4. Functionele analyse 51
4.3. Recreatie en toerisme 1. Inleiding
In deze paragraaf worden de toeristisch-recreatieve functies in het plangebied beschreven en wordt aangeven welke ontwikkelingen mogelijk en gewenst zijn. Voor zover relevant, wordt ook ingegaan op de recreatieve voorzieningen en mogelijkheden in de omgeving van het plange-bied (zie figuur 4.1).
4.3.2. Huidige situatie
Toerisme en recreatie zijn van grote betekenis voor de economie en werkgelegenheid in de ge-meente Bergen. Recreanten maken gebruik van de lokale voorzieningen en dragen op deze wijze bij aan de lokale economie (winkels; onderhoudsbedrijven). Uit onderzoek is bekend dat vooral de toeristische recreanten veel gebruikmaken van lokale voorzieningen (meer dan de vaste bezoekers/eigenaren van recreatiewoningen die veel boodschappen van huis uit mee nemen).
Het beleid van Rijk en provincie is gericht op het versterken van de recreatieve functie van agrarische gebieden. Behalve om te voorzien in een directe recreatieve vraag, is dit beleid ook gericht op het versterken en verbreden van de economische basis van het buitengebied. Door de gemeente is een recreatieve beleidsvisie opgesteld om hieraan inhoud te geven. De Visie op toerisme en recreatie streeft in dat kader naar kwaliteit op het gebied van mobiliteit, ruimtelijke ordening, openbare ruimte en natuur. Daarnaast streeft de gemeente naar verlenging van het recreatieve seizoen.
Hoewel de meeste recreatieve voorzieningen binnen de bebouwde kom en in de kustzone lig-gen (en dus buiten het plangebied), wordt de betekenis van natuur, landschap en cultuurhistorie in het plangebied voor de recreatiesector onderkend.
Verblijfsrecreatie
In de gemeente is sprake van een ruim aanbod van overnachtingsmogelijkheden in de vorm van hotels, pensions, recreatieterreinen en kampeerterreinen bij de boer.
In het hoogseizoen zijn de accommodaties vrijwel volledig bezet. De rest van het jaar is er meer aanbod dan vraag. De voorzieningen liggen voornamelijk in de bebouwingskernen en in het plangebied zijn slechts in beperkte mate verblijfsrecreatieve mogelijkheden aanwezig.
Kampeerterreinen
Camping Groede, gelegen aan de Hargerweg 8, is het enige kampeerterrein binnen het plan-gebied. De camping heeft een oppervlakte van circa 3 ha waarop in totaal 150 kampeermidde-len zijn toegestaan. Deze camping richt zich op rustzoekers, fietsers en natuurliefhebbers. In de vergunning wordt uitgegaan van de volgende onderverdeling van kampeermiddelen:
- 130 toeristische standplaatsen voor tenten, tentwagens, kampeerauto's en caravans;
- 20 seizoensstandplaatsen voor tenten, tentwagens, kampeerauto's en caravans.
Recreatiewoningen op particuliere erven
In de gehele gemeente Bergen komen op particuliere erven met een woonbestemming recrea-tiewoningen voor. Zo ook in het plangebied. Het betreft hier geen planmatig (in een specifieke stedenbouwkundige context) gerealiseerde recreatiewoningen, maar verschillende particuliere initiatieven. Met deze particuliere recreatiewoningen werd ingespeeld op de in de vorige eeuw toenemende interesse van de recreant voor de vroegere gemeenten Schoorl, Bergen en Eg-mond.
Een groot deel van de aanwezige recreatiewoningen is niet legaal tot stand gekomen, dat wil zeggen met bouwvergunning en ten behoeve van het toegestane gebruik. Bovendien wordt een deel van de aanwezige recreatiewoningen permanent bewoond.
Tot slot komt het voor dat percelen met recreatiewoningen (al dan niet permanent bewoond) kadastraal zijn afgesplitst van het oorspronkelijke particuliere erf, waardoor een afzonderlijk perceel is ontstaan met zelfstandige bouwwensen als gevolg.
In het najaar van 2005 heeft er van gemeentewege een inventarisatie plaatsgevonden van de aanwezige recreatiewoningen en het al dan niet permanent bewonen daarvan. Vooralsnog wordt het totaal aantal op particuliere erven aanwezige recreatiewoningen geschat op 1.500-1.600. Er wordt van uitgegaan dat circa 15-20% van de aanwezige recreatiewoningen perma-nent wordt bewoond en dat circa 5-10% van de aanwezige recreatiewoningen op zelfstandige kadastrale percelen aanwezig is.
In veel gevallen zijn de recreatiewoningen zodanig gesitueerd dat er geen sprake is van een goede stedenbouwkundige / landschappelijke inpassing. Van belang hierbij zijn de dichtheid van de bebouwing, de bereikbaarheid van de recreatiewoning, de kavelstructuur, de privacygevoe-ligheid, het ontbreken van parkeermogelijkheden en de soms onvoldoende bouwtechnische kwaliteit van de recreatiewoning. Het voorgaande leidt ertoe dat recreatiewoningen buiten be-staande kampeer-/recreatieterreinen op grond van stedenbouwkundige of landschappelijke overwegingen als een ongewenste ontwikkeling worden gezien die afgebouwd zou moeten worden.
Van betekenis hierbij is dat het toeristisch-recreatief belang van de recreatiewoningen in het al-gemeen niet groot wordt geacht. Er wordt vanuit gegaan dat de recreatiewoningen veelal van matige tot onvoldoende kwaliteit zijn, terwijl de hedendaagse toerist steeds meer kwaliteit vraagt. Bovendien worden veel recreatiewoningen gebruikt als tweede woning, waardoor de bij-drage aan het toeristisch-recreatief product gering is. Er wordt immers niet verhuurd aan wis-selende recreanten.
Dagrecreatie en sportvoorzieningen
In het plangebied is een drietal maneges aanwezig (Kamperkaai 1, Kanaaldijk 93, Omloop 21).
Daarnaast zijn er op vier verschillende locaties binnen het plangebied volkstuinen aanwezig.
Aan de Smeerlaan liggen sportvelden. De Hargervaart en de Hondsbossche Vaart sluiten aan op het Noordhollands Kanaal. Gezien de ligging dicht bij de kust en de fraaie omgeving, worden de genoemde vaarten veelvuldig gebruikt door de pleziervaart. Aan de Hargervaart is de Schoorlse Watersportvereniging "Prince George" gevestigd. Gedurende de wintermaanden bergt deze vereniging hier haar boten.
Recreatief medegebruik
De kwaliteiten van het landelijk gebied van Bergen en de nabijheid van de kust en duin- en bosgebieden hebben een grote aantrekkingskracht voor vele vormen van extensieve recreatie (fietsen, wandelen, kanoën, paardrijden). Ook de natuurgebieden in de Harger- en Pettemer-polder dragen daar aan bij. Het landelijk gebied van Bergen is daardoor meer dan een door-gangsgebied voor mensen die naar de kust willen. Het recreatieve medegebruik van het lande-lijk gebied van Bergen is vooral gebonden aan de routes die door het gebied voeren. Door het gebied ligt een aantal vrijliggende fietspaden. Door het plangebied loopt een aantal recreatieve fietsroutes, waaronder de Brede duinenroute en ANWB-routenummer 55. In het kader van de herinrichting Bergen-Egmond-Schoorl, is een aantal nieuwe recreatieve verbindingen gereali-seerd.
In september 2006 is het fietsroutenetwerk in gebruik genomen waarmee verschillende fiets-routes aan elkaar kunnen worden gekoppeld. De fiets-routes zijn verbonden met fiets-routes in Noord-Kennemerland, West-Friesland en Laag-Holland.
4.3.3. Toekomstige ontwikkelingen
Autonome ontwikkelingen
De verwachting is dat recreatie en toerisme de komende jaren een groeimarkt vormen met een toenemende behoefte aan kwaliteit. Met name het cultuurhistorische erfgoed en natuurgerichte recreatievormen zijn in trek. Ook sportieve recreatievormen (kanoën, fietsen, wandelen, skaten) kennen een meer dan gemiddelde groei.
Deze ontwikkelingen zullen ertoe leiden dat in het plangebied, door de hier aanwezige natuur- en landschapswaarden en de situering nabij de kust en stedelijke gebieden zoals Alkmaar en Heerhugowaard, de recreatieve druk zal toenemen. Deze toenemende druk kan conflicteren met de bijzondere waarden van landschap, ecologie en cultuurhistorie, bijvoorbeeld in de vorm van licht- en geluidshinder, visuele verstoring, betreding van kwetsbare vegetaties, zwerfvuil, etc.
Uit onderzoek blijkt dat de vraag naar mogelijkheden voor het "kamperen bij de boer" groeit. De agrarische sector speelt hierop in omdat hierdoor een extra inkomen wordt verkregen.
Zowel bij agrariërs als bij burgers bestaat een toenemende belangstelling voor het hobbymatig houden van paarden. Ook in het buitengebied van Bergen zijn al op veel plaatsen stalruimten of paardenbakken aanwezig voor het hobbymatig houden van paarden.
Planmatige ontwikkelingen
Het Raamplan Herinrichting Bergen-Egmond-Schoorl is opgesteld in opdracht van de landin-richtingscommissie. In het plan wordt aangegeven dat de landschappelijke uitstraling van een aantal kampeerterreinen in de binnenduinrand te wensen overlaat. Omdat het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van kampeerterreinen vaak gericht is op het vergroten van standplaatsen en het uitbreiden van het aantal standplaatsen is er behoefte aan ruimte voor uitbreiding. Voor-gesteld wordt om het landelijk gebied ruimte te reserveren voor een tweetal nieuwe verblijfsre-creatieterreinen van ieder circa 15 ha.
In vervolg op het Raamplan heeft een aantal recreatieve ondernemers samen met NORT (een belangenorganisatie voor recreatieve ondernemers in Noord-Holland) de handen ineen gesla-gen. Met het oog op de eventuele uitplaatsing van campings uit de binnenduinrand, heeft NORT met zeven ondernemers, waarvan twee agrariërs en vijf toeristisch-recreatieve ondernemers, ideeën ontwikkeld met als uitgangspunt het behoud van het landschap. De ideeën richten zich op een aantal campingvarianten met een centraal gebouw waar ook voorzieningen zijn inge-bracht voor de inwoners van Schoorl/Groet en een ecologisch geëxploiteerde golfbaan met een transferium.
De gedachte is om 10% natuur in te leveren om daarmee 90% te behouden. Het te ontwikkelen gebied strekt zich uit vanaf de Groeterpolder tot aan Schoorldam. De haalbaarheid van deze plannen wordt thans onderzocht.
Wat de recreatieve ontwikkelingen rond de Hargervaart betreft, zal het college voor de zomer van 2007 een besluit moeten nemen over welke mate en vorm van ontwikkeling. Om dit voor te bereiden is onlangs een ambtelijke werkgroep gestart met vertegenwoordigers van gemeente, hoogheemraadschap, WNK en NORT.
In het bovengenoemde raamplan wordt tevens voorgesteld om nieuwe recreatieve routes aan te leggen en een aantal bestaande routes te verbeteren. Het betreft zowel fiets- en voetpaden als ruiterpaden. Daarnaast zijn er plannen om ter plaatse van het recreatiegebied Geestmer-ambacht (buiten plangebied) een fietsbrug richting Bergen te realiseren. Omtrent deze verbin-ding heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden.
Ten tijde van het opstellen van het bestemmingsplan vond er onderzoek plaats naar de recrea-tieve ontwikkelingsmogelijkheden van de Hargervaart. Aanleiding daarvoor is de kwaliteit van de aanwezige voorzieningen en de onderhoudsstaat daarvan die te wensen over laten. Onder-zocht wordt of aan de passantenhaven aan de Hargervaart nieuw elan gegeven kan worden. Er wordt gesproken over een viertal ontwikkelingsscenario's variërend van "niets doen" tot een
"plus-scenario".
Kamperen bij de boer / kleinschalig kamperen
Kamperen bij de boer is een kansrijke nevenfunctie voor agrarische bedrijven in het plangebied.
Initiatieven hiervoor zullen getoetst worden aan de volgende uitgangspunten uit het gemeente-lijk beleid voor het kamperen bij de boer:
- maximaal 15 kampeerplaatsen voor tenten, tentwagens en andere mobiele kampeermid-delen (geen stacaravans) per agrarische bedrijf;
- uitsluitend als nevenactiviteit bij een volwaardig dan wel reëel grondgebonden agrarisch bedrijf;
- uitsluitend toelaatbaar binnen agrarische bouwvlakken na toepassing van een binnenplan-se vrijstelling;
- de kampeerplaatsen dienen landschappelijk te worden ingepast;
- uitsluitend in de periode van 15 maart tot en met 31 oktober;
- niet toegestaan in natuur- en reservaatsgebieden,
4.3.4. Sectoraal wensbeeld
Het wensbeeld geeft weer wat vanuit de functie wenselijke uitgangspunten zijn voor het ruimte-lijk beleid voor het plangebied en de daarop afgestemde bestemmingsregelingen. Bij het op-stellen van dit wensbeeld heeft nog geen afweging met andere functies plaatsgevonden. Een afweging tussen dit wensbeeld, het bestaande beleid en de wensbeelden van andere sectoren vindt plaats in hoofdstuk 6. Deze afweging leidt uiteindelijk tot de gebiedsvisie en het bijbeho-rende ruimtelijke beleid.
Voor het versterken van de toeristisch-recreatieve structuur van het plangebied zijn de volgende uitgangspunten van belang:
- verdere ontwikkeling van water- en oeverrecreatie van de Hargervaart en Hondsbossche Vaart (toervaart, kanoën, roeien, vissen) mogelijk maken;
- kwaliteitsverbetering van bestaande verblijfsrecreatieve voorzieningen, zonodig door her-structurering of uitbreiding mogelijk maken;
- uitbreiding van kleinschalig kamperen (kamperen bij de boer) mogelijk maken;
- verbeteren van de verkeersveiligheid voor langzaam verkeer;
- ontwikkeling van bewegwijzerde routes voor langzaam verkeer (wandel-, fiets- en ruiterpa-den) en natuurgerichte recreatie;
- vergroting van het aanbod van kleinschalige recreatieve voorzieningen, gekoppeld aan routenetwerken (bijvoorbeeld verhuur fietsen, kleinschalige horeca, etc.).