In de tandartspraktijk van een tandarts
2. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over het type mondzorgverlener door wie u wordt behandeld?
De patiënt wordt mondeling geïnformeerd en bij het maken van afspraken hoort de patiënt bij welke zorgverlener ze is ingepland. Ze kan zich niet herinneren dat de medewerkers badges dragen.
3. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over welke behandelingen de mondhygiënist bij u mag uitvoeren?
‘Mondeling. Ik heb nooit een mailtje gehad met een soort samenvatting over wat we gaan doen en ik heb nog nooit op de website gekeken. Ik ga gewoon braaf en de vorige keer was er ineens iemand anders. Toen vroeg ik ernaar en toen zei ze dit is zo ingedeeld, want die andere kon niet. Dit was ook niet meegedeeld bij het afspraak maken.’
Wordt vooraf verteld wat er gedaan zal worden? ‘Ja. Ze legt heel goed uit. Ze kijkt, checkt en legt uit wat ze ziet en wat ze gaat doen. Bij elke stap zegt ze wel iets.’
4. Op welke wijze/waar zou u informatie opzoeken over taken en bevoegdheden van mondzorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten (graag de specifieke bron vermelden)?
‘Op de website’.
Weet u nog andere bronnen waar u dit zou kunnen opzoeken? ‘Nee, nou ik zou als ik echt een vraag ergens over zou hebben google-en op een zinnetje en dan zou ik via google mijn weg vinden. En als ik iets twijfel over de praktijk dan kijk ik op de website.’
Weet u welke wet regels over bevoegdheden en bekwaamheid van zorgverleners, zoals artsen, tandartsen en mondhygiënisten bevat, waar u dat kan vinden? ‘Nee’.
De patiënt vraag zich vervolgens af hoe je daar dan achter komt als patiënt. Ze vindt het wel heel erg belangrijk dat je dit als patiënt kan opzoeken, maar denkt dat dit vooral voor zal komen achteraf, als er iets gebeurd is.
96
Heeft u weleens van de Wet BIG (Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg) gehoord? ‘Ja, via de apotheek zou dat kunnen?’
Heeft u weleens van het BIG-register gehoord, weet u wat de bedoeling daarvan is? ‘Nee. Maar ik vind het wel belangrijk dat je weet met wie je te maken hebt en dan is een badge dus heel erg belangrijk.’
5. Vindt u het belangrijk dat een geregistreerd-mondhygiënist bij twijfel kan terugvallen op een tandarts en dat de mogelijkheid bestaat om (bij twijfel) gezien te worden door een tandarts?
‘Ja heel erg, want ik wil niet eens dat mijn mondhygiënist mij boort en een verdoving zet.’ En röntgenfoto’s maken? ‘Ik heb dat liever niet, maar als zij zegt dat zij dat wil en kan dan zou ik daar wel vertrouwen in hebben. Maar ik vertrouw eigenlijk de tandarts hierin, de mondhygiëniste niet. De mondhygiënist is degene die mijn gebit heel mooi glad maakt en schoonmaakt en de tandarts is degene die het repareert.’
De patiënt zegt dat de tandarts zegt zij naar de mondhygiënist moet. Voor haar gevoel is de mondhygiënist iets wat de tandarts doet, maar de tandarts heeft daar geen tijd meer voor dus die besteedt dat uit aan de mondhygiënist. Ze gaat naar de mondhygiënist omdat de tandarts dat adviseert.
De patiënt was er niet van op de hoogte dat er zelfstandige gevestigde mondhygiëne- praktijken zijn.
6. Stel dat een geregistreerd-mondhygiënist bij u één van de door het experiment aangewezen handelingen zou uitvoeren (dus verdoven, het maken/beoordelen van een röntgenfoto of het boren en vullen van een gaatje) en daarbij een fout zou maken. Wie zou u in dat geval aansprakelijk stellen?
‘De tandarts, want die heeft besloten dat de mondhygiënist dat doet.’
Weet u toevallig of u daarmee naar de rechter zou kunnen gaan of andere opties heeft? ‘Nee, ik heb daar gelukkig ook geen ervaring mee en ik zou het al snel verspilde energie vinden. Maar ik zou de tandarts een mail sturen en dan zou ik van de tandarts verwachten dat die het repareert.’
De patiënt weet niet wat het verschil is tussen een tuchtrechter en een burgerlijk (civiel) rechter.
97
De patiënt zegt dat als het allemaal zo ingewikkeld gaat worden de website van de praktijk heel belangrijk wordt. Daarop moet dan volgens haar staan wie wat doet, waarvoor ze bevoegd zijn en wat voor vooropleiding iemand heeft gehad. Of een poster ophangen.
De patiënt denkt dat mondhygiënisten een MBO-opleiding hebben gehad, maar dat ze dit niet zeker weet. Als duidelijk wordt dat het een HBO-opleiding is geeft ze aan dat ze al een heel ander gevoel krijgt dan bij een MBO-opleiding.
De patiënt geeft ook nog aan dat het wellicht een kwestie van wennen is en mogelijk te vergelijken is met de fysiotherapeut. Daarvoor moest je eerst naar de huisarts voor een verwijzing en nu kun je gewoon zelf direct een afspraak maken met de fysiotherapeut.
98 BIJLAGE 5C: Patiënt C
1. Waar is de mondhygiënist door wie u wordt behandeld werkzaam?
In de tandartspraktijk van een tandarts.
2. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over het type mondzorgverlener door wie u wordt behandeld?
Mondeling door de tandarts in zeer algemene termen zoals "tandsteen verwijderen".
‘Ik krijg van de tandarts te horen dat ik naar de mondhygiënist moet. Dat is een mededeling en daar houdt het bij op.’
Dragen ze naambadges in de praktijk? ‘Dat geloof ik wel, maar de mondhygiënist volgens mij alleen de voornaam.’
3. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over welke behandelingen de mondhygiënist bij u mag uitvoeren?
Niet over geïnformeerd.
Heeft u weleens informatie opgezocht over de medewerkers van de praktijk? ‘Ja, in het begin dan zoek je praktijken na, toen we op zoek waren naar een nieuwe tandarts.Maar niet naar wat de mondhygiënist allemaal mag of kan.’
Heeft u weleens op de website van de praktijk gekeken? ‘Ja, weleens, wie er allemaal werkt en de foto erbij.’
De patiënt geeft aan dat zij er eigenlijk vanuit gaat dat de mondhygiënisten bekwaam zijn. De patiënt vindt het de verantwoordelijkheid van de tandarts om die bekwaamheid te checken. Dat geldt volgens haar overigens voor elk beroep in de zorg, dat de bekwaamheid gecheckt wordt.
4. Op welke wijze/waar zou u informatie opzoeken over taken en bevoegdheden van mondzorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten (graag de specifieke bron vermelden)?
KNMT.nl
NVMmondhygienisten.nl en kieskrm.nl). Info eigen tandartsenpraktijk.
De patiënt had dit naar aanleiding van deze vragenlijst opgezocht op internet. Bent u bekend met de Wet BIG? ‘Ja.’
99
De patiënt is gepensioneerd verpleeghuisarts en zodoende bekend met deze wet, alsmede met het BIG-register. Ze geeft wel aan dat ze niet weet of ze zover zou zoeken als ze naar de mondhygiënist zou gaan. Ze heeft het in ieder geval tot nu toe nog niet gedaan.
Denkt u dat de mondhygiënist in het BIG-register staat? ‘Ik weet het niet. Misschien dat ze er nu in moet, met de nieuwe regelgeving?’.
5. Vindt u het belangrijk dat een geregistreerd-mondhygiënist bij twijfel kan terugvallen op een tandarts en dat de mogelijkheid bestaat om (bij twijfel) gezien te worden door een tandarts?
Ja, lijkt me erg belangrijk omdat de mondhygiënist onvoldoende medische kennis en
vaardigheden heeft bij calamiteiten zoals shock patiënt na verdoving, beoordeling röntgenfoto met andere dan tandheelkundige afwijkingen.
Vindt u dat de tandarts ook aanwezig moet zijn in de praktijk? ‘Dat lijkt mij wel ja. Stel dat je een verdoving geeft en iemand gaat onderuit. Dan heb je zelf niet de mogelijkheid denk ik als mondhygiënist om daar voor op te treden. Misschien leren ze wel wat ze moeten doen, snel naar de tandarts rennen?’
Zou u zich bij een zelfstandige mondhygiënepraktijk onder behandeling stellen? ‘Daar heb ik nog nooit over nagedacht, want ik wist niet dat zij een eigen praktijk kunnen hebben. Maar daar zou ik niet in eerste instantie naartoe gaan. Ik denk wel dat zij bekwaam genoeg zijn, maar het ligt er ook aan welke bevoegdheid zij krijgen, ik denk niet dat zij alles kunnen doen.’
6. Stel dat een geregistreerd-mondhygiënist bij u één van de door het experiment aangewezen handelingen zou uitvoeren (dus verdoven, het maken/beoordelen van een röntgenfoto of het boren en vullen van een gaatje) en daarbij een fout zou maken. Wie zou u in dat geval aansprakelijk stellen?
Beiden. De mondhygiënist heeft een eigen professionele verantwoordelijkheid.
De tandartsenpraktijk en de tandarts zijn mede verantwoordelijk als de mondhygiënist in loondienst is.
De patiënt is hiervan op de hoogte vanwege haar vroegere werk in het verpleeghuis. Daar was de baas ook aansprakelijk, naast de eigen professionele aansprakelijkheid van de arts.
100 7. Heeft u zelf nog vragen en/of opmerkingen?
De werkzaamheden van een mondhygiënist drukken wel de kosten van de tandheelkunde voor patiënten terwijl de kwaliteit van de handelingen dezelfde zijn als er op de achtergrond een tandarts aanwezig is.
101 BIJLAGE 5D: Patiënt D
1. Waar is de mondhygiënist door wie u wordt behandeld werkzaam?
In de tandartspraktijk van een tandarts
2. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over het type mondzorgverlener door wie u wordt behandeld?
Ik word niet geinformeerd over het type mondzorgvelener. De tandarts verwijst door naar de ‘mondhygiëniste’ in hetzelfde pand.
Stel dat u zou willen weten welke mondzorgverlener u voor u heeft, waar zou u dat opzoeken? ‘Ik zou niet op het idee komen dat ik het op ga zoeken. Ik denk ze zullen het wel goed geregeld hebben. Het is een blind vertrouwen. En als ik argwaan zou krijgen zou ik gaan google-en, maar ik zou geen speciale site of vereniging of website weten.’
Heeft u weleens de website van de praktijk bekeken? ‘Ja, ik heb weleens gekeken, maar niet in die zin om medewerkers te bekijken.’
Dragen ze in de praktijk naambadges? ‘Ja.’
3. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over welke behandelingen de mondhygiënist bij u mag uitvoeren?
Er wordt daarover geen informatie verstrekt. Er wordt alleen gesproken over tandsteen weghalen. Niet over wat wel of niet mag.
De patiënt geeft aan dat de mondhygiënist ook weleens röntgenfoto’s maakt, zonder dat de tandarts daarbij is.
4. Op welke wijze/waar zou u informatie opzoeken over taken en bevoegdheden van mondzorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten (graag de specifieke bron vermelden)?
Ik ben nog nooit op het idee gekomen om hierover iets op te zoeken. Vetrouw erop dat dat wel goed geregeld is met de BIG.
Hoe bent u bekend geworden met de Wet BIG? ‘Mijn ex was psychotherapeute en had er altijd veel mee te maken. Dus die wet is mij wel bekend.’
Bent u ook bekend met het BIG-register? ‘Ja, daar zou ik alleen nooit inkijken, ik zou nooit op het idee komen.’ Weet u wat daarin staat, wat de bedoeling ervan is? ‘Ja, volgens mij is dat
102
het register waar alle beroepen in staan, waar alle mensen zich aangemeld moeten hebben en hun bekwaamheden en punten en bijscholing in moeten zetten.’
5. Vindt u het belangrijk dat een geregistreerd-mondhygiënist bij twijfel kan terugvallen op een tandarts en dat de mogelijkheid bestaat om (bij twijfel) gezien te worden door een tandarts?
Vind ik voorwaardelijk voor deze uitbreiding van bevoegdheid.
‘Ik vind het belangrijk dat dat onder supervisie gebeurt.’
De patiënt was er niet van op de hoogte dat er zelfstandige gevestigde mondhygiëne-
praktijken zijn. Zou u bij een zelfstandige mondhygiënepraktijk de voorbehouden handelingen laten uitvoeren? ‘Niet zo snel nee, maar ik ben ook uiterst tevreden met mijn tandarts.’
Zou u dan nog verschil maken tussen röntgenfoto’s maken, verdoven en gaatjes behandelen? ‘Foto’s maken dat kan best wel, daar zou ik niet zulke problemen mee hebben. Maar als er geboord en geprikt gaat worden dan zou ik dat toch niet zo laten doen.’
6. Stel dat een geregistreerd-mondhygiënist bij u één van de door het experiment aangewezen handelingen zou uitvoeren (dus verdoven, het maken/beoordelen van een röntgenfoto of het boren en vullen van een gaatje) en daarbij een fout zou maken. Wie zou u in dat geval aansprakelijk stellen?
De tandarts
‘In mijn beeld heeft de tandarts de mondhygiënist, net als de tandartsassistente, in dienst en geeft opdrachten en die mondhygiënist werkt onder de verantwoordelijkheid van de tandarts.’ Zou u weten welke rechtsingangen u heeft om een mondzorgverlener (of arts) aan te spreken? ‘Nee, dan zou het eerst moeten escaleren. Ik heb er nooit mee te maken gehad.’
De patiënt is niet op de hoogte van het verschil tussen de tuchtrechter en burgerlijk rechter.
7. Heeft u zelf nog vragen en/of opmerkingen?
De patiënt denkt dat het er niet duidelijker op gaat worden met deze nieuwe beroepsgroep. In de tandartspraktijk waar de patiënt zit heeft hij nog niet gezien dat daar iets zal veranderen.
103 BIJLAGE 5E: Patiënt E
1. Waar is de mondhygiënist door wie u wordt behandeld werkzaam?
In de tandartsen praktijk van een tandarts
2. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over het type mondzorgverlener door wie u wordt behandeld?
Mijn (vaste) tandarts geeft na de halfjaarlijkse controle aan wanneer ik weer eens naar de mondhygiëniste moet. Ik krijg geen nadere info over het type mondzorgverlener.
In de tandarts praktijk werken 2 mondhygiënistes en ik ga naar degene waar ik het eerst terecht kan. Bij mij hebben ze nog nooit iets anders gedaan dan tandsteen verwijderen. Maar ik zie op de site dat ze kennelijk een extra opleiding hebben gedaan om b.v. kleine gaatjes te mogen vullen. Zelf zou ik dat nooit laten doen door de mondhygiëniste, ik zou naar de tandarts gaan.
De patiënt heeft weleens in het verleden op de website gekeken, ook de medewerkers
bekeken. Maar hij wist niet dat de mondhygiënisten meer dingen mochten doen dan alleen het gebit schoonmaken, hij had dit naar aanleiding van deze vragenlijst op de website opgezocht. Dragen ze badges? ‘Ja.’
3. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over welke behandelingen de mondhygiënist bij u mag uitvoeren?
Daar wordt ik niet over geïnformeerd, omdat bij mij alle behandelingen m.u.v. tandsteen verwijderen, door de tandarts gebeurt
4. Op welke wijze/waar zou u informatie opzoeken over taken en bevoegdheden van mondzorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten (graag de specifieke bron vermelden)?
De website van de tandarts en Google
Bent u bekend met de Wet BIG? ‘Ja. Als je een medisch beroep uitoefent dan moet je in het BIG register staan.’
Hoe bent u daarvan op de hoogte? ‘Ik denk een keer in de krant, dat iemand uit het register was geschrapt.’
104 5. Vindt u het belangrijk dat een geregistreerd-mondhygiënist bij twijfel kan terugvallen op een tandarts en dat de mogelijkheid bestaat om (bij twijfel) gezien te worden door een arts?
Ik vind dat belangrijk. Maar, zoals gezegd, ik laat geen andere behandelingen dan tandsteen verwijderen door de mondhygiëniste doen.
De patiënt geeft aan een vaste tandarts te hebben en hij hecht daar veel waarde aan. Hij wil niet bij een andere mondzorgverlener behandeld worden, behalve dan voor tandsteen verwijderen.De patiënt was er niet van op de hoogte dat er zelfstandige gevestigde mondhygiëne-praktijken zijn.
6. Stel dat een geregistreerd-mondhygiënist bij u één van de door het experiment aangewezen handelingen zou uitvoeren (dus verdoven, het maken/beoordelen van een röntgenfoto of het boren en vullen van een gaatje) en daarbij een fout zou maken. Wie zou u in dat geval aansprakelijk stellen?
ALS dat zou gebeuren zou ik de eigenaar/directeur van de tandartsen praktijk aansprakelijk stellen.
‘De overweging die ik daarbij heb is dat stel dat er echt iets mis is en het in de papieren gaat lopen dan moet ik niet zo’n meisje die niet in een Mercedes rondrijdt aansprakelijk gaan stellen. Dan ga ik naar de baas.’
Weet u van welke rechtsingangen u als patiënt gebruik kunt maken? ‘Nee.’
Bent u bekend met de tuchtrechter? ‘Niet echt, maar ik lees weleens van het tuchtrecht dat de daders daar voor mijn gevoel nogal eens makkelijk mee weg komen.’
De patiënt weet niet wat het verschil is tussen een tuchtrechter en een burgerlijk (civiel) rechter.
7. Heeft u zelf nog vragen en/of opmerkingen?
Momenteel niet.
De patiënt zegt dat als hij straks een afspraak zou maken bij de tandarts en dat hij dan door de tandarts bij de mondhygiënist wordt ingepland, die minder dan een tandarts verdient, hij toch een beetje het gevoel zou hebben dat hij de hoofdprijs betaalt en niet voor de top gaat.
105 BIJLAGE 5F: Patiënt F
1. Waar is de mondhygiënist door wie u wordt behandeld werkzaam?
In de tandartspraktijk van een tandarts
2. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over het type mondzorgverlener door wie u wordt behandeld?
Geen duidelijke vraag. Mijn tandarts informeert mij en heeft advies over de noodzaak van een behandeling bij een mondhygiënist
3. Op welke wijze wordt u in de mondzorgpraktijk geïnformeerd over welke behandelingen de mondhygiënist bij u mag uitvoeren?
Er wordt uitgelegd wat de mondhygiënist zal uitvoeren en wat er noodzakelijk is om te doen
4. Op welke wijze/waar zou u informatie opzoeken over taken en bevoegdheden van mondzorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten (graag de specifieke bron vermelden)?
www tandarts.nl; www.allesoverhetgebit.nl; www.nza.nl
5. Vindt u het belangrijk dat een geregistreerd-mondhygiënist bij twijfel kan terugvallen op een tandarts en dat de mogelijkheid bestaat om (bij twijfel) gezien te worden door een tandarts?
Zeker weten!
6. Stel dat een geregistreerd-mondhygiënist bij u één van de door het experiment aangewezen handelingen zou uitvoeren (dus verdoven, het maken/beoordelen van een röntgenfoto of het boren en vullen van een gaatje) en daarbij een fout zou maken. Wie zou u in dat geval aansprakelijk stellen?
Ik zou het niet toetaan dat de mondhygiënist deze handelingen uitvoert.
7. Heeft u zelf nog vragen en/of opmerkingen?
106
U begint met een soort multiple choice vraag bij vraag 1 en dan vervolgens zijn het ‘open vragen'. Ik zelf vind de vraagstelling bij vraag 2 en 3 redelijk onduidelijk maar wie weet dat u dat bewust zo doet om een breed scala aan antwoorden te vergaren. Succes met uw master.
Aanvullende vragen via email:
Bent u bekend met de Wet BIG en het BIG-register, heeft u daar weleens van gehoord?
Ik weet van de BIG wet en de BIG registratie. Mijn ex werkt in de zorg is BIG geregistreerd.
Heeft u weleens op de website van uw tandartspraktijk opgezocht welke medewerkers er werken en wat hun taken zijn?
107 BIJLAGE 6
Samenwerkingsafspraken ten behoeve van het experiment geregistreerd-mondhygiënist
Zorgplan
1. Het zorgplan voor een volwassene (>18 jaar) wordt opgesteld door de tandarts. Indien de patiënt wenst dat delen van de behandeling door een geregistreerd-mondhygiënist worden uitgevoerd, wordt het zorgplan voor wat betreft deze delen in overleg met de
geregistreerdmondhygiënist
vastgesteld, zodat de werkbaarheid voor beide zorgverleners is geborgd. Indien van toepassing wordt dit in de verslaglegging opgenomen.