KOKKIE VAN O E V E R E N
Soms zijn er websites die het werk van een docent eenvoudiger maken Dit geldt zeker voor Puzzlemaker (puzzlemaker discoveryeducation com) van Discovery Education De website biedt gratis webbased software, waarmee een docent op eenvoudige wijze allerlei soorten puzzels kan maken
Het programma biedt tien mogelijke puzzelvormen {Word Search, Criss-Cross, Double Puzzles, Fallen Phrases, Math Squares, Mazes, Letter Tiles, Cryptograms, Number Blocks en Hidden Message) Hieronder vindt u een uitwerking van een aantal puzzelsoorten die bij Grieks, Latijn en/of KCV kun-nen worden ingezet
ia Woordzoeker (Wore?5eiïrc/7)
De eerste stappen zijn bij vrijwel alle puzzelvormen hetzelfde De docent geeft de puzzel een titel, bepaalt de grootte en typt de woorden in Bij Word Search kan de docent vervolgens zelf bepalen of alle woorden los in de puz-zel moeten komen te staan of dat de woorden onderling aan elkaar verbonden moeten zijn Het invoeren van de woorden is eenvoudig de docent typt de te zoeken woorden in, gescheiden door een spatie Als je vervolgens op de knop
KoKKiE VAN OEVEREN Puzzlemaker van Discovery Education i 8 i
"Create my puzzle" klikt, verschijnt er binnen enkele seconden een woord-zoeker, waarin alle opgegeven woorden verwerkt zijn.
Het is handig dat je de puzzel vervolgens digitaal kunt knippen en in een tekstbestand kunt plakken. De puzzel zelf is een afbeelding en kan dus niet meer veranderd worden, maar de woorden eronder nog wel. Hierdoor kun je een woordzoeker uitdagender maken (en dat is ook wel nodig voor onze leer-lingen). Geef bijvoorbeeld in plaats van het door te strepen woord {atrium) een omschrijving van dat woord {de ontvangstruimte van een Romeins huis).
Uiteraard is het ook mogelijk om op deze wijze woorden te overhoren. Bo-vendien kan een docent ook Griekse woorden of termen in zijn omschrijvin-gen gebruiken door de beschrijvinomschrijvin-gen na kopiëren van de puzzel in het tekst-document aan te passen.
ib Woordzoeker met verborgen boodschap {Hidden Message) Hidden Message werkt vrijwel op dezelfde manier als de woordzoeker. Het verschil met een woordzoeker is dat je bij deze puzzelsoort ook nog een boodschap in de woordzoeker kunt verbergen. Als leerlingen de woordzoe-ker goed hebben gedaan, kunnen ze de verborgen boodschap lezen in de over-gebleven letters.
2 Kruiswoordraadsel {Criss-Cross)
De docent volgt bij een kruiswoordraadsel dezelfde stappen als bij de woord-zoeker. Hij typt echter niet alleen het in te vullen woord in, maar ook de om-schrijving (gescheiden door een spatie). Door op de knop "create my puzz-le" te klikken verschijnt er op het scherm een kruiswoordraadsel, waarin de woorden zo geplaatst zijn dat ze minimaal één letter met elkaar delen.' Ook bij deze toepassing kunnen de omschrijvingen na knippen en plakken in een tekstbestand worden aangepast. Zelf gebruik ik kruiswoordraadsels regelma-tig om woorden te overhoren of om definities van cultuurbegrippen of stijl-figuren te toetsen. Ook kun je een kruiswoordraadsel gebruiken om eens op een andere manier grammaticale problemen van een tekst te bespreken (zie hierna voor een voorbeeld).
1 Let op typ voor een "ij" een "y" in anders leest het programma twee letters en vormt dus een ex-tra hokje.
l 8 2 LAMPAS 44 ( 2 0 1 1 ) 2
3 Anagram {Double Puzzles)
Double Puzzles is feitelijk een anagrampuzzel. De docent typt woorden in en het programma maakt van deze woorden vervolgens een anagram. Als extra uitdaging voegt de docent onderaan de puzzel een lang woord of een zin toe.
De puzzel is opgelost als de lange zin of het lange woord door de leerling zijn ingevuld. Als de leerling de anagrammen goed heeft opgelost, is het eenvoudi-ger om de uiteindelijke oplossing te vinden, omdat hij bepaalde letters dan al in kan vullen. Deze puzzelvorm is bijvoorbeeld geschikt om op speelse wijze moeilijke begrippen te herhalen. Ik gebruik deze vorm als ik bijvoorbeeld de terminologie over de Socratische methode wil overhoren. Leerlingen krijgen de opdracht om de verschillende anagrammen op te lossen en van iedere term een definitie te geven (zie hierna voor een voorbeeld).
De overige puzzelsoorten die Puzzlemaker biedt, zijn minder geschikt om bij Latijn, Grieks en Kcv in te zetten (hoewel de mogelijkheid om labyrinten {Mazes) te maken een aardige afsluiting van een lessenreeks over Theseus kan zijn).
Leerlingen vinden het een uitdaging om een puzzel zo snel mogelijk goed op te lossen. Een ander voordeel van het inzetten van puzzels is dat alle leer-lingen bezig zijn met het vinden van de goede oplossing. Bij het mondeling overhoren van huiswerk of lesinhoud is het veel moeilijker te realiseren dat ie-dere leerling nadenkt. Hierdoor zijn puzzels een erg handig didactisch middel en geschikt om in te zetten aan het begin van een les als huiswerkoverhoring of aan het eind van een les om de belangrijkste begrippen te herhalen.
Mocht u niet de tijd hebben om een puzzel te maken, dan kunnen leerlin-gen dat uiteraard ook zelf doen, bijvoorbeeld voor klasleerlin-genoten over een tekst of stof die eerder behandeld is of als samenvatting van leerstof. Op die manier krijgt u de beschikking over puzzels die u op een ander moment weer kunt gebruiken en hebben de leerlingen de stof verwerkt.
Onderwijscentrum vu. De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam c.d.p.van.oeveren@vu.nl
KoKKiE VAN OtvtRtN Puzzlemakcr van Discovery Education 183
Pallas 3 - 3C Pentheus wil weten wat hij moet doen
5 4
12
HORIZONTAAL
2. vertaling van Xa^wiv (r-i 5) (één woord!) 6. 5t)vai|iriv av (r.ii) = ... potentialis
8. De persoonsvorm (ëaiv) ontbreekt in regel 7 en 14. Hoe noem je dit verschijnsel?
10. vertaling van ëx^v (r.20) 12. modus van dripav (r. 14) 13. stijlfiguur oxe^w oe (r.2)
14. Welk typisch mainadenvoorwerp krijgt Pentheus van Dionysus?
15. Soicfi av = coniunctivus ...
16. werkwoordstijd van aunPa^wv (r.12) 17. a (r.i) leidt een ... bijzin in
VERTICAAL
I. stijlfiguur i^eaxriq en Jipóiïunoq (r.4)
3. werkwoordstijd van oxzKüi (r.2) en ÈKxevaJ (r.6)
4. \io\ = dativus ...
5. yévoiTO av (r.i) = optativus ...
7. geslacht tavaóv (r.6) 9. naamval OeaiTu; (r.4) 11. naamval van a (r. i)
s 6
M
6 I I
17
184 LAMPAS 44 (2011) 2
De methode van Sokrates
Hieronder staat een aantal sleutelbegrippen uit de Sokratische filosofie. Helaas zijn ze door de war geraakt. Kun jij ze ontwarren?
Geef vervolgens van ieder begrip een eigen definitie.
CAARIULIAPRT
CUNDITEI
DUDGE
MEUNAIDIOA
RESNABREAHT
I 14
NEHSECLO
S 9 19
RAPIOA
18
A O L I G O D
TEERA
RUVLIESANE
EIDA
K
J 4 5 6 •- 8 9 10 II iz 13 14 rj 16 17 18 19 IJ