Functionele binding

Huidige betekenis winkels- en voorzieningenaanbod

Allereerst is de respondenten gevraagd naar het huidige gebruik van winkels en voorzieningen in de Haarlemmerstraat & -dijk. De respondenten zijn gevraagd een cijfer te geven voor het huidige winkel- en voorzieningenaanbod en dit kwam uit op een gemiddelde van 7,9 voor zowel kort- als langbewoners. Deze hoge waardering komt overeen met tabel 4 uit het vorige hoofdstuk. Het winkel- en voorzieningenaanbod in de Haarlemmerbuurt kreeg hierin een 8,8 voor het jaar 2015. Een veelgenoemd aspect is de diversiteit en de uniekheid van het winkelaanbod in de Haarlemmerstraat & -dijk. Respondent 10a, die al 21 jaar woonachtig is in de Haarlemmerbuurt, gaf hierover aan…‘Het is een heel uniek aanbod aan winkels wat je eigenlijk bijna nergens vindt. Niet alleen maar de grote ketens, maar ook kleine winkels. Wij hebben altijd gezegd: 'Als je het op de Haarlemmerdijk niet kan krijgen, dan ben ik verbaasd’… Ook wordt de uitstraling van de winkels en voorzieningen op de Haarlemmerstraat & -dijk gewaardeerd. Zo gaf respondent 5, die alleen maar buurtwinkels bezocht, aan…’Je moet naar eens naar slagerij Pouw gaan. Gewoon een hartstikke mooie winkel. Daar hangt een gigantische kroonluchter, waardoor hij mooi is verlicht. En dat in een slager’…

Deze waardering resulteert voor zowel kort- als langbewoners in een hoge functionele binding met de Haarlemmerstraat & -dijk. Respondent 1, die al 40 jaar woonachtig is in de Haarlemmerbuurt, zei hierover…’Ik betrap mezelf erop dat ik soms helemaal de buurt niet uit kom. Je kan bijna alles krijgen hier’… Dit wordt door alle respondenten ondersteund, alleen respondent 2 en 6 gaven aan voor hun dagelijkse boodschappen af en toe de Haarlemmerbuurt te verlaten. Voor de dagelijkse boodschappen zijn kortbewoners het meest gericht op het bezoeken van supermarktketens, zoals Albert Heijn en Marqt. De keuze voor het bezoeken van supermarktketens, ten opzichte van buurtwinkels, wordt gemotiveerd door de ruimere openingstijden, het prijsniveau en het uitgebreide assortiment die supermarkten hanteren. Naast dagelijkse levensmiddelen wordt er ook geregeld gebruik gemaakt van dienstverlenend

41

aanbod, zoals de kapper, schoonheidssalons en wasserettes/stomerijen. Langbewoners bezoeken naast de supermarktketens ook buurtwinkels uit de dagelijkse sector, in tegenstelling tot de meeste kortbewoners.

Zowel kort- als langbewoners zijn amper georiënteerd op de Haarlemmerstraat & -dijk als het echt winkelen betreft. Het exclusieve aspect en de uniekheid van het winkelaanbod, wat enerzijds wordt gewaardeerd in de beoordeling, zorgt voor hoge prijzen die respondenten afschrikken. Respondent 7, die het laagste huidige cijfer van alle respondenten gaf voor het winkel- en voorzieningenaanbod, verwoordde dit door te zeggen…‘Ik vind wel dat er heel veel chique winkels zijn waar ik gewoon geen gebruik van maak. Als het goedkoopste bloesje vanaf 200 euro is, dan ga ik al niet meer naar binnen’… Twee respondenten, respondent 9 en 17, gaven aan zo nu en dan te winkelen op de Haarlemmerstraat & -dijk. Respondent 17 waardeerde juist de aanwezigheid van kwaliteitswinkels en had niks met winkelstaten die gedomineerd worden door winkelketens…’Ik hoef daar niet meer heen als het alleen maar de grote ketens zijn.. laat maar. Doe mij maar leuk die boetiekjes en een beetje speciale winkels met speciale spullen en niet allemaal die eenheidsworst’…

Veranderende betekenis winkels- en voorzieningenaanbod Woonduur

Voor kortbewoners is er in het gebruik van de winkels en voorzieningen bijna niks veranderd in de periode dat ze woonachtig zijn in de Haarlemmerbuurt. Dit blijkt ook het cijfer voor het winkel- en voorzieningenaanbod toen ze kwamen wonen in de Haarlemmerbuurt. Dit lag op een 7,9 vergeleken met het gemiddelde van 8 nu. Wel gaven drie kortbewoners aan, dat naarmate hun woonduur is toegenomen, ze steeds meer winkels ontdekken in de Haarlemmerstraat & -dijk. Respondent 13 gaf hierover aan…’Ik denk dat ik meer dan helemaal aan het begin dat ik hier woon de buurtwinkeltjes opzoek, omdat die minder bekend zijn in eerste instantie. Die moet je leren kennen, terwijl je bij Etos precies weet wat je eraan hebt’… Wel gaven enkele kortbewoners, in tegenstelling tot hun gebruik van winkels, aan enkele veranderingen te hebben gemerkt in het winkelaanbod. Zij hebben winkels zien verdwijnen en vervangen worden door hetzelfde type winkel. Respondent 16 zei hierover… ‘Ik heb veel kledingwinkels zien wisselen met name. Dat er dan toch weer een andere kledingwinkel in komt’… Daarnaast gaven een aantal kortbewoners aan dat hun woonduur te kort was om veranderingen op te merken.

Langbewoners hebben, in tegenstelling tot kortbewoners, wel grote veranderingen doorgemaakt in hun gebruik van winkels en voorzieningen in de Haarlemmerstraat & -dijk. Hoewel een groot deel van de langbewoners hun ontevredenheid uitte over veranderingen in het winkel- en voorzieningen aanbod heeft dit verrassend genoeg geen effect gehad op het gegeven cijfer. Dit was een 7,9 voor het winkel- en voorzieningenaanbod van 10 jaar geleden, terwijl ze het in de huidige situatie ook gemiddelde van een 7,9 gaven. Hieruit blijkt dat de veranderingen niet alleen maar negatief zijn. Zo gaf respondent 6 aan dat het veranderende winkelaanbod ook resulteert in een verbeterde uitstraling van de winkelpanden…‘Bij ons om de hoek is Bagel & Beans en de voormalige eigenaar heeft de oude façade ontdekt. Er zijn

42

ook een paar mooie winkels bijgekomen waar de oude stijl naar boven is gekomen. Dat is heel mooi. Dat zie je minder in de Haarlemmerstraat bijvoorbeeld’…

Deze laatste zin, dat de uitstraling van winkelpanden minder is in de Haarlemmerstraat, komt overeen met wat respondent 3 aangaf over het veranderende winkelaanbod in de Haarlemmerstraat…’Winkels waar voorheen een kachelhandel zit worden nu allerlei souvenirwinkels wat met blowen, of weet ik veel, wat te maken hebben. Daar kom je niet. Dat is echt gericht op toeristen. Wat je nu hier veel ziet is dat de winkels niet meer op de lokale bevolking zijn gericht, maar meer op de voorbijganger’… Enkele langbewoners gaven aan dat door de opkomst van het toeristisch winkelaanbod in de Haarlemmerstraat het niet meer als hun winkelgebied te beschouwen. Dit is vooral de Haarlemmerdijk. Een trend die respondenten opmerkten is dat buurtwinkels langzaamaan verdwenen uit het straatbeeld en vervangen werden door een opschalend winkelaanbod. Respondent 2, die al 43 jaar woonachtig is in de Haarlemmerbuurt, zei hierover…’Het winkelaanbod is heel erg veranderd. Het zijn nu veel meer gespecialiseerde zaken, yuppen-zaken, delicatessenzaken, hebbeding zaken, cadeauzaken, toeristenzaken’… Dit tast tegelijkertijd ook de winkelbeleving bij een paar respondenten. Enkele buurtwinkels die respondent 5 bezocht zijn verdwenen…‘Nou, je had hier voorheen een hele leuke sigarenwinkel en daar kon ik nog speciale dingen krijgen. Dat kan nu gewoon niet meer. Grote ketens hebben alleen maar snellopende dingen en die hebben ook geen eigen personeel meer. Er staat personeel in de zaak, maar het zijn geen eigenaars die er in staan. Dat winkelt minder leuk’… Maar zoals ook blijkt uit het huidige cijfer voor het winkelaanbod hebben de Haarlemmerstraat & -dijk nog niet erg aan attractiviteit ingeboet. Er zijn nog steeds diverse buurtwinkels actief. Deze overgebleven buurtwinkels worden dan ook steeds meer gekoesterd door langbewoners. Ze vervullen een belangrijke functie in de betekenisgeving aan de Haarlemmerstraat & -dijk voor hen.

Als gevolg van veranderingen in het winkel- en voorzieningenaanbod gaven langbewoners 3, 5, 6, 7 en 10ab aan dat ze bewust de buurtwinkels steunen. Respondent 3 verwoordde mooi deze gedachtegang…’ Ja, wij weten ook dondersgoed natuurlijk dat als wij daar niet kopen en onze boeken gaan bestellen bij Bol.com en niet naar de Dolfijn of de Kookboekhandel gaan, dat dan de kans ook groot is dat dergelijke winkels verdwijnen. Wie weet wat er dan voor in de plaats komt. Dat zal wel weer iets van die toeristen meuk zijn’… Vooral uit deze laatste zin blijkt de onvrede over de recentelijke ontwikkelingen, in met name de Haarlemmerstraat. Langbewoners steunen in vergelijking met kortbewoners de lokale middenstand veel meer via hun bestedingen, al gaven twee kortbewoners (respondent 12 en 17) dit ook aan. Respondent 8, die tevens horecaondernemer is in de Haarlemmerstraat, gaf aan dat er een trend is dat veel bezoekers alleen rondkijken in de straat en de sfeer willen proeven, in plaats van daadwerkelijk geld te besteden. Als gevolg daarvan krijgen steeds meer ondernemers het lastig in de straat. De toegenomen bezoekersaantallen hebben namelijk een stuwend effect op de huurprijzen, zo bleek uit het vorige hoofdstuk. Meer dan de helft van de langbewoners gaven aan dat ze zich bewust zijn hiervan en dat het goed ondernemerschap vereist.

43 Overige kenmerken

Er is een sterke relatie naar voren gekomen tussen woonduur en leeftijd in de functionele veranderingen. Er waren bij de kortbewoners twee uitschieters naar boven qua leeftijd. Deze kortbewoners hadden, in vergelijking met jonge kortbewoners, de sterkste functionele binding met de Haarlemmerstraat & -dijk. Ze gaven aan bewust een bezoek te brengen aan buurtwinkels en deze twee oudere kortbewoners woonden tevens in een koophuis. Er waren vijf respondenten die geen veranderingen in het gebruik of de belevenis ervaarden in functionele zin in de Haarlemmerstraat & -dijk. Van deze vijf respondenten waren vier daarvan huurders. Deze huurders waren ook allemaal kortbewoners en de samenstelling van het huishouden betrof alleenstaanden of een stel zonder kinderen.