Boeking en organisatie van de vakantie

Nederlanders verschillen onderling in de mate waarin zij vooraf vastleggen waar zij overnachten en hoe zij naar hun bestemming reizen. Door vooraf de accommodatie, het vervoer of beide te boeken ont- staat zekerheid omtrent enkele randvoorwaarden van de vakantie. De een kiest er voor om alles vooraf te organiseren, de ander juist niet. In deze paragraaf kijken we hoe vaak Nederlanders hun vakantie of onderdelen daarvan boeken, hoe zij dit doen en wanneer.

De organisatiegraad is de mate waarin Nederlanders georganiseerd op vakantie gaan of zelf hun vervoer en onderkomen regelen. Dit varieert van op de bonnefooi tot met een pakketreis op vakantie gaan. Wie op de bonnefooi gaat, vertrekt op vakantie zonder dat onderdelen van de reis vooraf zijn vastgelegd. Onder de pakketreis valt ook de all-inclusive vakantie, waarbij naast vervoer en accommo- datie ook eten en drinken zijn inbegrepen. De organisatiegraad wordt alleen beschreven voor vakanties in toeristische accommodatievormen. Daarnaast onderscheiden we vakanties in een eigen recreatieve accommodatie, waarvoor het verblijf uiteraard niet geregeld hoeft te worden.

Logiesvormen

In dit hoofdstuk worden twee logiesvormen onderscheiden, namelijk toeristische accommoda- ties en eigen recreatieve accommodaties. Een toeristische accommodatie is een accommodatie waarvoor logies wordt gehuurd van een professionele verstrekker van logiesaccommodaties of van een particuliere aanbieder. Hieronder valt ook het verblijf in een eigen mobiel onderkomen op een tijdelijke stand- of ligplaats, bijvoorbeeld in een tent, camper, toercaravan of plezierjacht. Een eigen recreatieve accommodatie is een vast vakantieonderkomen dat in het bezit is van het huishouden van de respondent, zoals een vakantiewoning of een stacaravan. Ook overnachten in een mobiel onderkomen op een vaste seizoens- of jaarplaats wordt hiertoe gerekend.

1 op de 8 vakanties in eigen vakantieonderkomen

Nederlanders regelden in 2019 voor 82 procent van hun vakanties voor vertrek een slaapplaats. Dit zijn 33,4 miljoen vakanties. Meestal, voor bijna 19 miljoen vakanties, werd dan alleen de accommo- datie geboekt. Daarnaast boekten Nederlanders vaak een pakketreis (5,6 miljoen vakanties) of een samengestelde reis waarbij accommodatie en vervoer los van elkaar geboekt zijn bij verschillende aanbieders (5,2 miljoen vakanties). Ongeveer 3,7 miljoen vakanties werden in een eigen recreatieve ac- commodatie doorgebracht, er is dan uiteraard geen boeking nodig. Nederlanders die voor vertrek nog geen verblijf hadden vastgelegd, zijn in de minderheid. Voor de meeste van de 7,2 miljoen vakanties waarvoor dit gold, werd vooraf verblijf noch vervoer geregeld (5,3 miljoen vakanties). Daarnaast werd voor 1,9 miljoen vakanties alleen het vervoer geboekt.

Voor 14,8  miljoen binnenlandse vakanties in 2019 was de slaapplaats voor aankomst bekend. Bij 11,3 miljoen van deze vakanties werd alleen de accommodatie geboekt. Dit is 63 procent van de 18,0 miljoen vakanties van Nederlanders in eigen land. Voor vakanties buiten Nederland lag het aan- deel vakanties waarvoor alleen de accommodatie werd geboekt bijna 30 procentpunten lager. Voor va- kanties buiten Nederland is juist het aandeel pakketreizen aanzienlijk, terwijl deze vorm van op vakantie gaan binnen Nederland relatief zeldzaam is (figuur 4.2).

Organisatiegraad van binnenlandse en buitenlandse vakanties van Nederlanders, 2019 Figuur 4.2

16% 3% 63% 1% 17% Nederland 3% 24% 21% 34% 8% 10% Buitenland 16% 3% 1% 17%

Eigen recreatieve accommodatie* Pakketreis** Samengestelde reis Alleen accommodatie geboekt Alleen vervoer geboekt*** Op de bonnefooi

Bron: CBS, CVO 2019.

* Vakanties in een eigen recreatieve accommodatie waarbij het vervoer is geboekt, zijn hier niet meegeteld. Deze vakanties zijn terug te vinden in de categorie vakanties waarbij alleen vervoer is geboekt.

** Bij binnenlandse vakanties zijn vanwege de lage aantallen waarnemingen bij pakketreizen ook de samengestelde reizen meegenomen. *** Inclusief vakanties in een eigen recreatieve accommodatie waarbij het vervoer is geboekt.

Vervoer bij 1 op de 3 vakanties geboekt, meestal bij reisbureau of reisorganisatie

Wanneer een vakantie geheel of gedeeltelijk georganiseerd is, betekent dit dat er sprake is van een boeking; van de accommodatie, van het vervoer, of van beide. Nederlanders boekten in 2019 vaker vooraf hun accommodatie dan het vervoermiddel waarmee zij reizen, namelijk bij 80 tegen 34 procent van de vakanties. Dit is niet verrassend, aangezien er bij bijna twee derde van de vakanties met de eigen auto werd gereisd.

Wanneer het vervoer werd geboekt, betrof dit in bijna 80 procent van de gevallen een vliegvakantie (altijd naar het buitenland). Het overgrote deel van de vakanties waarbij het vervoer is geboekt, had een buitenlandse bestemming (95 procent). Nederlanders boekten in 2019 hun vervoermiddel 6 van de 10 keer via een bemiddelaar, zoals een reisbureau of reisorganisatie. Een derde boekte rechtstreeks bij de vervoerder en voor de resterende 8 procent van de vakanties was niet bekend waar de reis werd geboekt.

Driekwart boekt accommodatie voor vertrek

Nederlanders boekten in 2019 bij 29,7 miljoen vakanties vooraf een slaapplaats. Dat komt neer op bijna driekwart van alle vakanties. Bij vakanties in Nederland lag dit aandeel op 66 procent, bij vakan- ties in het buitenland op 79 procent. De boeking van de accommodatie gebeurde het vaakst direct bij de organisatie of particulier die de accommodatie aanbiedt (27 procent van de vakanties). Daarnaast boekten Nederlanders in 2019 ook dikwijls bij een reisbureau of reisorganisatie (22 procent van de vakanties) of bij een andere bemiddelaar (17 procent van de vakanties). Bij vakanties in Nederland is het rechtstreeks boeken van de accommodatie bij de accommodatieverschaffer favoriet, bij buiten- landse vakantie wordt deze het vaakst via een reisorganisatie of reisbureau geregeld (figuur 4.3). Bij vakanties naar het buitenland werd de accommodatie langer van tevoren vastgelegd dan bij vakanties in eigen land.

Figuur 4.3 Boekingsinstantie van de accommodatie voor vakanties in Nederland en in het buitenland, 2019

31 12 20 36 22 11 6 6 21 34 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Buitenland Nederland %

Reisorganisatie, reisbureau Accommodatieverschaffer Andere bemiddelingsinstantie Boekingsinstantie onbekend Accommodatie niet geboekt

Bron: CBS, CVO 2019.

Nederlanders boeken meestal via internet

In 2019 werd ruim 70 procent van de vakanties waarbij verblijf en/of vervoer was geboekt via internet geregeld. Daarnaast boekte 9 procent zijn of haar vakantie in een persoonlijk contact met een reis- agent of -bemiddelaar, 8 procent via e-mail of tekstbericht (bijv. sms of WhatsApp) en 6 procent telefo- nisch (figuur 4.5). Vakanties in het buitenland werden wat vaker via een website geboekt dan vakanties in Nederland (74 tegenover 69 procent). Voor telefonisch boeken was dat andersom, 9 procent van de binnenlandse en 3 procent van de buitenlandse vakanties werd telefonisch geboekt.

4.4 De vakantiebestemming

De vakantiebestemming is de plaats waar men tijdens de vakantie het langst verbleef. Dit is in dit hoofdstuk de provincie voor vakanties in Nederland en het land voor buitenlandse vakanties. Wanneer men op meerdere plaatsen even lang verbleef, geldt de locatie die het verst van de woonplaats van de respondent ligt. De meeste vakanties van Nederlanders worden buiten de landsgrenzen doorgebracht: 22,6 miljoen vakanties kenden in 2019 een buitenlandse bestemming. Dit is een aandeel van 58 pro- cent. Nederlanders beleefden daarnaast 18,0 miljoen vakanties in eigen land.

Gelderland ontvangt meeste vakantiegangers van eigen bodem

De provincie die in 2019 de meeste Nederlandse vakantiegangers ontving was Gelderland. Nederlan- ders gingen hier bijna 3,0 miljoen keer op vakantie, een zesde van alle vakanties op eigen bodem. Noord-Brabant stond met 2,1 miljoen vakanties op de tweede plaats, direct gevolgd door Limburg met bijna 2,0 miljoen en Noord-Holland met 1,9 miljoen (figuur 4.4).

Binnenlandse vakanties van Nederlanders naar provincie, 2019 Figuur 4.4

474 346 553 617 1.087 1.292 1.381 1.594 1.631 1.892 2.001 2.115 2.977 0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 Onbekend Groningen Flevoland Utrecht Friesland Zuid-Holland Zeeland Drenthe Overijssel Noord-Holland Limburg Noord-Brabant Gelderland x 1.000 Bron: CBS, CVO 2019.

Azië populairste bestemming buiten Europa

Van de Nederlanders die in 2019 naar het buitenland op vakantie gingen, bleef bijna 85 procent binnen Europa (19,0 miljoen vakanties). Van die groep verbleef de helft in West-Europa, een derde reisde naar Zuid-Europa, een tiende naar Noord-Europa en één op de twintig naar Oost-Europa. Nederlanders gin- gen in 2019 zo’n 3,6 miljoen keer op vakantie buiten Europa. Zij deden dat vooral in Azië (47 procent), gevolgd door Noord-Amerika (17 procent) en Latijns-Amerika/Cariben (15 procent). De resterende 20 procent van vakanties buiten Europa werd in andere werelddelen doorgebracht.

Regionale indeling van Europa voor buitenlandse vakanties

Noord-Europa: Denemarken, Eiland Man, Estland, Faeröer eilanden (Denemarken), Finland (incl.

Åland eilanden), Guernsey, Ierland, Jersey, Letland, Litouwen, Noorwegen, Spitsbergen en Jan Mayen, IJsland, Verenigd Koninkrijk, Zweden.

Oost-Europa: Bulgarije, Hongarije, Moldavië, Oekraïne, Polen, Roemenië, Rusland (ten westen

v.d. Oeral), Slowakije, Tsjechië, Wit-Rusland.

Zuid-Europa: Albanië, Andorra, Bosnië-Herzegovina, Gibraltar, Griekenland, Italië, Kosovo, Kro-

atië, Macedonië, Malta, Montenegro, Portugal, San Marino, Servië, Slovenië, Spanje, Turkije (Eu- ropees deel), Vaticaanstad.

West-Europa: België, Duitsland, Frankrijk, Liechtenstein, Luxemburg, Monaco, Oostenrijk, Zwit-

serland.

De top tien van meest bezochte vakantielanden van 2019 werd aangevoerd door Duitsland (3,6 miljoen vakanties), gevolgd door Spanje (ruim 2,7 miljoen vakanties) en Frankrijk (bijna 2,7 miljoen vakanties). Onder in de top 10 vinden we Griekenland, Turkije en Portugal, samen nog steeds goed voor 2,2 mil- joen vakanties. De top tien bestemmingen samen zijn in 2019 verantwoordelijk voor bijna 2 van de 3 vakanties naar het buitenland (figuur 4.5).

Figuur 4.5 Top 10 van buitenlandse vakantiebestemmingen van Nederlanders, 2019 3.625 2.711 2.659 1.712 1.322 1.290 _1.144 881 ₇₂₈ 598 0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000

Duitsland Spanje Frankrijk België Italië Oostenrijk Verenigd Koninkrijk

Griekenland Turkije Portugal

x 1.

000

Bron: CBS, CVO 2019.

Spanje favoriet voor een lange vakantie

Als het gaat om korte vakanties van maximaal 4 dagen (en drie overnachtingen), is Duitsland in 2019 met 1,6 miljoen vakanties veruit favoriet. Het aantal korte vakanties naar de nummer twee België was met 1,0 miljoen beduidend lager. Daarna komt Frankrijk met 630 duizend vakanties.

Voor lange vakanties van vijf of meer dagen gaan Nederlanders vooral naar Spanje, ruim 2,4 miljoen keer. Frankrijk en Duitsland volgden Spanje met beide 2,0 miljoen vakanties (tabel 4.4a).

Wanneer we kijken welke landen in de zomer- en winterperiode in 2019 het meest bezocht werden, zien we geen grote verschillen met het jaar als geheel. Wel blijkt dat Italië vooral populair was als zomerbe- stemming, terwijl Oostenrijk het vooral in de winter goed deed (tabel 4.4b).

Top 5 van buitenlandse vakantiebestemmingen van Nederlanders naar vakantieduur, 2019 Tabel 4.4a

Lange vakanties Korte vakanties

x 1.000 x 1.000

Totaal 17.856 Totaal 4.776

1 Spanje 2.447 Duitsland 1.592 2 Duitsland 2.032 België 977 3 Frankrijk 2.026 Frankrijk 633 4 Oostenrijk 1.202 Verenigd Koninkrijk 463 5 Italië 1.184 Spanje 264

Bron: CBS, CVO 2019.

Top 5 van buitenlandse vakantiebestemmingen van Nederlanders naar seizoen, 2019 Tabel 4.4b

Zomer Winter x 1.000 x 1.000 Totaal 13.760 Totaal 8.873 1 Duitsland 2.138 Duitsland 1.487 2 Frankrijk 1.912 Spanje 1.062 3 Spanje 1.649 België 796 4 Italië 971 Oostenrijk 777 5 België 916 Frankrijk 747 Bron: CBS, CVO 2019.