De rol van vrijwilligers

De rol van vrijwilligers binnen de lokale omroep is groot. Alle lokale omroepen in de gemeente Aalten draaien voor honderd procent op vrijwilligers, waarvan Aladna FM de meeste mankracht heeft. Vrijwilligers maken het lastig om continuïteit en professionaliteit op te bouwen, maar hebben ook een aantal voordelen. Zonder deze vrijwilligers kan er in heel Nederland geen organisatie journalistiek bedrijven met het geld dat een lokale omroep krijgt, beweert Toos Bastiaanse van de NLPO. Daarnaast zijn ze de haarvaten van de samenleving die een lokale omroep bestaansrecht geven.

o “Het voordeel is dat je een enorm netwerk hebt. Iedereen kent bijna wel iemand binnen de gemeente die dan of wat voor de radio doet of omgekeerd, dat als er wat speelt dan komt dat via zo iemand dan wel weer hier terecht.” (Erik Luiten, Aladna FM)

o “Als er één omroepinstelling of media-instelling in de haarvaten zit, is het die lokale omroep, want al die mensen komen gewoon uit dezelfde plaats.” (Toos Bastiaanse, NLPO)

Ondanks de waardering is het volgens een groot deel van de geïnterviewden niet houdbaar om met enkel vrijwilligers te blijven draaien als lokale omroep. Ze zijn deels bepalend voor de kwaliteit, de professionaliteit en de continuïteit van de omroep. Deze mening wordt gedeeld door lokale en regionale mediaprofessionals.

o “Ik denk dat er 70 vrijwilligers hier werkzaam zijn. Nou ja, dat kan natuurlijk heel klein. Of soms een hele tijd niet. Er zit natuurlijk wel een deel bij die al op leeftijd zijn en die wel wat doen, maar niet heel veel of heel vaak.” (Erik Luiten, Aladna FM)

o “Je bent een lokaal gebeuren, dan heb je een paar pijlers. Daar moet je ook mensen voor hebben. Je moet het ook kunnen. Je moet ook elke week maar tijd hebben. Daar schort het aan. Wat gebeurt er dan? Dan wordt het een keer in de vijf weken, een keer in de zes weken. Het heeft geen continuïteit.” (Henk Jan Freriks, Dinxper FM)

o “RTV Slingeland heeft wel een aantal mensen die Winterswijk goed volgen en dus ook weleens wat terug kunnen vragen: maar twee jaar geleden zei u dit, of: ik zie dit en dat. Dus daar zit iets meer journalistiek gehalte in. En dat heeft met de toevalligheid te maken van een iemand die daar zit en daarop aanstuurt. Ja, dat helpt. Als de man morgen weg is… Dan is het maar de vraag hoe dat

o “De goede blijft ook niet, die gaat weer. Je kunt niet met die vrijwilligers een fatsoenlijke nieuwsorganisatie maken. Incidenteel lukt dat. Zoals een klein voetbalclubje in een dorp waar ze een jaar een goede lichting hebben.” (Domien Esselink, freelancer voor Omroep Gelderland) Om de continuïteit en daarmee de kwaliteit te bevorderen, zal een lokale omroep meer moeten gaan eisen van haar vrijwilligers. Hierdoor kan het dat er dan de broodnodige vrijwilligers afhaken, waardoor er een lastige situatie ontstaat.

o “Ik zeg ook altijd, want daar wordt dan over gesproken: ‘je hebt professionaliseren, alsof vrijwilligers niet professioneel kunnen zijn.’ Sterker nog, ik denk dat vrijwilligers heel professioneel bezig kunnen zijn, maar die doen dat vrijwillig. Het punt is: vrijwillig en vrijblijvend, daar zit weleens een spanning in.” (Erik Luiten, Aladna FM)

o “Als die mensen alleen maar werken voor hun eigen hobby, omdat ze het leuk vinden om plaatjes te draaien of weet ik veel wat, dan sluit die doelstelling niet aan bij het feit dat je een publieke omroep bent en een publieke taakstelling hebt. Daar zit een beetje het wrijfvlak natuurlijk hè.” (Toos Bastiaanse, NLPO)

o “Als iemand dan zegt: ‘We gaan het anders doen, je moet nu ook gaan werken.’ Dan kan ik me voorstellen dat iemand heeft van: ‘Joh, daar heb ik geen zin in, ik doe al twaalf jaar m’n kopje koffie en m’n krantje en ineens moet ik gaan werken.’ Dat snap ik wel, maar is dat reëel? Nee, totaal niet. Maar dat denk ik als jong persoon, als jonge professional.” (Joost Jonker, REGIO8)

o “Dat is inderdaad een zorg, ook bijvoorbeeld voor die lokale omroepen, als dat verder moet provincialiseren met dat keurmerk en zo, dan is er wel een angst dat vrijwilligers afhaken, dat ze het dan niet meer leuk vinden. Dan vinden ze het te veel op werk gaan lijken.” (Bernhard Harfsterkamp, freelancer voor RTV Slingeland)

Het belang van de lokale omroep hoort volgens een aantal geïnterviewden boven dat van de individuele vrijwilliger te staan.

o “Als je iets wilt doen wat voor jezelf leuk is, ga het lekker zelf doen. Helemaal niks mis mee. Doe je ding, betaal 1200 euro voor je eigen zender, succes. (…) Je kan doen wat je wilt met je eigen station. Als jij voor de lokalo’s bezig bent, moet jij lokaal belang vooropstellen. Dat betekent dus ook: ‘Mijn programma moet doorgaan.’ ‘Nee, er is vandaag een brand in Dinxperlo en daar gaan wij verslag van doen.’ Klaar. Dat krijg je er niet in. Dan heeft het in mijn ogen geen zin.” (Henk Jan Freriks, Dinxper FM)

o “Als je wilt gaan doen wat in de wet (de publieke taakstelling, red.) staat, dan zal je ook dat moeten bieden en dan zal je ook moeten zorgen dat jouw vrijwilligers, die mogen ook nog best andere programma’s blijven maken, maar dat wat in de wet staat, dat moet je in elk geval opbrengen.” (Toos Bastiaanse, NLPO)