Bijlage VWO
2012
Aardrijkskunde
Bronnenboekje tijdvak 1 vrijdag 25 mei 07.30 - 10.30 uur200701121-b 2 lees verder ►►►
Opgave 1 - Hotspot Yellowstone
bron 1
Hotspot van Yellowstone
http://www.google.com/imgres?imgurl=https://www.planetseed.com/files/uploadedimages /Science/Features/Earthscience/volcanoes/Related_articles/formation_yellowstone_hotsp ot.jpg
bron 2
Spoor van de hotspot van Yellowstone
bron 3
December 2008 / Januari 2009 Update
Slechts enkele aardbevingen zijn krachtig genoeg om te voelen. Ze zijn een onderdeel van het ecosysteem van Yellowstone en vormen geen gevaar, dus twijfel niet om Yellowstone te bezoeken. Overnachten kan in: West Yellowstone, Gardiner en Jackson.
Van december 2008 tot januari 2009 was een periode met honderden kleine aardbevingen in de regio. Enkele hadden een magnitude in de ‘klasse-3’ die voelbaar was. Zulke periodes met veel aardbevingen overkomen ons regelmatig, hoewel deze periode toch wel ongewoon is.
Twijfel echter niet om te komen: er is geen gevaar dat Yellowstone opnieuw zal uitbarsten, zoals werd weergegeven in de ‘films’ Supervolcano en 2012.
200701121-b 4 lees verder ►►►
Opgave 3 - Landgrabbing in de periferie
bron 4
Rijke landen doen aan landjepik in Afrika
Is dit neokoloniale landjepik of biedt het Afrika juist kansen? Rijke landen en MNO’s kopen of leasen momenteel grote stukken landbouwgrond in Afrika, om er voedsel te verbouwen voor hun eigen bevolking. De landverkopen zijn zo massaal en de deals soms zo schimmig, dat internationale organisaties zich zorgen maken.
De wereld moet in elk geval scherp in de gaten houden dat arme Afrikanen er niet de dupe van worden, waarschuwt onder meer Oxfam/Novib op Wereldvoedseldag. Want het spookbeeld doemt al op dat straks vrachtwagens vol voedsel uit Afrika vertrekken, terwijl de Afrikaanse bevolking honger lijdt. Het is vooral de angst voor een wereldwijde voedselcrisis die rijke landen en opkomende economieën naar Afrika drijft.
Neokolonialisme
Een positieve ontwikkeling, vindt de Wereldbank, omdat de Afrikaanse bevolking zelf óók profiteert van deze landbouwinvesteringen. Ze krijgen toegang tot banen, infrastructuur, kennis en technologie. Maar critici zijn bang dat de armste Afrikanen door buitenlandse tractoren van hun land worden verdreven en daar juist helemaal niets voor terugzien. Zij noemen het al neokolonialisme, agro-imperialisme en landgrabbing, vrij vertaald: landjepik.
Opbrengst
Geweldig, nieuwe kansen, roepen voorstanders. Grote delen onbenut land worden nu eindelijk in productie genomen. De huidige opbrengst van de landbouwgrond in Afrika is volgens de Wereldbank immers maar dertig procent van wat die zou kunnen zijn.
Maar de landen en bedrijven sluiten vaak uiterst schimmige deals met Afrikaanse regeringen, waarvan vooral corrupte machthebbers profiteren, waarschuwen internationale organisaties.
Plaatselijke bewoners raken soms zonder enige compensatie hun toegang tot land, water en graasgebieden kwijt. Wat voor een leek braakliggend land lijkt, kan voor nomadenvolken land van levensbelang zijn. Maar in veel Afrikaanse landen hebben mensen weinig te zeggen over het land waarop ze leven. Vaak is het genationaliseerd, en even vaak zijn eigendomsrechten onduidelijk en nergens gedocumenteerd.
Protesten
Vandaar dat het ene na het andere vuistdikke rapport verschijnt over landgrabbing. Niet alleen over land voor voedselproductie, ook voor de gewassen voor biobrandstoffen, zoals mais en suikerriet.
In Madagaskar leidde de woede van de bevolking over landverkoop tot gewelddadige protesten. Het Zuid-Koreaanse Daewoo had een deal met de regering gesloten voor de koop van 1,3 miljoen hectare land, de helft van alle landbouwgrond, voor de productie van mais en palmolie. Door het volksprotest ging de hele deal niet door en kwam zelfs de regering van Madagaskar ten val. Het was de alarmbel die de internationale organisaties wakker schudde.
Controle
De VN-organisatie voor voedsel en landbouw (FAO) hield er deze week voor het eerst een speciale bijeenkomst over. Net als de Wereldbank, Oxfam en tal van andere organisaties pleit ook de FAO voor strenge controlemechanismen. Want alleen die kunnen voorkomen dat het voedsel voor de rijken der aarde wordt verbouwd op het land van de armen, zonder dat die daarvan mee profiteren.
bron 5
De Geofactoren
200701121-b 6 lees verder ►►►
Opgave 4
7 miljard mensen
bron 6
7 miljard mensen op aarde
Vandaag (31-10-2011) wordt volgens de VN de 7.000.000.000e wereldburger geboren…en als je moet gokken waar, dan is India waarschijnlijk je beste keus. Gokken waar het 7 miljardste mensje wordt geboren? Wellicht in een van de vele volgepakte sloppenwijken van multimiljoenenstad Bombay, zoals Dharavi Slum, wereldberoemd geworden door de film Slumdog Millionaire.
Dit is natuurlijk maar een gok. Er worden vandaag op onze planeet namelijk ruim 350.000 mensen geboren - dus het ‘lucky number’ kan overal vallen. Met 75.000 baby’s per dag maakt India wel de beste kans, op afstand van de nummers twee en drie, China (46.000) en Nigeria (17.000).
Als de 7 miljardste burger inderdaad in India wordt geboren, kun je zelfs gokken dat het een jongetje wordt. Van nature is deze verhouding (ook wel seks ratio genoemd) ongeveer 1:1, maar in de bevolkingsstatistieken van India ligt dit anders. Veel traditionele families hopen op een zoon en grijpen zelfs in om de aanstaande geboorte van een dochter te voorkomen.
Om aandacht te vragen voor zulke ‘geslachtsselectieve abortussen’ houdt de organisatie Plan International meerdere manifestaties in verschillende Indiase deelstaten.
Ook in New York wordt stilgestaan bij de nieuwe mijlpaal voor de
wereldbevolking. Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, spreekt in het hoofdkwartier van de VN over de problemen die voortvloeien uit de mondiale bevolkingsgroei.
Daarvan vindt, volgens recent onderzoek van Harvard University, tot het jaar 2050 maar liefst 97 procent plaats in ontwikkelingslanden. Vooral in Afrika is de verwachte bevolkingsgroei zeer groot. Volgens het ‘medium-scenario’ van de World Population Prospects die de VN afgelopen mei presenteerde, groeit de Afrikaanse bevolking in deze eeuw met 2,5 miljard mensen.
In Europa zal de bevolking deze eeuw naar verwachting juist iets dalen; zoals nu al gebeurt in bijvoorbeeld Duitsland, Rusland en de Oekraïne. Het verband tussen bevolkingsgroei en armoede lijkt daarmee gedeeltelijk ontkracht. Een Russische vrouw krijgt gemiddeld slechts 1,4 kinderen, terwijl dat er in het rijke Saoedi-Arabië meer dan 3 zijn. Het Afrikaanse Niger spant echter de kroon met gemiddeld 7,2 kinderen.
Slechts 12 jaar geleden meldde de VN dat de wereldbevolking een omvang van 6 miljard mensen had bereikt, officieel op 12 oktober 1999.
Vanzelfsprekend worden zulke data geschat, omdat niemand precies bijhoudt waar en wanneer mensen worden geboren en sterven.
Zo is ook niet iedereen het ermee eens dat de wereld vandaag de 7 miljardste mens kan begroeten. Volgens alternatieve berekeningen van het US Census Bureau (het Amerikaanse CBS) moeten we nog wachten tot 30 maart 2012. Bij de VN schatten ze dat de 8 miljardste wereldburger in 2025 geboren wordt.
bron: vrij naar: http://www.metronieuws.nl/nieuws/7-miljard-mensen-op-aarde/SrZkjE!ePpkYWgqS6VOY/
Opgave 5 - Klopjacht op een drugsbaron
bron 7Bij de klopjacht op een drugsbaron in de Jamaicaanse hoofdstad Kingston zijn zeker 60 doden gevallen. Dat meldden ziekenhuisbronnen. Ook vielen er 25 gewonden en werden ruim 200 arrestaties verricht, meldde de politie van de eilandstaat.
Circa 1000 militairen en agenten bestormden in Kingston de wijk Tivoli Gardens. Daar zou drugsbaron Christopher 'Dudus' Coke vertoeven. Bendeleden en aanhangers van Coke domineren onder meer deze wijk in het westelijk deel van het centrum van Kingston. Ze verzetten zich met barricades en vuurwapens tegen de aanhouding van Coke. De Verenigde Staten willen al geruime tijd de uitlevering van Coke wegens drugsdelicten.
In de klopjacht op de 42-jarige Coke trokken honderden militairen en
politieagenten in volle gevechtsuitrusting van woning naar woning. Bewoners waren opgeroepen binnen te blijven. Ook werden helikopters ingezet.
De drugsbaron zou leiding geven aan een internationale drugsbende die actief is in de VS en het Caribisch gebied. Bij het handhaven van de drugshandel zijn de afgelopen decennia ruim duizend doden gevallen in Jamaica en de VS. Daarom moet Coke voor een rechter in New York verschijnen.
Zijn aanhangers zien hem meer als een soort lokale weldoener. Hij investeert in de lokale gemeenschap, deelt voedsel uit en bemiddelt in conflicten. Bovendien kent Tivoli Gardens de laagste criminaliteitscijfers.
Het geweld in de wijk duurt al enkele dagen en dreigt zich nu ook te verspreiden naar andere delen van de stad. De toeristische gebieden in het noorden van het eiland zijn tot nu toe rustig gebleven.
bron: http://www.depers.nl/buitenland/481791/Harde-strijd-om-gangsterbolwerk-in-Kingston.html
bron 8
