Vakantieparticipatie en duur

Deze paragraaf geeft een algemeen beeld van de vakanties van Nederlanders. Eerst komt de vakan- tiedeelname aan bod: hoeveel Nederlanders gaan er op vakantie, gaan ze in zomer of winter, lang of kort, en vertrekken ze naar het buitenland of verblijven ze binnen de landsgrenzen? De paragraaf sluit af met de duur van vakanties in 2019.

Grote meerderheid Nederlanders gaat op vakantie

In 2019 gingen 14,3 miljoen Nederlanders één of meer keer per jaar op vakantie, dit is 83,7 procent van de bevolking. De meeste Nederlanders gaan in de zomerperiode één of meer keren op vakantie,

in 2019 zo’n 13,2 miljoen. Het aantal vakantiegangers in de winterperiode ligt doorgaans lager, maar was dat jaar nog altijd 9,2 miljoen.

Ongeveer 8,1 miljoen Nederlanders gingen zowel in de zomer als in de winter op vakantie, terwijl een relatief klein aantal van 1,1 miljoen landgenoten alleen in de winter vakantie vierde. Het aantal Neder- landers dat alleen op zomervakantie ging, was flink hoger, namelijk 5,1 miljoen.

Vakantie

Een vakantie is een verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier, met ten minste één overnachting. Het gaat daarbij zowel om vakanties in Nederland als in het buitenland. Logeren bij familie, vrienden of kennissen in het buitenland valt eveneens onder het begrip vakantie. Verblijf bij familie, vrienden of kennissen in Nederland telt echter alleen mee als een vakantie, als die familie, vrienden of kennissen de meeste dagen afwezig waren.

In het CVO worden vakanties per persoon geteld en niet per huishouden of per reisgezelschap. Als een gezin met vier personen samen op vakantie gaat, telt dit als vier vakanties. De gezinsleden kunnen immers ook los van elkaar op vakantie gaan. Binnen het CVO wordt onderscheid gemaakt tussen lange en korte vakanties. Een lange vakantie is een vakantie met een verblijf van minimaal 5 opeenvolgende dagen (4 overnachtingen). Een korte vakantie duurt maximaal 4 opeenvolgende dagen (3 overnachtingen).

Vakanties het vaakst in het buitenland

Nederlanders zoeken hun vakantievertier graag buiten de landsgrenzen, in 2019 gold dit voor onge- veer 11,1 miljoen landgenoten. Van hen gingen 5,4 miljoen personen uitsluitend in het buitenland op vakantie en 5,7 miljoen daarnaast ook in Nederland. Ruim 3,1 miljoen Nederlanders vierden alleen in eigen land vakantie. Het aantal Nederlanders dat in 2019 een of meer vakanties binnen de landsgren- zen doorbracht, kwam daarmee op 8,9 miljoen.

Een meerderheid van 13,0 miljoen Nederlanders hield in 2019 een lange vakantie van vier of meer op- eenvolgende nachten. De helft daarvan, ruim 6,4 miljoen personen, ging uitsluitend op lange vakantie; de andere helft hield daarnaast ook een korte vakantie. In totaal gingen 7,8 miljoen Nederlanders in 2019 één of meer keer op korte vakantie met maximaal drie overnachtingen. Door 1,3 miljoen van hen werden alleen korte vakanties gehouden (tabel 4.2).

De meeste Nederlanders gingen één of twee keer op vakantie, in 2019 respectievelijk 22 en 23 pro- cent. Zeventien procent ging drie keer op vakantie, 10 procent vier keer en 6 procent vijf keer. Zes procent van de Nederlanders ging zelfs zes of meer keer op vakantie.

Deelname van Nederlanders aan vakanties, 2019 Tabel 4.2

Deelname Nederlanders Vakanties Overnachtingen

% mln mln mln

Totaal 83,7 14,3 40,6 354

In Nederland 52,1 8,9 18,0 109 In het buitenland 65,3 11,1 22,6 245 Uitsluitend in Nederland 18,4 3,1 6,8 52 Uitsluitend in het buitenland 31,6 5,4 11,6 127 Zowel in Nederland als in het buitenland 33,7 5,7 22,3 175 Lange vakanties 76,2 13,0 25,6 307 Korte vakanties 45,9 7,8 15,0 47 Uitsluitend lange vakanties 37,8 6,4 12,3 151 Uitsluitend korte vakanties 7,5 1,3 2,3 7 Zowel lange als korte vakanties 38,4 6,5 26,1 196 In de zomerperiode 77,2 13,2 23,7 239 In de winterperiode 54,0 9,2 16,9 115 Uitsluitend in de zomerperiode 29,7 5,1 7,8 79 Uitsluitend in de winterperiode 6,5 1,1 1,7 15 Zowel in de zomer- als in de winterperiode 47,5 8,1 31,1 260

Bron: CBS, CVO 2019.

Laagste vakantiedeelname onder arbeidsongeschikten

Nederlanders verschillen onderling in de mate waarin zij deelnemen aan vakanties. De deelname van jongeren tot 15 jaar lag in 2019 met ruim 95 procent fors boven de gemiddelde deelname van 84 pro- cent van de Nederlandse bevolking als geheel. Dit in tegenstelling tot personen van 75 jaar of ouder, die hier met 68 procent flink onder zaten. Dat gold ook voor weduwen en weduwnaars (65 procent) en in mindere mate voor Nederlanders die zijn gescheiden (72 procent). Personen in huishoudens met thuiswonende kinderen behoorden in 2019 juist vaker dan gemiddeld tot de groep vakantiegangers. Vooral als er twee of meer kinderen zijn, was dit percentage met rond de 89 hoog. Een nog wat hoger aandeel vakantiedeelnemers was in 2019 te vinden bij universitair geschoolden en in het hoogste inkomenskwartiel (beide 93 procent). Mensen die tot het laagste inkomenskwartiel behoorden, gingen juist relatief weinig op vakantie (64 procent). Dit geldt eveneens voor Nederlanders die in 2019 geen werk hadden (69 procent). De laagste vakantiedeelname, 59 procent, vinden we echter in de groep arbeidsongeschikten (tabel 4.3).

Tabel 4.3 Deelname van Nederlanders aan vakanties naar achtergrondkenmerken, 2019

% %

Totaal 83,7

Geslacht Hoogst voltooide opleiding

Mannen 84,0 Geen of basisonderwijs 88,3 Vrouwen 83,4 Vbo, mbo1, avo onderbouw 76,5 Havo, vwo, mbo 85,3

Leeftijd Hbo, wo bachelor 87,7 Jonger dan 15 jaar 95,1 Wo, master, doctor 93,2 15 t/m 24 jaar 80,5

25 t/m 34 jaar 86,2 Aantal kinderen in het huishouden

35 t/m 44 jaar 87,9 Geen 80,1 45 t/m 54 jaar 83,1 1 kind 87,6 55 t/m 64 jaar 80,6 2 kinderen 91,7 65 t/m 74 jaar 78,0 3 of meer kinderen 85,3 75 jaar of ouder 68,2

Maatschappelijke positie

Migratieachtergrond Werkzaam in loondienst 87,3 Nederland 83,1 Werkzaam als zelfstandige 85,9 Westers 87,4 Werkloos 69,6 Niet-westers 84,0 Arbeidsongeschikt 59,5 (School)kind of student 91,0

Burgerlijke staat Huisvader of huisman / huismoeder of huisvrouw 75,7 Gehuwd of geregistreerd partnerschap 84,5 Gepensioneerd of met prepensioen 72,7 Gescheiden 71,9

Verweduwd 65,0 Bruto inkomen van het huishouden

Nooit gehuwd geweest 85,5 Kwartiel 1 (laagste) 64,1 Kwartiel 2 74,2 Kwartiel 3 85,4 Kwartiel 4 (hoogste) 93,0

Bron: CBS, CVO 2019.

Bijna twee en een halve vakantie per Nederlander

Nederlanders gingen in 2019 samen 40,6 miljoen keer op vakantie, dat zijn gemiddeld 2,4 vakanties per persoon. Vooral lange vakanties met ten minste vier overnachtingen (25,6 miljoen) zijn populair. Ne- derlanders gingen in 2019 gemiddeld 1,5 keer op lange vakantie. Het aantal korte vakanties bedroeg 15,0 miljoen, dat is minder dan één korte vakantie per Nederlander (0,9 vakanties). De meeste vakan- ties werden in 2019 in de zomerperiode gevierd: 23,7 miljoen ofwel 1,4 vakantie per Nederlander. In de winterperiode waren dit 16,9 miljoen vakanties, gemiddeld één vakantie per Nederlander. Neder- landers hielden in 2019 vaker vakantie in het buitenland dan in het eigen land, 22,6 miljoen tegenover 18,0 miljoen. Dit zijn respectievelijk 1,3 buitenlandse en 1,1 binnenlandse vakanties per Nederlander.

Seizoenen: zomer en winter

Binnen het CVO wordt onderscheid gemaakt tussen vakanties in de zomer en in de winter. De winterperiode van een vakantiejaar duurt ongeveer 30 weken en loopt van 1 oktober, het begin van het vakantiejaar, tot eind april. De zomerperiode duurt 22 weken en loopt van eind april tot en met het einde van het vakantiejaar op 30 september. In vakantiejaar 2019 startte de zomer- periode op 27 april.

Om vast te stellen of een vakantie in de zomer- of winterperiode valt, is de startdatum bepalend. Een vakantie die in de zomerperiode begint en eindigt in de winterperiode, telt als zomervakantie, en omgekeerd.

Zomervakantie duurt gemiddeld 10 dagen

Een vakantie van Nederlanders telde in 2019 gemiddeld 8,7 dagen. Een vakantie buiten de landsgren- zen duurde gemiddeld bijna twee keer zo lang als een vakantie in eigen land: 10,8 tegen 6,1 dagen. Ook vakanties in de zomerperiode waren gemiddeld langer (10,1 dagen) dan vakanties in de winterpe- riode (6,8 dagen). En zoals te verwachten overtreft de duur van lange vakanties die van korte vakanties ruimschoots: in 2019 respectievelijk 12,0 en 3,1 dagen.