PROGRAMMERING EN PROFILERING

De afgelopen jaren bestond de festivalprogrammering uit ongeveer 40 feature films. Voor de laatste editie, die begin april 2015 plaats vond, werden er echter slechts 25 feature films

171 _{Kuijper, B. Projectplan CinemAsia 2015. Stichting Cinema Asia, Amsterdam, 2014: 4} 172 _{CinemAsia Film Festival (2015). About CinemAsia. <www.cinemasia.nl/about-cinemasia>}

(geraadpleegd op 24 maart 2015)

173 _{Kuijper, B. Projectplan CinemAsia 2015. Stichting Cinema Asia, Amsterdam, 2014: 5} 174 _{Ibidem: 4}

63

opgenomen in het programma. Waar het festival aanvankelijk vooral art house films met diaspora en LGBT thema’s programmeerde richtte het festival zich in de loop de jaren verder richting commerciële films; films die in Azië zelf veel populariteit genieten, maar in Nederland nauwelijks tot niet uitgebracht worden. Hiermee vervult het festival op kleine schaal een belangrijke functie als alternatief vertonings- en distributieplatform. Yeung stelde in 2010 dat Aziatische art house zijn weg sneller vindt in Nederland, met het festival in Rotterdam (IFFR) voorop. Maar wat volgens haar ontbrak was commerciële Aziatische film en popcultuur.176 _{Kuijper vertelt over het} onderscheid tussen de programmering van Rotterdam en de programmering van CinemAsia:

Wat in Rotterdam vertoond wordt noem ik meer esoterische art house, meer “museumfilms”. Prachtig, maar echt voor een bepaald publiek, voor de art house liefhebber. Dit is heel goed want dat is natuurlijk echt de focus van Rotterdam en daarin onderscheiden zij zich. Maar dat soort films zie je over het algemeen niet bij ons.177

Wel bevat de festivalprogrammering van CinemAsia enkele vernieuwende en grensverleggende films, vooral in de competitie. In de officiële selectie bevinden zich juist meer zogenaamde crowdpleasers; films die in Azië populair zijn of grote festival hits die niet per sé heel bijzonder zijn, maar wel populair zijn bij het publiek. Het festival beweegt zich qua filmprogrammering dus tussen Aziatische art house en commerciële producties in. Volgens Kuijper onderscheidt het festival zich door juist toegankelijker te programmeren dan bijvoorbeeld World Cinema Amsterdam of IFFR. Qua profilering is het van belang om van deze festivals onderscheiden te worden. Om deze reden wordt de programmeringsstrategie van het festival in sommige gevallen beïnvloed door andere festivals; een goed voorbeeld van relational interdependence in het filmfestivalcircuit. Kuijper legt uit dat het wel eens voor komt dat IFFR iets programmeert wat CinemAsia op het oog heeft. Op dat moment verdwijnt de film vaak bewust uit de selectie van CinemAsia, om zo complementair te blijven.178 _{Het festival wordt in haar programmering ook} beïnvloed vanuit het buitenland, bijvoorbeeld door filmfestivals in het parallelle circuit van Aziatische filmfestivals in Europa. Zo overlegt CinemAsia met collega’s van het Udine Far East Film Festival over wie de Europese première van een bepaalde film krijgt, over het delen van kosten om bepaalde gasten naar Europa te halen, enzovoorts.

176 _{Zwol, C. van. (2010). CS: Aziatische genrefilm doet niet echt mee.}

<http://weblogs.nrc.nl/cultuurblog/2010/05/23/aziatische-genrefilm-doet-niet-echt-mee> (geraadpleegd op 26 maart 2015)

177 _{Transcriptie interview met Bianca Kuijper, zakelijk directeur van CinemAsia Film Festival. 27}

februari 2015, in: Kriterion, Amsterdam: 5

64

Op bovenstaande wijze profileert CinemAsia zich qua programmering. Daarnaast onderscheidt het festival zich van bijvoorbeeld Camera Japan, IFFR, World Cinema Amsterdam of Indian Film Festival the Hague doordat CinemAsia het enige Pan-Aziatische filmfestival is dat Nederland kent. Het Pan-Aziatische gevoel is iets dat het festival duidelijk wil uitstralen en waarmee het festival zich mee wil onderscheiden, aldus Kuijper. Daarnaast worden, in het geval van IFFR en World Cinema Amsterdam, Aziatische films wel opgenomen in de programmering van deze festivals, maar is dit slechts een select onderdeel van het geheel. Het Japanse festival en Indiase festival vinden bovendien hoofdzakelijk plaats in andere steden én in andere periodes van het jaar.

Het festival haar functie voor de Aziatische diaspora is sterk terug te vinden in de festivalprogrammering:

CinemAsia hecht veel waarde aan het programmeren van onafhankelijke Aziatische films die buiten Azië zijn gemaakt, de zogenaamde diaspora films. Deze hebben betrekking op migratie en maatschappelijk belang, omdat zij een gevoel van ‘herkenning’ bij het Nederlands Aziatische publiek losmaken en ze verschillende belevingen van culturele diversiteit in verschillende

samenlevingen blootleggen.179

Het vertonen van, in de woorden van Naficy, diasporic cinema is dus een belangrijk aspect van de programmering van CinemAsia. Zo zijn thema’s als het Nederlands kolonialisme in voormalig Nederlands-Indië of homoseksualiteit en travestie binnen de Aziatische gemeenschap in Nederland aan bod gekomen op voorgaande edities van het festival. Ook andere vormen van transnationale films zijn terug te vinden in de festivalprogrammering. De openingsfilm van de afgelopen editie van het festival, The Last Wolf, is hier een goed voorbeeld van. De film, gebaseerd op een beroemd Chinees boek, werd opgenomen in Binnen-Mongolië, bevat Chinese acteurs en is geregisseerd door de beroemde Franse regisseur Jean-Jacques Annaud.

Een vast onderdeel van het festival is het project FilmLab, waar Aziatische Nederlanders geholpen worden met de ontwikkeling van een documentaire of een korte film om problemen die zich binnen de Aziatische diaspora in Nederlands voordoen aan de kaak te stellen. Het idee achter het FilmLab is om Nederlandse Aziaten te stimuleren om films te gaan maken.180

CinemAsia bekroont meerdere films tijdens het festival met prijzen. Zo wordt de CinemAsia Jury Award uitgereikt aan een film uit het competitieprogramma, gekozen door een jury bestaande uit filmkenners uit de Nederlandse of internationale filmindustrie. Ook wordt de

179 _{Kuijper, B. Projectplan CinemAsia 2015. Stichting Cinema Asia, Amsterdam, 2014: 5} 180 _Ibidem.

65

CinemAsia Audience Award uitgereikt; de beste film van het festival, gekozen door het publiek. Daarnaast wordt de CinemAsia Achievement Award uitgereikt om een impuls te geven aan Aziatische filmmakers en hun films.

Naast het jaarlijkse festival organiseert CinemAsia quarterly screenings. Deze vertoningen trekken nieuw publiek, waarmee CinemAsia haar fanbase kan vergroten. Daarnaast geven de screenings meer ruimte voor sociale interactie en krijgen de Aziatische diaspora en media professionals de mogelijkheid om fysiek te netwerken op meerdere momenten buiten het festival om.181

FINANCIERING

Qua financiering is CinemAsia grotendeels afhankelijk van het Nederlandse fondsenklimaat. De bezuinigingen hebben ook op CinemAsia een duidelijke impact gehad; hun budget is sinds 2013 gehalveerd.182 _{De bijdragen van de verschillende fondsen die CinemAsia steunen zijn sterk} verminderd sinds de bezuinigingen in de culturele sector een feit werden. Het festival is

momenteel niet opgenomen in het Kunstenplan van de gemeente Amsterdam maar geniet wel van bijdrages van het Nederlands Filmfonds, het Amsterdamse Fonds voor de Kunsten en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Naast deze subsidies zoekt het festival ook contact met elk Aziatisch land dat met een film vertegenwoordigd is op het festival. Kuijper:

Het benaderen van alle landen is veel werk en levert weinig op, maar je moet het toch proberen. Alle kleine beetjes bij elkaar maken het grote geheel en daar moet je het van hebben op dit moment.183

Momenteel wordt het festival vanuit het buitenland enkel gesteund vanuit Taiwan, maar heeft het festival inmiddels een groot netwerk opgebouwd in Azië. Volgens Kuijper zijn in Azië de

persoonlijke contacten ontzettend belangrijk. Er wordt gehoopt dat de contacten die ze hebben in de toekomst meer op gaan leveren wanneer het festival verder is gegroeid.184

De vermindering van de bijdragen van de Nederlandse fondsen is te wijten aan het

financiële klimaat, maar Kuijper is zich daarnaast bewust dat het ook met het functioneren van het festival zelf te maken heeft. Naar haar idee hebben ze de laatste jaren als organisatie niet goed

181 _{Kuijper, B. Projectplan CinemAsia 2015. Stichting Cinema Asia, Amsterdam, 2014: 9} 182 _{Transcriptie interview met Bianca Kuijper, zakelijk directeur van CinemAsia Film Festival. 27}

februari 2015, in: Kriterion, Amsterdam: 16

183 _{Ibidem: 10} 184 _{Ibidem: 11}

66

genoeg laten zien waar de groei in zat. De reden hiervoor heeft volgens haar te maken met het feit dat de organisatie voornamelijk uit part timers en vrijwilligers bestaat. Kuijper legt uit:

Onze leercurve is veel korter dan bijvoorbeeld andere organisaties. Stel je zit elke dag bij elkaar op kantoor dan kun je in drie jaar een bepaalde stap zetten waar wij vijf jaar over doen.

Kuijper zegt ondanks de continue geldzorgen positief te zijn omdat door dit financiële klimaat nieuwe initiatieven en frisse ideeën in de organisatie naar boven komen.185 _{Gepoogd wordt dan} ook om op alternatieve manieren op zoek te gaan naar inkomstenbronnen. CinemAsia benadert bijvoorbeeld niet alleen fondsen, maar ook commerciële partijen. Het festival heeft voor de komende editie twee commerciële sponsoren gevonden. Hoewel, vergeleken met wat de fondsen voorheen voor het festival betekenden qua geld, de financiële bijdrage van sponsors relatief klein is kunnen zulke sponsors op hun beurt wel het publieksbereik van het festival vergroten.

185 _{Transcriptie interview met Bianca Kuijper, zakelijk directeur van CinemAsia Film Festival. 27}

67

Festival Cinéma Arabe

ORGANISATIE

Festival Cinéma Arabe, naar eigen zeggen hét podium voor Arabische kwaliteitsfilm in Nederland, werd opgericht in 2004 door de huidige festivaldirecteur Adel Salem. Waar het festival

oorspronkelijk tweejaarlijks plaatsvond, wordt het sinds 2013 jaarlijks georganiseerd en vond afgelopen april en mei de zevende editie plaats in Filmtheater Rialto, te Amsterdam. Een selectie van het programma wordt daarnaast ook vertoond in Den Haag, Maastricht en Rotterdam. De afgelopen jaren trok het festival (inclusief de randprogrammering gedurende het gehele jaar) zo’n 5000 bezoekers.

Het festival is een initiatief van Stichting Sphinx Art Productions. De festivaldirecteur is de enige vaste kracht die zich bezighoudt met het filmfestival omdat er niet genoeg financiële

zekerheid is voor de stichting om alle betrokkenen een fulltime baan aan te bieden. Om deze reden is het festival genoodzaakt om met freelancers te werken. Het gaat hier om zes freelancers die Salem bijstaan in het organiseren van het festival. Daarnaast kan het festival rekenen op de hulp van veel vrijwilligers, met name tijdens het festival zelf.