Sociale binding

Huidige betekenis sociale contacten en ontmoetingsplekken

In de interviews is veelvuldig de waardering voor het dorpse karakter van de Haarlemmerstraat & -dijk uitgesproken. Dit wordt zowel gewaardeerd door kort- als langbewoners. Zo gaf respondent 16, die 3 jaar woonachtig is in de Haarlemmerbuurt, hierover aan…’Ik vind het toch wel iets dorps en iets gezelligs hebben. Dat heb je weinig in Amsterdam en ik vind dat wel leuk dat het toch iets kleinschaligs en herkenbaars is’… Diverse respondenten gaven aan dat zij deze grotere sociale controle fijn vinden. Respondent 6 waardeerde dat ze goed contact heeft met haar buren. Ze kan gemakkelijk met haar straatbewoners contact onderhouden via een opgerichte groepsapp voor de telefoon.. Respondent 2 zag tevens dat deze hechte contacten ertoe leiden dat dit de veiligheid ook vergroot...’Er is veel sociale controle, als iemand probeert een fiets te stelen zijn er zoveel mensen die dat zullen zien. Dan zal er wel iemand een opmerking maken’…

Het dorpse en kleinschalige karakter van de Haarlemmerstraat & -dijk geeft volgens enkele respondenten, zoals respondent 9, ook de mogelijkheid om met lokale ondernemers een band op te bouwen…‘Als je er zelf voor open staat kun je ook wel als buurtbewoner persoonlijk contact met de winkeliers opbouwen. Het heeft toch nog wel iets van dat dorpse, ja’… Zoals uit de vorige paragraaf bleek waren bijna alle langbewoners lokale buurwinkels bezoekers, terwijl dit bij kortbewoners amper het geval was. Het contact met deze lokale ondernemers is in de meeste gevallen vrij basaal. Er wordt af en toe over de ontwikkelingen in de Haarlemmerstraat & -dijk gesproken. Vooral de langbewoners waarderen de persoonlijke aandacht die hen wordt geschonken in de winkels. Zo zei respondent 5 over de lokale ondernemers…’Het zijn mensen die begaan zijn met hun vak. Mensen die weten waarvoor ze het doen en weten dat ze hun klanten moeten koesteren’… Hierbij zorgt in enkele gevallen de aanwezigheid van kinderen of huisdieren voor een ijsbreker in het contact tussen de respondent en de ondernemers. Er wordt onderling tussen bewoners weinig over ontwikkelingen in de Haarlemmersstraat & -dijk gesproken. Als respondenten hun buren tegenkomen op straat of in de winkels in de Haarlemmerstraat & -dijk, resulteert dit meestal in een groet of kort een praatje. Zo zei respondent 1, die geregeld de breiwinkel Weldraad bezoekt, over de contacten daar…’Dan is er weer iemand die een leuk beestje gebreid heeft. De reacties zijn meer van: 'Oh, wat leuk'. Dat soort praatjes. Maar niet diepgaande gesprekken. Dat doe ik hier eigenlijk nooit’…

44

De meeste respondenten zijn tevreden over hun sociale contacten die ze onderhouden. Deze respondenten gaven aan dat ze de drukte op de Haarlemmerstraat & -dijk snel konden opzoeken als ze daar behoefte aan hadden. Een door de respondenten vaak bezochte uitgaangelegenheid in de Haarlemmerstraat & -dijk is The Movies. Zij worden, naast de korte afstand, aangetrokken tot The Movies door de charme die het uitstraalt. Naast The Movies bezoeken vooral kortbewoners ontmoetingsplekken als een koffietent of cafés, terwijl langbewoners meer restaurants bezoeken. Deze ontmoetingsplekken maken voor sommige respondenten een groot deel uit van een sociaal leven. Zo zei respondent 11 over café Deksels!...’ Deksels! is zeg maar mijn 'home away from home'’… Dit komt ook voor een groot deel door het persoonlijke contact dat wordt onderhouden met de eigenaar…’ Ik vind het allerleukst met die ondernemers als je die leert kennen en ze gewoon een soort vrienden worden, weet je wel’… Opvallend is ook dat kortbewoners aangaven vaker de Haarlemmerbuurt te verlaten om elders in de stad een terrasje of koffietentje te bezoeken. Dit komt deels door de fysieke structuur van de Haarlemmerstraat & -dijk. Het is vaak onmogelijk om rustig te genieten op een terrasje, zo gaf respondent 15 aan. Ze trekt nog vaak naar de Jordaan om vlak bij haar oude woning en sociale kring een café te bezoeken…’Omdat het toch ook wel druk altijd hier is in de straat en je hebt ook niet heel veel plek op het terras vaak’… Ook speelt de korte afstand tot de woning een rol om dieper de stad in te trekken voor bijvoorbeeld een cafébezoek.

Veranderende betekenis sociale contacten en ontmoetingsplekken Woonduur

Bij de verandering van de sociale binding kwamen er minder grote verschillen naar voren tussen lang- en kortbewoners dan bij de functionele binding het geval was. Voor kortbewoners is er in sociale zin weinig veranderd in de tijd dat ze woonachtig zijn in de Haarlemmerbuurt. Dit komt ook doordat kortbewoners voor hun sociale netwerk sterker zijn gericht buiten de Haarlemmerbuurt. Wel is het zo dat enkele kortbewoners, zoals respondent 11 en 16, aangaven nieuwe horecagelegenheden een bezoek te brengen, maar dit brengt geen grootschalige sociale veranderingen teweeg voor hen. Uit de antwoorden van twee langbewoners bleek dat het sociale leven voor hen sterk was gelinkt aan de politieke binding. Zo is respondent 4 momenteel meer betrokken dan 10 jaar geleden en dit resulteert ook in toenemend contact met buurtbewoners over ontwikkelingen die er spelen...’Ja, kijk wij hebben wel veel opgezet. Dus dan krijg je wel sneller dat praatje van: 'dit en dat en wat doen we daar mee'…

Overige kenmerken

Uit de interviews kwam naar voren dat leeftijd een belangrijke rol speelt in de veranderende sociale betekenis. Voor respondent 8 betekende de komst van ketens, zoals Etos, dat ze minder persoonlijk contact heeft met winkeleigenaren. Dat aspect miste ze wel en tegelijkertijd vond ze dat de leeftijd van het nieuwe personeel hier ook een rol in speelde…‘Nu loop ik als een totaal onbekende in zo'n Etos rond. Die kennen mij niet, maar ik ken hun ook niet. Dat vinden jonge mensen helemaal niet erg en ik vind dat gewoon raar. Dat vind ik raar dat je elkaar niet meer kent. Dat meen ik’… Respondent 7 gaf aan dat ze door de jaren heen veel ondernemers en buurtbewoners heeft leren kennen in haar stamkroeg. De

45

dynamiek hier is volgens haar wel veranderd vanwege het jongere publiek en een toename van het aantal toeristen. Respondent 7en 8 gaven aan dat de leeftijd ook een rol speelt in het veranderende ondernemerschap. Nieuwe, vaak jongere, ondernemers vinden volgens hen minder aansluiting bij andere ondernemers, doordat ze minder bereid zijn om hier tijd in te investeren. De oudere respondenten, die tevens ook langer woonachtig zijn in de Haarlemmerbuurt, bezoeken meer de buurtwinkels en het persoonlijke contact speelt hier een grote rol in. Dit heeft voor respondent 5 en 17 een dermate grote betekenis dat ze ook enkele winkels en horecagelegenheden niet meer bezoeken als gevolg van negatieve ervaringen met het personeel. Zo zei respondent 5 over zijn eerste en tevens laatste bezoek aan een nieuwe horecagelegenheid…’Ik vind het allemaal prima dat iemand net begonnen is met zijn winkel en allerlei fouten maakt, maar niet een gebrek een belangstelling voor zijn klanten. Dat moet altijd op nummer 1 staan’… Een toenemende leeftijd draagt er ook aan bij dat respondenten tegenwoordig aan sommige zaken minder waarde hechten dan voorheen. Dit is het geval bij respondenten 1 en 16. Respondent 1, die inmiddels gepensioneerd is, gaf aan dat ze voorheen in de redactie zat van de wijkkrant. Ze kende toen ook veel mensen in de Haarlemmerbuurt, omdat men na de vergaderingen vaak nog het café indook. Nu ze daar niet meer bij betrokken is heeft ze geen behoefte meer om dat sociale aspect op te zoeken. Respondent 16 gaf aan dat ze in de tijd dat ze nog student was geregeld café Dulac bezocht, maar nu dat ze ouder is tot een anders besef kwam…‘Ik ben me nu meer bewust dat het niet altijd super goed is daar allemaal, terwijl ik het vroeger allemaal heel goed vond.’…

Respondent 10a en 10b ervaarden dat in de laatste 10 jaar veel jonge mensen zijn komen wonen in de Haarlemmerbuurt, maar dat deze verjonging een positief effect heeft gehad op de levendigheid. De jonge nieuwe bewoners en de oorspronkelijke bewoners gaan volgens respondent 10b goed samen en hij voelt zich ook niet verdrongen door de nieuwkomers…’Het gaat behoorlijk goed. Het is niet dat ik zeg: 'We hadden zo'n leuk gezellig ouderwets café en nu zitten er alleen maar yuppen. Nee'. Zo is het ook weer niet’… Uit de overige interviews kwam ook niet naar voren dat de oudere bewoners zich verdrongen voelden door (jonge) nieuwkomers. Hooguit dat de dynamiek wat in horecagelegenheden is veranderd, zoals respondent 7 eerder aangaf.

5.4 Politieke binding