BIJLAGE 1 – GEÏNTERVIEWDE ONDERNEMERS/MEDEWERKERS BIJLAGE 2 T/M 14 – INTERVIEWS
BIJLAGE 15 – ENQUÊTE
BIJLAGE 16 – FACTORANALYSE
74
BIJLAGE 1: GEÏNTERVIEWDE ONDERNEMERS/MEDEWERKERS
Lengte Soort winkel Geslacht Eigenaar/mederwerker Werkzame jaren
medewerker
14 jaar Vintage Vrouw Eigenaar
4 jaar N.v.* (vintage) Vrouw Eigenaar
6 jaar Boutiques Vrouw Eigenaar
2 jaar Boutiques Man Medewerker 2 jaar
25 jaar Food, drinks and sleeps Man Medewerker 16 jaar
12 jaar N.v.* (accesoires) Vrouw Eigenaar
36 jaar Specialties 2 Vrouwen Eigenaren
30 jaar Vintage Vrouw Medewerker 12 jaar
1 jaar Boutiques Man Eigenaar
3 jaar Boutiques Vrouw Medewerker 5 jaar (eerst in
andere winkel) *N.v. = niet vermeld op de website www.de9straatjes.nl, naar eigen inzicht een categorie gegeven.
75
BIJLAGE 2 – INTERVIEW 9STRAATJESMANAGER 22-04-2014
I = interviewers, R = respondent
I: Ik wilde als eerst een algemene vraag stellen: Sinds wanneer is er eigenlijk een straatmanager voor de 9 straatjes?
R: Het is meer een gebiedsmanager hè, ik ben voor alle straatjes. Ehm, ik ben de eerste, maar in de het centrum van Amsterdam een ook wel daarbuiten is het ik denk al een jaar of 10 zo dat de eigenlijk het stadsdeel of de gemeente zou ik maar zeggen nu, de stadsdelen bestaan niet meer, dat aanmoedigt dat ondernemersverenigingen dat zij ook een subsidie hebben, dus ik word betaald half door de gemeente en half door de
ondernemersvereniging. Dus ennuh, ik doe dit nu 4 jaar, maar in andere gebieden is het al 10 jaar. Het Rembrandtplein, je hebt pleinmanagers, hè straat-, winkelstraatmanagers, winkelgebiedmanagers.
I: Oké, en voor de 9 straatjes is het dus 4 jaar? Dat is de periode dat u daar aanwezig bent?
R: Ja, ja..
I: En kunt u misschien een korte beschrijving geven van de … die dingen die u doet? R: De taken van de straatmanager ja, ja, die zijn eh,het hangt een beetje van het gebied af waarop je je focust. Ehm, het is in ieder geval de ondersteuning van de
ondernemersvereniging. En dan echt de vereniging hè, het zorgen dat je het bestuur bij elkaar brengt en bij elkaar houdt. Dan ehm, economische versterking, eh, en dat gaat zowel van het advies aan afzonderlijke ondernemers zeg maar als voor het geheel, hè naar buiten toe, ehm, dan ben je vraag.. voor alles en nog wat buiten hè de straatjes. Contactpersoon tussen de gemeente en de straatjes en de ondernemers. En ik kom dus op voor de belangen van de ondernemers. Ik ben dus nadrukkelijk niet van de gemeente zeg maar, niet in dienst van de gemeente zeg maar, maar echt in dienst van de
ondernemers. I: Oké
R: En dan is er natuurlijk communicatie en dat is zowel onderlinge communicatie als naar buiten toe als social media, website dat soort zaken. De straatjes hebben natuurlijk nogal een uitgebreide PR machine, dus daar zetten wij ook erg op in.
I: En, even iets anders, dit waren een beetje de introducerende vragen, maar ehm, heeft u misschien een beeld van de mensen die naar de 9 straatjes toe komen?
R: Ehm, dat kan verschillen. Ten eerste zijn het de bewoners, de bewoners in de
grachtengordel zelf. Ehm, maar ook gewoon de bewoners in Amsterdam. Als je, het zijn denk ik wat jongere mensen eh, er zijn, je hebt natuurlijk mensen die komen kijken en mensen die doelgericht voor een winkel komen als bewoners. Maar ook gewoon mensen
76
die de sfeer willen proeven, er zitten hier ook wat restaurants natuurlijk ook, kunst, dus dus het is gewoon een bruisend gebied in alle opzichten. Dus daar komt gewoon
iedereen eh eh heen. De laatste jaren zijn eigenlijk toeristen steeds belangrijker
geworden. Ook de crisis, en toeristen hebben over het algemeen wat meer te spenderen. En de winkels in de straatjes zijn geen goedkope winkels over het algemeen, het zijn echt gespecialiseerde zaken. En eh daar is de prijs dan ook naar. Mja, dat zo’n beetje. Eigenlijk, eigenlijk zo’n beetje van alles wat. Zeg maar, maar wel echt mensen die het gebied ook doelgericht, de grachtengordel, de historie en cultuur ook een beetje van belang vindt.
I: Oké, en u zei al dat het aantal toeristen sterk is toegenomen. Heeft u een beetje het idee wat de verhouding van het aantal toeristen en Amsterdammers in de 9 straatjes is? R: Nou, het belang van toeristen, en dan heb ik het vooral over de internationale toerist. Want eh er zijn ook heel veel Nederlandse toeristen, en dat is heel erg toegenomen, maar daar eh, dat zijn niet echt de spendeerders. Waar de straatjes in economisch opzicht, dat is echt de internationale toerist. Ehm, als je hebt over het aantal mensen dat rondloopt en mensen die echt zorgen voor omzet hè, dan is de kans dat er meer Nederlanders rondlopen is hoogstwaarschijnlijk vrij groot, maar de omzet wordt gegeneerd door buitenlandse toeristen. En de Amsterdammer denk ik dat ook zo, want die komt echt naar de straatjes voor een specifieke winkel of omdat ze echt een bepaalde mode zoeken, die is vaak wel op de hoogte. Die komt vaak wel voor een winkel. De
Nederlandse toerist komt meer voor het hele gebied, omdat ze daar over hebben gezien, over hebben gehoord en daar ook eens naartoe willen. Die komen vooral kijken. En de buitenlandse toerist eh ja, hoe groot deel zal dat zijn. Ja, dat is ook heel erg afhankelijk van het tijdstip. Nu is het bijvoorbeeld heel druk in de stad. En als er veel toeristen in de stad zijn, dan zijn die ook in de straatjes. Op zich liggen de straatjes natuurlijk hè, als je van het Anne Frankhuis naar het Rembrandtplein, museums loopt, dan kom je langs drie van de straatjes. De grachtengordel is natuurlijk eh eh met name na vorig jaar 400 jaar grachtengordel, heeft het natuurlijk steeds meer bekendheid gekregen ook.
I: Ja, daar wilde ik inderdaad zo nog wat meer over vragen ja.
R: En er zitten in de straatjes zelf ook wat grote hotels, zoals het Pulitzer, Dylan, Ambassade hotel het Andas zit nu in de oude bibliotheek op de Prinsengracht, die ook zelf al in hun filmpje waarmee zij zich aan de wereld presenteren ehm ook al de 9
straatjes hè doen alsof zij in de 9 straatjes zitten. Dat is eh hele fijne gratis reclame zal ik maar even zeggen.
I: Oké, en wat denkt u dat de 9 straatjes zo aantrekkelijk maakt voor de bezoeker? R: Ik denk dat dat eh, wat ik al zei, historie echt is, dat het midden in de grachtengordel, het is 400 jaar oud eeh eeh, hè de meeste winkels eh zijn ook nog gevestigd in
monumentale pandjes dus je proeft daar gewoon eh de sfeer van vroeger en de sfeer van nu. Het bruist er echt. Dat is natuurlijk, dat heb je met nieuw niet zo, eh, het heeft
natuurlijk in die 400 jaar, zijn die straatjes altijd ehm, de de bevoorraders geweest van de rijke panden langs de grachtengordel. Hè want de straatjes zijn ook de
verbindindsstraatjes tussen de grachtengordel. Hè dus tussen de vier hoofdgrachten, de heren, keizers, prinsen en singel. Ja en ja dat leeft daar gewoon nog, ja ook een
77
mengvorm van horeca en winkels en kunst en en authentiek winkeltjes. En eh, echt kleine ondernemers, heel veel vintage, het begint in nu dat hè dat trekt zelfs ook weer aan, er komen weer nieuwe vintage winkels. Ehm, ik denk dat ze inderdaad op alle fronten eh mensen aanspraken. En met name jongeren. Als niet zo zeer voor die
verkoop, als voor die zorgen natuurlijk voor de ja voor sfeer ook waar jonge mensen zijn willen ook andere mensen zijn, tenzij er harde muziek is en dat soort dingen. En dat zorgt toch heel erg voor sfeer. En dat geldt ook, ik weet niet of je het hebt gevolgd de film de Hartenstraat, die, dat, die regisseur ik weet niet of haar vriendje, maar het scheelt natuurlijk ook of je leuke bewoners hebt dan trekt dat ook weer aan. Zeg maar, alles bij elkaar: de bewoners, als de winkels als de bezoekers als er zitten natuurlijk ook wat opleidingen, er zitten natuurlijk ook wat faculteitgedeelten van de UvA zit er er zit sinds kort Neyerode New Business School, ja dat zijn de eh dat geeft gewoon leven.
I: Ja, dat snap ik. En sinds 2010 is de hele grachtengordel eigenlijk benoemt tot werelderfgoed en dat heeft, benadrukt natuurlijk ook de historische waarde van de gebouwen op de grachtengordel als die in de 9 straatjes. En ehm, even kijken, hoe kijkt u tegen die benoeming tot werelderfgoed aan?
R: Tja, eh, we merken er op zich niet zo heel veel van. Het is natuurlijk alleen maar goed, want buitenlandse toeristen als zij naar het Rijksmuseum gaan en daar eh eh, hè hoe heet het, de Nachtwacht hebben bekeken en ze kunnen die sfeer zelf weer een beetje proeven qua hè die omgeving die ze daar op schilderijen zien, eh, en of het dan ook nog werelderfgoed heet ja dan heb je gewoon een marketingpunt er bij zeg maar. En eh, ik, ja, ik geloof dat er verder, ja het is natuurlijk allemaal wat strenger geworden wat wel en niet mag, ik heb nog niet echt gemerkt dat mensen daar last van hebben. Ehm, dus ja, ehm, hebben we er op zitten wachten: nee (gelach)! Maar ja god, het is nu eenmaal zo. Het is wel goed, het is wel een goed iets. Het is ook wel goed om je daarbij af te vragen of je daarbij wil horen of niet. Ik kan me ook voorstellen dat we zoiets hebben we kunnen het wel op eigen kracht redden en we hebben die term helemaal niet nodig.
I: En op welk punt zou het te veel worden of..?
R: Nou ik kan me zo voorstellen, dat is nu nog helemaal niet zo, maar stel dat er
inderdaad dat Amsterdam iets zou willen dat het werelderfgoed, ze hebben natuurlijk strikte regels hoe je dat erfgoed moet behouden. Ik heb begrepen dat ook UNESCO eigenlijk wel heel erg voor een combinatie van modern en oud is. Ik kan me voorstellen dat de stad ooit in conflict zou kunnen komen met UNESCO, maar dat is alleen maar interessant: wat mag nou wel, wat mag nou niet? En in hoeverre moet je heel erg je best doen om dat werelderfgoed in stand te houden? Dit is natuurlijk als je in de jaren ’80 hè de straatjes ook zag, dat was ook echt een rot gebied ook. Het hing heel erg van ellende aan elkaar en ook van toen zijn er wat dingen opgekocht en toen kreeg je ook het Pulitzer hotel, wat nu bijvoorbeeld uit bijna 30 monumenten bestaat. Dat zou nu eigenlijk bijna niet meer kunnen. Eh hè, omdat je dat vergunningstechnisch niet voor elkaar krijgt. Maar ja, dat kon toen wel dat heeft er ook voor gezorgd dat toen (jan) en (elan) kwam. Dat is misschien nog wel leuk om even uit te leggen hoe de 9 straatjes zijn ontstaan. Want heel het gebied is natuurlijk 400 jaar oud, maar de 9 straatjes op zich bestaat nog maar sinds midden jaren ’90. En eh dat was eigenlijk het was in de jaren ’60 liep eigenlijk half Amsterdam leeg, met mensen die allemaal met mensen die naar Purmerend en Lelystad gingen en dat betekent dat er dus in de 9 straatjes daar zaten
78
vroeger ik weet niet heel veel slagers en bakkers, in elk straatje geloof ik wel 2. En eh, nou ja, dat was opeens niet meer nodig omdat er niet meer zo veel bewoners waren. En je kreeg de supermarkten natuurlijk. En er kwam heel veel leegstand en daar gingen hippies op af met ook de vintagewinkels als de Zipper, Laura Dols, dat soort winkels en toen in de jaren ’90 kreeg je een paar ondernemers, waaronde Djoeke Wessing, zeg waarom krijgt de Jordaan toch altijd alle aandacht? Wij zijn toch ook heel leuk? De grachtengordel, de 9 straatjes, horen niet bij de Jordaan. En zijn toen een
ondernemersvereningin begonnen. En hebben daar naam een gegeven en van het begin af aan was dat eigenlijk een heel groot succes en dat kwam eigenlijk ook, er zaten al hele leuke winkels die veel aandacht kregen in de pers, maar mensen konden nooit
onthouden in welk straatje dat nu precies was. En opeens hoefden ze niet meer te weten of het op de Beren- , Wolven- of Huidenstraat was, maar konden ze zeggen ik ben in de 9 straatjes geweest of ik heb iets leuks gekocht in de 9 straatjes. Nou en ik denk dat dat toen het opeens een naam had en een gebiedje werd ennuh ja ik denk dat dat heel erg heeft bijgedragen aan het succes, marketingtechnisch, los van dat je hè natuurlijk altijd leuke winkels moeten hebben en bewoners en bezoekers.
I: Ja, oké, ehm en maken ondernemers nou eigenlijk nog gebruik van het erfgoed waarin zij gevestigd zijn? Maken zij daar bijvoorbeeld gebruik van in de marketing of de..? R: Eh, nou ja de 9 straatjes zelf wel, omdat ik dat met name doe en zeker omdat alles tegenwoordig wat commerciëler wordt is erfgoed en dingen en ook historie en cultuur is een is een goede tegenhanger zeg maar. En ik denk dat er tegenwoordig ook,
marketingtechnisch ook hè, je kunt natuurlijk ook alles op internet kopen, dus je moet meer te bieden hebben om ze te trekken. En dan is zo’n werelderfgoed handig. Ik denk dat ondernemers dat in die zin doen door te zeggen dat zij in de 9 straatjes gevestigd zijn, en ook nog wel hun mooie pandje laten zien en in sommige gevallen ook nog wel heel erg benadrukken door kale binnenmuren en dat soort dingen. Maar niet allemaal, er zijn ook eh, eh, grote namen die eigenlijk als je een winkel binnenstapt, de winkel komt dus uit 1700, maar als je binnenstapt heb je niet meer het gevoel dat je eh in het
werelderfgoed gebied bent, dan kan je net zo goed ergens in een winkelcentrum zijn. Dus dat hangt maar, tegelijkertijd kunnen zij weer wel op hun website heel erg opgeven over dat ze in de straatjes zitten en historisch en werelderfgoed en noem maar op. Maar inhoudelijk doen ze er dan niet veel mee. En wat dat werelderfgoed en wat ook een beetje de redding van de straatjes is, maar ik weet niet zo goed of dat nou heel erg met het werelderfgoed te maken heeft, maar ik denk dat dat wel in stand houdt is de parcelleringswet. Dus je mag niet die pandjes van binnen gaan uithollen doordbreken zodat het één veel grotere ruimte wordt, want het zijn nu allemaal natuurlijk relatief kleine winkels. Ennuh op het moment dat je dat mag gaan doorbreken komen er ook winkels als de HEMA en de Blokker.
I: Ja, dat zijn andere winkels ja.
R: Ja en het kenmerk van de straatjes is natuurlijk dat het kleine authentiek winkeltjes zijn. Dus dat is eh en ik denk dat het werelderfgoed daar ook heel erg aan hangt. Dat het geen facade wordt, maar ook binnenin nog allemaal dezelfde vorm heeft als vroeger. En voor de straatjes is dat heel erg gunstig.
79
I: En gaat het in die zin dan ook steeds meer om een beleving tijdens het winkelen? Of gaat het echt nog om het kopen van een product?
R: Nou dat hangt natuurlijk samen. Mensen komen natuurlijk tegenwoordig veel meer op de beleving af. Maar dat moet, hè ze willen kopen en beleven. Of tenminsten kopen moet ook een beleving zijn. Ik vind het woord beleving een beetje pff na, eigenlijk ook een beetje een gek woord ook, met name ook omdat eh er heel veel wordt gezegd als je dan maar wat doet, als je dan maar wat organiseerd, of ik denk dat je juist hè moet uitbaten wat je hebt. Hè je geschiedenis eh, eh, elk pand heeft z’n verhaal. Elke straat heeft z’n verhaal. Ik denk dat je veel eerder met dat soort dingen aan de slag moet met een beleving creëren, die beleving is er al. Je moet het alleen tonen aan mensen en ze moeten het inzien. En ja, de bedoeling is natuurlijk dat ze komen om te kopen.
I: Ja, dat is uiteindelijk het doel.
R: Ja, precies. En dat je dan uiteindelijk laat zien van je komt in historisch gebied, en hè we hebben veel meer dan dat. Of, dat is juist een wisselwerking, je hebt mensen die voor de cultuurhistorie komen laat je zien dat er ook winkels zijn en dat je kunt kopen. En mensen die hier komen om te kopen laat je zien van er zijn hier niet alleen maar winkels, maar er is hier meer.
I: En denkt u dat de 9 straatjes als voorbeeld gezien worden voor andere winkelgebieden?
R: Ja, dat weet ik wel zeker.
I: Ja? Heeft u voorbeelden daarvan?
R: Nou, ik wordt zelf heel vaak gevraag om advies te geven voor andere steden in binnen- en buitenland. Ik ga nu, er komen ook heel veel pers, maar dat is ook echt vanwege de bekendheid van de straatjes, de historie en Amsterdam, maar we hebben laatste jaren heel erg ingezet op aandacht in de buitenlandse pers. We hebben inmiddels de meest mooie recensies in de NY Times en dat soort dingen en over volgende is er een heel groot congres, marketingcongres, en die komen dan ook naar de straatjes om daar rond te kijken en het verhaal achter de marketing van de straatjes te horen. Dus dat is, eh, ik denk niet of dat voor een voorbeeld dient, men is in ieder geval geïnteresseerd daarin.
I: Laatste vraag, met welke andere gebieden, binnen of buiten Amsterdam zou u de 9 straatjes vergelijken?
R: Eh, buiten Amsterdam, we hebben ook het plan om te gaan samenwerken met SOHO in New York. Dat zijn een beetje dezelfde gebieden die zich heel erg hebben ontwikkeld en heel erg hip zijn geworden. En in eh London heb je natuurlijk Carnady in Berlijn heb je, in Parijs heb je Marais. Dat zijn een beetje gebieden die door bewoners, samen met de sfeer en winkels voor een wat groter publiek bekend zijn geworden dan ze aanvankelijk waren. En uh die ook allemaal te maken hebben dat de vastgoed daar op af komt en dat dat dan allemaal wat commerciëler wordt. Het is ‘all in the game’ natuurlijk.
80
I: Ja, want de laatste jaren, wat een beetje uit het nieuws naar voren komt is dat er eh, wat grotere of bekendere winkelketens naar de 9 straatjes zijn gekomen, klopt dat? R: Ja, de huren worden natuurlijk op het moment dat het allemaal interessanter wordt, komen daar de vastgoedwereld ook op af en daar eh, nou ja de goede daar gelaten zijn er