September, soo hebben die van Leyden van hare Muyren op vele plaetsen achter Soeterwoude nae de Weypoort toe, een grooten brant gesien:

Machabeesche antwoorde der vromer borgeren van Leyden.

*

Ghy fondeert alle uwe redenen op onsen honger-noot, ende dat het onmogelick is ons te ontsetten: Ghy noemt ons hondeneters: ende catten-eters: ons en

ontbreeckt noch gheen victualie: ghy hoort Honden, Koeyen ende Peerden in onse Stadt: So ons immers ten laetsten meer ontbreect, soo hebben wy noch yegelic eenen slincken arm die wy sullen op eten, altijt den rechten noch behouden om den Tyran, met u luyden sijnen bloetdorstighen hoop, van onse Muyren te keeren.

*

NOTA.

*

Ende alsoo verde ghy ons daer nae immers te geweldich mocht vallen, ende de Heere ons door onse verdiende straffe in uwen handen woude geven, (twelck wy nochtans sijn eeuwige goetheyt toe betrouwen dat hy niet sal) soo en willen wy daerom van sijn woordt niet wijcken noch ophouden onse Vaderlantsche Vryheydt te verdedighen: Iae liever inden uytersten noot onse Stadt selve in brant te steken, dan dat sy u te nutte soude comen, ende wy uwe slaven worden: Want het is ons lijdelicker met den Machabeen in den strijt omme te comen, dan jammer aen onse volc ende heylichdom te sien, namelick uwe bloetdorsticheyt over onse lichamen ende conscientien te lijden.

*

Cloeckheyt vande Leytsche Vrouwen.

*

Tot dese ende diergelijcke redenen hebben de vrome Burgers Huysvrouwen eensdeels heur Mans gemoediget: Want daer warender vele die liever in heur huysen van hongher wilden sterven, dan hun inder Tyrannen handen te begeven. De Exempelen van Naerden, Zutphen, Mechelen, Haerlem (spraken zy) zijn te versch ende gedencken ons te wel.

Den 22. September, soo hebben die van Leyden van hare Muyren op vele plaetsen achter Soeterwoude nae de Weypoort toe, een grooten brant gesien: ende men heeft veel Ruyteren ende Beesten sien trecken nae Voorschooten op 'thoge, waer uyt voorseecker besloten werde dat den Vyant genootsaeckt was eenighe Schanssen te verlaten, waer inne de Burgeren seer verblijt waren.

* Eenige Gecommitteerde spreken metten Trompetter vanden Vyant. *

Ten selven dage na Middagh omtrent drie uyren is de Trompetter (daer hier voor van vermaent is) komen rijden vande Poel-brugghe na de Stadt, tot voor de Reynsburger-poorte, omtrent anderhalf uyr ghewacht hebbende na de antwoort opte Brieven vanden Gouverneur Lannoy: ten laetsten so zijn met een Schuytgen het Marengat uytgelaten Henrick van Brouckhoven, Schout,

Andries Schot, ende Cornelis Arent Dircxsz. van Gruythuysen, beyde Capiteynen

deser Stede, ende zijn gegaen by den Trompetter, hem vragende (gelijckmen vande Muyren hooren mocht) wat Persoonen datter aende Poel-Schans waren, ende of het niet eenige uytgeweken Burgeren en waren, ende

noemden eenige by namen: waer op den Trompetter antwoorde Ja: hebben hem voorder gevraecht, wat haer begeeren was, heeft geantwoort dat de selve uytghewekene Burgers hadden Pardoen, voor de Stadt ende Gemeente vanden Gouverneur Lannoy, ende dat sy verhoopten by hemluyden inde Stadt te

*

Mannelicke antwoorde.

komen, ende tsamen goede vrienden te zijn.^*Waer op den Schout ende

Capiteynen antwoorden, dat sy geen Pardoen en begeerden, noch van doen

en hadden: ende dat henluyden vande Stadt ende Gemeente belast was hem aen te seggen, dat sy luyden op dit pas noch geen accoort met henluyden, noch metten Gouverneur begeerden te maecken: maer verwachten wilden wat Godt Almachtich (die sy van herten betrouden) haer soude verleenen. Van welcke

antwoorde den Trompetter seer verslagen was, seggende, Hoe sullen dese uytgewekene Burgers beswaert ende bedroeft zijn, wanneer sy sulcx hooren sullen, dat zy luyden sulcken grooten vlijt ende naersticheyt aenden

Gouverneur aengheleyt hebbende, om dit Pardoen te vercrijghen, ende dat tselve vande Stadt ende Burgeren niet aengenomen werdt: daer mede zijn de Ghedeputeerden wederomme naer de Stadt vertrocken: den Trompetter riep haer wederom, haer aensprekende int Francoys, Messeigneurs bedenckt u l. doch wel: waer op sy antwoorden, dat sy vande Heeren ende Gemeenten geen andere last en hadden, ende dat sy luyden mede van geen ander meyninge en waren, ende zijn also vanden anderen gescheyden.

*

Eenighe personen by den vyant naeckt ontcleet na de Stadt ghesonden.

*

Ter selver tijt zijn uyt gevaren ses Vrouwen, een Man, ende acht Kinderen, de welcke aende Magistraet Pasport versocht hadden omme te mogen vertrecken, overmits sy den grooten honger ende kommer niet langer konden verdragen: de Vrouwen omme te beter te mogen passeren, seyden dat hare Mannen tot Warmondt waren. Maer comende aende Schansse vande

Poel-brugge, werden vanden Vyanden aengegrepen, alle haer kleederen werden

uytgetrocken, ende alsoo naeckt ghelijck sy voor henen den 10. Julij mede gedaen hadden met verscheyden smaetwoorden wederomme naer de Stadt ghesonden: de welcke door barmherticheyt ende medelijden vande Burgeren wederomme innegelaten werden.

Den Admirael Loys de Boysot, met sijne Armade aende Noort-a ghekomen wesende, heeft sulcx den 22. September aen mijn Heer Jonckheer Ian vander

Does, Heer van Noortwijck, met desen volgenden Brief in Fransch geschreven

wesende, verwitticht.

*

Boysot schrijft aan Douza.

*

Monsieur de Nortwijck, estans ces Porteurs depeschez par son Excellence, les ay bien voulu accompagner de la presente, pour vous advertir que tous les Capitaines & Gentilshommes qui sont en ceste Armée, ont bonne envie d'empescher les

520

desseins du Tijran, a l'endroit de vous autres, & vous vous devez tous tenir pour asseurance qu'aucun debuoir ne serat obmis pour ce faire. Comme avez peu cognoistre que peu a peu sommes arrivez a Nort-aa, & y venans hier die Polder vande Weypoort estoit encores secq & le Bestial y estoit, les ennemis ont abandonné trois maisons qu'ilz avoyent fortifiées, & avons tous bon espoir qu'estans la Lune plus haulte que serez secourez, & vous puis asseurer que i' ay tresgrande envie de vous veoir avecques Mad. vostre Compagne pour renouveller l'ancienne

cognoissance, & a ne vous donner empeschement prendrois mon logis au vostre maison.

Mr. de Nortwijck le Seigneur soit nostre & vostre garde esperant que serez si bon mesnagiers a la disposition des vivres qu'aurez moyen de nous attendre, comme vous dirat ce Porteur. Sur la Gallere Admirale au lacq de Nort-aa, ce 22. de Septembre 1574.

L'Entierement vostre perfect Amis a vous faire plaisir Loys de Boysot.

Dat is:

Myn Heer van Noortwijck, de Brengers van dese teghenwoordighen by sijne Excellentie afgevaerdicht wesende, soo hebbe ick de selvige desen bygaende willen mede gheven om u E. te doen weten, dat alle de Capiteynen ende Edel-lieden de welcke in dese Vlote zijn, grooten lust, moet ende coragie hebben om de voorslagen vanden Tyran tegen u ende de uwe aenghewent ende voorgenomen, te verhinderen, ende te niet te maken. Ghy mocht wel versekert zijn, dat geen vlijt ofte naersticheyt ghespaert sal werden, om sulcx te doen. Ghy hebt moghen verstaen, hoe dat wy allengskens met onse Vloote ghecomen zijn opte Noort Aa. Gisteren hier komende, soo was de Polder vande Weypoort noch drooch, ende de Beesten waeren noch daer inne. De vyanden hebben verlaten drie

huysen, de welcke sy beschanst ende sterck ghemaeckt hadden: wy hebben seer goede hope, wanneer het volle Maen wert, dat ghy sult geholpen wesen. Ghy moocht u versekeren, dat ick groote begeerte hebbe om u ende uwe Huysvrouwe te sien: om onse oude kennisse te vernieuwen: ende so ick u geen verhinderinge soude doen, mijn Logijs tot uwen huyse nemen.

Mijn Heer van Noortwijck, de Heere sy onse ende uwe beschermer. Ick hoope dat ghy soo goede spaerders ende uytdeylders van uwe leef-tochten wesen sult, dat ghy middel sult moghen hebben om ons te verwachten: twelck wy verhoopen dat haest gheschieden sal, gelijck u E. den brenger deses sal weten te segghen. Wt onse Admiraelsche Galeye opte Noort-Aa, desen 22. September 1574.

Geheel u volkomen Vrient om u vrientschap te doen,

Loys de Boysot.

Des Donderdaeghs wesende den 23. September, soo heeftmen van des Stadts Muyren ghesien, datter een Polder achter de Weypoorte door gesteken was, alsoo datmen sach dat het water tegen het Huys te Swieten stont, ende dat de Landen daer rontomme geleghen wesende, blanck ende onder water lagen.

Den 24. September werden opte Koepoort gebracht twee metalen stucken,