Huidige kiest volgende

Huidige kiest volgende (HKV) komt daarnaast regematig voor in de onderzochte FB-interacties. Als het om een volgende spreker gaat, wordt dit onder andere gedaan door specifieke namen te noemen en/of door vragen te stellen waarbij het voor de deelnemers duidelijk is voor wie deze bedoeld zijn. Als het om een handeling gaat, is vrijwel iedere eerste paardeel (verder: EPD) op FB een HKV omdat deze een passend tweede paardeel (verder: TPD) relevant maakt. Een deler van een status selecteert een bepaald TPD van welke persoon dan ook.

4.1.2.1. Taggen en noemen

In voorbeeld 3 heeft David twee namen getagd. Dat zie je aan de blauwe kleur van de letters van ‘Frederiek’ en ‘Ilona’. Dat betekent dat deze personen op de hoogte worden gesteld via e-mail dat ze zijn genoemd in een Facebookstatus. Hierdoor vergroot de ‘spreker’ de kans dat de personen aan wie de boodschap is gericht, de boodschap ook werkelijk te zien krijgen. Door de namen te taggen nodigt

23

een ‘spreker’ de genomineerden impliciet uit om het bericht te lezen en er op te reageren. En dat doen de genomineerden in voorbeeld 3.

Voorbeeld 3

DavidFrederiek en Ilona, jullie zijn gezellig! 05 maart om 22:05

Frederiek en Mandy vinden dit leuk.

• Karo hoe doe je dat nou, die namen invoegen? 05 maart om 21:23 • David Gheghe. apenstaartje + naam. 05 maart om 21:40

• Ilona Dank, hoop dat je nog moed hebt om mee te gaan! :) Bedankt voor je gastvrijheid en gezelligheid! :) 05 maart om 22:03

• Danielle maar jij ook hoor Elwin:) 06 maart om 15:28

In plaats van iemand te taggen, kun je ook simpelweg alleen iemand ‘noemen’. Dit wordt steeds minder gedaan, omdat steeds meer FB-gebruikers leren hoe ze moeten taggen. Zie de vraag van Karo in voorbeeld 3 aan David over hoe dit in zijn werk gaat. Toen ik het materiaal voor dit onderzoek verzamelde, was het nog niet mogelijk personen te taggen in een reactie op een status. Dit is inmiddels ook mogelijk gemaakt door FB. In mijn materiaal nomineren ‘sprekers’ een ander door het noemen van een naam, zonder of met ‘@”-teken. Dit laatste is het geval in voorbeeld 4. Nadine selecteert zowel Boukje als Lisa door haar bijdrage te beginnen met ‘@ Bouk’ en ‘@ Lisa’. Let wel, het gaat niet om de eerstvolgende beurt maar om een willekeurige beurt. Het is namelijk onbekend wanneer de ander het bericht leest. Tussendoor kunnen nog vele anderen zichzelf selecteren. Hier is dat niet het geval; Boukje is ruim vijf uur later de eerstvolgende die de beurt overneemt.

Voorbeeld 4

Nadine Na een fijn burgerlijk dagje (taart maken, lapjes markt, schoon maken enzo...) een kroegentocht met mijn vader. Jeeh!

05 februari om 23:58

Boukje en Do vinden dit leuk.

• Nadine En Lianne natuurlijk! 06 februari om 0:25 • Lianne natuurlijk 06 februari om 0:31

• Boukje Cool! 06 februari om 13:12

• Nadine @ Bouk, lang geleden... we moeten nodig eens bijkletsen (in een kroeg???) ;) 07 februari om 14:13

• Boukje Leuk!!! 07 februari om 19:52

• Lisa weer nieuwe stof gekocht??;-) 07 februari om 20:08

• Nadine @ Bouk, dan moeten we maar ff gaan mailen over een date.

24

4.1.2.2. HKV zonder nominatie

In de reacties van gespreksdeelnemers op een status, is het de regel dat vragen zonder nominatie op de initieerder van de status gericht zijn. Dit blijkt onder andere uit voorbeeld 3. Hierin stelt Karo een vraag zonder daarbij een naam te noemen. Dit is een HKV zonder nominatie. De ‘je’ is op initieerder David gericht. Uit de vervolgreactie van David blijkt dat dit voor hem duidelijk is, want hij geeft antwoord op de vraag.

Hetzelfde zien we in voorbeeld 4 waar Lisa Nadine selecteert door haar een vraag te stellen. Ze noemt geen naam, en toch is Nadine, als initieerder, de enige van de gespreksdeelnemers die op haar vraag reageert.

In voorbeeld 5 stelt Niels een vraag om opheldering. Volgens de zojuist gestelde theorie én vanwege de aard van de vraag, is deze voor initieerder David bedoeld. De repair-initiëring projecteert immers een zelfrepair. Anders dan wat we in de rest van de interacties zien, gaat iemand anders, Wouter, in op de vraag. Vervolgens zien we dat David alsnog reageert op Niels. Uit het feit dat hij ook nog een vervolgreactie van zichzelf nodig vindt, waarin hij niets nieuws vertelt, maar verwijst naar de beurt van Wouter, blijkt dat hij de vraag had geïnterpreteerd als een HKV op hem, de initieerder, gericht.

Voorbeeld 5

David Onwijs gave GP weer achter de rug... 27 februari om 22:41

Niels en 9 anderen vinden dit leuk.

• Niels wat is GP? 27 februari om 22:49

• Wouterwww.generationpraise.nl 28 februari om 1:16

• Feikje onze Serious praise avond was ook tof hoor Elwin, had je bij moeten zijn;) 28 februari om 7:54 • David @ Niels: Wat Wouter zegt

@ Feikje: Ja, ik zag het net! Leuk dat je dat ook doet! 28 februari om 10:28

De regel dat ‘je’ op de initieerder gericht is, gaat niet alleen op voor vragen zonder nominatie, maar ook voor ongespecificeerde stellingnamen als ‘…maar ik mis je nu al wel weerhoor!’. In voorbeeld 6 zien we een vervolgreactie hierop van initieerder Roos.

25

Voorbeeld 6

Roos moe, gister birthday gevierd, was heel gezellig, maar nu... moe.

26 februari om 14:58

Rianne en Mark vinden dit leuk.

• Rianne *Like* de verjaardag, dat moe zijn dan weer niet ;-) 26 februari om 17:53

• Mark Ray en ik zijn alweer lekker aan het feesten xD ...maar ik mis je wel nu al weer hoor! 26 februari om 17:59

• Roos @Rianne: Ik shnap :)

@Mark: Ik jou ook! Veel plezier! Groetjes aan Raymond. 26 februari om 18:54

• Vera Hey Roos! Was het leuk gister? Vond het jammer dat ik moest werken... Wanneer ben je ook alweer echt jarig? 26 februari om 19:04

• Roos @Vera: Was zeker leuk. Huisfeest ben je vast van de partij ;) Maandag ben ik jarig. 26 februari om 19:15

• Mark Thanks! Groeten terug van Ray :) 26 februari om 19:42 Roos vindt dit leuk

HKV’s zonder nominatie zijn dus vrijwel altijd op de initieerder gericht. HKV’s met nominatie komen vrijwel altijd van de initieerder, zoals we in voorbeeld 4, 5 en 6 kunnen zien. Daaruit volgt dat de andere gespreksdeelnemers elkaar praktisch nooit selecteren voor een beurt. In de bovenstaande voorbeelden is dan ook te zien dat zij niet tot nauwelijks op elkaar ingaan; ze negeren de reacties van de anderen en hebben allemaal hun eigen gesprek met de initieerder. Op FB zijn conversaties dan wel weergegeven als één gesprek, in feite zijn er vaak van elkaar losstaande interacties gaande die allemaal hetzelfde eerste paardeel als startpunt hebben. Hier kom ik in paragraaf 4.2.1. uitgebreid op terug.

4.1.2.3. Projectieve kracht van HKV’s

Een EPD projecteert een passend TPD. Dat heeft alles te maken met de sequentieorganisatie van een conversatie, maar net zo goed met de beurtwisseling. Als er een HKV wordt toegepast in een EPD, versterkt dat de projectieve kracht en vergroot het de kans op een passend TPD. Zeker in het geval van een vraag of een nominatie valt het ontbreken van een TPD nogal op. Stivers en Rossano (2010: 5) stellen dat deelnemers in FTF-gesprekken het ontbreken van een antwoord op een vraag als mislukking (oorspr. failure) markeren als de ander de vraag heeft gehoord, heeft begrepen en er dus verantwoordelijk voor is deze te beantwoorden. Een HKV in het reactiegedeelte van een FB-interactie lijkt minder projectieve kracht te bezitten dan in FTF-gesprekken. Deze EPD’s met HKV zonder passend TPD worden op FB niet als mislukking gemarkeerd. Dat is te zien in voorbeeld 7.

26

Voorbeeld 7

David Hmm, gezien het weer vanmiddag toch maar ff de waterpijp van stal halen... 02 maart om 11:52

Piet, Wouter, James en Thijs vinden dit leuk.

• Thijs YES! 02 maart om 14:18

• Noa Het lijkt net een gezegde: 'De waterpijp van stal halen' :) 02 maart om 15:24

• Marit hoe is het weer? Bij ons laatste dagen kouder (26 graden ongeveer) en veel veel regen!! 02 maart om 15:58

De bijdrage van Marit is een HVK zonder nominatie en gezien het onderwerp van de beurt duidelijk op David gericht. Ook volgens de regel dat alle vragen zonder nominatie op de initieerder van de status gericht zijn, is David verantwoordelijk voor het antwoord. Zowel een antwoord van David als een markering van Marit blijven uit.

Hetzelfde geldt voor de vraag van Xavier aan Simon in voorbeeld 8. Zijn vraag ‘wat voor soort werk doe je in Amsterdam?’ is duidelijk op Simon gericht die zijn status begint met ‘Werken in Amsterdam’. Maar ook hier blijft zowel een antwoord op de vraag als een markering achterwege. Interessant is dat Simon nog wel heeft gereageerd op de, een week later geposte, reactie van Diederik met ‘Vind ik leuk’. De conversatie, en daarmee ook de vraag van Xavier, is hem dus nog wel onder ogen gekomen. Blijkbaar is het niet erg gemarkeerd op FB om niet op vragen te reageren. Wat opvallend is; iemand initieert een bijdrage en als daar vervolgens op gereageerd wordt met een vraag naar meer informatie, wordt er niet de verantwoordelijkheid genomen om daar op te antwoorden.

Voorbeeld 8

Simon Werken in Amsterdam.. Afgelopen week vroegste tijd in bed: 1:30 laatste tijd uit bed : 8:30.. Met 4:15 ook een x naar bed- nu - zombie

01 februari om 14:27

• Dirk haha je formulering van facebook-statussen wordt er ook niet echt beter op :p. 01 februari om 16:18

• Simon Idd:-) zie het 01 februari om 17:17

• Xavier wat voor soort werk doe je in amsterdam? 01 februari om 19:17

• Diederik Hoe langer je studeert, des te meer je zult evolueren in een nachtdier. Zo'n klein mormel met grote oren, een glibber staartje, wijd openstaande pupillen in grote bolle ogen en super grote oren. Een beetje als smeagel (of hoe sgrijf je dat?). Overdag zul je slapen, 's nachts kom je tot leven; dan ga je op jacht naar je favoriete onderwerpen om papers over te schrijven. Dus... be prepared. 08 februari om 16:47 Simon en Bas vinden dit leuk.

27

De interacties uit voorbeeld 7 en 8 zijn niet de enige twee uit het corpus waar we dit fenomeen tegenkomen. Wel komt het alleen bij David en Simon voor dat zij als initieerders van de conversatie vragen niet beantwoorden. Het zal dus te maken hebben met een combinatie van de eigenschappen van de FB-omgeving en de FB-gebruiker.

Voorbeeld 9

David ?!? Krijg ik ineens een envelop in de brievenbus met €10 erin. Wie is mij geld aan het sturen, en wat moet ik ervoor doen?

03 maart om 13:30

4 personen vinden dit leuk.

• Myrthe meestal staat er niks bij omdat men niet wilt dat er iets bij staat. dus dit zal je vast niet helpen? :-D niet van ons trouwens! 03 maart om 13:33

• Rebecca I wanna understand this subtitles pls? 03 maart om 13:44

• Joost zo werden volgens mij kettingbrieven gefincieerd vroeger :P 03 maart om 13:49 David vindt dit leuk.

• Karin haha.. misschien is het omdat je altijd zo gastvrij bent en je bezoek van van alles voorziet!? :) Geen idee trouwens van wie hoor. 03 maart om 14:06 David en Joost vinden dit leuk.

• Frederik Hou de envelop tegen het ligt en er zal geschreven staan dat je die 10 euro aan mij moet geven! En snel! :-) 03 maart om 15:27 David vindt dit leuk

• David @ Becky: Out of the blue, I get an envelope adressed to me in the post, containing €10. Who is sending me money and what do I have to do for it? 03 maart om 22:04

• Pieter Als dat vaker gebeurt laat ik je post achterhouden, klinkt lucratief:-) :p 03 maart om 23:08

In voorbeeld 9 verzoekt Rebecca om opheldering. Ze wil de status begrijpen, maar verstaat geen Nederlands. Vervolgens selecteert David Rebecca door middel van nominatie en het stellen van de vraag vertaald in het Engels. Rebecca reageert hier helemaal niet meer op. In dit voorbeeld zien we dat nominatie in combinatie met een vraag in een EPD ook ongemarkeerd onbeantwoord kan blijven.

Er is geen één interactie in het verzamelde corpus waar het wegblijven van een passend TPD gemarkeerd wordt. Dat zou kunnen liggen aan de FB-eigenschap dat (potentiële) gespreksdeelnemers niet tegelijkertijd online hoeven te zijn – en dat meestal ook niet zijn. Dat is te zien aan de tijdstippen achter de bijdragen van de verschillende gespreksdeelnemers. Soms zit er een aantal minuten tussen een EPD en een TPD, maar regelmatig zijn dat uren of dagen. In het geval van Xavier in voorbeeld 8 is dat zelfs een volle week. De FB-omgeving nodigt dus niet uit om aan de andere kant te gaan zitten wachten op een antwoord en/of een opmerking te maken als een reactie op zich laat wachten; de praktijk wijst immers uit dat het wel even kan duren. Je vraag herhalen heeft verder geen zin, want je vraag staat er nog steeds zwart op wit.

28

4.1.3. Huidige gaat door

Huidige gaat door (verder: HGD) komt het minst voor. Dat lijkt op het eerste gezicht wellicht niet zo. We zien namelijk dat FB-gebruikers regelmatig meerdere ‘zetten’ doen in één beurt. Maar hoeveel zetten je als gebruiker ook doet of hoeveel verschillende andere gebruikers je achterelkaar ‘aanspreekt’; wat in FTF-conversaties een BOE is, is dat in CMC niet. Natuurlijk gaat de ‘huidige’ door als hij of zij meerdere zetten doet in één beurt, maar er is geen alternatief mogelijk. Een andere gespreksdeelnemer kan de beurt namelijk per definitie niet overnemen tussen twee BOE’s. De beurt wordt namelijk pas zichtbaar als de opsteller van het bericht op ‘enter’ heeft gedrukt en dan staat de complete boodschap er. Dus hoeveel acties gericht op hoeveel verschillende mensen een FB-gebruiker in één beurt ook doet; er is sprake van maar één BOE. Want pas na plaatsing van de hele complete boodschap kunnen anderen op (gedeelten van) het bericht ingaan. Dat FB-gebruikers na het plaatsen van een beurt niet of nauwelijks besluiten om door te gaan met nog een beurt, is niet vreemd. Het is namelijk systeemeigen dat deelnemers alle tijd hebben om na te denken en te formuleren wat ze willen zeggen. Als ze eenmaal op ‘enter’ hebben gedrukt, staat er meestal een bericht dat helemaal af is. Dat blijkt uit het feit dat er nauwelijks meervoudige beurten voorkomen in de interacties uit het corpus. Daarbij komt dat gebruikers geen ongemakkelijke stiltes hoeven op te vullen na een beurt, want het overgrote deel van potentiële gespreksdeelnemers is helemaal niet online op datzelfde moment. Dat is te zien aan de tijdstippen achter de bijdragen en aan de – in vergelijking met synchrone CMC – korte interacties. Uit het corpus blijkt dat het al veel is als een gespreksdeelnemer verantwoordelijk is voor drie beurten in één interactie. Reacties op reacties of statussen volgen meestal pas na tientallen minuten, uren of dagen. Er is daarom geen druk om door te gaan met een beurt als niemand direct reageert. De praktijk wijst immers uit dat dat hoogstwaarschijnlijk nog komt. Zelfs een ‘vertraagde’ beurt als die van Xavier in voorbeeld 8 – hij reageert pas na een week – wordt niet als zodanig gezien en/of gemarkeerd. Dat is op FB immers vrij normaal. Als niemand reageert na een paar dagen of een week, heeft jezelf herhalen geen zin, want je uitspraak staat er nog steeds zwart op wit. Als je vervolgens graag over wilt gaan op een ander onderwerp, is het de praktijk om dat te doen door zelf een status te initiëren en zo een heel nieuw gesprek te beginnen.

De paar keer dat HGD in het onderzochte corpus voorkomt, is als een deelnemer toch nog wat is vergeten en zichzelf aanvult of, in mindere mate, zichzelf verbetert.

29

Voorbeeld 10

Roos Gezocht:Albert Heijn voetbalplaatjes: 73, 115, 122, 164, 179, 197, 226, 240, 281 & 295 Voor neefje lief. :D

26 februari om 22:15

Paula vindt dit leuk.

• Yessica Ik zal eens kijken welke ik heb 26 februari om 22:38 • Elise Me too! 26 februari om 23:09

• Karin Ik heb iig 115, 226 en 281, uit mn stapel in Lelystad. Ik zal straks in mn stapel in Enschede verder kijken ;) Heb je een adres waar ik het naartoe kan opsturen? :) 27 februari om 11:18

• Roos Awesome :D Je mag het wel sturen naar: Roos […] Bedankt! 27 februari om 11:30 • Roos @Karin: Groetjes van Joanne, die zit naast me. 27 februari om 11:30

• Jenny aan het eind van mijn stapel kwam ik eindelijk de goeie nummers tegen:D 115 en 164. morgen overdag ben ik aan't werk...mocht je in de buurt zijn 27 februari om 18:57

• Roos @Yessica, goeie kans dat ik even langskom :) Awesome. 27 februari om 21:20 • Elise Ik heb 115, 226 en 240! Maar die krijg je al lees ik nu... XD 27 februari om 21:30 • Elise Oh nee, 240 niet! Ga ik opsturen ;-) 27 februari om 21:31

• Roos Nice :D 27 februari om 21:32

In voorbeeld 10 heeft Elise blijkbaar te snel op ‘enter’ gedrukt en verbetert zichzelf. Aan het tijdstip achter de berichten is te zien dat haar twee beurten vrijwel meteen op elkaar volgen. Het gaat om dus om zelfherstel. Om een aanvulling op de vorige beurt.

HGD’s komen – als ze voorkomen – vooral voor in het reactiegedeelte. Blijkbaar denken initieerders zo goed over hun status na, dat er nauwelijks toevoegingen of verbeteringen nodig worden geacht. In voorbeeld 4 staat de enige HGD gevolgd op een status update uit mijn corpus.

Gelijktijdig online

De FB-gesprekken worden enorm beïnvloed door het feit dat gespreksdeelnemers meestal niet tegelijkertijd online zijn. Als dat wel zo is, zie je, zoals in voorbeeld 11, een gesprek ontstaan met hele andere eigenschappen dan het gemiddelde FB-gesprek. Dit geldt ook voor de beurtwisseling. Terwijl HGD’s nauwelijks voorkomen in het gehele corpus, komt deze techniek in dit gesprek meerdere keren voor. Omdat er in dit geval wel iemand ‘aan de andere kant’ zit te wachten, lijkt een deel van de beurten minder compleet waardoor we in deze interactie meer aanvullingen zien.

Dat Marie en Lars in voorbeeld 11 vanaf een bepaald moment tegelijkertijd online zijn, is te zien aan de tijdstippen achter de bijdragen. Een groot deel heeft dan ook meer weg van een chat-gesprek dan een FB-interactie. Beiden krijgen en nemen vaker de beurt dan in de andere FB-interacties; het gesprek is het langste van de 66 uit het corpus. In zes minuten zijn ze samen verantwoordelijk voor twaalf beurten. Dit is de enige interactie uit het corpus waarin de deelnemers met elkaar in gesprek gaan terwijl ze tegelijkertijd online zijn.

30

Om 18.26 uur vraagt Lars Marie te raden waar hij werkt. Om 18.27 uur post Marie een antwoord op die vraag. In diezelfde minuut vult ze zichzelf aan met nog een antwoord en post Lars het antwoord op zijn vraag. Omdat deelnemers niet in staat zijn de opbouw van een boodschap van de andere gespreksdeelnemer te zien, is de kans groot – gezien het tijdstip – dat Marie en Lars hun bijdragen tegelijkertijd getypt hebben en ongeveer tegelijkertijd – Lars een fractie eerder – op ‘enter’ hebben gedrukt. Dat zou betekenen dat Lars’ antwoord ‘iCentre… Apple.. :) in Ede’ geen aanvullende reactie is op het juiste antwoord ‘Applestore !!’ van Marie, maar op haar bijdrage met verkeerde antwoorden

In document Lianne Barelds Beurtwisseling en Sequentieorganisatie in Facebook- interacties (pagina 29-39)