waterbeleid is dat voorrang geeft aan de menselijke behoefte.

Mexico telt al 435 ontziltingsinstallaties, vooral voor de toeristische sector. Maar regelgeving ontbreekt. De regering wil dit jaar een nationaal waterplan naar het parlement brengen, waarin ook ruimte is voor ontzilting.

De enorme berg zout die na ontzilting ontstaat, kan nadelig zijn voor het milieu, zeggen experts. De ontzilting vraagt ook heel wat energie.

Als je het zoutafval terug in zee gooit, dan lost dat niet op, maar veroorzaakt het stroming, waardoor het gaat migreren, zegt Agustin Bravo van het Centrum voor Milieurecht. “De schadelijke effecten zijn onvoldoende bestudeerd.”

Opgave 3

Re-shoring ─ tegenovergestelde van offshoring/

uitschuiving

bron 8

De verpakking van een product: “made in China”, wordt “made in Holland”. Dat dat geen sprookje is, blijkt uit voorbeelden van bedrijven zoals Capilux in Tilburg, dat kunststof bloempotten en andere ornamenten maakt. De productie daarvan was aanvankelijk in Vietnam opgezet en daarna verplaatst naar China, waar zo’n 500 werknemers in de fabriek werken. Nu is Capilux bezig de productie terug te halen naar Tilburg.

Er zijn al twee nieuwe robots actief, gebouwd door Eindhovense hightech bedrijven, die productie draaien en die het productieproces efficiënter maken dan in de Chinese fabriek. De directeur van het bedrijf heeft diverse redenen om de stap terug naar Nederland te maken: de hoge energiekosten en wisselvallige energieleverantie in China, de kwaliteit, de transportkosten (70 procent van de markt is in Europa) en de Chinese lonen die jaarlijks gemiddeld 40 procent stijgen.

Wat Capilux doet wordt “re-shoring” genoemd, het omgekeerde van “offshoring”.

bron: vrij naar www.tilburguniversity.edu/.../31b0618c-9aaa-47a9-81de-1e1eeaad9760_ lezing%20opening%20academisch%20jaar%202013.pdf

bron 9

Het MIT (Massachusetts Institute of Technology) Forum for Supply Chain Innovation publiceerde een rapport, getiteld “U.S Re-shoring: A Turning Point,” gebaseerd op resultaten van een in 2012 gehouden enquête onder bedrijven.

In totaal participeerden 340 bedrijven in het onderzoek, waarvan bijna de helft het hoofdkantoor in de VS heeft. De meeste bedrijven produceren consumptiegoederen. Meer dan 30% van de bedrijven overweegt hun productie naar de VS terug te verplaatsen, terwijl 15% al daarmee bezig is. De twee meestgenoemde redenen om naar de VS terug te keren zijn de relatief lange tijd dat de producten onderweg zijn en de wens om de kosten te beheersen.

Volgens een professor aan het MIT is er een transformatie aan de gang met

betrekking tot de vestigingsplaatsfactoren van bedrijven. Bedrijven kijken niet alleen naar de lagekostenlanden, maar gaan een regionale strategie uitproberen waarbij China voor China en de Aziatische regio produceert, terwijl de productie voor de Amerikaanse markt in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika plaatsvindt.

Opgave 4

Voedselsituatie in Cuba en stedelijke tuinbouw

bron 10

Havana: Voedselverbouw in de stad

Met het ineenstorten van de Sovjet-Unie ontstond er een ernstige crisis in Cuba. Sindsdien wordt Havana verfraaid met mooie ‘stadstuinen’ waarin voedselverbouw plaatsvindt. Nadat de Sovjet-Unie uiteenviel vond er op Cuba een overgang plaats van landbouwproductie in grote gemechaniseerde staatsbedrijven naar een andere vorm van landbouw in de open plekken tussen stadsgebouwen. Meer dan 50 procent van Havana’s verse groenten en fruit wordt in de stad zelf verbouwd.

Inkomsten waren weggevallen en Cuba kon veel minder voedsel importeren. Door gebrek aan brandstof kon er ook niet voldoende voedsel van het platteland naar de stad getransporteerd worden. De voedselschaarste dwong de stedelingen steeds meer voedsel te verbouwen op hun balkons, tuinen en open plekken in de stad.

bron: vrij naar www.dac.dk/en/city.../havana-feeding-the-city-on-urban-agriculture

bron 11

Bijna 80% van het voedsel dat Cuba nodig heeft, wordt geïmporteerd. Er zijn

maatregelen genomen om de productie van eigen voedsel te verhogen, bijvoorbeeld braakliggende gronden aan de bevolking uit te lenen om landbouw uit te oefenen. Waar vroeger vooral suikerriet, tabak en andere handelsgewassen werden verbouwd, heeft de overheid besloten andere gewassen te verbouwen. Een logische stap omdat vóόr 1989 Cuba tegen relatief hoge prijzen haar suiker aan de Sovjet-Unie kon verkopen. Er bestonden ook garantieafspraken tussen beide landen voor afname van suiker.

Natuurlijke factoren vormen een gevaar voor de voedselsituatie in het land, evenals externe factoren zoals de stijgende wereldvoedselprijzen en de financiële crisis.

bron: vrij naar de website van World Food Programme (onderdeel van de VN/ www.wfp.org

bron 12

Rietsuiker exporteurs

Jaar 2009 aantal tonnen Brazilië 8900154 Australië 3187690

Cuba 2295080

Thailand 2273328 Guatemala 1162421

Opgave 5 Bahama’s: handel en demografie

bron 13

Handelsgegevens van de Bahama’s

jaar 2008 2009 2010 2011 2012 exporten 702 585 621 727 828 importen 3230 2700 2863 3411 3647 balans -2528 -2115 -2241 -2684 -2818 bron: statistics.bahamas.gov.bs/ bron 14 Belangrijkste importproducten

Aardolie en fossiele brandstoffen : 24% Machines en transportmiddelen : 19% Andere industrieproducten : 14% Voedsel en levende dieren voor vlees : 13,3%

bron: statistics.bahamas.gov.bs/

bron 15

Belangrijke handelspartners van de Bahama’s (2012) Handelswaar in miljoenen Bahama dollars (1 B$ = 1 US $)

import export VS 2790 676 Puerto Rico 291 193 Trinidad 142 107 China 60 3 Japan 31 0,2 Nederland 27 0,02 Frankrijk 22 25 bron: statistics.bahamas.gov.bs/

bron 16

Ontwikkeling van demografische gegevens van de Bahama’s geboorte-cijfer aantal kinderen per vrouw sterfte-cijfer 2001 17.3 2.0 5.3 2002 16.7 2.0 5.7 2003 16.0 1.9 5.9 2004 16.1 1.9 5.3 2005 17.1 1.9 5.4 2006 16.0 2.0 5.6 2007 17.5 1.9 5.2 2008 16.2 2.1 5.4 2009 15.6 1.9 5.5 2010 14.4 1.9 5.7 2011 13.2 1.6 5.9 bron: statistics.bahamas.gov.bs/ bron 17

Leeftijdspiramide van de Bahama’s

Opgave 6

Venezuela: export en investeringen

bron 18

Russische gas- en oliebedrijven investeren in Venezuela

Vijf Russische energiegiganten gaan miljarden dollars investeren in Venezuela in het kader van een joint venture die in 2009 wordt opgericht. Dat kondigde de Russische minister van Energie Sergej Tsjmatko aan.

"Als we kijken naar alle activiteiten van de joint venture en de sectoren waarin we willen werken, gaat het om tientallen miljarden dollars", verklaarde Tsjmatko na een ontmoeting tussen de Russische en Venezolaanse presidenten.

Volgens hem zullen vijf Russische groepen, Gazprom, Lukoil, TNK-BP,

Soergoetnefnegaz en Rosneft, aanvankelijk een Russisch consortium vormen en zullen Venezolaanse bedrijven waaronder PDVSA (Petróleos de Venezuela) er later bij aansluiten, preciseerde hij.

bron: vrij naar artikel op HLN.be-nieuws op 26/9/08

bron 19

China sluit miljardendeal met Venezuela

De oliegigant Petróleos de Venezuela SA heeft een overeenkomst van $1,4 miljard gesloten met China Petrochemical Corp voor de ontwikkeling van nieuwe

boorinstallaties in Venezuela, zo schrijft de BRICS Post. Met deze installaties neemt de olieproductie met 200.000 vaten per dag toe, olie die China goed kan gebruiken. Daar tegenover staan investeringen en leningen die de economie van Venezuela goed kan gebruiken.

De Export-Import Bank of China verstrekt een lening van $390 miljoen, waarmee het Venezolaanse staatsbedrijf Pequiven de bouw van een nieuwe haven kan financieren. Chinese banken zullen ook direct investeren in de mijnbouwsector van Venezuela, zowel in de exploratie als in de exploitatie van belangrijke grondstoffen. De Chinese CITIC Group heeft vooral belangstelling voor de ontwikkeling van de goudmijnsector van Venezuela.

12 bron 20 Bevolkingsdichtheid Venezuela bron: co.kalipedia.com  Bewoners per km2 Minder dan 5 Van 5 tot 29 Van 30 tot 99 Van 100 tot 499 Meer dan 500