Hoofdstuk 3 | Beschrijving van de onderzochte blogs
3.4. Saudi Woman 85
3.4.1. De auteur
De auteur van Saudi Woman stelt zich op haar profielpagina voor als Eman al-Nafjan, moeder van drie kinderen en als postdoctoraal student linguïstiek verbonden aan een universiteit in Riaad. Al-Nafjan is begin dertig en omschrijft zichzelf als ‘genetically wahhabi’, dus
behorend tot dezelfde stam en clan als MuÎammad ibn ÝAbd al-Wahhab, de grondlegger van het wahhabisme.
Eman al-Nafjan begon ruim twee jaar geleden in het Engels te bloggen, nadat ze was teruggekeerd van een studieverblijf in de VS. Ze gebruikt haar blog als middel in de strijd tegen wat ze omschrijft als de ‘gender apartheid’ in Saoedi-Arabië. Daarnaast ziet ze haar blog als een manier om in binnen- en buitenland vooroordelen over Saoedi-Arabië te doorbreken.
De illustratie bovenaan op haar blog is een verbeelding van de naam ‘Saudi Woman’. Het is een weergave van de Saoedische vlag, gecombineerd met het gezicht van een vrouw, van wie vrijwel alleen de ogen zichtbaar zijn. De vrouw op de foto is niet Eman al-Nafjan zelf, maar haar zus Fatten al-Nafjan.86
85 Tussen 1 mei en 30 juni 2010 verschenen er 9 nieuwe berichten op saudiwoman.wordpress.com. Het aantal reacties op deze berichten varieerde tussen de 15 en 193.
86 Informatie over de auteur is afkomstig van haar profielpagina ‘About’,
http://saudiwoman.wordpress.com/about, aangevuld uit een interview met haar op France 24, zie ‘Saudi woman speaks out: “I agree with France. Let’s ban the full veil!”’, France 24, 25 augustus 2010, via
http://observers.france24.com/en/content/20100825-saudi-woman-blogger-backs-france-burqa-ban (geraadpleegd 27-8-2010).
3.4.2. Thema’s
Het belangrijkste thema op Saudi Woman is de discriminatie van vrouwen in Saoedi-Arabië. Eman al-Nafjan schrijft rond dit thema over zaken als segregatie en huwelijk, en over
vrouwonvriendelijke mannen, met name geestelijken, die volgens haar een belangrijke factor zijn in het voortduren van de situatie. Verder schrijft ze over maatschappelijke problemen als werkloosheid en extremisme, vaak weer toegespitst op de positie van vrouwen.
Segregatie
Een van de grootste ergernissen van Al-Nafjan zijn de strenge en tot in detail uitgewerkte segregatieregels, waarvan in haar ogen vrouwen over het algemeen de dupe zijn. Zo poogt aan te tonen hoe onzinnig en tegenstrijdig veel van die regels zijn. Zo kritiseert ze een fatwa van een Saoedische geestelijke, die aanbeveelt om mannen die bijvoorbeeld vanwege hun werk regelmatig met een vrouw die geen familie is in één ruimte moeten zijn, een hoeveelheid moedermelk uit de borst van deze vrouw te laten drinken. Op die manier worden ze volgens islamitische regels familie van elkaar en zijn ze niet meer gebonden aan de strikte
segregatievoorschriften. Elders plaatst ze een ironische opmerking over iemand die zich naar aanleiding van de arrestatie van een vrouw die voor al-Qaida werkzaam was, bezorgd afvroeg of de veiligheidsdiensten niet haar gezicht hadden ontbloot om haar te kunnen identificeren.
De segregatieregels leiden volgens Al-Nafjan ook tot ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Veel Saoedische vrouwen zijn ongewild werkloos omdat ze te duur zijn om in dienst te nemen. Het aannemen van vrouwen in een bedrijf waar ook mannen werken, brengt immers met zich mee dat er gescheiden werkplekken moeten worden gecreeërd voor mannen en vrouwen.87
Huwelijk
In de periode die onderwerp is van dit onderzoek, schrijft Eman al-Nafjan tweemaal over Saoedische meisjes die op jonge leeftijd trouwen. Al-Nafjan beschrijft de negatieve effecten die het huwelijk heeft op jonge, soms minderjarige meisjes die trouwen met (veel) oudere mannen. Ze citeert met instemming een vrouw die kindhuwelijken bestempelt als ‘pedofiele verkrachting’, tegenover een man die het uithuwelijken van tienermeisjes wil vergelijken met
87 Zie de berichten ‘What’s front page news in Saudi Arabia’ van 25 mei, ‘Unemployment and those crazy numbers’ van 8 juni, en ‘Heila Al Qusayer’ van 18 juni 2010.
jongeren in het Westen die verkering hebben. Al-Nafjan pleit voor het respecteren van de keuzevrijheid van meisjes om een huwelijk te weigeren.88
Hypocriete mannen
Al-Nafjan ergert zich aan de mate waarin mannen in Saoedi-Arabië geobsedeerd zijn door vrouwen. Met name voor geestelijken die zich uitspreken over vrouwenzaken heeft ze geen goed woord over. Zij vindt dat veel mannen zich hypocriet gedragen en richt zich in haar kritiek veelal tegen mannen uit de twee machtigste groepen: het koningshuis en de
geestelijken. Zo neemt ze een geestelijke op de korrel die zich eerder nog had uitgesproken voor het doden van iedereen die de segregatieregels overtrad, maar vervolgens op een conferentie gezien werd in het gezelschap van ongesluierde, niet-verwante vrouwen. Ook noemt ze koning Abdullah, van wie in de kranten foto’s verschenen waarop hij een
ontmoeting had met ongesluierde vrouwen. Al-Nafjan vraagt zich af hoe dit te rijmen valt met de regels die gelden voor de rest van de Saoedische mannen en vrouwen. Ze pleit ervoor dat vrouwen hun eigen verantwoordelijkheid krijgen, zodat mannen die niet meer hoeven te dragen.89
Extremisme
Nafjan schrijft ook over de rol die vrouwen spelen in extremistische organisaties als Al-Qaida, voornamelijk in ondersteunende functies en als ronselaars. Volgens haar wordt die rol ten onrechte door veel (mannelijke) Saoediërs onderschat, doordat deze vrouwen in de media worden neergezet als slachtoffers in plaats van daders.90
Het Westen
Al-Nafjan staat positief tegenover de vrijheid en openheid in het Westen. Dit komt met name naar voren in een bericht over een reis die ze maakt naar Berlijn, op uitnodiging van de Duitse regering. Al-Nafjan spreekt haar waardering uit voor de transparantie van het bestuur en de openheid ten opzichte van het verleden. Ook beschrijft ze het contrast tussen de
bewegingsvrijheid van vrouwen in het Westen en de beperkingen die gelden voor vrouwen in
88 Zie de berichten ‘No way out’ van 28 mei en ‘Doll’ van 9 juni 2010.
89 Zie de berichten ‘Much ado about women’ van 4 mei en ‘Heila Al Qusayer’ van 18 juni 2010.
Saoedi-Arabië. Dit sterkt haar in haar streven naar meer vrijheden en rechten voor vrouwen in Saoedi-Arabië.91
3.4.3. Links
Eman al-Nafjan gebruikt regelmatig links in haar teksten. De meeste links verwijzen naar artikelen in Saoedische, Arabischtalige media die in handen zijn van leden van het
koningshuis: Al-Riyadh, Al-Watan, news-sa.com en Okaz. Deze artikelen vormen de aanleiding voor haar verhaal. Een enkele keer verwijst Al-Nafjan binnen een tekst naar een eerder bericht op haar blog.92
Via de blogroll in de kantlijn van haar webpagina verwijst Al-Nafjan naar een selectie
Engelstalige collega-bloggers (en nieuwssites) die ze de moeite van het lezen waard vindt. De meeste verwijzingen zijn naar blogs die geschreven worden door Saoedische vrouwen of door vrouwelijke expats die in Saoedi-Arabië verblijven. Daarnaast is er ruimte voor een handvol mannelijke bloggers.
Eman al-Nafjan is een regelmatig gebruiker van Twitter – ze plaatst meerdere berichten per dag, de meeste in het Engels en sommige in het Arabisch. In de meeste berichten levert ze commentaar op de actualiteit, met verwijzingen naar artikelen en blogs die ze gedurende de dag tegenkomt. Verder retweet ze berichten die ze de moeite waard vindt, en discussieert ze met andere twitteraars. Ten slotte gebruikt ze Twitter om nieuwe artikelen op haar eigen blog onder de aandacht te brengen.
3.4.4. Taalaspecten en verhouding tot publiek
Eman al-Nafjan schrijft haar blog in het Engels, en richt zich daarmee op een internationaal publiek. Ze zet zichzelf op haar profielpagina nadrukkelijk neer als brugblogger: een echte Saoedische vrouw die de buitenwereld uitlegt hoe Saoedi-Arabië in elkaar zit. In haar
berichten zijn deze brugverschijnsel regelmatig te bespeuren, wanneer ze uitlegt hoe dingen in
91 Zie het bericht ‘Germany from a Saudi perspective’ van 31 mei 2010.
92 De meest geciteerde media zijn plaatselijke, Arabischtalige media die in handen zijn van leden van het koningshuis: Al-Riyadh, Al-Watan, news-sa.com en Okaz.
Saoedi-Arabië eraan toe gaan of wanneer ze Saoedi-Arabië en het Westen met elkaar vergelijkt.93
Al-Nafjan schrijft haar berichten in de eerste persoon enkelvoud. Het gaat om haar persoonlijke commentaar op de gebeurtenissen. Af en toe gebruikt ze de tweede persoon enkelvoud om een dialoog aan te gaan met de lezer, of om een reactie bij de lezer op te roepen. Haar persoonlijke betrokkenheid bij de onderwerpen waar ze over schrijft komen tot uitdrukking in een grote hoeveelheid uitroeptekens.
Al-Nafjan drijft op ironische toon de spot met de vrouwonvriendelijke denkbeelden van sommige geestelijken en andere mannen. Ze maakt korte metten met hun ideeën en lijkt soms haast niet te kunnen geloven dat deze mannen er echt zo over denken.94
3.4.5. Reacties
Het grote aantal reacties op sommige van de berichten geeft iets aan over de interesse die veel mensen blijkbaar hebben voor het verhaal van een ‘echte Saoedische vrouw’. Het
lezerspubliek is zeer divers, zo blijkt uit de uiteenlopende reacties. Er wordt gereageerd door mannen en (vooral) vrouwen uit Saoedi-Arabië en met name de rest van de wereld.
Een aanzienlijk deel van de reacties is sympatiserend. Uit veel reacties spreekt waardering voor de manier waarop Eman al-Nafjan zich inzet voor de verbetering van de positie van vrouwen in Saoedi-Arabië. De mensen die zij in haar stukjes op de korrel neemt, krijgen er in de reacties nog eens extra van langs.
Regelmatig komen reageerders met eigen verhalen over wat ze hebben meegemaakt of hoe er in hun cultuur wordt aangekeken tegen het betreffende onderwerp. Zo ontstaan er dialogen tussen de lezers onderling en verandert het artikel in een soort forum waarop ervaringen worden uitgewisseld.
93 Zeer nadrukkelijk op haar profielpagina: ‘So many non Arabs and non Saudis out there giving “expert” opinions on life and culture here, hence my blog. Get is straight from the source: Saudi, genetically wahabi and a woman.’ Voorbeelden van brugblogverschijnselen in de artikelen zijn terug te vinden in onder meer het bericht ‘What’s front page news in Saudi Arabia’ van 25 mei (‘some background information’), ‘Germany from a Saudi perspective’ van 31 mei, en ‘Unemployment and those crazy numbers’ van 8 juni (‘nothing gets the Saudis all prickly …’).
94 Zie de berichten ‘What’s front page news in Saudi Arabia’ van 25 mei, ‘Unemployment and those crazy numbers’ van 8 juni en ‘Heila Al Qusayer’ van 18 juni.
Een enkele keer geeft Al-Nafjan een reactie op haar lezers, bijvoorbeeld om wat ze geschreven heeft te verduidelijken, of om iemand te bedanken voor een vriendelijke opmerking.