Tabel 5.7 Overzicht van toegekende mestgiften bij verschillende klassen van landgebruik
HOOFDSTUK 6 NICHE Vlaanderen in referentiegebieden
7.2 Vallei van de Dommel ter hoogte van het Hageven (VMM ‐ afdeling water)
7.2.5 Scenario 1: actuele situatie in de Dommelvallei
Figuur 7.2.12: Voor meerdere percelen is geen berekening door Niche mogelijk: bruin = intensief landgebruik, grijs = bebouwing, antropogeen of te droog, blauw = open water). De groene polygonen geven de percelen weer waarvoor NICHE berekeningen kan doen.
7.2.5 Scenario 1: actuele situatie in de Dommelvallei
Zoals reeds aangekaart in de inleiding is het moeilijk om de vegetatie berekeningen te controleren aan de hand van waarnemingen. De BWK is niet gedetailleerd genoeg om conclusies te trekken tot op verbondsniveau, daarnaast is de beschikbare vegetatiekaart te beperkt. Het gaat in dit gebied vaak om een verstoorde toestand of een vegetatie welke nog in evolutie is en niet in evenwicht met de hydrologie. Toch kan er door middel van de berekeningen een idee gevormd worden van wat de potenties aan vegetatietypen zijn in het gebied.
A) Abiotische berekening
In figuur 7.2.13 wordt de berekening gegeven van de abiotiek van de standplaatsen in het studiegebied. Het gebied wordt bijna volledig als zuur bestempeld bij de zuurgraad‐ berekening. Verder gaat het duidelijk om een voedselarm gebied met toegekende trofieklassen oligotroof en mesotroof.
Figuur 7.2.13 : Berekening van de abiotische standplaats (links trofie, rechts zuurgraad) B) Vegetatieberekening
Als we alle berekende vegetatietypen samen voegen, hebben we een beeld van de totale berekening. Bij de vegetatieberekening zien we enkele locaties waarvoor NICHE geen potenties aangeeft (blanco zones). Dit kan het gevolg zijn van het te diepe grondwater of een combinatie van abiotische omstandigheden die niet zijn opgenomen in de NICHE‐tabel. Voor de evaluatie zijn akkers, open water en bebouwing aangeduid, zodat hiervoor geen potenties worden aangegeven. De Dommel is weergegeven in het blauw.
Figuur 7.2.14: De totale berekening met NICHE voor de Dommelvallei in scenario 1 (groen).
Voor enkele vegetatietypen is een vergelijking gemaakt met de BWK‐kartering. Zoals reeds gezegd zijn de karteringseenheden van BWK vaak niet vergelijkbaar met onze NICHE‐ vegetatietypen. Wel is dit mogelijk voor de natte en droge heides en de Grote zeggevegetaties.
De BWK selectie voor natte tot vochtige heides (cd, cdb en ce) liggen in de buurt van de potentiële NICHE heide types (vegetatietype 22, 23 en 24) in het oosten (figuur 7.2.15). De zone centraal in het Hageven wordt niet berekend. Dit is te wijten aan een zone waarvoor de bodemkaart een drainage klasse a toekent, het gaat om droge zandgronden. Volgens de BWK echter komt hier vochtige tot natte dopheide voor. In realiteit gaat het hier om een afwisseling van droge en natte heide. Door het microreliëf komt er natte heide voor aan de rand van de vennen afgewisseld met drogere heiden. Deze microverschillen zijn uiteraard niet te modelleren met een grondwatermodel met grids van 50*50m². De zone die als potentieel gebied wordt aangegeven in het westen gaat in werkelijkheid om een sterk verstoord gebied (mond.mededeling van Werner Mennen).
Figuur 7.2.15: Selectie van natte tot vochtige heides via BWK‐karteringseenheden (links in geel), berekening van de heides in NICHE (rechts in groen).
Droge heide komt volgens BWK (cg, cgb) slechts zeer sporadisch voor (figuur 7.2.16). De
potenties voor droge heide worden door NICHE groter aangegeven. Het betreft hier natuurlijk enkel droge heide die zich in het algemeen vochtinterval van NICHE Vlaanderen situeert. Men kan ervan uitgaan dat de potenties van dit vegetatietype zich ook voordoen op de percelen die ‘te droge’ zijn voor NICHE berekeningen.
Figuur 7.2.16: Selectie van droge heides via BWK‐karteringseenheden (links), berekening van droge heide met NICHE (rechts). De karteringseenheden van de BWK die overeenstemmen met Grote zeggevegetaties (mc, mr, mrb) tonen duidelijke overeenkomsten met de berekende vegetatietypen 7 en 12, zijnde Verbond van Scherpe zegge en Grote zeggevegetatie met Riet (figuur 7.2.17).
Figuur 7.2.17: Selectie van Grote zeggevegetaties via BWK‐karteringseenheden (links, in geel), berekening van Grote zeggevegetatie met en zonder Riet (rechts, groen).
Tabel 7.2.1: NICHE vegetatietypen al (+) dan niet (‐) berekend voor de Vallei van de Dommel.
Code Verbond berekend opmerking
1 Berkenbroekbos + centraal in studiegebied aan Dommel 2 Mesotroof elzenbroekbos + verspreid over studiegebied 3 Ruigte elzenbroekbos + langs de Dommel
4 Vogelkers-essenbos +
5 Haagbeuken - verbond / geen berekening 6 Berken-eikenbos + bijna volledige gebied
7 Verbond van Scherpe zegge + beperkt tot het noorden van het gebied, aan de Dommel 8 Moerasspirea - verbond + zones aan de Dommel
9 Verbond van Look-zonder-look (+) beperkte locaties 10 Rompgemeenschap van Rietgras / geen berekening 11 Rompgemeenschap van Pitrus (+) beperkte locaties 12 Grote zeggevegetatie met Riet + 1 duidelijke locatie 13 Rompgemeenschap van Liesgras / geen berekening
14 Verbond van Zwarte zegge + In noorden langs dommel, centraal op verstoord terrein 15 Knopbies - verbond/ kalkmoeras / geen berekening
16 Zilverschoon - verbond / geen berekening 17
Verbond van Biezenknoppen en
Pijpestrootje + zwak verspreid over het gebied
18 Dotterbloem - verbond + zowel aan Dommel en centraal in studiegebied 19 Verbond van Grote vossestaart + berekening langs Dommel en oosten 20 Glanshaver - verbond (+) beperkte berekening in oosten
21 Kamgras - verbond + uitgebreidere berekening meer centraal in het studiegebied
22 Dophei - verbond +
vertoont overeenkomst met berekening van kleine zeggevegetatie, verstoord terrein
23 Venige heide (+) zeer beperkte locatie, op verstoord terrein 24 Hoogveenmos - verbond (+) zeer beperkte locatie in buurt van type 23 25 Verbond van Veenmos en Snavelbies / geen berekening
26 Rompgemeenschap van Pijpestrootje + uitgebreid in het gebied
27 Rompgemeenschap van Wilde gagel + toont overeenkomst met Dopheide 28 Verbond van Struikhei en Kruipbrem + In het noordoosten van het Hageven
In totaal worden 17 vegetatietypen berekend. Aangezien er geen actuele vegetatiekaart voorhanden is, is het moeilijk om te beoordelen of deze berekende vegetaties ook werkelijk voorkomen. NICHE geeft weliswaar enkel de potenties aan, maar deze lijken een realistisch beeld te geven. De menselijke beïnvloeding is een belangrijke factor die mee in rekening moet genomen worden maar waarover NICHE (buiten het beheer) geen uitspraak doet. Zo is er in het westen een verstoord terrein aanwezig langs de autosnelweg, waar vegetatietypen zich moeilijk kunnen ontwikkelen (o.a. dwerggroei). Hiervoor geeft NICHE toch enkele potentiële vegetatietypen aan. Er is dus achtergrondinformatie nodig om de NICHE berekeningen te kunnen interpreteren.