Taak- en omgevingskenmerken

5.2.1 Takenpakket van het te onderzoeken systeem

De twee onderzochte eenheden, te weten Afvalstoffen/Groen en Infrastructuur, leveren verschillende diensten in het kader van het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Dit beheer en onderhoud van de openbare ruimte is eigenlijk de enige dienst die door de productgroep Gemeentelijk Beheer wordt geleverd. Om de openbare ruimte te beheren en onderhouden worden er verschillende groepen activiteiten uitgevoerd die ieder bijdragen aan een leefbare omgeving in de gemeente Dantumadeel. Deze uitvoerende activiteiten kunnen verdeeld worden in twaalf groepen activiteiten6.

Groenonderhoud (1) is één van deze groepen activiteiten. Hieronder valt onder andere het schoffelen en onkruid verwijderen. Dit gebeurt zowel in de plantsoenen en op sportvelden als op de

gemeentelijke begraafplaatsen. Een aparte groep taken bij groenonderhoud is het snoeien, maaien en beplanten (2); voor deze groep taken is namelijk additionele opleiding nodig. Een derde groep activiteiten, schoonhouden en opruimen (3), beslaat o.a. het opruimen van zwerfafval, het

schoonhouden van verkeersborden en (straat-)meubilair en het opruimen van kadavers. Ook draagt de gemeente zorg voor de controle en het onderhoud van de infrastructuur (4). Binnen deze groep taken valt het aanbrengen en onderhouden van plaatsnaam- en verkeersborden, het aanbrengen van

bermverhardingen het onderhoud van wachthuisjes en bruggen. Er wordt niet alleen onderhoud

gepleegd aan de infrastructuur, maar de gemeente legt zelf ook nieuwe infrastructuur aan (5); hier moet onder worden verstaan het aanbrengen van wegverhardingen en wegbebakening. Het ondergronds reinigen van riolen en kolken met behulp van de kolkenzuiger (6) is de zesde groep activiteiten die wordt onderscheiden. Een zevende groep activiteiten is het machinaal en handmatig straatvegen (7). Hiernaast zamelt de gemeente Dantumadeel ook nog het afval zelf in (8). Het betreft hier het huis aan huis legen van de huisvuilcontainers. Het pompenonderhoud (9) wordt vaak

uitgevoerd door degene die op de kolkenzuiger rijdt, maar wordt toch als aparte groep taken gezien. Het gaat hier om het onderhoud aan rioolpompen en pompen voor waterpeilregeling in de gemeente. Grafdelven (10) wordt door een vaste persoon gedaan, aangezien hier ook het voorgaan bij

begrafenissen hoort waar niet iedereen geschikt voor is. De laatste twee groepen activiteiten die worden uitgevoerd bij de buitendienst zijn de gladheidbestrijding (11) en de overige taken (12), welke vooral incidentele taken zijn zoals oudejaarsnachtactiviteiten en huisuitzettingen.

Voor het uitvoeren van bovenstaande groepen activiteiten is er verschillende soorten apparatuur en materieel benodigd. Het belangrijkste materieel bestaat uit het rijdend materieel; 2 vuilnisauto’s, 2 kiepauto’s met kraan, een kolkenzuiger, een veegauto en een aantal busjes en auto’s. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van tuin- en straatgereedschap en machines als bosmaaiers en trilplaten. De

medewerkers voeren zelf aan de hand van checklisten routinecontroles uit aan hun voertuigen. Indien er iets gerepareerd moet worden, wordt dit door de medewerkers van de eenheid Garage gedaan. Het basisonderhoud aan gereedschappen (o.a. slijpen) en machines wordt door de medewerkers zelf gedaan.

5.2.2 Complexiteit

Hoewel de uit te voeren activiteiten relatief laaggeschoolde werkzaamheden betreffen, is er toch enige mate van complexiteit van het takenpakket aanwezig. Aangezien de groepstaak erg breed is, de taakgroep wordt geacht alle voorgenoemde activiteiten uit te kunnen voeren, zorgt dit voor de nodige complexiteit. Het is niet alleen de horizontale differentiatie die zorgt voor complexiteit, tevens de aanwezige verticale differentiatie draagt bij aan de complexiteit van het takenpakket. Bijvoorbeeld op het gebied van groenonderhoud is er sprake van verticale differentiatie. Het schoonhouden van plantsoenen en het verwijderen van onkruid vergt geen diepgaande kennis, maar er zijn maar enkele mensen die kennis hebben met betrekking tot het beoordelen van de vitaliteit van bomen en snoeien van bomen. Een ander voorbeeld is het gebruik van de vrachtwagens. Veel werknemers hebben een vrachtwagenrijbewijs, maar er zijn er maar een paar die met bijvoorbeeld een veegauto kunnen omgaan. Als wordt gekeken naar de afzonderlijke groepen taken7, kan worden gesteld dat de

taakgroepen 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9 en 11 dermate complex zijn, dat iemand deze taken niet binnen een paar weken goed onder de knie kan krijgen zodat ze door diegene zelfstandig uitgevoerd kunnen worden.

Het gaat hier om taken waarbij complexe machines gebruikt moeten worden (bijvoorbeeld straatvegen of kolkenzuigen) of taken waarvoor specialistische kennis of ervaring nodig is (bijvoorbeeld snoeien van bomen of straten).Taken zoals het standaard groenonderhoud of het opruimen van zwerfafval kan elke medewerker uitvoeren of binnen zeer korte tijd leren uitvoeren. Als wordt gekeken naar het totale takenpakket, dan zijn acht van de twaalf taken relatief complex. Er kan zodoende worden gesteld dat de complexiteit van het totale takenpakket relatief hoog is.

5.2.3 Bewerkingsonzekerheid

De buitendienst van de gemeente Dantumadeel heeft naast de vaste werkzaamheden, die vaste

werkmethoden met zich meebrengen, ook te maken met vraaggericht werken. Dit vraaggericht werken gebeurt aan de hand van meldingen en klachten die door de burgers worden doorgegeven. Hierdoor is niet op voorhand altijd duidelijk welke activiteiten nodig zijn voor het oplossen van deze meldingen of klachten. Er kan bijvoorbeeld een gat in de weg vallen waarbij opnieuw straten afdoende is, maar het kan ook zijn dat er een gat in het riool onder de weg is gevallen en dat eerst het riool moet worden gerepareerd voordat de weg weer opnieuw bestraat kan worden. De twee groepen taken waarbij enige vorm van bewerkingsonzekerheid bestaat zijn het pompenonderhoud en controle en onderhoud aan de infrastructuur. Bij deze twee groepen taken is er niet altijd duidelijk wat er precies aan de hand is en hoe gemelde problemen opgelost moeten worden. Voor de overige taken geldt dat deze taken sterk routinematig zijn en dus een zeer lage bewerkingsonzekerheid met zich meebrengen.

De zekerheid over de te verwachten uitkomsten van activiteiten is hoog; uitgevoerde activiteiten hebben vrijwel altijd het beoogde resultaat. Tevens is er weinig tussentijdse informatie nodig om een activiteit te voltooien. Dit tezamen met het feit dat het werk een sterk routinematig karakter vertoont, toont aan dat er een relatief lage bewerkingsonzekerheid bestaat binnen het te onderzoeken systeem.

5.2.4 Afhankelijkheidsrelaties tussen taken

Voor de verschillende eenheden is er op het eerste gezicht een gepoolde afhankelijkheid aanwezig. Het is namelijk zo dat elke eenheid zijn eigen dienst verleent en zo bijdraagt aan het leveren van de totale dienst van de gemeentelijke buitendienst: het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Echter, er bestaat ook een vorm van wederzijdse afhankelijkheid binnen het te onderzoeken systeem. Het is namelijk zo dat de werkzaamheden die binnen de afzonderlijke eenheden worden verricht ook de werkzaamheden binnen de andere eenheden kunnen beïnvloeden. Er bestaat een wederzijdse afhankelijkheidsrelatie tussen de groepen taken 1, 2 en 5 en tussen 6, 7 en 9. Om een voorbeeld te noemen, wanneer een persoon die op de veegauto zit te weinig veegt op bepaalde plaatsen, zorgt dit voor extra werk voor de kolkenzuiger wanneer deze kolken hierdoor verstopt raken. Het

pompenonderhoud wordt hierdoor ook beïnvloed wanneer dit zorgt voor overbelasting of verstopping van rioolpompen. Een ander voorbeeld is dat wanneer medewerkers Groen niet goed zorg dragen voor het in toom houden van boomwortels, dit extra werk kan veroorzaken voor de eenheid Infrastructuur

wanneer boomwortels de bestrating vernielen. Anderzijds zorgt slecht aangelegde bestrating, met veel tussenruimte tussen de bestrating, voor extra werk voor de groen-taken bij de onkruidbestrijding.

5.2.5 Variëteit aan diensten

Om de openbare ruimte goed te beheren en onderhouden leveren de afzonderlijke eenheden verschillende diensten aan de burgers in de gemeente. Deze diensten zijn, zoals genoemd in de voorgaande paragraaf over het takenpakket, opgedeeld in twaalf groepen. Deze twaalf diensten zijn redelijk standaard en zijn geen unieke diensten die voor specifieke situaties worden aangepast. Er zijn wel redelijk veel verschillende activiteiten nodig om de diensten naar behoren uit te kunnen voeren; in totaal tussen de 50 en 100 verschillende activiteiten voor alle diensten samen.

5.2.6 Grenstransactie-onzekerheid

Over het algemeen is de grenstransactie binnen het te onderzoeken systeem laag. De meeste uitgevoerde werkzaamheden kunnen van te voren worden gepland en zijn qua omvang en tijdsduur goed voorspelbaar. Er zijn echter ook factoren die zorgen voor een hogere

grenstransactie-onzekerheid. Ten eerste heeft de buitendienst te maken met klachten en meldingen die moeten worden opgelost. Deze klachten en meldingen zijn vaak onvoorspelbaar in de zin van wanneer ze worden doorgegeven, wat de omvang is van deze klachten en hoeveel tijd het kost om een oplossing te zoeken. Dit geldt vooral voor de groepen taken 4, 5, 6, en 9. Voor de overige groepen taken is er sprake van een relatief lage onzekerheid. Naast deze werkgerelateerde vorm van grenstransactie-onzekerheid speelt het weer ook een belangrijke rol als wordt gekeken naar verstoringen in het dienstverleningsproces. Het betreft hier voornamelijk de groepen taken 1, 2 en 5. In het geval van slecht weer kunnen deze activiteiten niet of beperkt uitgevoerd worden, hetgeen zorgt voor vertraging. De weersomstandigheden zijn op korte termijn redelijk voorspelbaar, maar op langere termijn zorgt de factor weer voor een vergrootte grenstransactie-onzekerheid. Storingen met betrekking tot het

materieel hebben vaak alleen invloed op de werkzaamheden van de eenheid waarbinnen het materieel wordt gebruikt. Deze storingen hebben weinig invloed op de andere activiteiten die door de

buitendienst worden uitgevoerd. Uiteindelijk kan worden gesteld dat er, ondanks de voorspelbaarheid van de vaste werkzaamheden, er toch in redelijke mate sprake is van een hoge

onzekerheid, gezien er voor 7 van de 12 groepen taken sprake is van een relatief hoge grenstransactie-onzekerheid.

5.2.7 Tempo van technologische ontwikkelingen

De diensten die door het onderzochte systeem worden geleverd zijn vrijwel niet aan verandering onderhevig. Hierdoor kunnen ook voor langere tijd dezelfde werkmethoden en activiteiten worden gebruikt om de diensten af te leveren. Het enige dat wel aan veroudering onderhevig is zijn de vrachtwagens en ander rijdend materieel. De gebruikte vrachtwagens zijn meestal na 5 tot 10 jaar aan vernieuwing toe. Het tempo is dus relatief laag wat de technologische ontwikkelingen betreft.

5.2.8 Groepsgrootte

Momenteel werken er binnen het te onderzoeken systeem bij de eenheden Afvalstoffen/Groen en Infrastructuur 21 personen. Bij Afvalstoffen werken er vijf mensen, bij Groen zes en bij Infrastructuur elf. Onder de eenheid Infrastructuur vallen ook nog twee timmerlieden, die tevens onder het te

onderzoeken systeem vallen, uitgezonderd de onderhoudswerkzaamheden die ze uitvoeren (deze werkzaamheden vallen niet onder het wijkgericht werken en beslaan ongeveer 0,3 fte voor twee man).