V E R S A M E L ? J A ! M A A R NIE F O S S I E L E
O F K L I P W E R K T U I E N IE
J.O .P. D ie “w ie le ” van d ie tu isg e m a a k te k a rre tjie w a a rm ee h ierd ie B a n to e k in d speel, is tw e e van die b e k e n d e d e u r b o o rd e k lip p e w a t b e tr e k lik a lg em een in d ie V rystaat g e v in d w ord.
H ierd ie k lip p e uiat o n d e r m e e r d e u r d ie p rim itie w e m e n s as g e w ig te aan g r a a fs to k k e g e b r u ik is, h o e f n ie so m ish a n d e l te w o r d o m h u l w e te n sk a p lik e w aarde te v erlo o r nie. D ie o o m b lik w a n n e er d it d e u r ’n o n n a d e n k e n d e p e r so o n v e r w y d e r w o r d u it d ie b ep a a ld e v erb a n d o f laag w aarin d it saam m e t a n d er w e r k tu ie v o o rg e k o m h et, verlo o r d ie v o o rw e rp m e e r as 90% van sy w e te n sk a p lik e waarde.
STEL u belang in klipw erktuie e n /o f fossiele? Is u dalk besig om ’n private versameling van sodanige voorw erpe op te b ou ? Indien w el het u w aarskynlik reeds die bepalinge van die Wet o p N asionale G edenkw aardighede (Wet 28 van 1 9 6 9 ) oortree en kan u b y skuldigbevinding ’n b o ete van R1 0 0 0 ,0 0 en o f gevangenisstraf van 6 m aande o p g ele w ord.
D ie taak van die Raad van N asionale G ed en k waardighede is o m alle voorw erpe van
histo-riese, argeologiese en paleon tologiese belang, te bewaar en te beskerm .
D ie volgende artikels w ord spesifiek deur die Wet beskerm:
• m eteoriete • fossiele
• tekeningc o f skilderye op klip deur inboor- linge
• rotsgraverings deur inboorlinge • w erktuie o f ornam ente van inboorlinge • inhoud van grafte, grotte, rotsskuilings,
puinhope ens. van inboorlinge.
Onder “ in b oorlinge” word verstaan m ense wat die land b ew o o n het voor die kom s van die blankes. B ogenoem de artikels mag nie vem ietig, beskadig, uitgegrawe, verw yder o f uitgevoer word sonder ’n permit wat onder spesiale voorwaardes deur die Raad vir N asionale G e denkwaardighede uitgereik is nie. Daar is wel sekere uitsonderings en toegew ings vir normale m ynbou-, ingenieurs- en landboubedryw ighede. Navorsers in beide die argeologie en p aleon tolo- gie is dit eens dat die spesifieke posisie waarin ’n fossiel, w erktuig, rotstekening ens. gevind word essensieel is vir die u iteindelike interpreta- sie daarvan en maak van gevolgtrekkings daar- om trent. D ie verband daarvan met ander voor w erpe en die laag o f lae waarin dit voorkom , het veel groter w etenskaplike waarde as die voorwerp op sigself. Indien ’n fossiel o f w erk tuig uit sy oorspronklike posisie verwyder word sonder dat w etenskaplike gegew ens om trent die afsetting waarin dit voorkom , op getek en is gaan meer as 9 0 persent van die w erklike waarde daarvan verlore. D ie voorw erp mag wel nog uniek w ees maar dit kan n ooit w eer in sy presiese h istoriese o f prehistoriese perspektief teruggeplaas word nie.
Om die regte inligting aangaande ’n vindplek aan te teken m oet ’n mens die nodige opleiding en agtergrondskennis he en om hierdie rede word perm itte deur die Raad vir N asionale G edenkw aardighede slegs uitgereik aan persone wat oor spesifieke kw alifikasies en ondervinding beskik. Anders as in Europa waar baie van die voorw erpe versamel is voordat die belang van die presiese vindplek b esef is, is ons in hierdie opsig bevoorreg, juis om dat hierdie getuienis van die voorgeskiedenis tans nog betreklik o ngeskonde is.
V oorw erpe soos die bogenoem de is 'n d eel van ons natuurlike erfenis en m oet dus vir alle Suid-Afrikaners bewaar w ord. Dra dus u deel by om hierdie kultuurskatte te bewaar. V erw ittig die polisie as u vandale by sodanige vindplekke aantref en indien u w e e t waar voorw erpe voorkom w at van w etenskaplike waarde mag w ees, stel die naaste m useum daarom trent in kennis.
