60 mondzorgverleners?
Ja, er zijn schriftelijke afspraken, namelijk over: weekenddienst
7. Heeft u een tandarts als achterwacht beschikbaar en waarmee u overleg kunt voeren?
Ja
8. Zijn er in uw praktijk schriftelijke regels (protocollen, richtlijnen, e.d.) opgesteld over de (grenzen van de) voorbehouden handelingen die een geregistreerd-mondhygiënist zal gaan uitvoeren?
Nog niet
Verwacht je dat daar nog aan gewerkt gaat worden? ‘Ja, zou ik zelf wel fijn vinden, maar ik denk dat, ik merk wel dat, ik werk dan in tandartspraktijken, dat het heel erg vanuit mij moet komen en niet vanuit een tandarts. En ik zie dat denk ik niet als eerste prioriteit, als belangrijk en vooral nu natuurlijk, nu zijn andere dingen belangrijk (gedoeld wordt op de COVID-19 situatie).’
9. Welke voorbehouden handelingen bent u van plan uit te gaan voeren?
- Verdoven
- Maken en beoordelen van röntgenfoto’s (solo’s en bitewing)
- ( Indiceren, boren en vullen van primaire caviteiten (( niet direct/ mogelijk wel tzt)
10.Vindt u het noodzakelijk dat het begrip ‘primaire caviteit’ in wetgeving nader wordt omschreven ?
Nee
‘Ik denk dat het voor ons allemaal wel, als je dat in de opleiding al hebt gehad, allemaal wel heel duidelijk is wat het is en wat het omvat. Heel goed, tenminste als ik namens mezelf spreek, de grenzen weet in dat opzicht.’
11. Vindt u het noodzakelijk dat de begrippen ‘complexe mondzorg’ en ‘niet-complexe mondzorg’ in wetgeving nader worden omschreven?
JA
61 12. Op welke manier bepaalt u uw eigen bekwaamheid als u tijdens het experiment, op eigen indicatie, een voorbehouden handeling gaat uitvoeren?
- Ik veronderstel mijn bekwaamheid op basis van de opleiding(en) die ik gevolgd heb - Dit bepaal ik per individuele patiënt
- Dit bepaal ik per handeling
- Ik heb een bekwaamheidsverklaring voor één of meerdere voorbehouden handelingen, te weten: alle drie
13. Heeft u zelf nog opmerkingen of vragen?
Boren ed heb jaren geleden veel gedaan. Ging goed. Omdat ik het al jaren niet meer doe, ben ik van mening dat ik eerst weer een cursus/opleiding moet volgen om weer zeker en bekwaam te zijn op dit vlak.
62 BIJLAGE 3C: Mondhygiënist C
Opleiding: vierjarige tot mondhygiënist Afgerond in (jaartal): 2016
Aanvullende opleidingen: Evidence based practice in health care – Clinical Epidemiology Type dienstverband: in loondienst (algemene tandarts praktijk en UMC Amsterdam).
1. Kunt u aangeven in welke wet regels zijn opgenomen over de bevoegdheden van zorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten?
De regels over de bevoegdheden voor de mondhygiënist staan beschreven in de wet BIG: wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg.
2. Acht u zichzelf voldoende bekend met de wettelijke regels over de bevoegdheden van uw beroep?
Ja, wat betreft de bevoegdheden van de mondhygiënist wel.
Werd daar in de opleiding aandacht aan gegeven? ‘Ik heb daar wel wat over gehad.’
3. Geven deze regels voor u voldoende duidelijkheid en kunt u uw antwoord nader toelichten?
De regels zijn voldoende duidelijk.
4. Hoe worden de patiënten in de praktijk waar u werkt voorafgaand en gedurende het experiment met de geregistreerd-mondhygiënist geïnformeerd over het type
mondzorgverlener door wie zij worden behandeld?
Daar hebben wij binnen de praktijk nog geen afspraken over gemaakt, omdat ik de enige mondhygiënist ben die zich BIG laat registreren. Echter is mijn stralingsbevoegdheid uitgesteld voor in oktober dus hebben wij hier nog geen specifiek plan voor opgesteld.
Staat het op de website van uw praktijk? ‘Nee’.
5. Bestaan binnen de praktijk waar u werkt samenwerkingsafspraken tussen interne mondzorgverleners?
Ja, er zijn schriftelijke afspraken, namelijk over: verschil in verwijzing naar de mondhygiënist/preventie assistente.
63 6. Bestaan binnen de praktijk waar u werkt samenwerkingsafspraken met externe mondzorgverleners?
Nee, er zijn geen schriftelijke afspraken, maar wel ongeschreven samenwerkingsafspraken en gewoontevorming.
7. Heeft u een tandarts als achterwacht beschikbaar en waarmee u overleg kunt voeren?
Ja, altijd. De patiënt is gekoppeld aan een tandarts. Dit is de achterwacht waarmee ik overleg kan voeren.
8. Zijn er in uw praktijk schriftelijke regels (protocollen, richtlijnen, e.d.) opgesteld over de (grenzen van de) voorbehouden handelingen die een geregistreerd-mondhygiënist zal gaan uitvoeren?
Nog niet.
9. Welke voorbehouden handelingen bent u van plan uit te gaan voeren?
- Verdoven
- Maken en beoordelen van röntgenfoto’s (solo’s en bitewing)
- Indiceren, boren en vullen van primaire caviteiten → dit wel in samenspraak met de tandarts.
Vindt u het noodzakelijk dat het begrip ‘primaire caviteit’ in wetgeving nader wordt omschreven?
Ja, ook ter verduidelijking voor de tandartsen..
‘Niet zozeer verduidelijking voor de tandartsen, maar bij ons in de praktijk staan heel veel tandartsen er al niet voor open, omdat ze er niet echt vertrouwen in hebben dat wij dat kunnen. Dus als daar extra aandacht voor zou zijn qua omschrijving werkt dat misschien in dat opzicht ook verhelderend voor hun. Terwijl ik wel denk dat de tandarts weet wat een primaire caviteit is, maar als het nog nader omschreven wordt denk ik dat dat wel verhelderend werkt.’
De mondhygiënist geeft aan dat er in de opleiding gebruik wordt gemaakt van de ICDAS- score.236
236‘International caries detection and assessment system’. Het ICDAS score systeem kan gebruikt worden om cariëslaesies te in te delen en omvat 7 stadia van cavitatie, <www.dentalinfo.nl/thema-a-
64 Vindt u het noodzakelijk dat de begrippen ‘complexe mondzorg’ en ‘niet-complexe mondzorg’ in wetgeving nader worden omschreven?
Ja.
Op welke manier bepaalt u uw eigen bekwaamheid als u tijdens het experiment, op eigen indicatie, een voorbehouden handeling gaat uitvoeren?
Dit bepaal ik per handeling en in samenspraak met de praktijkhouder.
Heeft u zelf nog opmerkingen of vragen?
65 BIJLAGE 3D: Mondhygiënist D
Opleiding: driejarige opleiding tot mondhygiënist Afgerond in:1997
Aanvullende opleidingen: Kindertandverzorging Nijmegen en bachelortraject
Type dienstverband: zelfstandige praktijkhouder (mondhygiënisten en tandartsen werkzaam)
1. Kunt u aangeven in welke wet regels zijn opgenomen over de bevoegdheden van zorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten?
Wet Big
2. Acht u zichzelf voldoende bekend met de wettelijke regels over de bevoegdheden van uw beroep?
Ja, ik zal er nu met de nieuwe registratie weer in moeten duiken wat er evt anders is.
‘Ik heb in 1997 toen de Wet BIG werd ingevoerd heb ik mijn scriptie daarover gedaan. Dus dat was voor mij een hele goede eerste kennismaking met de Wet BIG. En ook gaandeweg met bachelortraject en KTV opleiding en met het starten van mijn eigen praktijk heb ik dat toch wel redelijk goed uitgezocht hoe dat allemaal zat. Dus in die hoedanigheid heb ik een beetje de kennis vergaard.’
3. Geven deze regels voor u voldoende duidelijkheid en kunt u uw antwoord nader toelichten?
Ja ik verwacht van wel. Zoals ik net aangaf ben ik er nog niet actief mee bezig geweest.
Vind je het een duidelijke wet? ‘Ja hij is redelijk overzichtelijk, ja vind ik wel.
4. Hoe worden de patiënten in de praktijk waar u werkt voorafgaand en gedurende het experiment met de geregistreerd-mondhygiënist geïnformeerd over het type
mondzorgverlener door wie zij worden behandeld?
Doorgaans dragen we badges, staan onze titels op de website en op een bord achter de receptie. We hebben hier eigenlijk nog geen vorm aan gegeven voor de
geregistreerdmondhygienist
Het staat niet op de website van de praktijk.
‘Wij hebben toen wij de praktijk startten en ik als kindertandverzorgende in de praktijk ook werkte hebben wij dat toen wel uitgelegd. En wat opviel was dat er heel veel vragen van
66
patiënten kwamen en soms ook een beetje argwanend. Van o maar ik wil door een universitair iemand behandeld worden en je moest jezelf best wel bewijzen dat je je werk goed uitvoerde. En gaandeweg is dat ook een beetje naar de achtergrond verdwenen, ook omdat ze ons leerden kennen natuurlijk en wisten hoe we werkten. Maar ik heb ook heel vaak uitgelegd in de kamer wat mijn taken waren en wat ik wel en niet mocht en dat genoteerd in de kaart.’
5. Bestaan binnen de praktijk waar u werkt samenwerkingsafspraken tussen interne mondzorgverleners?
Ja, er zijn schriftelijke afspraken, namelijk over: Bevoegdheden en voorbehouden handelingen waarvoor de tandarts mij bekwaam en bevoegd acht.
Onderling is bekend welke handelingen we uitvoeren.
‘Bij ons is het ook vanuit de ISO237, vult iedereen ieder jaar in wat zijn bevoegdheden zijn en of de tandarts daar toestemming voor geeft en dat diegene zichzelf daartoe bekwaam acht. Dat kun je dus helemaal zelf invullen. Per persoon wie wat doet. Maar dat is nog niet specifiek voor de geregistreerd-mondhygiënist gedaan.’
6. Bestaan binnen de praktijk waar u werkt samenwerkingsafspraken met externe mondzorgverleners?
Niet van toepassing
7. Heeft u een tandarts als achterwacht beschikbaar en waarmee u overleg kunt voeren?
Door de setting van de praktijk is dit altijd voorhanden
In uw praktijk werken ook tandartsen? ‘Ja en dan is één van de tandartsen achterwacht.’
8. Zijn er in uw praktijk schriftelijke regels (protocollen, richtlijnen, e.d.) opgesteld over de (grenzen van de) voorbehouden handelingen die een geregistreerd-mondhygiënist zal gaan uitvoeren?
Deze zijn al vastgelegd. Ik vermoed dat er niet veel zal veranderen muv rontgen.
237 In een ISO norm worden eisen gesteld waaraan een organisatie dient te voldoen wanneer men een ISO certificaat wenst te behalen. Om aan de normeisen te voldoen dient de organisatie haar bestaande
managementsysteem kritisch te beoordelen om, indien nodig, bestaande processen en procedures aan te passen. Wanneer men voldoende kennis en deskundigheid in huis heeft, zou men dit proces zelfstandig kunnen uitvoeren. Over het algemeen huurt men hiervoor externe expertise in bij gespecialiseerde ISO adviesbureaus. <www.isoregister.nl/werkwijze-certificering/>
67 9. Welke voorbehouden handelingen bent u van plan uit te gaan voeren?
- Verdoven
- Maken en beoordelen van röntgenfoto’s (solo’s en bitewing) - Indiceren, boren en vullen van primaire caviteiten
10.Vindt u het noodzakelijk dat het begrip ‘primaire caviteit’ in wetgeving nader wordt omschreven?
Nee
11. Vindt u het noodzakelijk dat de begrippen ‘complexe mondzorg’ en ‘niet-complexe mondzorg’ in wetgeving nader worden omschreven?
Nee, Ik denk dat ieder individu zijn eigen grenzen behorende bij zijn opleiding en bekwaamheid moet kennen.
‘Ik denk hoe meer je opschrijft in hoe meer schemergebied je kan komen. Terwijl je dan aan het werk bent, inschattend dat iets kan en dan ga je die grens over en dan? Terwijl je naarmate je natuurlijk meer ervaring krijgt kun je ook meer aan. Voor jezelf denk ik dat het allerbelangrijkste is, samen met de tandarts met wie je samenwerkt, dat je jezelf ertoe bekwaam acht en eventueel een tandarts op wie je kan terugvallen.’
12. Op welke manier bepaalt u uw eigen bekwaamheid als u tijdens het experiment, op eigen indicatie, een voorbehouden handeling gaat uitvoeren?
- Ik veronderstel mijn bekwaamheid op basis van de opleiding(en) die ik gevolgd heb - Ik bepaal periodiek (bijvoorbeeld eens per jaar) voor welke handelingen ik bekwaam ben - Dit bepaal ik per individuele patiënt
- Dit bepaal ik per handeling
- Ik heb een bekwaamheidsverklaring voor één of meerdere voorbehouden handelingen, te weten: meervlaksvulling, extractie melkelementen.
68 BIJLAGE 3E: Mondhygiënist E
Opleiding: driejarige opleiding tot mondhygiënist Afgerond in: 2002
Aanvullende opleidingen: Bachelor traject voor mondhygiënisten Type dienstverband: zelfstandige zonder personeel in tandartspraktijk
1. Kunt u aangeven in welke wet regels zijn opgenomen over de bevoegdheden van zorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten?
Nee niet precies welke wet
2. Acht u zichzelf voldoende bekend met de wettelijke regels over de bevoegdheden van uw beroep?
Redelijk
Werd daar in de opleiding aandacht aan gegeven? ‘Niet veel’.
3. Geven deze regels voor u voldoende duidelijkheid en kunt u uw antwoord nader toelichten?
Vooral rondom de big registratie is het nog onduidelijk wat de rechten/ plichten zijn. Hoe het in zijn werk gaat.
4. Hoe worden de patiënten in de praktijk waar u werkt voorafgaand en gedurende het experiment met de geregistreerd-mondhygiënist geïnformeerd over het type
mondzorgverlener door wie zij worden behandeld?
Daar is nog niet over gesproken. Wat voor mij belangrijk is dat de mondhygiënist zelfstandig anesthesie kan geven, röntgen foto’s kan maken. Het boren en vullen vind ik zelf minder belangrijk.
5. Bestaan binnen de praktijk waar u werkt samenwerkingsafspraken tussen interne mondzorgverleners?
- Weet ik niet
- Nee, er zijn geen schriftelijke afspraken, maar wel ongeschreven samenwerkingsafspraken en gewoontevorming
69 6. Bestaan binnen de praktijk waar u werkt samenwerkingsafspraken met externe mondzorgverleners?
- Ja, er zijn schriftelijke afspraken, namelijk over:
Een bedrijf dat reizen voor tandheelkundige behandelingen in het buitenland organiseert (Turkije Reizen) voor het maken van OPT röntgen foto’s.
- Nee, er zijn geen schriftelijke afspraken, maar wel ongeschreven samenwerkingsafspraken en gewoontevorming:
Verwijzing voor mondhygiëne behandelingen voor tandartsen uit de omgeving die geen eigen mondhygiënist hebben.
7. Heeft u een tandarts als achterwacht beschikbaar en waarmee u overleg kunt voeren?
Ik kan en mag met de tandartsen binnen de praktijk altijd overleggen.
8. Zijn er in uw praktijk schriftelijke regels (protocollen, richtlijnen, e.d.) opgesteld over de (grenzen van de) voorbehouden handelingen die een geregistreerd-mondhygiënist zal gaan uitvoeren?
Ik weet niet of er al schriftelijke regels daarvoor zijn. Ik vermoed van niet.
9. Welke voorbehouden handelingen bent u van plan uit te gaan voeren?
- Verdoven
- Maken en beoordelen van röntgenfoto’s (solo’s en bitewing) OPT?
10.Vindt u het noodzakelijk dat het begrip ‘primaire caviteit’ in wetgeving nader wordt omschreven?
Als dat nog niet gedaan is het wel handig. Maar vooral naar patiënten toe ter verduidelijking
‘Patiënten hebben natuurlijk helemaal geen idee wat wie dan zou mogen’
11. Vindt u het noodzakelijk dat de begrippen ‘complexe mondzorg’ en ‘niet-complexe mondzorg’ in wetgeving nader worden omschreven?
12. Op welke manier bepaalt u uw eigen bekwaamheid als u tijdens het experiment, op eigen indicatie, een voorbehouden handeling gaat uitvoeren?
- Ik veronderstel mijn bekwaamheid op basis van de opleiding(en) die ik gevolgd heb - Dit bepaal ik per individuele patiënt
70
- Dit bepaal ik per handeling
71 BIJLAGE 3F: Aanvullende vragen tijdens interview geregistreerd-mondhygiënisten
Vraag: Er is dus in geen van de praktijken waar jullie werken al iets vastgelegd over de werkzaamheden van de geregistreerd-mondhygiënisten?
Antwoord van allemaal: ‘Nee’.
Mondhygiënist C: ‘Maar ik moet zeggen dat ik ook de enige mondhygiënist ben binnen de praktijk die dit gaat doen en mijn cursussen zijn sowieso nu uitgesteld vanwege de Corona situatie. Dus dit gaat bij ons in de praktijk pas na de zomer allemaal plaatsvinden. Misschien dat we er daarom nu ook niet mee bezig zijn.’
Vraag: Zouden jullie zeggen dat het goed zou zijn om het maken van
samenwerkingsafspraken vast te leggen in de wet, dat het een soort plicht wordt voor alle collega’s, ook tandartsen, om dat te regelen, dat het meer dwingend wordt?
Mondhygiënist A: ‘Het zou wel helpen, maar ik weet niet op dat helpt als het dwingend wordt? (gelach)’
Mondhygiënist C: ‘Ik denk ook, wij werken allemaal in algemene praktijken. Daar zal het allemaal wel minder lastig gaan, tenminste is mijn ervaring, dan wanneer je echt een vrijgevestigde praktijk hebt. Dat is het probleem denk ik.’
N.a.v. opmerking Barbara van Kempen dat er wellicht vanuit de NVM, in samenspraak met de KNMT en ANT, nog een checklist komt waar je aan moet denken in het kader van het experiment met de geregistreerd-mondhygiënist?
Mondhygiënist B: ‘Ja, dat zou wel fijn zijn vind ik.’ Mondhygiënist A: ‘Dat zou zeker fijn zijn, ja.’
Hoe is de informatievoorziening over het experiment naar jullie toe, bijvoorbeeld vanuit de NVM of vanuit het Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg (CIBG)?
Mondhygiënist E: ‘We krijgen een beetje vanuit de NVM wel, maar ja…’
Mondhygiënist B: ‘Wat natuurlijk nu al met die TMS-certificaten238 speelt, die zijn niet gewaarmerkt. Dus je had je per 1 april aan kunnen melden, in kunnen schrijven, maar omdat die certificaten nog niet gewaarmerkt zijn lukt dat niet helemaal. Dus dat is een reden
waarom ik heb gedacht ik schuif het gewoon even voor me uit, het komt wel.’
72
Nog niemand van deze mondhygiënisten blijkt zich al te hebben geregistreerd. Mondhygiënist A geeft aan dat je maar één keer alles kan uploaden, qua diploma’s enzo kun je maar één keer alles aanleveren. TMS moet alle diploma’s gewaarmerkt opsturen, maar dat is nog niet gebeurd in haar geval.
Maar je krijgt dus geen uitgebreide informatie over het registeren, je hebt geen checklist gekregen?
Mondhygiënist A: ‘Nee, als je je inschrijft bij de belastingen (CIBG?) krijg je een brief met wat je nog moet doen. En dat je dat dus in één keer alles moet aanleveren, dat je dat niet nog een keer kunt openen om aan te vullen.’
Op de vraag of de mondhygiënisten weleens de Wet BIG hebben doorgelezen wordt nee geantwoord, behalve door mondhygiënist D die destijds haar scriptie over de Wet BIG heeft geschreven.239
73 BIJLAGE 4A: Tandarts A
Type dienstverband: zelfstandige praktijkhouder Afgestudeerd in : 2006
Aantal mondhygiënisten in loondienst: 2
1. Kunt u aangeven in welke wet regels zijn opgenomen over de bevoegdheden van zorgverleners, zoals tandartsen en mondhygiënisten?
‘De Wet voorbehouden behandelingen?.’
Later in het interview noem ik de Wet BIG. Dan komt de tandarts terug op deze vraag en zegt dat ze die wet wilde noemen bij deze vraag, maar ze dacht ‘dat is te algemeen’. Die wet kent ze wel, maar ze heeft de wet nog nooit ingelezen. Ook niet tijdens opleiding, tenminste niet dat haar is bijgebleven.
2. Acht u zichzelf voldoende bekend met de wettelijke regels over de bevoegdheden van uw beroep?
‘Nee.’
Waar zou u hier informatie over opzoeken? ‘KNMT-website’
Heb u hier iets over geleerd tijdens je opleiding? ‘Niet dat ik me kan herinneren tijdens mijn studie.’
Ook niet in vakbladen, cursussen of studiegroep? ‘Nee’.
3. Geven deze regels voor u voldoende duidelijkheid en kunt u uw antwoord nader toelichten?
‘Ik heb één keer iets opgezocht, omdat ik me afvroeg bij een mondhygiënist die bij mijn werkte bevoegd was om zonder overleg met een tandarts verwijzingen te maken en dat heb ik
eigenlijk nergens kunnen vinden. Ik heb het toen aan een collega-tandarts gevraagd. Die gaf aan dat dat niet de bedoeling is.’
4. Is er in uw praktijk een mondhygiënist werkzaam die mee zal doen aan het experiment met de geregistreerd-mondhygiënist per 1 juli 2020 (Zo nee, ga verder naar vraag 8)?
Nee, nu nog niet in ieder geval.’
De tandarts geeft aan dat zij het wel tijdens het sollicitatiegesprek met één van de
mondhygiënistes over het boren en vullen van gaatjes heeft gehad en dat de mondhygiëniste zei dat niet specifiek te willen. Zij had het ook al een tijd niet meer gedaan en dan zouden ze
74
daar meer tijd in moeten gaan investeren om haar daar goed in te begeleiden. En daar zag de tandarts zo één twee drie niet de mogelijkheden in.
De tandarts is wel benieuwd hoe het zit met de andere mondhygiënist, die maakt röntgenfoto’s, maar ze vraagt zich af of ze dat eigenlijk wel mag.
8. Hoe worden de patiënten in de praktijk waar u werkt geïnformeerd over het type