Wij zijn een innovatieve zorgorganisatie met dertien locaties in zuidoost Friesland en één locatie in noordoost-Friesland. Wij werken vanuit het gedachtegoed dat de klant(vraag) centraal staat, met als uitgangspunt ‘de klant thuis’. Dit betekent dat we de klant helpen om zolang mogelijk thuis te wonen, maar ook dat de klant zich thuis voelt bij ons, als langdurig of kort verblijf echt nodig is.
Strategie ‘Samen in Beweging’ 2019-2021
Eind 2018 hebben we onze nieuwe strategie voor 2019 tot en met 2021 ‘Samen in Beweging’
vastgesteld, als vervolg op de strategie 2014-2019. In deze strategie hebben we een nieuwe missie en een nieuwe visie geformuleerd:
• Onze visie: Een wereld waarin iedereen waardig en op eigen wijze ouder kan worden.
• Onze missie: Met aandacht te vernieuwen en innoveren, om er voor te zorgen dat huidige en toekomstige generaties ouderen kunnen vertrouwen op de best mogelijke zorg.
Met de komst van de nieuwe strategie hebben we in 2019 onze nieuwe kernwaarden gelanceerd:
aandacht, vertrouwen, verantwoordelijkheid en vernieuwing. Deze kernwaarden komen terug in onze gedragscodes en huisregels, die we in 2019 dan ook herzien hebben.
Hoe kijken wij naar onze klanten?
Klanten voor ZuidOostZorg zijn alle (oudere) mensen, van vitaal tot kwetsbaar, thuiswonend of (tijdelijk) ergens anders. Deze (oudere) mensen zijn mondiger dan eerdere generaties. Zij willen op eigen-wijze en in eigen omgeving oud worden en zoeken daarbij naar (nieuwe vormen van) ondersteuning uit de (eigen) omgeving, dorp/wijk/buurt, informele en formele netwerken. Zij willen zelf graag actief meedenken. Deze ouderen maken meer dan verwacht gebruik van vormen van eHealth techniek of andere ondersteuning en hebben hun eigen ideeën hierover. Ze zijn nieuwsgierig naar nieuwe oplossingen. Bovendien staan zij nog graag met plezier midden in de samenleving en willen zij graag van betekenis blijven. Wederkerigheid van en voor de klant, en onderdeel blijven van de samenleving, bepaalt dan ook het denken en handelen van ZuidOostZorg. Dit hangt samen met het behoud van eigen regie, het zelf keuzes kunnen maken en invloed kunnen uitoefenen. Dit is waar ZuidOostZorg, binnen een context van vernieuwing en innovatie, op stuurt.
Onze doelgroepen
Binnen ZuidOostZorg leveren wij zorg aan verschillende doelgroepen. Deze vallen onder de verschillende productmarktcombinaties (PMC’s). Klanten komen binnen via het Informatie- en adviescentrum (IAC). Vervolgens krijgen deze klanten thuis, in het anderhalvelijnscentrum (PMC 0), in locaties in dorpen, wijken en/of buurten (PMC I) of in het Verpleeghuis Nieuwe Stijl dat zich op kortdurende zorg en complexiteit richt (PMC II) zorg en behandeling, eventueel in combinatie met commerciële diensten (PMC III). Verder kan, indien nodig, PMC II haar deskundigheid aan PMC 0 en I toevoegen via de zogenaamde expertteams vanuit het GABC (Geriatrisch Advies en Behandel Centrum).
Voor elke doelgroep is bepaald hoe de ideale teamsamenstelling eruit moet zien, onderbouwd vanuit de doelgroepbeschrijving, visie op de doelgroep, de rollen binnen interprofessionele teams, etc. Een aantal doelgroepen maken een specifieke ontwikkeling door op het gebied van de zorg en behandeling.
Dit zijn kortdurende zorg en behandeling, Psychiatrie in de Care en De Wiken dat een verpleeghuis met behandeling wordt. De eerste twee gaan ook op voor het Topcare-predikaat als erkenning voor de excellente zorg en behandeling die we ontwikkelen.
Hieronder volgt een overzicht per doelgroep en de omgeving en locaties waar de zorg geleverd wordt.
ZORGTHUIS,SCHOONTHUIS EN DAGBESTEDING (PMC0)
Voor thuiswonende klanten bieden wij thuiszorg en huishoudelijke hulp vanuit het anderhalvelijnscentrum Sûnenz en daarnaast dagopvang en dagbesteding op verschillende locaties in Beetsterzwaag, Drachten, Gorredijk, Ureterp en Dokkum.
LANGDURIG VERBLIJF (PMC1)
• Kleinschalig Wonen: Wanneer het niet mogelijk is om weer naar huis te gaan en langdurig verblijf echt nodig is, kan de klant er voor kiezen om in één van onze locaties te komen wonen in Ureterp (Lijtehiem), Beetsterzwaag (Ikenhiem), Drachten (Neibertilla), Dokkum (De Waadwente), Haulerwijk (Sinnehiem), Gorredijk (Voltawerk), Appelscha (Stellinghaven Appelscha) en Oosterwolde (Stellinghaven Oosterwolde) en op termijn Drachten (De Wiken).
Dit zijn de verpleeghuizen waar kleinschalig wonen centraal staat.
• Wonen in de wijk: Naast de verpleeghuizen hebben we ook voormalige verzorgingshuislocaties die in dorpen of wijken liggen met aanleunwoningen en/of woningen waar veel ouderen met een zorgvraag wonen. Deze locaties richten zich op hun omgeving en hebben tot doel vitale leefgemeenschappen te vormen. Met behulp van diensten en service vanuit de locaties, maar ook door gebruik van de infrastructuur rondom de locaties willen we ouderen in staat stellen zo lang mogelijk in een eigen huis te laten wonen. Er zijn ook kortdurende opnames mogelijk via de WMO gelden in de vorm van logeercapaciteit of ELV laag. Dit betreft de locaties De Lijte (Ureterp), De Miente (Gorredijk), Rispinge en De Wiken (Drachten).
VERPLEEGHUIS NIEUWE STIJL EN KORTDURENDE ZORG EN BEHANDELING (PMC II)
• Verpleeghuis Nieuwe Stijl: Klanten die tijdelijke zorg en behandeling nodig hebben of waarbij sprake is van intensieve complexe zorg kunnen terecht in onze verpleeghuizen ‘nieuwe stijl’:
Neibertilla (Drachten) en de Waadwente (Dokkum). Hier bieden we naast verschillende soorten van kortdurende zorg & behandeling ook eerstelijns verblijf en (intensieve) geriatrische revalidatie aan. In Neibertilla bieden we ook Geronto Psychiatrie met complexe multidomein problematiek. Op locatie Marrewyk, naast het ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten, bieden we ook intensieve geriatrische revalidatie.
• Kortdurende Zorg: ZuidOostZorg biedt in toenemende mate kortdurende zorg aan, zowel Geriatrische Revalidatie Zorg als Eerstelijnsverblijf (ELV), maar ook bijvoorbeeld de afdeling Observatie en Diagnose. De toename aan kortdurende zorg komt voort uit de toenemende zorgvraag van ouderen en hun huisartsen in combinatie met de wens om langer thuis te blijven wonen. Kortdurende Zorg wordt op de volgende locaties geboden: Neibertilla (Verpleeghuis Nieuwe Stijl: alle kortdurende behandelvormen), De Waadwente (Verpleeghuis Nieuwe Stijl:
alle kortdurende behandelvormen), Rispinge (ELV laag), Stellinghaven Oosterwolde (ELV hoog), De Lijte (ELV laag) en De Wiken (ELV laag).
Leiderschap, Governance & Management
Onze Raad van Bestuur bestaat uit twee personen: mevrouw A.J. Huizenga (voorzitter) en mevrouw S.M. Meertens (lid). Mevrouw Huizenga heeft met haar verpleegkundige achtergrond (HBOV en Verpleegkunde Wetenschappen) de aandachtsgebieden (kwaliteit van) zorg en innovatie en mevrouw Meertens heeft de aandachtsgebieden financiële bedrijfsvoering en ICT. Overigens zijn zij samen verantwoordelijk voor alle portefeuilles.
De functie van Adviseur Medische Dienst wordt vervuld door mevrouw M. van der Lee. Zij is specialist ouderengeneeskunde en kaderarts psychogeriatrie. Zij adviseert de Raad van Bestuur over het medische beleid. Het bestuur en de Adviseur Medische Dienst overleggen structureel over de kwaliteit van de zorg en behandeling.
Clustermodel
ZuidOostZorg werkt met het zogeheten Clustermodel, waarbij in clusters gewerkt wordt. Zo staat het primair proces (de klant!) centraal in het cluster klant met bijbehorende cirkels. Dat wat we in het cluster klant doen, heeft effect op alle andere (ondersteunende) clusters en cirkels (zie ook pagina 6).
Medezeggenschap
We hechten veel waarde aan medezeggenschap en inspraak van klanten en medewerkers. Hiervoor hebben we (lokale) cliëntenraden en de Ondernemingsraad (OR) ingericht. Daarnaast vinden we het belangrijk dat de professionals ook invloed kunnen uitoefenen op het beleid en daarom hebben wij sinds 2012 een Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraad (VVAR).
VVAR
De Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraad (VVAR) vertegenwoordigt de verpleegkundigen en verzorgenden en heeft de positie van ‘regisseur’. Hiermee initieert ze aan de voorkant de zorginhoudelijke beleidsplannen en is daarmee medebepaler van het zorgbeleid. De VVAR is eigenaar en aanjager van het programma Excellente Zorg, met als belangrijke thema’s eigenaarschap en leiderschap van de verzorgende en verpleegkundige professional. Het ontwikkelen hiervan wordt onder andere gestimuleerd via de opleiding MBO leiderschap en jaarlijkse studiereizen Excellente Zorg naar de Verenigde Staten.
De VVAR staat voor continue professionalisering van het verzorgende en verpleegkundige vak in afstemming met alle betrokken disciplines bij de zorg en behandeling van de cliënt. De beroepscode is hierbij het vertrekpunt. De VVAR is een belangrijke speler bij de cirkel Kwaliteit & Veiligheid, waar zorginhoudelijk beleid tot stand komt en volgens de PDCA-cyclus kwaliteitsverbeteringen tot stand komen.
Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid en het functioneren van de Raad van Bestuur, maar ook op de algemene gang van zaken in de organisatie. Daarnaast geeft zij gevraagd en ongevraagd advies aan de Raad van Bestuur bij belangrijke onderwerpen en is werkgever van de Raad van Bestuur.
De Raad van Toezicht bestaat uit zes personen, met elk hun eigen deskundigheid. De leden zijn onafhankelijk hebben op geen enkele wijze belangen in ZuidOostZorg. De Raad van Toezicht heeft een commissie Kwaliteit en Veiligheid die aansluit bij de cirkel Kwaliteit en Veiligheid.
Lerend Netwerk
Samen met Noorderbreedte, Patyna en zorggroep Sint Maarten vormt ZuidOostZorg een lerend netwerk. Op basis van een jaaragenda vindt uitwisseling met elkaar plaats. Dit vindt zowel plaats tussen de bestuurders als de adviseurs kwaliteit en gezamenlijk. In het gezamenlijk overleg van 2020 is afgesproken met elkaar uit te gaan wisselen hoe het kwaliteitsjaarplan tot stand komt en hoe je ervoor zorgt dat er daadwerkelijk mee gewerkt wordt in het primaire proces.
Strategische koers / transitie naar een gekantelde organisatie
‘Samen in Beweging’ is onze nieuwe strategie vanaf 2019. Het is de volgende stap in een koers die al vanaf 2009 is ingezet. Met Bouwe en Bine I is een, voor het ZuidOostZorg van toen revolutionaire, basis gelegd voor het ZuidOostZorg anno 2019. Later is daarop met Bouwe en Bine II en Verbinden &
Vernieuwen (2014), de verdieping aangebracht.
In onze huidige strategie Samen in Beweging brengen we het geheel van deze ontwikkelingen weer samen, waarbij we bewust hebben gekozen voor een zestal ‘zekerheden’: thema’s waarvan we zeker weten dat we er de komende jaren mee aan de slag moeten, om de uitdagingen die voor ons liggen aan te kunnen gaan. Door steeds voort te bouwen op wat we in het verleden hebben gedaan zijn we vanaf 2009 continu bezig om de organisatie incrementeel te verbeteren en doorlopen we continu fasen van vernieuwing. Onze zes zekerheden zijn: de klant, de medewerker, gezondheid, technologie en innovatie, maatschappelijke betrokkenheid en duurzaamheid. Om verder te komen in het kantelingsproces hebben we de afgelopen jaren twee bewegingen ingezet, namelijk het toe werken naar zelforganiserende teams binnen heel ZuidOostZorg en het werken met het Clustermodel.
Zelforganiseren
Vanaf 2009 hebben wij een veranderingsproces ingezet, de ‘kanteling’, waarin we ons ontwikkelen naar een extern gerichte, high performance organisatie waarin de klant centraal staat. We zijn van vijf managementlagen naar twee gegaan en hebben zoveel mogelijk verantwoordelijkheden en eigenaarschap neergelegd bij de medewerker voor de klant, in plaats van bij leidinggevenden en management. Medewerkers krijgen meer invloed op en zeggenschap over de organisatie van hun werk en kunnen hierdoor de klant(vraag) nog beter beantwoorden. Dit doen wij om de klant echt centraal te kunnen stellen en nog betere zorg te kunnen bieden.
In 2017 zijn we gestart met een pilot zelforganiseren voor 17 teams. Deze pilot is medio 2018 afgerond en uit de pilot is gebleken dat een aantal onderdelen van belang zijn voor zelforganiseren waar we ook in 2019 aandacht aan hebben besteed:
• Helderheid over jouw rol binnen de organisatie, waardoor we gestart zijn met het opstellen van functieprofielen (zie pagina 14).
• De inrichting van het zorgteam, waardoor we gestart zijn met de pilot ‘Het komen tot een ideaal zorgteam’. Een ideaal zorgteam bestaat uit 7 bouwstenen, die kunnen leiden tot verschillende samenstellingen van het team al gelang de doelgroep. Eind 2019 werden de eersten opgeleverd.
• Vanuit de pilots in 2017 werd ook duidelijk dat persoonlijk leiderschap belangrijk is binnen zelforganiseren Om die reden is dat het thema geworden in de, met het Friesland college samen ontwikkelde, leergang Persoonlijke leiderschap. Dit gaf dusdanige persoonlijke inzichten en groei ten aanzien van dat persoonlijk leiderschap dat we een bredere beweging wilden gaan inzetten voor medewerkers van ZuidOostZorg. Hiervoor zijn we gestart met de voorbereidingen voor de SOLO: 5 incompany masterclasses voor ruim 200 medewerkers, die we de komende 3 jaar willen herhalen.
Daarnaast zijn we in 2019 ook de laatste stappen in het proces gaan zetten en werken vanaf 2020 alle teams aan zelforganiseren. Hier zijn verschillende programma’s voor gemaakt, die aansluiten bij de verschillende functies, samen met bureau de Bont en Liesbeth Vos.
Clustermodel: Horizontale organisatie
Waar we vanaf 2009 rondom de zorg met een rond organisatie model zijn gaan werken, waren de stafdiensten nog hiërarchisch gepositioneerd. Hiervoor zijn we in 2018 gestart met het werken middels het Clustermodel en haar Cirkels, waarbij de klant centraal staat. Per strategisch thema binnen een Cluster is een Cirkel ingericht (zie afbeelding). Elke Cirkel kent een strategische agenda en handelt hiernaar. We kennen de volgende clusters:
1. Klant (hart van de organisatie: de zorg en behandeling voor/aan klanten);
2. Markt en Positionering (waaronder o.a. potentiële klant, frontoffice, nieuwe producten, verkoop, productontwikkeling, externe ketens);
3. Interne bedrijfsvoering (waaronder o.a. salarisadministratie, servicedesk);
4. Mens en ontwikkeling (leren (interne/externe netwerken), grote HR-onderwerpen);
5. Strategie en Besturing (strategische koers en besturing).
We zijn van mening dat onze stafmedewerkers de medewerkers in de directe zorgverlening op een proactieve manier moeten ondersteunen. De hiervoor in 2018 ingezette ontwikkeling van de staf als verbindende schakel, is in 2019 doorgezet. Alle stafmedewerkers hebben nu aan de training verbindende schakel deelgenomen. Dit met als doel nog meer waarde toe te kunnen voegen aan het ondersteunen van het primaire proces en organisatiebelangen.
Intensieve samenwerking ZuidOostZorg en Nij Smellinghe
ZuidOostZorg en Nij Smellinghe opereren als zorgaanbieders in een vergelijkbare context in de regio Zuidoost Friesland. Beide organisaties hebben een aantal uitdagingen gemeen en voelen een gezamenlijke opdracht. In 2019 is besloten om te verkennen of het samenwerken tussen beide organisaties beter en intensiever kan. Aan de hand van een aantal projecten wordt bekeken of we samen kunnen aanbieden, ontwikkelen, aansluiten en ontschotten van producten en diensten op het gebied van zorg en preventie. In januari 2020 is hiervoor een bestuursadviseur gestart, die het hele traject gaat coördineren, en zullen de projecten van start gaan.
Samenwerken in netwerken
Om de beste zorg te geven aan de klant met daarbij aandacht voor welzijn en wonen, is samenwerken met anderen belangrijk. Je hebt elkaar nodig om elkaar te versterken in dat waar je goed in bent.
ZuidOostZorg kiest dan ook voor het samenwerken in netwerken. We werken met meer dan 70 organisaties samen. De komende jaren blijven we deze netwerkgedachte voor de zorg aan ouderen vormgeven, evalueren en waar nodig verbeteren. Het voert te ver om alle netwerken te vermelden, twee willen we u niet onthouden.
Vanaf 2009 heeft ZuidOostZorg in nauwe samenwerking met Van Andel Ouderenpsychiatrie (onderdeel van GGZ Friesland) zorg en behandeling voor een aantal specifieke doelgroepen ontwikkeld. In 2019 zijn de GGZ-cliënten en de Geronto Psychiatrie-cliënten verhuisd naar 1 afdeling in Neibertilla. Hiermee is er een afdeling gevormd met vier teams, waarin GGZ Friesland en ZuidOostZorg nauwer gaan samenwerken en de samenwerking ook praktisch meer vorm en inhoud kan krijgen.