EEN POSITIEVE EN NEGATIEVE BELEVING

De verschillen tussen de bezoekers leidt mede tot een andere beleving in het winkelgebied. De ‘9 straatjes’ onderscheiden zich van andere winkelgebieden door exclusiviteit. Bezoekers geven aan dat zij hier komen vanwege het andere winkelaanbod. Op de vraag waarom een bewoonster denkt wat bezoekers zo aantrekkelijk vinden aan de ‘9 straatjes’ antwoordt zij: ‘Ze komen naar de ‘9 straatjes’ om gezien te worden.

Amsterdam is net een openluchtmuseum, iedereen vindt het gezellig en je hoort Frans en Duits om je heen. Er komen ook veel jonge mensen op af.’ De jonge mensen zijn naar

mening van deze mevrouw ook de doelgroep van de ‘9 straatjes’, mensen tussen 20 en 40 jaar.

Het tweede element dat uit het citaat van de bewoonster van belang is, is het onderscheidend vermogen dat het winkelgebied aanbiedt. Exclusiviteit van het winkelaanbod betekent ook dat mensen zich door aanwezig te zijn in de ‘9 straatjes’ kunnen onderscheiden van mensen die naar de Nieuwendijk gaan. Het imago van het winkelgebied reflecteert zich zo op de bezoekers van het gebied. Dit imago van de ‘9 straatjes’ heeft niet alleen te maken met exclusiviteit, maar in specifiekere zin ook met luxe.

Uit de interviews met de bezoekers komt echter niet naar voren dat zij zich willen onderscheiden door naar de ‘9 straatjes’ te gaan. Zij geven wel aan het fijn te vinden dat het winkelgebied niet zo mainstream is. De meeste bezoekers waarderen de

kleinschaligheid en compactheid van het winkelgebied. Uit de interviews blijkt dat de kleinschaligheid zowel terugkomt in de smalle straten van de ‘9 straatjes’ als de grootte van de winkels. Voor zowel de bezoekster die dicht bij de ‘9 straatjes’ woont, als de bezoekers die verder uit Nederland komen is de omgeving aantrekkelijk. De elementen uit de omgeving die bezoekers aantrekkelijk achten zijn de harmonie, uniciteit en ‘gezelligheid’.

De harmonie in het winkelgebied, het idee dat alle elementen in het winkelgebied bij elkaar passen, betreft voornamelijk het uiterlijk van de grachtenpanden. Daarnaast vormen de grachten met het water een uniek kenmerk, dat door de gesproken

respondenten zeer aantrekkelijk wordt bevonden. Harmonie en uniciteit zijn opvallend genoemde kenmerken aangezien deze elementen ook terugkomen in de benoeming van de grachtengordel tot werelderfgoed.

52

Om deze reden is ook gevraagd of mensen op de hoogte zijn van het feit dat de ‘9 straatjes’ in een tot werelderfgoed benoemd gebied liggen. In de interviews blijkt dat lang niet elke bezoeker op de hoogte is van deze benoeming tot werelderfgoed, toch benoemen zij wel de kenmerken die van belang worden geacht in het werelderfgoed. Dit komt duidelijk in een interview met twee Belgische jonge vrouwen naar voren die niet weten dat de grachtengordel op de werelderfgoedlijst is geplaatst, maar direct over de uniciteit van het winkelgebied en harmonie van de omgeving beginnen te spreken als gevraagd wordt naar de aantrekkelijkheid van het gebied.

Een laatste vaak genoemd element is ‘gezelligheid’. Dit is een lastig begrip, want gezelligheid wordt niet alleen bepaald door de omgeving van het winkelgebied, maar ook door de aanwezige mensen. Deze gezelligheid staat in verband met het aantal mensen dat het winkelgebied bezoekt. Zo geven twee bezoekers aan dat in de Jordaan het in de ochtend een stuk rustiger was, en de ‘9 straatjes’ vol mensen zijn. Dit wordt positief beoordeeld.

De drukte in het winkelgebied veroorzaakt door het aantal mensen beoordeelt echter niet elke bezoeker positief. De aanwezigheid van toeristen wordt door een nabije bewoonster van het winkelgebied niet sterk gewaardeerd. Het toenemend aantal

toeristen is economisch gunstig voor Amsterdam en om deze reden ook begrijpelijk volgens haar, maar voor bewoners is het echter verschrikkelijk. Zij heeft de

buurtwinkels en speciaalzaken als een lampenzaak zien verdwijnen en komst van kaaswinkels gericht op toeristen zien komen. Dit belemmert volgens haar de authentieke uitstraling van het gebied.

De hierboven behandelde harmonie in het winkelgebied, wordt niet door elke bezoeker teruggezien. Twee vrouwen van middelbare leeftijd beargumenteren dat het lopen over de grachten, om van het ene straatje naar de volgen te komen te lang is. De vrouwen beleven dit als onprettig. Een ander aspect dat door deze vrouwen en andere bezoekers van het winkelgebied bestempeld wordt als onprettig is het aanwezige verkeer. In het winkelgebied zijn zowel auto’s als fietsen toegestaan, waar de fiets het meest in het oog springt. De fietsers zelf zouden veranderd zijn en zoals een bewoonster stelt: ‘je ziet dat hier al die fietsen tegen de brug aan staan, dat mag officieel niet, maar

waar moet je ze anders laten?’ Twee van de gesproken bezoekers zouden het liefst zien

dat dit opgelost wordt door het gebied als wandelgebied aan te duiden, een ontwikkeling die zij terugzien in meerdere toeristen- en erfgoedsteden. Ook de bewoonster van de

53

Leliegracht beaamt dit, echter is zij bang voor een gebied dat compleet overspoeld wordt door toeristen.

Tijdens de interviews is ook gebleken dat de communicatie met andere personen van invloed is op de beleving van het winkelgebied. Zo hebben de twee vrouwen van middelbare leeftijd een negatieve ervaring ondervonden met een bediende in een

lunchcafé. Zij zijn hier weggestuurd en vertellen dit ook meteen als gevraagd wordt naar hun beleving van het gebied. Doordat dit incident als eerst naar voren is gebracht door de vrouwen, heeft dit effect op de complete beleving van het winkelgebied inclusief het erfgoedlandschap. De emotie en interactie tussen personen is hier dus van groot belang.