Ruimtelijke ambities en vraagstukken

Flevoland

Coalitieakkoord en Omgevingsplan Flevoland

In het Coalitieakkoord 2011-2015; Zelfstandig en uniek (2011) schrijft het College van GS van Flevo-land dat het Omgevingsplan uit 2006 op hoofdlijnen nog actueel is. Het college acht de schakelfunc-tie van Flevoland tussen Randstad en Noord-, Oost- en Midden-Nederland van belang. Zowel in het coalitieakkoord als in het omgevingsplan is het faciliteren van de groei van ‘het bestaande land’ - de ontstaansreden van Flevoland - een centraal thema. Dit speelt met name in het zuiden van de pro-vincie, in en rond Almere. Er moet in dit kader werkgelegenheid worden gecreëerd, het voorzienin-genniveau moet gelijke tred houden met de bevolkingsontwikkeling en investeringen in weg- en OV-infrastructuur zijn nodig om de bereikbaarheid te verbeteren. Zuidelijk Flevoland wordt in het omge-vingsplan beschouwd als steeds integraler onderdeel van de Noordvleugel. Behalve op de noord-zuidas (Schiphol-Groningen) oriënteert Flevoland, en met name het noorden en oosten van de pro-vincie, zich nadrukkelijk in oost-westrichting. Door de Hanzespoorlijn en de ontwikkeling van de N23

“komt de regio Lelystad-Dronten-Kampen-Zwolle in een duidelijk nationaal netwerk”¹²¹. In het Om-gevingsplan wordt Alkmaar hier ook bij genoemd. De landbouw in het noorden van Flevoland is ruim-telijk en economisch meer een bepalende factor dan in het zuiden. Dit deel van de provincie heeft ook wat betreft wonen en (onderwijs)voorzieningen een sterkere oriëntatie op Friesland en de net-werkstad Zwolle-Kampen dan op de Randstad.

Speerpunten Omgevingsplan Flevoland

 Almere

Hoofdopgaven zijn versterking economie, voorzieningenstructuur, hoger onderwijs en groen-blauwe structuur, aanpak specifieke infrastructurele knelpunten.

 OostvaardersWold

Ontwikkeling van een groen-blauwe zone ten noordoosten van Almere. De plannen zijn in maart 2013 geschrapt, er wordt nu ingezet op meer verspreide natuurontwikkeling,

 Luchthaven Lelystad

Schiphol is eigenaar van de luchthaven. Belangrijk onderdeel van de verdere ontwikkeling is een snelle verbinding met Schiphol.

 Markermeer/IJmeer

Flevoland wil een waterfront ontwikkelen in samenhang met ecologie en waterkwaliteit van Mar-kermeer en IJmeer. Het IJmeer wordt gezien als ‘waterpark van de Noordvleugel’.

 Oostrand van Flevoland

De provincie ziet hier “goede mogelijkheden voor een verweving van landbouw, natuur, recrea-tie, landelijk wonen en een goede waterkwaliteit.”

 Noordelijk Flevoland

Hier zijn nieuwe impulsen nodig voor de vitaliteit van het gebied en kansen te benutten voor verdere economische ontwikkeling.

Noord-Holland Coalitieakkoord

Het College van GS van Noord-Holland ziet in het coalitieakkoord Verantwoord en duidelijk gericht op de toekomst (2011) als centrale ruimtelijke opgave een tweedeling tussen het noorden en zuiden van de provincie: “De aantrekkende werking van het zuidelijk deel van onze provincie wordt steeds groter, met een groeiende vraag naar woonruimte als gevolg, terwijl het noordelijk deel te maken krijgt met demografische ontwikkelingen als ontgroening, vergrijzing en krimp. Daarbij zien wij voor het Noordelijk deel van de provincie ook kansen, zoals de economische potentie van de Haven van Den Helder en het duurzame energiecluster.”

Ruimtelijke thema’s in het coalitieakkoord van Noord-Holland zijn behoud van vitaliteit van de platte-landskernen, vraaggerichte woningbouwontwikkeling, een ‘actieve regisserende, stimulerende en zo nodig aanwijzende rol’ bij gebiedsontwikkeling (indien de business case sluitend is), optimaal ge-bruik van het RO-instrumentarium, stimuleren collectief particulier opdrachtgeverschap en ontwikke-ling OV-knooppunten.

Structuurvisie Noord-Holland 2040

De provincie Noord-Holland stelt in de Structuurvisie (2011) dat globalisering, klimaatverandering en demografische verandering keuzes vergen en grote invloed hebben op het beleid voor het vesti-gingsklimaat, landbouw, duurzame energie, kustveiligheid, waterbeheer en woningbouw en vitaliteit en leefbaarheid van het platteland.

Grensoverschrijdende thema’s

De Metropoolregio Amsterdam moet in de visie van Noord-Holland verder groeien naar een internati-onaal concurrerende duurzame stedelijke regio. “Deze metropool is door de jaren heen flink ge-groeid en strekt zich uit tot en met Alkmaar en Hoorn.” Voor Noord-Holland-Noord is de ambitie om een sterke internationale positie te verwerven met grootschalige landbouw en duurzame energie. De provincie ziet de Westfrisiaweg/ N23 (Alkmaar-Zwolle), de Houtribdijk en Lelystad (inclusief de lucht-haven) als “waardevolle verbinding voor de economische groei en het leefbaar houden van het noor-den van de provincie”. Het IJsselmeer beschouwt de provincie Noord-Holland als een belangrijk zoetwaterbekken voor periodes van droogte. Schiphol moet groeien in samenhang met Lelystad en Eindhoven.

In het uitvoeringsprogramma van de Structuurvisie Noord-Holland 2040 zijn de volgende projecten met een provinciegrensoverschrijdende dimensie opgenomen: opstellen van een woonvisie (Flevo-land), integrale gebiedsontwikkeling Blauwe Hart (Markermeer/IJmeer) (Flevo(Flevo-land), ‘Metropolitane landschappen’ (Flevoland), nationaal landschap Groene Hart (Zuid-Holland, Utrecht), Stelling van Amsterdam (Utrecht), Nieuwe Hollandse Waterlinie (met name Utrecht), Plabeka (Platform

Bedrijven-terreinen en Kantoren)(Flevoland), weg- en OV tussen Schiphol en Almere/ Lelystad (Flevoland), N205-N206 (Zuid-Holland), N201 (Utrecht)¹²² en Greenport Aalsmeer (Zuid-Holland).

Metropoolregio Amsterdam: Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040

Tijdens de zevende Noordvleugelconferentie op 14 december 2007 is het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 vastgesteld, dat zowel in dit document zelf als in de structuurvisie van Noord-Holland het vertrekpunt wordt genoemd voor alle structuurvisies van de in de Metropoolregio Amsterdam verenigde overheden. Er wor-den elf hoofdopgaven benoemd die betrekking hebben op ruimte-intensivering en transformatie, bereikbaar-heid, landschap, duurzaamheid en klimaatbestendigbereikbaar-heid, toerisme en recreatie, de haven, Schiphol/Lelystad, Greenport Aalsmeer, Schaalsprong Almere, Markermeer-IJmeer, OV-SAAL, Schaalsprong Haarlemmermeer/Bol-lenstreek, en de investeringsagenda en financieringsstrategie.

Utrecht

In het coalitieakkoord Focus Vertrouwen Oplossingsgericht (2011) en in de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 2013-2028 (2013) benoemt GS van Utrecht twee hoofdopgaven:

 Binnenstedelijke opgave

 Ambitie is om tenminste 2/3 van de woningbouwopgave binnenstedelijk te realiseren, waaronder het verminderen van het overschot aan kantoren en herstructurering van bedrijventerreinen.

 Behoud en versterking kwaliteit landelijk gebied

 De provincie Utrecht streeft naar een aantrekkelijk en bereikbaar landelijk gebied met hoge kwaliteit van landschap, natuur, recreatieve voorzieningen en landbouw.

De aanpak van deze opgaven gebeurt in samenhang met andere opgaven als waterveiligheid, ener-gietransitie en bereikbaarheid. De provincie wordt beschouwd als “onderdeel van de Noordvleugel van de Randstad, de schakelzone tussen de Randstad met zijn grootstedelijke dynamiek, Oost-Nederland met zijn rust en ruimte en de Brabantse stedenrij met eveneens ontwikkelingen op het gebied van de kennisindustrie." In de Strategische Agenda Provincie Utrecht wordt gesteld: “Ontwik-kelingen houden niet op bij de provinciegrens. Provincieoverschrijdende samenwerking blijft van bovengemiddeld belang, zoals in de NV Utrecht (NV staat voor Noordvleugel - red.), het Groene Hart en FoodValley.” De doelen uit deze strategie vragen volgens de provincie om een integrale aanpak van drie thema’s (‘pijlers’):

 duurzame leefomgeving;

 vitale dorpen en steden;

 landelijk gebied met kwaliteit.

Ontwikkelingsvisie Noordvleugel Utrecht 2015-2030

In 2009 is de Ontwikkelingsvisie Noordvleugel Utrecht 2015-2030 opgesteld met als voornaamste doel om naast de overloop naar Flevoland (15.000 woningen) ruimte te vinden voor de behoefte aan wonen en werken zonder daarbij het open landschap en de natuur aan te tasten. De Noordvleugel Utrecht is een samenwerkings-verband van de gemeente Utrecht, Regio Amersfoort, provincie Utrecht, gemeente Amersfoort, gemeente Hilver-sum, Bestuur Regio Utrecht en Gewest Gooi en Vechtstreek. In het document wordt gesteld: “(…) de Noordvleu-gel Utrecht vormt geen bestuurlijk geheel, maar het gebied is in ruimtelijk-economisch opzicht wél een sterke eenheid”.

Ruimtelijke samenhang: daily urban systems

De metropoolregio Amsterdam en de regio Utrecht moeten worden beschouwd als zogeheten daily urban systems¹²³. De grenzen hiervan zijn niet scherp en vallen ook niet volledig samen met die van het samenwerkingsverband MRA of de wgr-plusregio BRU. Waar het om gaat is dat relaties op het gebied van woon-werkverkeer, toelevering en uitbesteding en gebruik van voorzieningen in de Noordvleugel samenhangen. Hierover bestaat consensus in beleidsplannen, literatuur en bij de ge-sprekspartners. Op die schaal moet regionaal beleid worden ontwikkeld voor de aanleg van infra-structuur, (openbaar) vervoersbeleid, woningbouw, planning van kantoren- en bedrijventerreinen, economische ontwikkeling en zorg- en onderwijsvoorzieningen. Binnen de Noordvleugel zijn weer stadsgewestelijke deelmarkten. De arbeidsmarktrelaties van Amsterdam met Haarlem en Almere zijn bijvoorbeeld sterker dan die tussen IJmuiden en Almere of tussen Zaanstad en Utrecht.

Figuur 8.3. Verhuisbewegingen Haarlemmermeer-Amsterdam-Almere

Bron: Gemeente Haarlemmermeer (woonvisie)

123 Het gebied waarbinnen het leeuwendeel van de dagelijkse en reguliere activiteiten door bewoners plaats-vinden. Pendelstromen en migratiepatronen zijn hiervan voorname indicatoren.