3. Fase 3: plan van aanpak/onderzoek opzetten
3.1.2 Wat is een goede onderzoeksvraag?
Maak nu je eigen lijst:
Onderwerp 1 Onderwerp 2 Onderzoeksvraag
Wat valt je op? Waar liggen jullie al op dezelfde lijn? Waar niet?
Opdracht 3: Formuleer onderzoeksvragen met de 6W+H-vragen
Verzin nu bij je thema met de 6W+H-vragen zoveel mogelijk onderzoeksvragen. 6W staat voor: wie, wat, welke, waar, wanneer en waarom, de H staat voor hoe. Een vraag kan natuurlijk ook op een andere manier beginnen:
1. Wat is het probleem?
2. Waarom is het een probleem?
3. Voor wie is het een probleem?
4. Waar doet het probleem zich voor?
5. Wanneer doet het probleem zich voor?
6. Welke wet- en regelgeving heeft met het probleem te maken?
7. Hoe zou een wenselijke situatie eruit moeten zien?
8. In hoeverre is het een probleem?
9. Waardoor is het een probleem?
Schrijf minstens twintig vragen op:
Vragenmachientje
Het vragenmachientje is een hulpmiddel om een goede onderzoeksvraag op te stellen die voldoet aan de eisen.
Stappen vragenmachientje
1. Ben je nieuwsgierig naar het antwoord op de vraag?
Nieuwsgierigheid is belangrijkste drijfveer voor je onderzoek. Ook al is de vraag onderzoekbaar, zonder nieuwsgierigheid is het geen volwaardige onderzoeksvraag.
Fout: Een vraag die niet binnen je interessegebied of je profiel ligt.
2. Is het een opzoekvraag?
Bij opzoekvragen kan je het antwoord vinden op internet of in boeken. Vaak is het antwoord een feitje of theorie.
Fout: Hoeveel mensen wonen er in Nederland?
3. Is het al eerder onderzocht?
Als je iets onderzoekt wat al een keer eerder is onderzocht, heeft dat geen toegevoegde waarde voor de wetenschap. Tenzij je het met andere variabelen uitvoert. Of een experiment herhaalt dat eerder slordig is uitgevoerd. Voorwaarde is dat herhalen van het onderzoek betekenisvol is.
4. Is het één open vraag?
Je onderzoeksvraag moet niet uit meerdere vragen bestaan. Dan kan je geen eenduidig antwoord geven. Het is een open vraag en geen ja-/nee-vraag.
Goed: Waarom zijn iPhones populair?
Fout: Waarom zijn iPhones populair en gebruiken mensen ze meer dan een tablet of computer.
5. Is de vraag wetenschappelijk, maatschappelijk of praktisch relevant? Heeft iemand iets aan je onderzoek? Wie of wat wordt er beter van?
Goed: zie uitgewerkt voorbeeld hieronder.
6. Is je vraag nauwkeurig geformuleerd en je onderwerp scherp afgebakend? Maakt de vraag het volgende wel duidelijk?
• Wat of wie ga je precies onderzoeken?
• Wanneer ga je het onderzoeken?
• Waar ga je het onderzoeken?
• Wat is het doel van het onderzoek?
De onderzoeksvraag moet specifiek geformuleerd worden, zodat je een eenduidig antwoord kan geven. Als de vraag niet specifiek is (wat voor invloed heeft het op de leerlingen), kan je geen antwoord geven op de vraag (Invloed waarop? Welke leerlingen?)
7. Kan je de vraag zelf beantwoorden met je onderzoek?
Het moet wel uitvoerbaar zijn om de vraag zelf te beantwoorden. Denk aan: Hebben jullie de middelen om dit te onderzoeken? Lukt het om dit binnen de tijd van dit project te doen?
Fout: Wat is het effect van mentorbegeleiding in de onderbouw op de examencijfers van leerlingen in vwo 6?
Voorbeeld
Ik stop de volgende vraag in het vragenmachientje: Wat is de invloed van reclame op eetgedrag?
Stap Toelichting Ik verander de vraag in:
Ben je nieuwsgierig naar het antwoord op de vraag?
Ja, omdat ik veel reclame om me heen zie en me afvraag of reclame negatieve gevolgen kan hebben op eetgedrag.
Is het een opzoekvraag?
Nee, want ik kan het antwoord niet via Google of in
naslagwerken vinden.
Is het al eerder onderzocht?
Er is wel onderzocht wat de invloed van reclame op eetgedrag is, maar niet of reclame invloed heeft op eetgedrag in de kantine van mijn school.
Wat is de invloed van reclame op het eetgedrag in de kantine?
Is het één open vraag?
Het is een open vraag en er staan geen twee vragen in.
Is de vraag wetenschappelijk, maatschappelijk of praktisch relevant?
Ik zie steeds meer mensen ongezond eten, ook op school.
We weten wat voor negatieve gevolgen dat heeft op de gezondheid. Met de uitkomst van dit onderzoek weten we meer over hoe reclame bijdraagt aan ongezond eetgedrag. Die kennis is te gebruiken om leerlingen gezonder te laten eten.
Is de vraag specifiek geformuleerd?
Nee, er staat niet beschreven wat ik precies ga onderzoeken.
Wat is de invloed van reclame voor gezonde producten op de koopkeuze in de kantine?
Er staat niet beschreven wie ik precies ga onderzoeken.
Wat is de invloed van reclame voor gezonde producten op de koopkeuze van jongeren (12-18 jaar) in de kantine?
Er staat niet beschreven waar ik het precies ga onderzoeken.
Wat is de invloed van reclame voor gezonde producten op de koopkeuze van jongeren (12-18 jaar) in de kantine van middelbare school X in Rotterdam?
Ik verander de vraag. Er staat niet beschreven wanneer ik het precies ga onderzoeken.
Wat is de invloed van reclame voor gezonde producten op de koopkeuze van jongeren (12-18 jaar) in de kantine van de
middelbare school X in Rotterdam in het jaar 2020?
Uit de vraag blijkt dat het doel van mijn onderzoek is om de
invloed van iets op iets te onderzoeken, waarmee ik iets kan voorspellen.
Kan je de vraag zelf beantwoorden met je onderzoek?
Ja, het onderzoek kan ik zelf uitvoeren.
Opdracht: Check onderzoeksvraag met het vragenmachientje
Haal je onderzoeksvraag door het vragenmachientje.
Criterium Toelichting
De vraag past bij mijn interessegebied en mijn profiel
Het is geen opzoekvraag, want … Dit kan je ervan leren
Het is echt een vraag, omdat … Het is een precieze vraag omdat …
We hebben deze middelen beschikbaar om het onderzoek uit te voeren: …
Blijft je vraag onderweg ergens steken in het vragenmachientje? Ga dan samen na waarom jullie onderzoeksvraag wel of niet geschikt is. Geef argumenten en bedenken andere oplossingen.
Het is heel belangrijk voordat je begint, te weten of je een geschikte vraag hebt gekozen. Hoe preciezer de vraag, hoe beter je het onderzoek kan doen. Wanneer je later pas ontdekt dat je vraag toch niet geschikt is, heb je misschien al veel werk voor niets gedaan. Dat zou jammer zijn.