4. Zorgaanbod
4.4 Zorgtoewijzing
De MATE (Meten van Addicties voor Triage en Evaluatie) is een instrument voor triage en evaluatie dat in steeds meer (reguliere) Nederlandse
verslavingszorginstellingen gebruikt wordt bij de zorgtoewijzing aan de voordeur. Het uitgangspunt is het ondersteunen van de triage naar zorgzwaarte. Deze zorgzwaarte is opgebouwd uit drie dimensies:
• ernst van de verslaving
• ernst van comorbide psychopathologie • ernst van sociale desintegratie.
Omdat de triagebeslissing op een stepped care benadering is gebaseerd, is het belangrijk te weten hoeveel behandelingen de persoon heeft gehad. Vervolgens kan de cliënt aan vier niveaus van zorg worden toegewezen, afhankelijk van het aantal eerdere behandelingen voor verslaving en de scores op ernst van de verslaving, ernst van comorbide psychopathologie, en ernst van de sociale desintegratie. De vier niveaus zijn: kort ambulante behandeling, ambulante behandeling, deeltijd of klinische behandeling en lange ambulante zorg. Deze procedure geldt voornamelijk in de reguliere verslavingszorg; in hoeverre nieuwe zorgaanbieders werken met de MATE is niet bekend. Overigens gebruiken niet
alle verslavingsinstellingen de MATE, een deel werkt met de Europese versie van de ASI (Addiction Severity Index). De EuropASI is een gestructureerd interview dat de ernst van de verslaving meet vanuit verschillende invalshoeken. Vanuit de visie dat een verslavingsprobleem nooit een geïsoleerd probleem is, worden meerdere leefgebieden in kaart gebracht. In de EuropASI komen zeven
levensdomeinen aan bod: lichamelijke gezondheid, arbeid/opleiding/inkomen, alcoholgebruik, druggebruik, justitie/politie, familiale en sociale relaties en
psychisch-emotionele gezondheid. Diverse problemen – die zowel een gevolg als een oorzaak van het alcohol- en drugsmisbruik kunnen vormen - worden
geïnventariseerd om vervolgens de prioriteiten voor behandeling te bepalen. Evenals de MATE werkt de EuropASI met ernstscores op verschillende
leefgebieden aan de hand waarvan een inschatting wordt gemaakt over welke zorg het meest gepast is.
Alle alcohol- en drugsgerelateerde richtlijnen benadrukken het belang van het gebruik van gestandaardiseerde screening en assessment instrumenten. Zij geven geen aanbevelingen over een specifiek instrument. De Multidisciplinaire Richtlijn Opiaatbehandeling zegt hierover: “Zowel de EuropASI als de MATE kennen psychometrische tekortkomingen, waardoor de relevantie van het
toepassen van deze instrumenten moeilijk te beoordelen is. Het gebruik van deze semigestructureerde interviews blijft echter te prefereren boven niet-
gestructureerde diagnostiek (niveau 2 bewijs)”.
In de onderstaande tabellen is weergeven welke overwegingen gemaakt worden in de zorgtoewijzing, gebaseerd op informatie die op de websites van instellingen te vinden is. In de reguliere verslavingszorg vindt zorgtoewijzing plaats aan de hand van de MATE. Bij de nieuwe instellingen spelen de haalbaarheid van het bereiken van het doel en de keuze van de cliënt een belangrijke rol.
In de onderstaande tabellen is weergeven welke overwegingen gemaakt worden in de zorgtoewijzing, gebaseerd op informatie die op de websites van instellingen te vinden is. In de reguliere verslavingszorg ( en U-center) vindt zorgtoewijzing plaats aan de hand van de MATE. Bij de nieuwe instellingen spelen de
haalbaarheid van het bereiken van het doel en de keuze van de cliënt een belangrijke rol.
Reguliere verslavingszorg Nieuwe aanbieders Kortdurend ambulant
Meestal 4 tot 6 gesprekken.
Indicatie volgens de MATE
Als de persoon niet of slechts één keer eerder is behandeld voor verslaving én
Kortdurend ambulant
O.a. Ready for Change
Doelgroep: kort, intensief individueel
programma van voor mensen die niet echt verslaafd zijn, maar wel misbruik
de scores op Ernst van de verslaving, Ernst van comorbide psychopathologie en Ernst van sociale desintegratie zijn geen van alle hoog, dan wordt de
persoon verwezen voor korte ambulante behandeling.
maken van alcohol of drugs.
Duur: Acht weken, twee sessies per
week.
Ambulante hulpverlening (poliklinisch)
Een behandeling bestaat uit een reeks gesprekken en trainingen. De meeste behandelingen duren drie, zes of negen maanden.
Indicatie volgens de MATE
Als de score op de Ernst van sociale desintegratie niet hoog is, terwijl de score op de Ernst van de verslaving of op de Ernst van comorbide
psychopathologie of op beide wel hoog is, ófwel als de persoon tenminste twee keer eerder behandeld is (ongeacht de score op Ernst van de verslaving of op de Ernst van comorbide
psychopathologie), dan wordt de persoon verwezen naar de standaard ambulante behandeling.
Ambulante hulpverlening (poliklinisch)
O.a. SolutionS, Castle Craig Nederland
Doelgroep: SolutionS biedt cliënten de
mogelijkheid te kiezen voor ambulante verslavingszorg, als de deskundigen van SolutionS dit haalbaar achten.
Duur
- Zoveel individuele sessies met de counselor als voor de behandeling noodzakelijk is (SolutionS).
- De ambulante programma’s variëren van kortdurende ambulante trajecten tot intensieve ambulante trajecten. De intensievere trajecten bieden, indien nodig, meerdere psychiatrische
consulten ten behoeve van bijkomende diagnoses. Behandelingen variëren van 1 tot 2 keer per week persoonlijke gesprekken, op locatie en/of online (Castle Craig Nederland).
Ambulante hulpverlening (langdurig: FACT en ACT)
De zorg aan cliënten vanuit de FACT- teams is doorgaans van lange duur omdat de problematiek vaak ernstig en hardnekkig is
Ambulante hulpverlening (langdurig: FACT en ACT)
Deze zorg wordt door de nieuwe instellingen niet geboden.
Deeltijdbehandeling
Een deeltijdbehandeling duurt 3 tot 4 maanden, meestal twee tot drie dagen
Deeltijdbehandeling
Deze zorg wordt door de nieuwe instellingen niet geboden.
per week.
Indicatie volgens de MATE
Als de score op de Ernst van sociale desintegratie hoog is, of als de persoon drie, vier of vijf keer eerder is
behandeld, dan wordt de persoon verwezen naar dagbehandeling of klinische behandeling.
Dagbehandeling en Klinische opname
De duur van de klinische opname varieert van enkele weken tot een half jaar.
Indicatie volgens de MATE
Als de score op de Ernst van sociale desintegratie hoog is, of als de persoon drie, vier of vijf keer eerder is
behandeld, dan wordt de persoon verwezen naar dagbehandeling of klinische behandeling.
Dagbehandeling en Klinische opname
Doelgroep
- Klinische opname bij alle
aanmeldingen (U-center, SolutionS, IGHD)
- Alleen dagbehandeling (Ready For
Change, Trubendorffer)
- Dagbehandeling (Castle Craig
Nederland): als opname in een kliniek niet direct noodzakelijk, mogelijk of geïndiceerd is, en wekelijkse
gesprekken niet voldoende zijn om het doel, nuchter leven, te verwezenlijken.
Duur
De duur van de klinische opname varieert:
- 7 weken gevolgd door 7 weken ambulant (U-center),
- 28 dagen, eventueel gevolgd door secundaire zorg van twee maanden in buitenland (SolutionS)
- 28 dagen (Ready for Change) - 4 weken (IGHD)
- duur niet vermeld (Trubendorffer) - 12 weken dagbehandeling, vier dagdelen per week (Castle Craig Nederland)
Bemoeizorg
De mate van complexiteit en
zorgzwaarte bij de bemoeizorgpatiënt zijn bepalend voor de intensiteit en de duur van de zorg.
Bemoeizorg
Deze zorg wordt door de nieuwe instellingen niet geboden.
Langdurende zorg (care) en verblijf
De mate van complexiteit en
zorgzwaarte bij de patiënt zijn bepalend voor de intensiteit en de duur van de zorg.
Indicatie volgens de MATE
Als de persoon vaker dan vijf keer eerder is behandeld, dan wordt de persoon verwezen naar langdurige zorg, ongeacht de overige MATE
dimensiescores.
Langdurende zorg (care) en verblijf
Deze zorg wordt door de nieuwe instellingen niet geboden.