Threading en het topic

In hoofdstuk 2 werden de begrippen threading en gespreksvloer genoemd. Centraal bij beide staat het topic. Daar gaat deze paragraaf over.

4.2.4.1. Threading, interactional en structuring topic

Uit eerder onderzoek naar CMC, en dan vooral chat interacties, blijkt dat gebruikers beurten analyseren, ordenen en begrijpen op basis van hun topicale relatie en niet op basis van hun strikte positie in een sequentie. Dat het ook op FB niet gaat om de precieze plaatsing van een beurt in een sequentie, hebben we onder andere gezien in de paragraaf over de verschillende gesprekslijnen binnen één FB-conversatie. Dat er verschillende gesprekslijnen bestaan, betekent overigens niet dat er ook meerdere gespreksvloeren binnen een conversatie zijn. In voorbeeld 42 onderscheiden we vier gesprekslijnen; vier personen reageren op het EPD van Roos zonder op de berichten van de andere gespreksdeelnemers in te gaan. Over gespreksvloeren zegt Edelsky:

The floor is defined as the acknowledged what’s-going-on within a psychological time/space. […] It is official or acknowledged in that, if questioned, participants could describe what’s going on as ‘he’s talking about grades’ or ‘she’s making a suggestion’ or ‘we’re all answering her’. (1981: 404)

Als we op basis van deze definitie vanuit het perspectief van de gespreksdeelnemers vragen ‘wat gebeurt er?’, dan is het antwoord: ‘we reageren allemaal op het bericht van Pauline over de YWAM Kenia tragedie’. In die zin is er dus sprake van één gespreksvloer met als primaire kenmerk het topic dat geïnitieerd is door Roos. Je zou kunnen zeggen dat Roos de ‘vloer’ heeft en de andere gespreksdeelnemers functioneren als supporters. Ze keuren de beurt van Roos goed door er met een passende evaluatie op te reageren en initiëren verder geen nieuw onderwerp.

52

Voorbeeld 42

Roos

YWAM Kenia tragedy.

Tragedy in Kenya / News / News & Stories / ywam.org / Home - YWAMywam.org Youth With A

Mission’s international website – for information and search features to YWAM locations and activities all over the world.

26 februari om 17:38

• Paula Waren ze van YWAM. Ik las het op telegraaf.nl geloof ik. Wat verschrikkelijk zeg. :-( 26 februari om 18:05

• Yessica echt verdrietig! 26 februari om 18:10

• Fiona nu moet er eigenlijk een knop zijn met 'vind ik helemaal niet leuk!' :( 26 februari om 19:15 • Levi hoorde het vanmiddag, afschuwelijk! 26 februari om 23:54

In het geval van voorbeeld 43 zien we opnieuw verschillende gesprekslijnen en één hoofdonderwerp; iedereen reageert op het bericht van Nadine over ‘koffie drinken’. Als je nauwkeuriger kijkt, zie je dat de gesprekslijn tussen Nadine en Helma gaat over ‘koffie in Friesland’ en de lijn tussen Nadine en Lisa over het maken van een ‘skype-afspraak met koffie’ etc. We zouden dus onderscheid kunnen maken tussen wat Stromer-Galley en Martinson (2009: 198) noemen het structuring topic en het interactional topic. Het eerste, het structuring topic, is het vooraf vastgestelde topic – zoals dat bijvoorbeeld gebeurt bij een vergadering. Dit zouden we kunnen vergelijken met het topic dat de initieerder in een status aandraagt. Interactional topics zijn de onderwerpen die binnen een interactie worden aangedragen. Deze hebben bij voorkeur – ten behoeve van de samenhang – een relatie met het structuring topic. De verschillende gesprekslijnen in voorbeeld 43 hebben allemaal hetzelfde structuring topic, namelijk ‘koffie’. Daarnaast hebben ze allemaal hun eigen interactional topic, bijvoorbeeld ‘koffie in Friesland’ of ‘skype-afspraak met koffie’.

Zowel van threads als van gespreksvloeren wordt er gezegd dat het primaire kenmerk het topic is. Maar over welk topic wordt er dan gesproken, het structuring of het interactional topic?

Het onderwerp verbonden aan de gespreksvloer lijkt het structuring topic te zijn, onder andere vanwege de op een globaal antwoord gerichte vraag aan de gespreksdeelnemers ‘wat gebeurt er?’. De gespreksvloer en het structuring topic zijn niet precies hetzelfde, maar wel vergelijkbaar. Om verwarring te voorkomen door een veelheid aan begrippen zal van deze twee nu alleen nog maar het begrip structuring topic gebruikt worden.

53

Threading heeft te maken met het ontdekken van ‘lijnen van betekenis’, en op die manier samenhang tussen de verschillende beurten. Door de verschillende ontwikkelingen, of verschuivingen, van het topic te volgen, vallen er binnen de interactie verschillende ‘lijnen van betekenis’ of wel threads te ontdekken. Neem voorbeeld 43. Het structuring topic, dat globaal van aard is, is ‘koffie (drinken)’. Het – lokale – interactional topic ‘zin hebben in koffie’ verschuift in de eerste beurt van Helma naar ‘lekkere koffie in Friesland’. In de eerste beurt van Lisa verschuift het interactional topic naar ‘skype date with coffee’? Door vervolgens naar beurten te kijken die linken aan de interactional topics ‘koffie in Friesland’ en ‘skypen met koffie’ ontdek je als lezer verschillende samenhangende gesprekslijnen. De beurt met ‘voor goede koffie wil ik best even een ommetje naar Friesland maken’ is duidelijk een reactie op de beurt van Helma en de bijdrage met de vraag ‘wanneer kun jij skypen?’ een reactie op die van Lisa. Interactional topics zijn dus ‘lokaal’ en verbinden bijdragen op lokaal vlak. Het structuring topic is ‘globaal’ en verbindt meerdere interactional topics met elkaar. Merk op dat de verschillende lijnen vrij makkelijk te ontdekken zijn, niet alleen vanwege de interactional topics van de beurten die aan elkaar linken, maar ook vanwege de bijdragen van de initieerder die beginnen met bijvoorbeeld ‘@ Lisa’.

Voorbeeld 43

Nadine Zin in een kop goede koffie :) 03 februari om 12:45

Joost, Gea en Dineke vinden dit leuk.

• Helma Hier in Friesland hebben ze lekkere koffie! Zie ik je zo? :P 03 februari om 12:51

• Nadine Ha ha, helaas zie ik dat nu pas. Anders was ik natuurlijk meteen even gekomen. Voor goede koffie wil ik best even een ommetje naar Friesland maken :) 03 februari om 15:18

• Gea ik ook!! 03 februari om 15:34

• Eefje Goed idee, waar ben je? Je kan wel hierheen komen??? 03 februari om 16:03 • Lisa me too, skype date with coffee? 03 februari om 16:05

• Nadine @ Eefje - oh jammer, inmiddels ben ik in A'dam. Morgen? @ Lisa - goed idee! Wanneer kun jij skypen? 03 februari om 19:43

• Eefje Morgen gaan we weer een weekendje naar drente (nu met mijn familie), andere keer? 03 februari om 19:45

• Nadine O ja, dat is waar ook! Veel plezier. Doen we een andere keer. 03 februari om 19:46

• Lisa ehm,...vrijdagavond na 10 uur(jou tijd) zondag hele dag, ook 's ochtends 03 februari om 21:08

4.2.4.2. Topic change

In de vorige paragraaf is het topic al aan bod gekomen. Deze paragraaf verdiept zich nog wat meer in de manier waarop het topic in FB-interacties verandert.

In grote lijnen onderscheiden we twee manieren van topic change, een afgebakende verandering van het onderwerp en een verschuiving. De eerste wordt altijd gemarkeerd: de markering laat zien dat de

54

spreker zich ervan bewust is dat het onderwerp nieuw is en niet past in het gesprek tot dan toe. Teruggrijpend op de vorige paragraaf kunnen we een topic change vergelijken met de introductie van een nieuw structuring topic. Als we spreken over een verschuiving, dan heeft het ‘nieuwe’ onderwerp altijd een inhoudelijke link met het onderwerp uit de vorige beurt (Mazeland, 2003: 178, 179). Dit laatste gaat dus om interactional topics die op lokaal vlak aan elkaar verbonden zijn en een link hebben met het structuring topic. De afgebakende topic change zien we eigenlijk nauwelijks in FB-interacties. Zoals al eerder gesteld: FB-interacties blijven vrijwel altijd bij het onderwerp dat de initieerder heeft aangedragen in de status, het structuring topic. Er zijn een aantal gevallen in het corpus waarin dat niet zo lijkt te zijn. Een voorbeeld daarvan is de interactie in voorbeeld 44. Megan reageert eerst op het klokkijk-verhaal van Kathy en vervolgens reageert Kathy weer op Megan. Dan, zonder nog verder in te gaan op het vorige onderwerp, snijdt Megan het onderwerp ‘elkaar zien’ aan. Hoewel dit totaal losstaat van het topic ‘hoe Nederlanders klokkijken’, behandelt Kathy deze bijdrage niet als gemarkeerd, maar gaat er op in. Merk ook op dat Megan het nieuwe onderwerp niet markeert als ‘niet passend in het gesprek tot dan toe’. Volgens de beschrijving aan het begin van deze paragraaf is dit dus geen afgebakende topic change en als zodanig wordt de verandering ook niet behandeld door de gespreksdeelnemers.

Merk verder op dat de onderwerpen van de andere gesprekslijnen – of threads – allemaal binnen het structuring topic blijven vallen en slechts verschuiven van ‘de manier waarop Nederlanders klokkijken’ naar interactional topics als ‘hoe Nederlanders de tijd uitspreken’ en ‘andere rare dingen die Nederlanders doen’.

Voorbeeld 44

Kathy So today at the Dr i learnt how the dutch tell time. If you want to say its 20

past 12 in dutch you must say 10 min before 12:30...!?!?!?! UMMMMMM

HUH????... WHAT????? WHY????? and actually they work backward on the clock so it would be directly translated to 10min before 30min before 1pm... Lots of maths needed to finally get to 12:20 then :) ;)

15 februari om 16:25

Lieke en Myra vinden dit leuk.

• Megan And they expect a new mother to be able to do complex calculations like this? I can barely

remember what day of the week it is. If I were you, I'd take a picture of a clock with me next time and just ask them to draw the hands on it. 15 februari om 16:55

• Kathy WWWWWWHAHAHAHAHAAAAA... megan me think it has come to that... thats a brilliant

idea!!! 15 februari om 17:12

• Megan When are we going to see you guys?! Aren't you going to venture out this way any time soon?

I'm dying to meet Olivia. 15 februari om 17:19 Kathy vindt dit leuk

• Kathy Megan i am DYING to see you guys... well really only dexter ;)

I know, we trying to get out there soon. We just got Livi's passport so the plans are beginning to take shape.... I have SO SO much to ask you!!! 15 februari om 19:20

55

• James 12:30 in dutch is actually spoken out as 1:30 (Half een)... 30 min before 1pm...soooo to say

12:20 you say 10 voor half een) cool hey...happy learning !!!! 15 februari om 20:27

• Kathy James i felt so smart when i went to get my hair cut and told the hairdresser that i have a dr app.

at "10 voor half een" and she totally understood me!!! but shew it takes some thinking for me... :) 16 februari om 8:24

• Judith thats one of many funny things I found about the Dutch , they call Boterham for a sandwhich that

sometimes doesnt have any Botter or ham, the midget golf, the Stripper Card for the bus, the Slip at the TILL which is a nono here SLIP is a ladies panty, the Gefeliciteert at the birthdays TO EVERYONE, THE SMALL SUGAR SPOONS, and many, many more!! HEHE 16 februari om 12:53 Kathy vindt dit leuk

• Judith and dont get me started on the doctors ... 16 februari om 12:53

In het onderstaande voorbeeld zien we een vergelijkbare topic change als in de gesprekslijn tussen Kathy en Megan. Terwijl Ben in zijn status vertelt wat hij aan het doen is, heeft gedaan en gaat doen (op zijn werkreis), reageert Logan niet op de activiteiten van Ben, maar verandert hij het topic in ‘hem willen zien’. Merk op dat dit opnieuw geen afgebakende topic change is, maar eerder een verschuiving aangezien de bijdrage niet wordt gemarkeerd en ook niet zo wordt ontvangen. Merk op dat in de status van Kathy (voorbeeld 44) duidelijk naar voren komt dat ze in Nederland is en dat dit niet haar thuisland is. Een vraag als die van Megan ‘when are we going to see you guys?! Aren’t you going to venture out this way anytime soon?’ komt dus ook niet zo uit de lucht vallen als deze dat misschien in eerste instantie lijkt te doen. Hetzelfde geldt voor de status van Ben waarin hij vertelt over zijn werkreis (in Amerika). De reactie van Logan gaat wellicht niet in op de concrete onderwerpen genoemd in de status, maar ‘wish I could see you. When do you leave?’ is gezien het achterliggende onderwerp ‘tijdelijk in Amerika vanwege werkreis’ veel meer een verschuiving van het onderwerp dan een echte verandering. Het interactional topic verschuift in deze gevallen dus van ‘in een ander land zijn’ naar ‘ik heb je lang niet gezien omdat we elk in een ander land wonen; wanneer kunnen we elkaar ontmoeten?’.

Voorbeeld 45

Ben Having lunch downtown nashville @ Panera. Done with all meetings. Now filming for website X. Tomorrow WinterJam!

11 februari om 21:22

• Logan Wish I could see you. When do you leave? 11 februari om 21:32 • Maartje Ben erg benieuwd:) lukt het een beetje? 11 februari om 21:38 • Ben @Logan: I'm driving to Birmingham, AL tomorrow for WinterJam

@Maartje: heb links en rechts maar wat gefilmd, tussen alle afspraken door. Moeten volgende week maar even kijken of het wat is. 12 februari om 3:37

In voorbeeld 47 zien we de enige interactie uit het corpus met een bijdrage die in de buurt komt van een afgebakende topic change. De verandering wordt ingeleid met ‘trouwens’; een

56

topicveranderingsmarkeerder. De status in dit voorbeeld heeft overigens een beetje een onduidelijk onderwerp, dus wellicht is er geen eens sprake van een ‘echte’ topic change, maar is het meer de introductie van een structuring topic.

Voorbeeld 47

Leonard ha, klaar! 14 februari om 20:29

• Eelco uh waarmee? en heb je trouwens je sleutels teruggevonden? 14 februari om 20:32

• Leonard bij nader inzien toch niet klaar. Met voorbereidingen voor morgen. Vandaag gingen lessen niet zoals bedacht, maar dus kon ook de planning voor morgen de prullenbak in. Beetje onhandig... En die sleutels zijn nog spoorloos. Heb een gevonden-voorwerpen ingevuld en een noodkreet op het mededelingenbord in de personeelskamer geschreven. Hopelijk helpt het. 14 februari om 20:34 • Sandra sleutels waarvan?? :S 14 februari om 23:15

Opvallend genoeg initieert Leonard diezelfde avond een nieuwe status met daarin het topic ‘verloren sleutels’ dat is aangedragen door Eelco. Waarom niet op het onderwerp doorgaan in de interactie waar het al ter sprake is gekomen? Wellicht om het nieuwe onderwerp een ‘eigen’ interactie te geven. FB-interacties draaien immers vrijwel altijd om het onderwerp uit de status. Dit voorbeeld bevestigt de regel dat FB-conversaties binnen het structuring topic blijven. ‘Verloren sleutels’ valt niet binnen het onderwerp ‘klaar (met voorbereiden)’ en dus initieert Leonard een nieuwe interactie met dit onderwerp in de status (voorbeeld 48).

Voorbeeld 48

Leonard fiets op slot, sleutel foetsie. Hoe krijg ik mijn fiets weer bruikbaar? 14 februari om 22:26

• Dieke Ik heb wel eens mijn fiets waarvan het slot niet meer open ging (de sleutel was afgebroken) naar de fietsenmaker gesleept en die hebben hem toen voor me doorgezaagd. 14 februari om 22:48 • Sandra ow, laat maar... kzie het al... beetje jammer 14 februari om 23:15

• Leonard @Dieke: ik vraag me af of ze dat zomaar doen. Het kan immers ook een gejatte fiets zijn. Jij had een sleutel om te laten zien, ik niet... Ik wacht nog even af of QBuzz mijn sleutel heeft gevonden, en anders moet ik het maar proberen inderdaad. 15 februari om 6:31

• Sjoukje gebruik zoals we hier altijd zeggen de flex 15 februari om 6:55 • Wicher door knippen doen dief

en ook nieuw slot er op en klaar 15 februari om 9:33

• Leonard @Wicher: wat voor tang/schaar gebruik je daar voor? Simpel mijn nijptang pakken gaat niet werken... 15 februari om 14:19

• Anne-Marie een flex, ijzerzaag 15 februari om 19:54

• Sjoukje @Anne-Marie, dat zei ik ook al, maar Leonard is eigenwijs dus :P 15 februari om 21:05 • Leonard zit in de familie... 15 februari om 21:44

• Wicher en lukt het of duurt het net zo lang dan een auto aan krijgen :P 15 februari om 21:56

• Leonard die auto was heel snel aan toen we de juiste middelen hadden ;)

en ik zal toch eerst een zaag moeten regelen voordat ik kan gaan zagen. Maar voorlopig wacht ik nog even of QBuzz mijn sleutel heeft gevonden. Dat is natuurlijk het makkelijkst Ze zijn aan het zoeken..

.

15 februari om 22:01

57

Kortom, vrijwel alle topic veranderingen binnen FB-interacties zijn verschuivingen. Het topic ontwikkelt zich, stap voor stap, in een bepaalde richting. Vrijwel alle gesprekslijnen binnen de interactie kennen hun eigen verschuivingen. Door de verschillende verschuivingen van het topic te volgen, ontdekt de lezer een lijn van betekenis en valt er samenhang tussen de verschillende beurten te ontdekken. Vrijwel alle FB-interacties blijven binnen het structuring topic vallen. Afgebakende topic changes komen op FB dan ook niet tot nauwelijks voor.

Topic-afsluiting

Topic-afsluitingen bestaan niet echt op FB omdat het gesprek altijd door kan gaan. Je weet nooit wie er nog iets wil zeggen omdat je niet weet wie de potentiële gespreksdeelnemers zijn. Je kunt dus nooit zeggen ‘iedereen heeft iets over dit onderwerp gezegd, dus we sluiten het af’. Uiteindelijk blijkt een bepaalde bijdrage over het topic de laatste te zijn geweest.

58

5. Conclusie & Discussie

In dit onderzoek stond de volgende vraag centraal:

Hoe wordt de beurtwisseling en de sequentieorganisatie georganiseerd in de interacties op Facebook die ontstaan naar aanleiding van een status update?

Deze hoofdvraag is opgedeeld in twee deelvragen. In dit hoofdstuk geef ik achtereenvolgens antwoord op beide. Na de conclusie volgen een inhoudelijke en methodische discussie.

5.1. Beurtwisseling

Hoe wordt de beurtwisseling georganiseerd in de interacties op Facebook die ontstaan naar aanleiding van een status update? En hoe staat die organisatie in relatie tot de beurtwisselingsprocedures in alledaagse FTF-conversaties en in andere typen CMC-interacties?

5.1.1. Zelfselectie

Als het gaat om de technieken waarmee de volgende ‘spreker’ wordt geselecteerd, komt beurtneming op basis van ZS in FB-interacties het meest voor. Elke toegevoegde vriend van een statusdeler kan en mag op elk willekeurig moment de beurt nemen en reageren op een initiërend EPD. Als het gaat om de aard van de handeling is ZS niet de meest voorkomende techniek, in dat geval komt beurtneming op basis van HKV het meest voor. Een gedeeld EPD projecteert namelijk vaak een specifiek soort TPD. Als iemand echter een status deelt, is dat altijd, zowel qua ‘spreker’ als aard van de handeling, op basis van ZS.

5.1.2. Huidige kiest volgende

Zoals gezegd komt HKV, als het om de aard van de handeling gaat, het meest voor. Elk initiërend EPD is impliciet een uitnodiging om te reageren, al maakt de ene handeling sterker een bepaalde tweede handeling relevant dan een andere. Als het om de ‘spreker’ gaat, wordt in de statussen HKV uitgevoerd door personen te taggen of te noemen. Dit komt echter niet zo vaak voor; de meeste statussen zijn behoorlijk algemeen. In het reactiegedeelte zijn het vooral de initieerders die andere gespreksdeelnemers selecteren voor (nog) een beurt. Dit doen zij door middel van het noemen van een naam, met of zonder ‘@’-teken. Op FB wordt in de regel alleen op basis van HKV nog een tweede

In document Lianne Barelds Beurtwisseling en Sequentieorganisatie in Facebook- interacties (pagina 58-66)