aanslag Maatregelen veiligheid na aanslag Eerbetoon/reacti e volk op aanslag Overige thema's
de Volkskrant
Reacties op aanslag Eerste nummer na de aanslag Moslims Overige thema'sBij De Telegraaf gaan de meeste artikelen over Reacties op aanslag, 27%. Op nummer twee staat het thema Maatregelen veiligheid na aanslag, 16%. Het derde thema gaat over Eerbetoon/reactie van volk op aanslag, 15%. Dit komt overeen met de mission statement van De Telegraaf. Bij deze drie thema’s wordt de nadruk namelijk vooral gelegd op emotie en sensatie. Joost de Haas, adjunct hoofdredacteur De Telegraaf, vertelde al eerder dat bij
De Telegraaf de nadruk vaak ligt op emotie en het menselijke. Je ziet in de meest
voorkomende thema’s terug dat de artikelen vaak gaan over hoe mensen reageren op de aanslag en daarmee hun emoties laten zien.
Bij De Volkskrant zijn de meeste artikelen ook geschreven over Reacties op aanslag, 29%. Op nummer twee en drie staan de thema’s Eerste nummer na de aanslag, 8%, en Moslims, 8%. Er kan dus geconcludeerd worden dat beide kranten aan hetzelfde thema de meeste aandacht hebben besteed, namelijk Reacties op aanslag. Dit zijn voornamelijk reacties en ingezonden brieven van lezers, bekende Nederlanders, cartoonisten en auteurs die hun mening geven over de aanslag en over onderwerpen rondom de aanslag. De nummer twee en drie zijn bij de kranten verschillend. De Telegraaf maakt dus meer gebruik van onderwerpen met de nadruk op emotie en het menselijke dan de Volkskrant.
Brongebruik
Wat betreft het gebruik van bronnen is bij De Telegraaf bij 8% van de artikelen de auteur onbekend en bij de Volkskrant is dit aantal 5%. Wat opvalt is dat 27% van de artikelen in
de Telegraaf geschreven zijn door correspondenten, verslaggevers en redacteuren. Dit
betekent dat het betreffende artikel tot stand is gekomen door werk van verschillende correspondenten, verslaggevers of redacteuren. Dit aantal is bij de Volkskrant maar 1%. Hieruit valt te concluderen dat bij De Telegraaf er meer artikelen zijn geschreven door meerdere personen dan bij de Volkskrant.
Bij De Telegraaf komen er in totaal 11 deskundigen aan bod en bij De Volkskrant is dit 18. Bij deskundigen gaat het voornamelijk om terrorisme experts, antiterreur coördinatoren, islamlogen, politieonderzoekers en veiligheidsexperts. Zoals Rob Vreeken, buitenland redacteur de Volkskrant, al eerder aangaf, wordt er bij de Volkskrant veel nadruk gelegd op het spreken met mensen en opinie. In hoofdstuk 6.2 wordt ook aangegeven dat de
Volkskrant elke zaterdag een aparte bijlage Vonk publiceert, met achtergrond- en
opinieartikelen. Daarnaast beweren Nico Kussendrager en Dick van der Lugt in hoofdstuk 4 dat kwaliteitskranten, dus de Volkskrant, het nieuws graag van een kritisch oogpunt bekijken en veel diepgang in hun artikelen willen. Dit bereik je door deskundigen aan het woord te laten. Dit komt dus overeen met deze conclusie over brongebruik en de mission statement van de krant.
Fotoanalyse
Aandacht
Wanneer we kijken naar de hoeveelheid aandacht die de kranten hebben besteed aan het plaatsen van foto’s over de aanslag zien we dat De Telegraaf 196 foto’s heeft geplaatst en de Volkskrant 157 foto’s. Het gemiddeld aantal cm2 per foto is bij De Telegraaf 124 cm2 en bij de Volkskrant 159 cm2. In Tabel 12 Zie je het aantal foto’s en cm2 in De Telegraaf en de Volkskrant.
Tabel 12 Aantal foto’s en cm2 in De Telegraaf en de Volkskrant
Uit deze tabel valt af te leiden dat De Telegraaf meer foto’s heeft geplaatst, en dat de
Volkskrant meer cm2 per foto heeft geplaatst. De oppervlakte van het totale aantal foto’s
is ongeveer gelijk, namelijk 24.271 cm2. Bij De Telegraaf en 24.962 cm2 bij de Volkskrant. Nico Kussendrager en Dick van der Lugt beweren in hoofdstuk 4 dat er in populaire kranten, zoals De Telegraaf, meer foto’s geplaatst worden dan in kwaliteitskranten. Deze bewering komt dus overeen met deze conclusie over het aantal foto’s.
De dag waarop de meeste foto’s zijn geplaatst is voor De Telegraaf op 9 januari geweest. De krant plaatste toen is 30% van haar totale aantal foto’s. Voor de Volkskrant lag de piek op 8 januari, waarop de krant 31% van haar totale aantal foto’s plaatste. Dit betekent dat beide kranten hun meeste foto’s in de beginperiode na de aanslag hebben geplaatst.
De Telegraaf De Volkskrant
Aantal foto’s 196 157
Aantal cm2 24.271 24.962
Rubriek
Als we kijken naar de rubriek kunnen we het volgende concluderen. De Telegraaf heeft 85% van haar totale aantal foto’s geplaatst in de rubriek Binnenland. De Volkskrant heeft 66% van haar totale aantal foto’s geplaatst in de rubriek Ten Eerste. Dit betekent dat beide kranten hun meeste foto’s hebben geplaatst hun hun grootste en belangrijkste rubriek.
Details foto
Bij de details van de foto’s zien we ook weer verschillen en overeenkomsten terug. Bij De
Telegraaf is 76% van de foto’s bij een artikel geplaatst en bij de Volkskrant is dit 59%.
Hieruit kunnen we concluderen dat De Telegraaf meer foto’s bij een artikel plaatst dan de
Volkskrant, en dat de Volkskrant meer losse foto’s in de krant heeft staan dan De
Telegraaf. Bij De Telegraaf is er 97% van de foto’s in kleur geplaatst en bij de Volkskrant is
dit 87%. Dit betekent dat De Telegraaf meer gebruikt maakt van foto’s in kleur dan de
Volkskrant en dat de Volkskrant meer foto’s plaatst in het zwart-wit dan De Telegraaf.
De Telegraaf heeft naast foto’s over dit onderwerp, 82%, ook cartoons van cartoonisten of
andere personen uit de media, 11%, en cartoons uit het weekblad Charlie Hebdo, 5%, geplaatst. De Volkskrant heeft naast foto’s over dit onderwerp, 50%, veel meer aandacht besteedt aan cartoons van cartoonisten of andere personen uit de media, 19%, en cartoons uit het weekblad Charlie Hebdo, 18%. Deze conclusie wordt ook bevestigd door Peter Giesen, correspondent in Frankrijk voor de Volkskrant, en Joost de Haas, adjunct- hoofdredacteur De Telegraaf. Peter Giesen vertelt in paragraaf 6.2 dat de Volkskrant veel cartoons uit Charlie Hebdo in de krant wilde plaatsen omdat dit de aanleiding van de aanslag was. Daarnaast wilde de Volkskrant ook uitleggen aan de lezer en aan hun eigen redactie om wat voor een soort blad het ging en wilde de krant met het plaatsen van de cartoons de vrijheid van meningsuiting bevechten. Joost de Haas, adjunct-hoofdredacteur
De Telegraaf, vertelt in paragraaf 6.1 dat zij wel cartoons wilden plaatsen, maar niet
specifiek van Mohammed met bijvoorbeeld een tulband op zijn hoofd. Dit vond De
Telegraaf beledigend naar sommigen groepen gelovigen toe. De Volkskrant vond dit wel
belangrijk om te laten zien en daarom hebben zij meer cartoons uit het tijdschrift Charlie Hebdo geplaatst. Het feit dat de Volkskrant dus meer cartoons heeft geplaatst dan De
Thema
Vervolgens kijken we naar de thema’s waaraan de kranten de meeste aandacht hebben besteed. Aan de hand van de 10 meest voorkomende thema’s uit paragraaf 7.2 en 8.2, zijn de volgende grafieken gemaakt. In grafiek 3 worden de drie meest voorkomende thema’s in De Telegraaf weergeven en in grafiek 4 worden de drie meest voorkomende thema’s in
de Volkskrant weergeven.
Grafiek 3 Thema’s De Telegraaf Grafiek 4 Thema’s de Volkskrant
Bij de Telegraaf gaan de meeste foto’s over het thema Eerbetoon/reactie van volk op aanslag, 18%. Op nummer twee staat het thema Nederlandse sprekers, 13%, en op nummer drie staat het thema Cartoon media als reactie op aanslag, 11%. Bij de Volkskrant zijn de meeste artikelen geschreven over Cartoon media als reactie op aanslag, 24%. Op de tweede plaats het thema Eerbetoon/reactie van volk op aanslag, 17%, en op de derde plaatst Cartoon Charlie Hebdo met 16%. Hier zie je ook weer terug dat de drie meest voorkomende thema’s van De Telegraaf allemaal te maken hebben met emotie, wat Joost de Haas eerder in dit hoofdstuk ook al concludeerde. De foto’s in De Telegraaf hebben vaak als thema de reactie van het volk (demonstraties), mediamensen en Nederlandse sprekers op de aanslag. Het gaat om steunbetuiging en dus om emotie. In hoofdstuk 4 beweren Piet Bakker en Otto Scholten ook dat de nadruk in populaire kranten, zoals De
Telegraaf, vooral op emotie en sensatie wordt gelegd. Bij sensatie gaat het bijvoorbeeld
ook om schokkende foto’s. Een ander opvallend verschil is het aantal foto’s over daders, slachtoffers en politiemensen. Dit aantal is bij de Telegraaf een stuk hoger dan bij