• No results found

Vastgoedbedrijven  (campus,  studentenhuisvesting)  en  kamerverhuurders

In document Whitepaper Slim Studeren Slim Reizen (pagina 25-0)

6.   BIT  stap  2:  Begrijp  de  context

6.2   Inzicht  in  gedrag  en  motivatie  doelgroepen

6.2.10   Vastgoedbedrijven  (campus,  studentenhuisvesting)  en  kamerverhuurders

 

Oost-­‐Nederland:  vervoerder  beloont  scholen  die  spitsmijden  met   touringcar-­‐uren  (voor  excursies  of  schoolreizen)  

Een  ROC  gebruikt  niet  de  laatste,  maar  de  eerste  uren  van  de  dag  als   overleg-­‐  en  reserve-­‐uren.  Hierdoor  maken  minder  studenten  gebruik  van  het  openbaar   vervoer  in  de  ochtendspits  (24%  van  de  studenten  start  na  8.30  uur).  Als  beloning  krijgt  de   school  per  klas  kosteloos  een  bus  aangeboden.  Tevens  krijgen  de  locaties  schermen  met   reisinformatie.  Mooi  bijkomend  voordeel  voor  de  scholen:  betere  benutting  van  de   klaslokalen.  Deze  case  staat  uitgebreid  beschreven  op  www.slimstuderenslimreizen.nl.    

 

NB:  is  overigens  niet  overal  een  trigger  aangezien  veel  ROC's  kennelijk  rijke  leerlingen  hebben   die  zonder  problemen  voor  excursies  betalen  

   

 

Noord-­‐Nederland:  Gedeelte  winst  OV-­‐bedrijven  naar  de  scholen    OV-­‐bedrijven  gaan  scholen  financieel  belonen  als  meer  leerlingen   buiten  de  spits  reizen.  Dit  is  te  meten  aan  de  hand  van  de  OV-­‐

chipkaart  (leerlingen  volgen  via  backoffice).  De  OV-­‐bedrijven  besparen  op  de  zogeheten   versterkingsritten.  Deze  case  gaan  we  zeker  beschrijven  op  www.slimstuderenslimreizen.nl.      

   

6.2.10 Vastgoedbedrijven  (campus,  studentenhuisvesting)  en  kamerverhuurders   6.2.11 De  m arkt:  bedrijven  m et  alternatieven  voor  reizen  in  de  OV-­‐spits    

6.2.12 W erkgevers  (bijbanen,  stages)  en  hun  koepelorganisaties    

                                                                                                                         

59  http://nl.wikipedia.org/wiki/Concessies_in_het_Nederlandse_openbaar_vervoer    

7. BIT  Stap  3:  Zicht  op  gedrag  en  interventies,  experimenteer  

Deze  stap  valt  uiteen  in:  

1. Selectie  van  kansrijke  gedragsinterventies  (afhankelijk  van  BIT  stap  2:  context  en   gedragsanalyse)  

2. Interventies  uitvoeren    

 

Samen  oplopen  

Bedenk  en  selecteer  interventies  waar  mogelijk  samen  met  degene(n)  die  de   interventies  moet(en)  (helpen)  uitvoeren  c.q.  ‘lijdend  voorwerp’    van  de   interventie  zijn.  Dit  vergroot  de  kans  op  succes  aanmerkelijk.    

   

 

Wat  je  moet  weten  over  een  financiële  beloning  als  interventie  

Belonen  met  geld,  korting  enzovoort  is  een  vaak  ingezette  interventie.  Geld  is   een  handige  interventie  als  de  motivatie  laag  is,  of  de  weerstand  hoog.  Weet   dat  een  beloning  niet  altijd  hoog  hoeft  te  zijn  om  gewenst  gedrag  te  veroorzaken.  Het  moet   groot  genoeg  zijn  om  een  gedragsverandering  te  induceren,  maar  niet  zo  groot  dat  dit  de   enige  ‘motivator’  is  voor  het  gewenste  gedrag.  Een  beloning  in  de  vorm  van  enkele,  voor  de   doelgroep  aantrekkelijke,  kleine  cadeautjes  kan  op  de  lange  termijn  effectiever  zijn  doordat   cognitieve  dissonantie  wordt  geactiveerd.    

 

Als  mensen  namelijk  hun  gedrag  aanpassen  omdat  ze  er  een  relatief  grote  beloning  voor   ontvangen,  kunnen  zij  hun  gedragsverandering  aan  die  beloning  toeschrijven:  “Ik  doe  het  voor   de  beloning,  niet  omdat  ik  het  zo  leuk  vind”.  Als  de  beloning  stopt,  vallen  ze  meestal  weer   terug  in  het  oude  gedrag.  Krijgen  ze  echter  een  kleine  beloning  of  helemaal  geen,  dan  gaan  ze   als  het  ware  zelf  zoeken  naar  een  verklaring  waarom  ze  toch  ander  gedrag  zijn  gaan  vertonen.  

Dit  heet  cognitieve  dissonantiereductie:  “Ik  doe  het  niet  voor  de  poen,  dus  wil  ik  het  uit   mezelf  doen!”.  Dit  besef  vergroot  de  kans  dat  het  gedrag  in  de  toekomst  zal  worden   voortgezet.    

Natuurlijk  moet  er  wel  een  bepaalde  mate  van  sense  of  urgency  zijn  en  moet  het  alternatieve   gedrag  ook  voordelen  opleveren,  wil  iemand  het  überhaupt  voor  een  kleine  beloning  uit  gaan   proberen.    

 

Over  het  algemeen  blijken  kleinschalige  beloningsprogramma's  onder  min  of  meer  homogene   groepen  (bijvoorbeeld  studenten  en  medewerkers  van  een  bepaalde  faculteit)  tot  betere   resultaten  te  leiden  dan  grootschaliger  programma’s.60  

 

Zie  ook  blz  27  voor  meer  informatie  over  belonen  als  veranderinterventie.  

     

                                                                                                                         

60  XTNT,  Tabula  Rasa  en  &Morgen,  Grip  op  gedrag.  Inspiratie  voor  het  vervolg  van  Beter  Benutten,  5-­‐12-­‐

2013  

7.1 Selectie  kansrijke  gedragsinterventies    

7.1.1 Studenten/scholieren  

Kansrijke  aangrijpingspunten  voor  gedragsverandering  zijn:61  

• Timing:  inspelen  op  discontinuïteiten  (grote  veranderingen  zoals  beginnen  aan  een  nieuwe   studie,  op  kamers  gaan  wonen,  stage  gaan  lopen);  het  versterken  van  urgentiebesef  en  het   inspelen  op  verwarring  als  bron  van  verandering  

• Hobbels  wegnemen:  maak  het  gedrag  zo  makkelijk  mogelijk,  verklein  of  voorkom   weerstanden  en  speel  in  op  of  houd  rekening  met  mogelijke  gevoelens  van   onrechtvaardigheid  

− Case  Oost-­‐Nederland:  Rechtstreekse  buslijnen  vanuit  de  regio  dragen  bij  aan  comfort   en  service  (rechtstreeks  vervoer  tot  de  voordeur),  mogelijke  kostenbesparing  en  het   verminderen  van  de  drukte  op  het  station.  Zie  www.slimstuderenslimreizen.nl)  

− Als  er  onrechtvaardigheid  wordt  ervaren,  negeer  of  ontken  dit  dan  niet.  Onderken  de   (vermeende)  verschillen.  Geef  toe  als  een  maatregel  niet  voor  iedereen  positief  uitpakt   en  neem  tegenargumenten  serieus.  Wellicht  kun  je  zo  oplossingen  bedenken  samen   met  de  doelgroep  

− Het  helpt  als  de  studenten  zelf  enige  keuzevrijheid  houden.  Keuze  tussen  twee   alternatieven  levert  minder  weerstand  op  dan  een  uniforme  maatregel    

• Stimuleren  gewenst  gedrag:  materiële  en  immateriële  beloning,  feedback,  het  aspect  

‘beleving’,  wilskracht  versterken  en  vergevingsgezindheid  van  de  inrichting  van   maatregelen  

− Case:  Er  zijn  studenten  die  niet  in  de  spits  hoeven  te  reizen  en  dit  toch  doen.  

Bijvoorbeeld  omdat  ze  om  9  uur  met  studievrienden  hebben  afgesproken  op  de   campus.  Je  kunt  hen  voor  spitsmijden  belonen.  Of  faciliteiten  elders  aanbieden  

− Case  Oost-­‐Nederland:  Beschikbaar  stellen  fietsen  (leen  of  gift),  aantrekkelijke   stallingsplaats  bieden  bij  de  onderwijsinstelling  en  aanbieden  alternatief  vervoer  in   geval  van  slecht  weer.  Zie  www.slimstuderenslimreizen.nl  

− Serious  gaming,  social  media  game.62  

• Benutten  van  de  sociale  context  (bijvoorbeeld  ouders,  medestudenten  of  scholen  als   veranderaars  inzetten):  het  vergelijken  met  relevante  anderen,  ‘consistentie’  als  

beïnvloedingsmechanisme,  het  bouwen  en  in  stand  houden  van  netwerken,  het  inzetten   van  superpromotors  en  de  mogelijkheden  en  bedreigingen  van  sociale  vergelijking63  

− Case  Zuid-­‐Nederland:  Meedoen  aan  een  programma  als  ’Burn  fat  not  fuel’  legt  de   nadruk  op  het  (over)gewicht  van  deelnemers  en  daar  worden  zij  niet  blij  van  

• Maatwerk  leveren:  advies  op  maat  voor  de  doelgroep,  mensen  blijvend  op  individueel  en   groepsniveau  blijven  motiveren,  voorkomen  groepsdenken  

                                                                                                                         

61  Lees  voor  een  uitgebreide  omschrijving  (te  downloaden  van  www.slimstuderenslimreizen.nl):  XTNT,   Tabula  Rasa  en  &Morgen,  Grip  op  gedrag.  Inspiratie  voor  het  vervolg  van  Beter  Benutten,  5-­‐12-­‐2013  

62  Nog  geen  ervaring  specifiek  voor  studenten  en/of  OV,  maar  wel  doelgroep  automobilisten:  

www.verkeersnet.nl/11238/wisselende-­‐resultaten-­‐met-­‐inzet-­‐serious-­‐games/  

63  Beinvloeden  volgens  Cialdini:  http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Cialdini    

 

 

Vraag  het  de  student  zelf  

Wil  je  meer  weten  over  studenten  van  een  bepaalde  onderwijsinstellingen?  

Wil  je  ideeën  genereren  en/of  toetsen?  Veel  scholen  en  universiteiten  hebben   een  studentenpanel.  Maar  let  op:  zo’n  gremium  is  alleen  representatief  voor  de  zittende   studenten  in  hun  eigen  studiefase.  Zo  heeft  een  student  die  stage  loopt  een  andere   mobiliteitsbehoefte  dan  een  student  die  hoorcolleges  loopt.  

   

Uit  onderzoek64  naar  het  beïnvloeden  van  het  OV-­‐gebruik  in  de  spits  door  studenten  blijkt:  

• Leeftijd  heeft  een  grotere  voorspellende  waarde  dan  het  opleidingstype  dat  iemand  volgt    

• Belonen  voor  reizen  buiten  spits  is  aantrekkelijker  naar  mate  men:  

− Jonger  is  (<  27  jaar)  

− Vaker  buiten  de  spits  rijdt  

− Voordelen  ziet  in  het  reizen  buiten  de  spits  

• Voordelen  van  reizen  in  de  daluren  (zitplaatsen,  rustige  treinen,  eerder  of  later  thuis   kunnen  zijn,  samen  reizen  met  vrienden  en  collega’s):  spitsreizigers  vinden  ‘minder  drukte’  

geen  reden  om  de  spits  te  mijden,  later  van  huis  wel  

• De  mate  van  flexibiliteit  bepaalt  in  veel  mindere  mate  de  keuze  van  de  reistijd  (maar  wordt   wel  als  bewuste  reden  gegeven  voor  het  niet  kunnen  reizen  buiten  de  spits)  

• Beloningssystemen  kunnen  stimuleren  de  OV-­‐spits  te  mijden.  Vooral  een  geldbedrag  per   rit,  spaarpunten  en  gratis  ritten  buiten  de  OV-­‐spits  spreken  de  student  aan.  De  ervaring   leert  echter  dat  een  geldbedrag  op  de  langere  termijn  minder  goed  werkt  dan  belevingen   en  cadeaus.  Geld  is  een  handige  interventie  als  de  motivatie  laag  is,  of  de  weerstand  hoog.  

Voor  gedragsverandering  op  de  langere  termijn  zijn  effectiever:  

• Spaarsystemen:  

− Duidelijk  en  concreet  doel  

− Sociale  impact  

− Creëert  cues  voor  gewenst  zelfbeeld  

− Liever  langer  sparen  voor  grotere  cadeaus  

− Elektronica  is  gewild  

• Ervaringen  (weekendje  weg,  wellness,  vrijkaartje,  cadeaubon)  blijven  langer  hangen   (en  maken  gelukkiger).  

 

Aanbevelingen  voor  het  beïnvloeden  van  het  mobiliteitsgedrag  van  studenten  verbeeld:  

                                                                                                                         

64  D&B,  Reizigersonderzoek  op  de  ‘Valleilijn’,  voorjaar  2014  

 

Communicatie  als  (ondersteunende)  veranderaar    

Communicatie  is  een  interventie  op  zichzelf  én  kan  een  interventie  

ondersteunen.  Er  is  intussen  het  nodige  bekend  over  welke  communicatie-­‐

inspanningen  het  mobiliteitsgedrag  in  z’n  algemeenheid  positief  beïnvloeden.    

 

Meer  dan  95%  van  ons  gedrag  is  gewoonte.  Bijvoorbeeld  de  dagelijkse  OV-­‐rit  tijdens  de   ochtendspits  naar  school.  Bij  gewoontegedrag  heeft  het  beïnvloeden  van  houding  en  kennis   weinig  zin.  Nieuwe  ervaringen  opdoen  leidt  vaker  tot  een  nieuwe  houding  of  nieuw  gedrag.  

Hieronder  9  do’s.65  Wil  je  ook  de  don’ts  weten?  Kijk  op  www.slimstuderenslimreizen.nl.    

 

1. Zet  in  op  een  combinatie  van  maatregelen.  Eén  enkele  campagne  is  vaak  niet  effectief.  

Communicatie  werkt  beter  in  combinatie  met  fysieke  maatregelen  (nieuwe  

fietsverbinding),  een  positief  aanbod  (beloning)  of  een  negatieve  ervaring  (volle  trein   waardoor  je  niet  op  tijd  op  school  bent)  

2. Help  studenten  nieuwe  ervaringen  opdoen.  Beloon  ze  voor  goed  gedrag.  Bijvoorbeeld  in   de  vorm  van  geld  of  spaarsystemen  voor  ervaringen  of  elektronica.  Laat  ze  intekenen  voor   acties:  als  je  ergens  ‘ja’  tegen  zegt,  dan  is  de  kans  groter  dat  je  ook  ‘ja’  doet  

3. Richt  je  op  een  scherp  afgebakende  doelgroep.  Achterhaal  of  het  gaat  om  gepland  of   gewoontegedrag.  Zijn  er  hindernissen  voor  het  gewenste  gedrag?  Dat  bepaalt  welke   maatregelen  nodig  zijn.  Of  kijk  of  er  een  bepaalde  groep  is  die  makkelijk  te  bereiken  is   4. Bij  gepland  gedrag  helpen  sterke,  overtuigende  argumenten  en  feiten.  Creatieve  grapjes  

zijn  vaak  contraproductief.  Houding  is  belangrijk.  Wie  bijvoorbeeld  principieel  voor  een   vrij  weekend  is,  zal  niet  snel  gebruik  maken  van  colleges  op  zaterdag  

5. ‘Ontautomatiseer’  gewoontegedrag.  Als  bijvoorbeeld  de  bushalte  bij  de  school  tijdelijk   wordt  opgeheven  (negatieve  boodschap),  gaan  de  studenten  die  met  die  bus  naar  school   komen  nadenken  over  hun  reisgedrag.  Informatie  over  het  beperken  van  hinder  komt  dan   beter  aan  (bijvoorbeeld  proef  met  E-­‐bikes  vanaf  het  station)  

6. Maak  gebruik  van  ‘heuristiek’:  vuistregels  die  veel  mensen  gebruiken  zodat  ze  niet  alle   voor-­‐  en  nadelen  hoeven  af  te  wegen.  Bijvoorbeeld:  ‘goedkoop  is  duurkoop’,  een  

bestseller  is  een  goed  boek  en  Duitse  producten  zijn  degelijk.  Andere  positieve  ‘cues’    zijn:  

• Zender:  

− hoe  deskundiger,  hoe  geloofwaardiger  hoe  meer,  hoe  geloofwaardiger    

− hoe  mooier,  hoe  geloofwaardiger  

• Boodschap:  

− hoe  meer  argumenten,  hoe  beter  

− hoe  vaker,  hoe  beter  

• Product:  

− hoe  duurder,  hoe  beter,    

− hoe  mooier,  hoe  beter  

7. Gebruik  stimulerende  woorden  en  beelden  om  mensen  in  de  juiste  stemming  te  brengen.  

En  communiceer  emoties:  ‘lekker  fietsen’,  ‘slim  mobiel’  

8. Communiceer  een  sociale  norm.  Vertel  wat  veel  mensen  doen,  zet  rolmodellen  in   (bijvoorbeeld  een  bekende  zangeres)  

9. Vervang  de  ene  gewoonte  door  de  ander  (bijvoorbeeld  de  bus  door  een  E-­‐bike);  verleid   tot  een  proef  en  faciliteer.  

   

                                                                                                                         

65  Gebaseerd  op  KpVV  Bericht,  15  tips  voor  het  beïnvloeden  van  reisgedrag,  maart  2010  

 

Bestendigen  van  het  gewenste  gedrag  

Bij  maatregelen  die  een  gedragsverandering  vragen  (in  tegenstelling  tot  maatregelen  die  de   omstandigheden  veranderen  -­‐  zoals  lestijden  -­‐  en  tot  verandering  dwingen)  kan  na  verloop  van   tijd  ‘moeheid’  optreden.  Tijdelijke  terugval  moet  kunnen,  maar  terug  naar  het  oude  gedrag   moet  natuurlijk  voorkomen  worden.  66  Wat  helpt  is  het  blijven  geven  van  feedback  over  het   gewenste  gedrag  en  van  positieve  feedback  op  het  goede  gedrag,  zodat  het  gewenste  gedrag   gewoontegedrag  wordt.67  

 

7.1.2 Onderwijsinstellingen  

Het  eerste  contact  met  een  school,  is  van  essentieel  belang.  Probeer  via  een  ‘warm  contact’  

binnen  te  komen.  Zorg  voor  een  introductie  door  iemand  met  aanzien  binnen  de  school.  Zorg   ook  dat  er  een  match  is  tussen  het  niveau  van  degene  die  contact  legt  en  degene  waarmee   contact  gelegd  wordt.  Misschien  ben  jij  niet  in  eerste  instantie  de  juiste  persoon  om  aan  tafel   te  schuiven  met  de  schooldirecteur  of  het  collegelid?    

 

 

Belangen  in  kaart  brengen  

Er  kunnen  alleen  al  binnen  een  onderwijsinstelling  een  heel  palet  aan  belangen   spelen.  Probeer  op  zoek  naar  de  win-­‐win  een  goed  beeld  hiervan  te  krijgen.    

Ter  inspiratie:68  

 

                                                                                                                         

66  XTNT,  Tabula  Rasa  en  &Morgen,  Grip  op  gedrag.  Inspiratie  voor  het  vervolg  van  Beter  Benutten,  5-­‐12-­‐

2013  

67  www.brabant.nl/spitsmijden    

68  Geïnspireerd  op  Handreiking  slim  reizen,  Kennisplatform  Verkeer  en  Vervoer,  07-­‐2010  

Zo’n  eerste  gesprek  is  natuurlijk  goed  voorbereid  (op  basis  van  BIT  stap  2)  en  wordt  vooral   gebruikt  om  te  luisteren.  Om  te  toetsen  of  de  vergaarde  informatie  klopt  en  om  nieuwe  kennis   op  te  doen.  Om  veranderingsbereidheid  te  ‘voelen’.  Waar  zitten  ieders  belangen?  En  

belangrijker  nog:  waar  zit  de  win-­‐win?  Als  er  geen  draagvlak  bestaat,  stop  dan  (voor  dat   moment)  met  investeren  in  die  betreffende  persoon,  onderwijsinstelling.  Probeer  het   eventueel  later  nog  eens.  Soms  helpt  het  om  een  maatregel  aan  te  bieden,  die  in  eerste   instantie  niets  oplost  aan  het  mobiliteitsprobleem.  Of  die  alleen  maar  geld  kost.  Maar  het  kan   misschien  wel  helpen  om  de  veranderingsbereidheid  te  vergroten.  

Aangrijpingspunten  voor  gedragsverandering:    

• Timing:  inspelen  op  discontinuïteiten  (grote  veranderingen  zoals  verhuizingen,  de  groei   van  het  aantal  leerlingen,  toename  aantal  verplichte  contacturen  -­‐  met  gevolgen  voor  de   roosters  en  indirecte  kosten  -­‐  ,  kunnen  een  goed  aangrijpingspunt  voor  

gedragsverandering  vormen);  het  versterken  van  urgentiebesef  (scholen  moeten  roosters   aanpassen  naar  aanleiding  van  akkoord)  en  het  inspelen  op  verwarring  als  bron  van   verandering.  Let  op  dat  je  eigen  planning  (bijvoorbeeld  omdat  de  subsidietermijn   verstrijkt,  het  ‘potje’  nu  op  moet…)  niet  leidend  wordt  en  zoveel  irritatie  opwekt  dat  de   veranderbereidheid  naar  nul  gaat  

• Hobbels  wegnemen:  maak  het  gedrag  zo  makkelijk  mogelijk,  verklein  of  voorkom   weerstanden  en  speel  in  op  of  houd  rekening  met  mogelijke  

onrechtvaardigheidsgevoelens.    

− Case  Noord-­‐Nederland:  OV-­‐bedrijven  belonen  scholen  als  meer  leerlingen  buiten  de   spits  reizen.  Met  dat  geld  kunnen  scholen  bijvoorbeeld  lessen  in  de  avonduren   bekostigen  (indirecte  kosten  voor  beveiliging,  verwarming…).  Deze  case  staat   uitgebreid  beschreven  op  www.slimstuderenslimreizen.nl  

• Stimuleren  gewenst  gedrag:  materiële  en  immateriële  beloning,  feedback,  het  aspect  

‘beleving’,  wilskracht  versterken  en  vergevingsgezindheid  van  de  inrichting  van   maatregelen  

− Bijvoorbeeld  (tijdelijk)  meefinancieren  van  een  bonus  voor  docenten  die  ’s  avonds  les   geven  in  plaats  van  op  de  dag    

• Benutten  van  de  sociale  context:  het  vergelijken  met  relevante  anderen,  ‘consistentie’  als   beïnvloedingsmechanisme,  het  bouwen  en  in  stand  houden  van  netwerken,  het  inzetten   van  superpromotors  en  de  mogelijkheden  en  bedreigingen  van  sociale  vergelijking.  Je  kunt   aansprekende  voorbeelden  gebruiken  die  ‘bewijzen’  dat  veranderen  kan  lonen  én  kan   lukken,  zoals:  

− Case  scholengemeenschap  Oost-­‐Nederland:  :  Fietsconcept,  lesroosters,   reiskostenvergoeding,  rij2op5!69      

− Case  ROC  Oost-­‐Nederland:  verschuiven  lestijden  (niet  100%  verschoven,  evengoed   24%  van  studenten  mijdt  spits,  daarmee  in  OV  meer  ruimte  voor  betalende   werkforenzen)  

− Case  scholengemeenschap  Noord-­‐Nederland:  pilot  dalafspraken,  E-­‐bikes   Deze  cases  staan  uitgebreid  beschreven  op  www.slimstuderenslimreizen.nl.  

• Maatwerk  leveren:  advies  op  maat  voor  de  doelgroep,  mensen  blijvend  op  individueel  en   groepsniveau  blijven  motiveren,  voorkomen  groepsdenken.    

Welke  interventies  kansrijk  zijn,  bepalen  de  partijen  dus  onderling.  Hieronder  een  opsomming   van  mogelijkheden,  inclusief  aandachtspunten:  

                                                                                                                         

69  www.rij2op5.nl    

Maatregel   Aandachtspunt     Aanpassing  openingstijden,  vroege  

openstelling  van  mensa  en/of   bibliotheek  (voor  de  spits)  voor  het   doen  van  opdrachten  of  rustig   studeren  of  juist  verlenging  van  de   schooldag  

Vrij  eenvoudig  te  realiseren  maatregel.  In  het  hoger   onderwijs  zijn  al  vergevorderde  plannen  om  de   bibliotheken  24/7  te  openen.  Dit  brengt  wel  hogere   kosten  met  zich  mee  in  verband  met  inzet  personeel,   verwarming,  verlichting,  beveiliging,  enzovoort.  Goede   PR  over  vroege  vogels  van  belang  

Let  op:    

• Studenten  komen  alleen  extra  vroeg  (<  7  uur)   wanneer  ze  hiervoor  beloond  worden  

• Er  moet  dan  wel  voldoende  OV  zijn  om  die  tijd  

• Businesscase  vraagt  aandacht,  kosten  wellicht  te   dragen  door  vervoerder  als  dit  minder  

materieelinzet  vraagt.  Zie  

www.slimstuderenslimreizen.nl  voor  cases   vervoerder  (belonen  scholen  met  touringcaruren   voor  excursies  of  schoolreizen)  en  pilot  Noord-­‐

Nederland  (gedeelte  winst  OV-­‐bedrijven  naar  de   scholen)  

MBO-­‐ers  vertrekken  vaak  direct  na  de  lessen  naar  huis   en  stappen  zo  de  spits  in.  Het  is  een  idee  om  hen   langer  op  school  te  houden,  door:70  

• Studenten  koken  en  eten  samen  op  school  

• Creëer  campusgevoel  (verenigingen)  

• Biedt  sportfaciliteiten  aan  

• Zorg  voor  extra  onderwijsactiviteiten  (bv  bijles,   huiswerkgroep)  

Aanpassing  van  de  lesroosters   Het  akkoord  van  mei  2014  maakt   dat  scholen  hun  roosters  zo  moeten   aanpassen  dat  hun  studenten  niet   allemaal  in  de  spits  moeten  reizen   Door  de  verhoging  van  de  MBO-­‐

urennorm  naar  1.000  groeit  de   gebouwenbezetting  en  wordt   roosteren  complexer  

 

Roosteren  an  sich  is  niet  alleen   complex;  het  heeft  een  relatie  met   het  kunnen  aantonen  van  de   contacturennorm  en  is  een   administratief  ingewikkeld  proces  

Complex  en  arbeidsintensief,  maar  kan  wel.  Eventueel   eerst  pilot  voor  een  trimester  doen?  Indien  qua   doorlooptijd  niet  haalbaar  voor  eerste  trimester,  dan   mogelijk  wel  voor  tweede  trimester?    

Bijvoorbeeld  eerste  in  plaats  van  laatste  uren  voor   overleg  en  reserve,  les  in  de  avond  en  op  zaterdag  of   schuiven  met  vakantieperiodes  

Afhankelijk  van  toekomstig  beroep  voor  de  spits   (bijvoorbeeld  technisch  onderwijs)  of  juist  na  de  spits   (horeca-­‐opleiding)  beginnen  met  lessen  

 

Diner  colleges  (je  hoeft  niet  voor  je  eten  te  zorgen)  of   colleges  op  zaterdag  (WO-­‐studenten  kunnen  

makkelijker  bijbaantje  en  sport  door  de  week  doen).  

Als  professoren  en  docenten  geen  les  willen  geven  zijn  

                                                                                                                         

70  Edison  Nijmegen,  Studenten  uit  de  spits,  24-­‐05-­‐2013  

Maatregel   Aandachtspunt     (bijvoorbeeld  bij  ziekte  docenten)  

 

wellicht  werkgroepen  -­‐  geleid  door  ouderejaars  –  wel   op  zaterdag  mogelijk)71  

 

Let  ops:  

• Verplicht  aantal  contacturen  VO/MBO  kan   belemmering  vormen    

• Mogelijke  bezwaren  docenten  

• In  hoger  onderwijs  weinig  centrale  sturing;  

faculteiten  bepalen  zelf  de  roosters  

• Lastig  als  docenten  van  de  ene  naar  de  andere   locatie  moeten  

• Als  lesblokken  te  lang  aan  het  einde  van  de   middag  doorlopen,  komen  sommige  studenten   laat  thuis  en  dat  geeft  problemen  met  hun  sociale   activiteiten/bijbaantjes  

• Leerlingen  uit  de  ‘provincie’  die  afhankelijk  zijn  van   het  OV  kunnen  vaak  niet  vroeger  vertrekken   omdat  het  OV  dan  niet  rijdt,  en  niet  later   vertrekken,  omdat  er  veel  minder  OV  rijdt   Positieve  voorbeelden:  ROC  Oost-­‐Nederland  (hun   overweging:  efficiënt  ruimtegebruik  ivm  huren  per   m2)  en  scholengemeenschap  Oost-­‐Nederland  (zie   cases  op  www.slimstuderenslimreizen.nl)    

Onderwijs  op  andere  locaties  

(tegenspits)   Kan  interessant  zijn  bij  grote  aantallen  spitsreizigers   naar  bepaalde  schoollocatie  vanuit  eenzelfde   herkomstgebied.  Eventueel  in  combinatie  met  E-­‐

learning.  Al  dan  niet  in  aanwezigheid  van  een  docent   of  een  medewerker  van  de  onderwijsinstelling.  

Voordeel  voor  studenten:  kunnen  makkelijker  hun   verenigingsleven  en  bijbaantjes  thuis  in  stad  houden   en  hoeven  niet  in  de  spits  te  reizen72  

Lessen  volgen  bij  bedrijven  waar  de  studie  voor  opleidt   Op  treinstations  zijn  goed  geoutilleerde  ruimtes   aanwezig.  Als  studenten  daar  tot  10  uur  les  krijgen,   hoeven  ze  niet  met  de  bus/tram/metro  naar  school   dus  neemt  de  spitsdruk  daar  af.  NS  Stations  wil   meewerken  aan  experimenten  

Mogelijk  bezwaren:    

• Sommige  scholen  bundelen  juist  al  het  onderwijs   op  1  locatie  vanwege  schaalvoordelen  

• Zeker  het  MBO  vergt  de  aanwezigheid  van   leerlingen  omdat  ter  plekke  dingen  gemaakt  of                                                                                                                            

71  Edison  Nijmegen,  Studenten  uit  de  spits,  24-­‐05-­‐2013  

72  Edison  Nijmegen,  Studenten  uit  de  spits,  24-­‐05-­‐2013  

Maatregel   Aandachtspunt    

gedaan  moeten  worden  met  een  groep  

• In  het  hoger  onderwijs  is  de  trend  de  student   zoveel  als  mogelijk  op  de  campus  krijgen/houden   omdat  dat  de  sociale  controle,  en  dus  de  

resultaten,  ten  goede  komt  

Flipping  the  Classroom  is  een   organisatievorm  van  onderwijs   waarbij  je  klassikale  

‘kennisoverdracht’  vervangt  door   video’s  en  eventuele  andere  vormen   van  online  instructie.  Leerlingen   kunnen  de  kennis  hierdoor  buiten   de  schoolmuren  en  de  reguliere   lessen  tot  zich  nemen.  Er  is  zo  meer   klassikale  tijd  beschikbaar  voor  het   beantwoorden  van  vragen,  

individuele  aandacht,  verdieping  en   activerende  didactiek.  Flipping  the   Classroom  kan  bijdragen  aan  

gedifferentieerd  onderwijs  en  maakt   het  voor  leerlingen  mogelijk  om   instructie  te  krijgen  in  hun  eigen   tempo  

 

Eventueel  zou  dit  ook  beperkt  zou  kunnen  worden  tot   alleen  een  enkele  les  in  de  ochtend,  zo  voorkom  je   derving  voor  de  vervoerder,  want  de  studenten  moet   op  een  later  tijdstip  alsnog  naar  school/college  reizen   Uit  onderzoek  onder  studenten    die  de  Valleilijn   gebruiken,  blijkt  dat  zij  E-­‐Learning  en  leren  op  afstand   als  alternatief  voor  de  trein  positief  waarderen  (>50%).    

Vooral  door  studenten  die  altijd  in  de  spits  reizen.73     Ook  uit  het  rapport  gemaakt  door  Nijmeegse   studenten  blijkt  veel  waardering  voor  videocolleges  

Vooral  door  studenten  die  altijd  in  de  spits  reizen.73     Ook  uit  het  rapport  gemaakt  door  Nijmeegse   studenten  blijkt  veel  waardering  voor  videocolleges  

In document Whitepaper Slim Studeren Slim Reizen (pagina 25-0)