• No results found

Studenten/scholieren

In document Whitepaper Slim Studeren Slim Reizen (pagina 16-0)

6.   BIT  stap  2:  Begrijp  de  context

6.2   Inzicht  in  gedrag  en  motivatie  doelgroepen

6.2.1   Studenten/scholieren

Uit  divers  onderzoek  en  ervaringen  blijkt  dat  het  mobiliteitsgedrag  van  studenten  -­‐  en  dus  hun   bevattelijkheid  voor  bepaalde  spitsmijd-­‐maatregelen  -­‐    niet  zo  zeer  bepaald  wordt  door  het   type  onderwijs  dat  zij  volgen  als  wel  door:  

• Leeftijd36    

Volgen  met  name  voortgezet  onderwijs  =   VMBO/MAVO/HAVO/VWO  en  MBO   (BOL/BBL)  

Volgen  vooral  MBO  (BOL/BBL)  en  hoger   onderwijs  =  HBO/WO  

Geen  OV-­‐studentenkaart  (BOL  vanaf  uiterlijk  

1-­‐1-­‐17  wel)   Wel  OV-­‐studentenkaart  (BBL  niet)  

Mogen  geen  auto  rijden   Mogen  wel  auto  rijden     Wonen  meestal  thuis  en  gaan  naar  een  

school  in  de  buurt.  Als  de  afstand  dat  toe   laat,  komen  zij  vooral  met  de  fiets  naar   school.  Wel  is  een  trend  zichtbaar  dat  ouders   hun  kinderen  meer  en  meer  willen  

beschermen  en  het  gevaarlijk  vinden  als  ze   met  de  fiets  gaan.  Ze  brengen  hun  kinderen   naar  school  of  kiezen  voor  het  openbaar   vervoer  

Studenten  van  allochtone  afkomst  komen   vooral  met  het  openbaar  vervoer  naar  school   Trend  tot  schaalvergroting  heeft  geleid  tot   scholen  met  een  regiofunctie,  waardoor   studenten  afstanden  niet  meer  (kunnen)   fietsen  en  met  het  openbaar  vervoer  komen39  

De  financiële  positie  van  studenten  (en  van   veel  van  hun  ouders)  staat  al  enige  tijd  onder   druk.  Studenten  moeten  steeds  meer  

bijverdienen  om  te  kunnen  studeren.40  Door   het  afschaffen  van  de  basisbeurs  met  ingang   van  1  september  2015  (uitwonende  student   ontvangt  €280  minder  beurs  per  maand,   thuiswonende  studenten  gaan  er  €100  op   achteruit)41  bestaat  de  kans  dat  bachelor-­‐

studenten  langer  thuis  blijven  wonen,  een   hogeschool/universiteit  in  de  buurt  kiezen  en   met  het  openbaar  vervoer  naar  school  gaan42      

Masterstudenten  kiezen  (nog)  wel  vaker  voor   een  specifieke  universiteit  (vooral  in  West-­‐

Nederland)  en  gaan  daar  op  kamers  

                                                                                                                         

36  Als  ook  minderjarige  MBO-­‐ers  de  OV-­‐studentenkaart  krijgen,  blijkt  wellicht  dat  niet  leeftijd,  maar  het   al  dan  niet  bezitten  van  de  OV-­‐kaart  de  belangrijkste  discriminerende  variabele  is  

37  Studenten  van  allochtone  afkomst  en  internationale  studenten  fietsen  over  het  algemeen  niet  naar   school.  De  Haagse  Hogeschool  denkt  voor  hun  internationale  studenten  aan  het  geven  van  workshops   fietsen  en  verbetering  van  fietsverhuur-­‐aanbod.  Ook  de  veiligheid  van  fietsen  in  donkere  en  stille  uren  is   een  aandachtspunt

38  Met  name  reformatorisch  gelovigen  hechten  belang  aan  reformatorisch  onderwijs.  Er  zijn  niet  veel   reformatorische  scholen  in  Nederland.  Dat  betekent  dat  deze  leerlingen  langere  reisafstanden  afleggen.  

Dit  leidt  ook  tot  hoge  reiskosten  en  lang  niet  alle  ouders/studenten  kunnen  dit  opbrengen  

39  De  persoonlijke  OV-­‐chipkaart  kent  een  vaste  leeftijdskorting  voor  mensen  <  18  jaar:  30%  tot  40%  

afhankelijk  van  regio  en  reisproduct  

<  18  jaar   >  18  jaar   Contacturennormen  (gaat  door  de  wet  

Modernisering  onderwijstijd  veranderen  per   augustus  2015)43    

 

VMBO44  

Er  bestaan  geen  wettelijke  voorschriften  voor   het  aantal  contacturen  in  het  hoger  

onderwijs.  Universiteiten  en  hogescholen   mogen  zelf  bepalen  hoe  zij  het  onderwijs   inrichten.  Er  zijn  wel  afspraken  over  de  

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

40  www.kences.nl/assets/files/2013/WebversieFT2013.pdf:  informatie  over  huurprijzen   studentenhuisvesting  en  financiën  studenten  hoger  onderwijs      

41  

42  Naar  verwachting  heeft  verandering  van  het  leenstelsel  weinig  effect  op  deelname  aan  hoger     onderwijs  

43  Het  kabinet  wil  de  huidige  urennorm  per  leerjaar  en  per  leerling  vervangen  door  een  urennorm  per   opleiding.  Scholen  mogen  zelf  grotendeels  bepalen  hoe  ze  deze  uren  verdelen  over  alle  schooljaren.  Het   minimale  aantal  dagen  waarop  leerlingen  naar  school  gaan,  verandert  niet.    Met  de  wet  Modernisering   onderwijstijd  ontstaat  meer  ruimte  voor  maatwerk  en  flexibiliteit.  Bijvoorbeeld  voor  het  bestrijden  van   achterstanden  of  juist  voor  het  stimuleren  van  excellentie.  Het  wetsvoorstel  treedt  waarschijnlijk  per  1   augustus  2015  in  werking:  www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/schooltijden-­‐en-­‐

onderwijstijd/nieuws/2014/05/16/nieuwe-­‐wet-­‐maakt-­‐meer-­‐maatwerk-­‐en-­‐flexibele-­‐indeling-­‐van-­‐de-­‐

lesuren-­‐mogelijk.html    

 

<  18  jaar   >  18  jaar   Klas  1  en  2:  minstens  1.040  uur  

Klas  3  :    minstens  1.000  uur  

Klas  4  (examenjaar):  minstens  700  uur    

HAVO  

Klas  1  en  2:  minstens  1.040  uur   Klas  3  en  4:  minstens  1.000  uur   Klas  5  (examenjaar):  minstens  700  uur    

VWO  

Klas  1  en  2:  minstens  1.040  uur   Klas  3,  4  en  5:  minstens  1.000  uur   Klas  6  (examenjaar):  minstens  700  uur    

BeroepsOpleidende  Leerweg  

BOL-­‐studenten  zitten  nu  850  uur  op  school.  

Dit  wordt:45  

Klas  1:  minimaal  1.000  uur   Klas  2  t/m  4:  minimaal  850  uren      

BeroepsBegeleidende  Leerweg  

BBL-­‐studenten  gaan  meestal  1  dag  per  week   naar  school  en  werken  4  dagen.  BBL-­‐

studenten  hebben  vaak  ’s  avonds  les    

studielast.  De  studielast  voor  een  studiejaar   bedraagt  1.680  uren  studie  

 

Het  aantal  contacturen  verschilt  per  opleiding   en  studiejaar.  Voor  het  eerste  studiejaar  van   de  bacheloropleiding  is  afgesproken  dat  het   aantal  contacturen  in  2015  tenminste  12  is.  

Deze  afspraken  zijn  gemaakt  in  het  kader  van   de  prestatieafspraken  voor  het  hoger  

onderwijs.  Er  geldt  ook  steeds  vaker  

aanwezigheidsplicht  voor  de  studenten;  geen   college  volgen  betekent  geen  tentamen  doen    

Veel  universiteiten  en  hogescholen  zijn  als   campus  georganiseerd  en  verleiden  de   studenten  met  een  bibliotheek  met  ruime   openingstijden  (gaat  naar  24/7;  rond  

tentamenperiodes  staan  er  files  voor  de  bieb  

’s  ochtends),  studiewerkplekken,  fitness-­‐

ruimte,  koffiehoek,  restaurant  om  langer  op   de  campus  te  verblijven.  De  campus  wordt   een  ontmoetingsplek.  De  gedachte  hierachter   is  dat  meer  sociale  controle  tot  

betere/snellere  studieresultaten  leidt    

Meisjes  maken  meer  gebruik  van  faciliteiten   dan  jongens.  Studenten  van  allochtone   afkomst  maken  meer  gebruik  van  de   faciliteiten  dan  autochtone  studenten   Mediaconsumptie:46    

Alle  12-­‐  tot  18-­‐  jarigen  waren  in  2012  actief   op  internet.  93%  Van  hen  was  actief  op  social   media.47  Ze  gebruiken  met  name  Facebook.  

Steeds  meer  jongeren  gebruiken  social  media   waarop  ze  beelden  kunnen  delen  (SnapChat,   Pinterest,  Instagram)48  

Mediaconsumptie:49    

Alle  18-­‐  tot  25-­‐jarigen  waren  in  2012  actief  op   internet  en  bijna  allemaal  (98%)  gebruikten   ze  social  media.50  Met  name  LinkedIn  en   Facebook.  Steeds  meer  jongeren  gebruiken   social  media  waarop  ze  beelden  kunnen   delen  (Pinterest,  SnapChat,  Instagram)  

46  Uitzondering:  reformatorisch  gelovigen  (mogen  geen  tv  en  meestal  ook  geen  internet  gebruiken)  

47  CBS,  Bevolkingstrends,  oktober  2013  

48  www.marketingfacts.nl/berichten/nationale-­‐social-­‐media-­‐onderzoek-­‐2014    

49  Uitzondering:  reformatorisch  gelovigen  (mogen  geen  tv  en  meestal  ook  geen  internet  gebruiken)  

50  CBS,  Bevolkingstrends,  oktober  2013  

 

Gebruik  social  media51  

Mannen  en  vrouwen  maken  vrijwel  even  veel  gebruik  van  sociale  media.  Ook   naar  opleidingsniveau  zijn  er  geen  wezenlijke  verschillen.  Niet-­‐westerse   allochtonen  maken  wel  meer  gebruik  van  sociale  media  dan  autochtonen  (82   tegen  68%).  Hierbij  speelt  mee  dat  niet-­‐westerse  allochtonen  gemiddeld  jonger  zijn  dan   autochtonen.  Vrouwen  gebruiken  vaker  sociale  netwerken  als  Hyves,  Facebook  en  Twitter  dan   mannen  (59  tegen  53%),  en  lager  opgeleiden  vaker  dan  hoger  opgeleiden  (63  tegen  50%).  

Mannen  gebruiken  vaker  professionele  netwerken  zoals  LinkedIn  dan  vrouwen  (26  tegen  17%),   en  hoger  opgeleiden  doen  dat  veel  meer  dan  lager  opgeleiden  (41  tegen  8%).  

Het  gebruik  van  sociale  media  wordt  het  sterkst  beïnvloed  door  leeftijd  (en  door  geloof  in   geval  van  reformatorisch  gelovigen).  Geslacht,  herkomst  en  opleiding  zijn  niet  of  nauwelijks   van  invloed.  Ook  internetvaardigheid  heeft  een  relatief  grote  verklaringskracht  voor  het   gebruik  van  sociale  media.  

 

 

6.2.2 Onderwijsinstellingen    

Beter  Benutten  2  benoemt  het  onderwijs  als  één  van  de  thema’s  in  het  verbeteren  van  de   bereikbaarheid  in  Nederland.  Door  het  akkoord  dat  het  kabinet  eind  mei  2014  met  de  fracties   van  D66,  GroenLinks,  VVD  en  PvdA  over  het  leenstelsel  en  de  OV-­‐studentenkaart  heeft  

gesloten,  wordt  van  scholen  verwacht  dat  ze  hun  roosters  zo  aanpassen  dat  studenten  minder   druk  leggen  op  de  OV-­‐spits.’52  Een  mooi  uitgangspunt  voor  samenwerking,  voor  win-­‐win.      

                                                                                                                         

51  CBS,  Bevolkingstrends,  oktober  2013  

 52  www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/05/28/studievoorschot-­‐maakt-­‐investering-­‐tot-­‐1-­‐miljard-­‐

mogelijk.html    

Voordat  adviseurs  een  school  benaderen  om  mee  te  denken  over  die  win-­‐win,  bereiden  ze  zich   heel  goed  voor.53  Hoeveel  studenten  van  welke  onderwijsinstellingen  zorgen  voor  de  drukte  in   het  openbaar  vervoer  (en  in  welke  mate)?  Welke  scholen  (c.q.  vestigingslocaties)  hebben  de   meeste  trein/busreizigers  in  de  spits  op  de  betreffende  lijn?  Om  hoeveel  reizigers  gaat  dit?  En   in  welke  mate  kunnen  maatregelen  (via  die  scholen)  dus  mogelijk  bijdragen  aan  een  betere   bereikbaarheid  in  de  regio?  Kortom:  op  welke  onderwijsinstellingen  richten  de  Beter  Benutten-­‐

adviseurs  hun  energie?  

Met  een  beetje  geluk  is  hier  al  onderzoek  naar  gedaan  en/of  reikt  het  Rijk  relevante  informatie   aan.  Op  www.slimstuderenslimreizen.nl  is  ook  het  nodige  te  vinden.  Is  deze  (openbare)   informatie  onvoldoende,  dan  kan  de  Beter  Benutten-­‐adviseur  een  eerste  selectie  maken  op   basis  van  omvang  van  de  school  in  het  ‘probleemgebied’.    

Nadat  is  bepaald  hoeveel  en  welke  studenten  van  welke  scholen/vestigingen  (waarschijnlijk)  ’s   ochtends  de  druk  op  het  OV-­‐systeem  leggen,  maken  de  adviseurs  per  relevante  

school/vestiging  een  grove  analyse  om  te  achterhalen  welke  scholen  het  meest  interessant  zijn   bij  de  aanpak  van  het  mobiliteitsprobleem.  Zo  wordt  voorkomen  dat  ze  veel  tijd  steken  in  een   school/vestiging  die  in  de  praktijk  nauwelijks  leerlingen  op  de  betreffende  weg  of  in  de   betreffende  OV-­‐lijn  heeft  zitten.  

 

Openbare  bronnen  helpen  een  beeld  van  de  context  schetsen  

De  Beter  Benutten-­‐adviseurs  kunnen  via  openbare  bronnen  vrij  eenvoudig   achterhalen  hoe  groot  een  school  is  en  welke  vestigingen  ze  heeft.  Bijvoorbeeld   via  de  websites  van  scholen  en  scholenkoepels:  

www.vo-­‐raad.nl     www.mboraad.nl  

www.vereniginghogescholen.nl     www.vsnu.nl  

 

Om  meer  achtergrondinformatie  te  krijgen,  zijn  ook  startpagina’s  interessant:  

http://voortgezetonderwijs.startpagina.nl     http://vmbo.startpagina.nl  

http://mbo.startpagina.nl     http://hbo.startpagina.nl    

http://universiteiten.startpagina.nl      

Er  bestaan  ook  startpagina’s  voor  alle  provincies:  http://provincie.startpagina.nl  en  van   diverse  grote  steden:  http://steden.startpagina.nl.  En  vergeet  niet  de  onderwijswebsite  van   het  Rijk:  http://www.rijksoverheid.nl/themas/onderwijs-­‐en-­‐wetenschap.  Het  kan  ook  handig   zijn  om  te  ‘snuffelen’  op  de  website  van  de  lokale  media  (via  http://kranten.startpagina.nl  en   http://lokaleomroep.startpagina.nl  om  informatie  te  krijgen  over  de  belangrijkste  

onderwerpen  waar  relevante  partijen  mee  bezig  zijn.  Zo  komen  de  adviseurs  goed  beslagen   ten  ijs  als  zij  gesprekken  met  de  scholen  aangaan  om  de  context  van  de  verandering  helemaal   te  leren  doorzien.  

   

                                                                                                                         

53  Deze  aanpak  is  ook  aan  te  bevelen  voor  andere  personen  die  contact  willen  leggen  met   opleidingsinstituten  in  het  kader  van  het  beïnvloeden  van  het  mobiliteitsgedrag  van  studenten.  

Voor  de  grove  analyse  kunnen  adviseurs  gebruik  maken  van  openbare  bronnen.  En  met  wat   geluk  kennen  zij  mensen  die  antwoorden  op  vragen  kunnen  geven:  

• Wat  voor  type  onderwijsinstelling  is  het  

• Wat  voor  soort  onderwijs  wordt  gegeven  (noodzaak  aanwezigheid  op  de  locatie)  

• Hoeveel  vestigingen  zijn  er  en  hoe  is  het  instituut  georganiseerd?  Wie  gaat  waarover?  

Welke  ingangen/contactpersonen  zijn  er  binnen  scholen?  Wat  weten  we  van  hen?  

• Wat  is  het  verzorgingsgebied  

• Wat  is  de  onderwijsvisie  (bijvoorbeeld  stimuleren  aanwezigheid  op  locatie)  

• Hoe  ziet  de  studentenpopulatie  er  uit  naar  leeftijd  (wel/geen  OV-­‐kaart),  geslacht,  etniciteit   en  wat  is  hun  reisgedrag  (herkomst)  

• Is  er  een  leerlingen/studenten-­‐overschot  of  juist  tekort  (in  dat  laatste  geval  gevoelig  voor   maatregelen  die  concurrentiepositie  vergroten.  Voor  de  mate  van  concurrentie  is  

natuurlijk  relevant  of  er  sprake  is  van  een  ‘unieke’  opleiding)  

• Heeft  de  school  een  bereikbaarheidsprobleem?  Hoe  belangrijk  vindt  de  school  dit   probleem  (bijvoorbeeld  voor  hun  concurrentiepositie,  vanuit  MVO-­‐overwegingen)?  Gaat   het  om  bereikbaarheid  via  weg,  OV  en/of  parkeren  

• Is  de  school  bezig  met  MVO  

• Loopt  er  een  bijzonder  abonnement  via  de  school  of  vervoerder  

• Hebben  ze  een  eigen  gebouw  of  huren  ze  per  vierkante  meter  (laatste  biedt  kansen  vanuit   effectief  gebouwenbeheer).  

Dus:  voordat  de  Beter  Benutten-­‐adviseur  een  school  benadert  om  mee  te  denken  over  

mogelijke  win-­‐win,  bereid  hij/zij  zich  heel  goed  voor.  De  adviseur  moet  weten  bij  wie  hij/zij  het   beste  kan  binnenkomen,  hoe  de  besluitvorming  in  elkaar  zit,  wie  belangrijke  beïnvloeders  zijn,   wat  hun  kenmerken  en  behoeften  zijn,  in  welke  fase  van  gedragsverandering  ze  zitten  

(variërend  van  ‘nog  niet  geïnformeerd’  tot  ‘actiebereid’)  en  wat  de  ‘sense  of  urgency’  

(urgentiebesef)  is.  Het  kan  ook  handig  zijn  als  de  adviseur  al  wat  aanbiedingen  ‘in  de  achterzak’  

heeft.  Bijvoorbeeld  omdat  al  met  de  betreffende  vervoerder(s)  en  concessiegevers   mogelijkheden  zijn  verkend;  wat  hebben  die  er  voor  over  als  het  spitsprobleem  wordt   opgelost?    

De  ene  school  is  de  andere  niet  als  het  gaat  om  spits  en  bereikbaarheid.  Scholen  verschillen   bijvoorbeeld  naar  ligging,  omvang,  sfeer,  gezindte….  Uit  ervaringen  met  mobiliteitsprojecten   tot  nu  toe,  blijkt  vooral  het  type  school  relevant  te  zijn,  de  leeftijd  van  de  studenten  en  de   faciliteiten  die  (nu)  worden  geboden.  Grofweg  onderscheiden  we:  

Voortgezet  onderwijs54   Hoger  onderwijs55   Veel  verplichte  contacturen  (zie  blz  16)  en  dit  

aantal  groeit  nog.  Dit  dwingt  scholen  om  de   bestaande  ruimte  optimaal  te  benutten.  Nu   staan  panden  na  15.00  uur  vaak  leeg  omdat   docenten  op  een  later  tijdstip  geen  les  willen   geven  

Universiteiten  willen  bezetting  van  hun   panden  optimaliseren  en  meer  colleges   buiten  9-­‐17  uur  geven.  Dat  kost  natuurlijk   extra  geld  (personeel,  beveiliging,  

verwarming  enz);  over  die  indirecte  kosten   maken  instellingen  afspraken  met  het  Rijk56   ROC’s  zijn  gebonden  aan  een  bepaalde  stad  

(vestigingsplaatsbeginsel;  uitzonderingen   mogelijk  op  basis  van  het  

Hogescholen  zijn  gebonden  aan  een  bepaalde   stad  (vestigingsplaatsbeginsel;  

uitzonderingen  mogelijk  op  basis  van  het                                                                                                                            

54  VMBO,  HAVO,  VWO,  MBO  (BLL/BOL)  

55  HBO,  WO  

56  Désirée  Valten,  interne  notitie  SSSR,  29-­‐11-­‐2013  

Voortgezet  onderwijs54   Hoger  onderwijs55  

doelmatigheidsbeginsel)   doelmatigheidsbeginsel)  

 

Universiteiten  zijn  niet  gebonden  aan  een   bepaalde  stad.  Zo  heeft  bijvoorbeeld  de   Universiteit  Leiden  een  University  College  in   Den  Haag    

ROC’s  zijn  vaak  heel  groot  en  hebben  veel   locaties  (bijvoorbeeld  het  Rotterdamse   Albeda  College:  90)  met  een  dure  

infrastructuur.  Opleidingen  zorg  en  techniek   bijvoorbeeld  kosten  veel  geld  vanwege  de   apparatuur  die  ze  nodig  hebben  om   onderwijs  te  kunnen  geven  

Enerzijds  groeien  de  instellingen,  anderzijds  is   er  een  ontwikkeling  richting  ‘colleges’  

vanwege  de  menselijke  maat!  (bv  University   College  Roosevelt  in  Middelburg  www.ucr.nl  

=  community/city  campus)  

Bij  de  ROC’s  beginnen  de  lessen  op  alle   locaties  tegelijkertijd  omdat  docenten  op   meerdere  locaties  lesgeven.  

De  roosters  zijn  redelijk  dwingend.  Het   positieve  gevolg  van  deze  omstandigheid  is   dat  een  roosterwijziging  aan  het  begin  of  het   einde  van  de  dag  direct  tot  een  ander   vervoerpatroon  leidt.  De  leerlingen  hebben   maar  te  volgen  wat  de  roostermaker  bepaalt   Verzuim  wordt  niet  getolereerd  en  als  een   student  (iets)  te  laat  is,  mag  hij  meestal  de   klas  niet  meer  in.  Ook  al  is  dit  het  gevolg  van   vertraging  van  het  openbaar  vervoer  

   

Steeds  meer  onderwijsinstellingen  proberen   de  studenten  zoveel  als  mogelijk  op  de  

‘campus’  te  houden.  Dus  minder  

afstandsonderwijs,  meer  probleemgestuurd   onderwijs  (werkgroepen),  meer  binding  met   elkaar,  met  docenten,  met  de  universiteit.  De   gedachte  hier  achter  is  dat  meer  sociale   controle  tot  betere/snellere  studieresultaten   leidt.  Het  gaat  nog  verder:  studenten  hebben   soms  aanwezigheidsplicht  anders  mogen  ze   geen  tentamens  maken  

Een  gevolg  is  dat  studenten  bijvoorbeeld   gewoon  ’s  ochtends  om  9  uur  in  de   bibliotheek  zitten  om  te  studeren,  ook  al   hebben  ze  die  dag  geen  of  op  een  later   tijdstip  college.  Toch  zijn  de  drukste  tijden   tussen  11  en  15  uur  

Ook  al  is  er  een  centraal  roosterprogramma,   faculteiten  beslissen  uiteindelijk  zelf  over  hun   lestijden.  Zo  kan  het  gebeuren  dat  er  grote   groepen  eerstejaars  maandagochtend  om  9   uur  college  hebben  

De  tentamenperiodes  zijn  sterk  gespreid.  Elke   faculteit  bepaalt  dit  ook  zelf  

Naarmate  een  school  zich  meer  onderscheidt,   wordt  het  verzorgingsgebied  groter.  

Studenten  van  gereformeerde  scholen   komen  veelal  met  het  openbaar  vervoer  naar   school  

Hogescholen  en  universiteiten  die  unieke   studies  aanbieden,  trekken  studenten  uit  het   hele  land.  Zij  maken  gebruik  van  het  

openbaar  vervoer  of  wonen  op  kamers  in  of   nabij  hun  studiestad  

 

 

 

Over  het  algemeen  bepalen  docenten  (nog  steeds)  de  roosters  

De  medewerkers  van  de  onderwijsinstellingen  zijn  een  verhaal  apart.  Uit  een   rondje  langs  bestuurders57  blijkt  dat  docenten  veelal  alleen  op  maandag,   dinsdag  en  donderdag  fysiek  op  de  onderwijsinstelling  aanwezig  willen  zijn,  en  dan  het  liefst   tussen  11.00  en  15.00  uur.  Woensdagmiddag  en  de  vrijdag(middag)  willen  met  name  veel   docenten  niet  werken  omdat  ze  dan  thuis  zorgtaken  hebben.  Vaak  hebben  docenten  ook   meerdere  werkgevers.    

In  het  hoger  onderwijs  spelen  twee  tegengestelde  bewegingen.  Enerzijds:  wetenschappelijk   medewerkers  hebben  de  neiging  om  thuis  te  werken  en  de  directeuren  proberen  hen  ook  op   de  universiteit  te  krijgen  (alleen  al  vanwege  de  contacturen-­‐eis).  Anderzijds  is  er  Het  Nieuwe   Werken,  dat  thuiswerken  faciliteert  (en  soms  juist  stimuleert).    

Op  vrijdag  zijn  trouwens  relatief  weinig  colleges.  Volgens  de  docenten  omdat  studenten   donderdagavond  stappen  en  vrijdag  niet  naar  colleges  willen.  Misschien  ligt  de  reden  wel  in   het  feit  dat  de  docenten  op  vrijdag  vrij  willen  hebben?  Tegelijkertijd  zijn  er  ook  instellingen   waar  wel  ’s  avonds  en  in  het  weekend  les  wordt  gegeven.58  Dit  wijst  erop  dat  verandering  van   roosters  mogelijk  is.  Maar  docenten  hebben  een  sterke  rechtspositie;  lesgeven  in  de  avond   betekent  bijvoorbeeld  geen  lesgeven  in  de  ochtend  erop.  En  overal  is  een  tekort  aan  goede   docenten;  als  er  (te)  hoge  eisen  (bijvoorbeeld  qua  werktijden)  aan  hen  gesteld  worden,   vertrekken  ze  naar  een  andere  school.  

 

De  vraag  is  echter  hoe  lang  deze  situatie  blijft  bestaan  gezien  de  ontwikkelingen:  

• Onderwijsinstellingen  staan  onder  financiële  druk  en  moeten  hun  gebouwen  efficiënter   gebruiken  

• Toenemende  concurrentie  tussen  scholen:  student  centraler  

• Aantal  verplichte  contacturen  stijgt  

• Akkoord  leenstelsel  en  OV-­‐studentenkaart  

• Beter  Benutten  2  

Een  scholengemeenschap  in  Oost-­‐Nederland  kiest  een  duidelijke  lijn:  studenten  zijn  leidend,   docenten  zijn  volgend.  Als  docenten  dit  niet  willen,  kunnen  ze  vertrekken.  

In  Noord-­‐Nederland  gaat  een  scholengemeenschap  een  pilot  draaien  om  de  roosters  aan  te   passen.  Hier  zal  extra  aandacht  gaan  naar  de  docenten  als  enablers  van  de  verandering.  

De  praktijk  leert  dat  de  (nieuwe)  student  het  bestaande  aanbod  accepteert  en  zijn/haar  leven   hierop  aanpast.  Universiteitsstudenten  waarbij  vanaf  de  eerste  dag  de  tentamens  ’s  avonds   worden  aangeboden,  ontwikkelen  vanaf  het  begin  van  hun  studie  een  andere  dagindeling.  

 

                                                                                                                         

57  Désirée  Valten,  interne  notitie  SSSR,  29-­‐11-­‐2013  

58  Verslag  bijeenkomst  Bereikbaar  Haaglanden,  Studenten  in  verkeer  en  vervoer,  29-­‐10-­‐2013  

 

6.2.3 Ouders  

Ouders  hebben  over  het  algemeen  nog  best  veel  invloed  op  hun  kinderen.  Ook  als  die  ouder   zijn  dan  18  jaar.  

<  18  jaar   >  18  jaar  

Enkele  colleges  in  het  Noorden  hebben   aangegeven  dat  deze  scholieren  minder  op   de  fiets  komen  dan  zou  kunnen  omdat  de   ouders  het  veiliger  achten  dat  ze  met  de  bus   komen.  De  trend  wordt  steeds  sterker  om   deze  leerlingen  een  beschermde  omgeving  te   bieden.  

 

 

 

Oost-­‐Nederland:  Deels  (besloten)  busnet  

Een  scholengemeenschap  beschikt  over  een  deels  eigen  (besloten)   busnet  dat  wordt  gefinancierd  uit  de  abonnementsgelden  van  de   ouders.  Deze  case  staat  uitgebreid  beschreven  op  www.slimstuderenslimreizen.nl.  

   

 

Noord-­‐Nederland:  Raamcontract  OV-­‐bureau  

Om  de  financiële  last  bij  de  ouders  te  verlichten  is  een  

scholengemeenschap  een  raamcontract  aangegaan  met  het  OV-­‐

bureau.  De  school  neemt  een  deel  van  het  betaalrisico  over  en  krijgt  een  korting  die  ze  1  op  1   doorberekent  aan  de  ouders.  Deze  case  staat  uitgebreid  beschreven  op  

www.slimstuderenslimreizen.nl.  

     

6.2.4 M edestudenten,  vrienden  

6.2.5 Belangenorganisaties  /verenigingen  van  studenten      

6.2.6 Organisators  van  studentenfeesten,  banken  (studentenrekening),   verzekeraars,  (studentenverzekering),  uitgevers  van  studentenbladen     6.2.7 Overheid  (lokaal,  provincie,  rijk)      

6.2.8 Politiek  (lokaal,  provincie,  landelijk)    

6.2.9 Openbaar  vervoer-­‐bedrijven  

In  1998  werd  het  beheer  van  het  Nederlandse  stads-­‐  en  streekvervoer  gedecentraliseerd  van   de  rijksoverheid  naar  de  provincies  en  plusregio's.  Met  de  invoering  van  de  Wet  

personenvervoer  2000  op  1  januari  2001  is  marktwerking  geïntroduceerd.  Het  openbaar   vervoer  in  Nederland  wordt  sindsdien  per  regio  of  per  verbinding  na  een  bepaalde  periode   opnieuw  aanbesteed.  De  winnende  vervoersmaatschappij  krijgt  een  concessie:  een  pakket  van   lijnen  en/of  andere  vervoersdiensten  die  een  OV-­‐autoriteit  (lees:  provincie  of  plusregio)  onder  

bepaalde  voorwaarden  exclusief  toekent.  De  concessie  is  meestal  opgeknipt  in  de  volgende   jaarlijkse  periodes.  Aan  een  concessie  zijn  rechten  en  plichten  verbonden.  Soms  moet  een   vervoerder  voor  een  concessie  betalen,  soms  krijgt  een  vervoerder  er  geld  voor.59  

 

 

Oost-­‐Nederland:  vervoerder  beloont  scholen  die  spitsmijden  met   touringcar-­‐uren  (voor  excursies  of  schoolreizen)  

Een  ROC  gebruikt  niet  de  laatste,  maar  de  eerste  uren  van  de  dag  als   overleg-­‐  en  reserve-­‐uren.  Hierdoor  maken  minder  studenten  gebruik  van  het  openbaar   vervoer  in  de  ochtendspits  (24%  van  de  studenten  start  na  8.30  uur).  Als  beloning  krijgt  de   school  per  klas  kosteloos  een  bus  aangeboden.  Tevens  krijgen  de  locaties  schermen  met   reisinformatie.  Mooi  bijkomend  voordeel  voor  de  scholen:  betere  benutting  van  de   klaslokalen.  Deze  case  staat  uitgebreid  beschreven  op  www.slimstuderenslimreizen.nl.    

 

NB:  is  overigens  niet  overal  een  trigger  aangezien  veel  ROC's  kennelijk  rijke  leerlingen  hebben   die  zonder  problemen  voor  excursies  betalen  

NB:  is  overigens  niet  overal  een  trigger  aangezien  veel  ROC's  kennelijk  rijke  leerlingen  hebben   die  zonder  problemen  voor  excursies  betalen  

In document Whitepaper Slim Studeren Slim Reizen (pagina 16-0)