De belangrijkste plantageleningen van Hope waren bestemd voor planters op Deense Caribische eilanden. De Deense Cariben bestonden in de achttiende eeuw uit St. Tho-mas, St. John en het grotere St. Croix. Al sinds de zeventiende eeuw drukten Neder-landse immigranten een sterke stempel op de samenleving van die eilanden. Dat kwam doordat veel inwoners van de nabijgelegen Nederlandse bovenwindse eilanden er hun geluk beproefden. In tegenstelling tot St. Eustatius, Saba en St. Maarten, was St. Croix redelijk groot en had het bovendien een vruchtbare bodem.11 Voor Caribische bestuurdersfamilies als de Heyligers was het niet ongebruikelijk dat zonen en dochters zich over verschillende eilanden verspreidden. Met diverse van deze families, waar-onder de Heyligers, hadden de Hopes al lang contact. Mede via die weg raakten ook zij betrokken bij de plantage-economie van St. Croix. Eén van de leden van de familie Heyliger waarvoor de Hopes correspondent waren, was Abraham Heyliger Azn op St.
Eustatius. Rond 1770 leende hij enkele tienduizenden guldens van Hope & Co, waar-mee zijn zonen privézaken konden financieren. Zoon Raapzaet kocht hiervoor een plantage op St. Croix, zoon Johannes vestigde zich op het Britse eiland Montserrat.12
Een andere weg waarlangs Hope contact had met St. Croix liep via de Ierse gemeen-schap op dat eiland. In 1749 trok de Ierse Nicholas Tuite met enkele medestanders,
10 Voor meer over het verloop van de negotiatiefondsen, zie Van de Voort, Westindische plantages.
11 NL-UtrHUA, Familie De Beaufort 2316, Johannes Heyliger aan Thomas Hope, 25 augustus 1752 (scan 28). Om het Caribische rijk van Nederland te verbeteren, stelde Johannes Heyliger via Hope aan de WIC voor om diverse Caribische eilanden (waaronder Porto Rico) te kopen van andere naties. Hij verwees daarbij expliciet naar het voorbeeld van St. Croix, dat de Denen in 1733 van Frankrijk hadden gekocht.
12 NL-AmsSAA, Hope 1862, “deduction of facts with some observations” (vanaf scan 56).
waaronder Lawrence Bodkin, naar St. Croix om daar plantages te stichten. Tijdens de Zevenjarige Oorlog was Tuite in Londen gevestigd, vanwaar hij zich onder meer bezighield met de verzending van Ierse producten naar het Caribisch gebied. In die hoedanigheid kreeg hij ook contact met Hope. Via hem kregen de Hopes een financie-ringsverzoek van Lawrence Bodkin. Dat verzoek resulteerde in 1764 in een lening van meer dan ƒ 200.000. Als onderpand golden twee plantages op St. Croix.13 Bodkin was in deze periode de belangrijkste slavenhandelaar van het eiland en het is waarschijnlijk dat hij het van Hope & Co geleende bedrag mede aanwendde voor zijn intra-Caribische slavenhandel. Ook de uit New York afkomstige John Willett kreeg in 1766 toestem-ming om op onderpand van zijn plantage op St. Croix krediet op te nemen bij Hope.14 Datzelfde geldt voor Robert Stewart, een voormalige zakenpartner van de eerderge-noemde Johannes Heyliger.15 Toen de Stewart-lening in 1771 werd overgenomen door een andere partij, bedroeg het saldo bijna ƒ 125.000.16
De leningen aan Bodkin, Willett en Stewart waren geen negotiatieleningen, waarbij externe beleggers het kapitaal verschaften. Hope & Co leende in deze gevallen eigen geld uit. In 1773 richtte de firma wel een negotiatiefonds op ten behoeve van Robert
13 NL-AmsSAA, Notariële archieven 123999, Van Homrigh, 31 oktober 1771.
14 NL-AmsSAA, Hope 1852, Papers relating John Willett.
15 Na de dood van Johannes in 1752 trouwde Stewart bovendien met diens weduwe Judith Doncker. De zus van Judith, Pieternella, was de moeder van Cornelis Lever (zie verderop in de tekst).
16 NL-AmsSAA, Hope 1953, rekening courant Robert Stewart (scan 51).
Plantagekaart St. Croix, 1754. Library of Congress, Geography and Map Division
Tuite, zoon van de bovengenoemde Nicholas. Deze lening laat goed zien hoe negoti-atiefondsen werkten. De negotiatie van Hope & Co voor Tuite gaf 330 obligaties van ƒ 1000 uit. Tuite kreeg een lening van £ 30.000 Sterling (ƒ 330.000) tegen 5 procent rente op jaarbasis en gaf daarvoor als onderpand een hypotheekrecht op zijn plantage Sion Farm op St. Croix.17 De obligatiehouders konden op gezette tijden bij Hope & Co of een gemachtigde kassier hun rentebetaling ophalen tegen inlevering van één van de aangehechte coupons. Voor Hope was een dergelijke negotiatielening interessant vanwege de bijbehorende provisie. De firma kreeg direct 5 procent over de hoofdsom, dus ƒ 16.500. Om de negotiatie op te richten en andere formaliteiten te verrichten, bracht Hope bovendien ƒ 12.428 onkosten in rekening. Per saldo kreeg Tuite dus iets meer dan ƒ 301.000 om vrij te besteden.18 Daarnaast kreeg Hope ook nog provisie op rentebetalingen, aflossingen en verzekeringen van plantageproducten.
In de achttiende eeuw was het verrichten van internationale betalingen – bijvoor-beeld het overhevelen van kapitaal of het uitbetalen van rente – niet zo eenvoudig als vandaag. Dat gold zeker bij financieringsconstructies die internationale koloniale grenzen overschreden. Alle Europese landen hingen in die tijd een vorm van mer-cantilisme aan, waarbij in essentie gold: koloniën zijn er alleen ten behoeve van het moederland. Dat betekende onder meer dat tropische landbouwproducten afkomstig van de Deense eilanden alleen in Denemarken verkocht mochten worden. Die regel maakte de terugbetaling van internationale leningen ingewikkeld. Omdat hun Caribi-sche eilanden afhankelijk waren van buitenlandse financiering, gaf de Deense regering in 1767 toestemming aan planters om de plantageproductie naar andere Europese landen te verschepen. Deze stap maakte het verstrekken van leningen aan Deense planters aantrekkelijker voor Nederlandse financiers en in de jaren erna ontstonden dan ook enkele grote negotiatiefondsen ten behoeve van de Deense eilanden. Vooral de firma van Abraham Ter Borch was hierin actief (met negotiaties ter waarde van ruim ƒ 8 miljoen), net als de firma Lever & De Bruine (bijna ƒ 2 miljoen).19
Met Cornelis Lever en Johannes de Bruine kreeg Hope & Co in de jaren zeventig veel te maken. De firma Lever & De Bruine richtte verschillende negotiatiefondsen op, waaronder twee grote voor planters op de Deense eilanden. Deze stonden bekend als fonds A van ƒ 1 miljoen en fonds B van ƒ 700.000. De firma verstrekte niet alleen nieuwe leningen aan planters, maar nam ook actief leningen van andere Amsterdamse financiers over. Van Hope & Co namen ze in 1768 de bovengenoemde lening aan Ro-bert Stewart over (voor fonds A) en in 1771 de lening aan Lawrence Bodkin (voor fonds
17 NL-AmsSAA, Notariële archieven 12413, akte Van Homrigh, 8 september 1773 (scan 89).NL-AmsSAA, Hope 2072, memorie over de lening aan Robert Tuite (scan 117).
18 NL-AmsSAA, Hope 1156, folio 1380, journaal, 15 augustus 1773.
19 Jan van de Voort, De Westindische plantages van 1720-1795. Financiën en handel (Eindhoven: De Witte, 1973).
B). Deze overnames waren niet toevallig: Cornelis Lever had in het Caribisch gebied gewoond en kende veel van de schuldenaars. Zo was Robert Stewart zijn oom.20
Om onduidelijke redenen kwam Lever & De Bruine in liquiditeitsproblemen. Om de belangen van obligatiehouders te beschermen hevelde de firma de directie van verschillende negotiaties over naar andere partijen. Het Caribische netwerk van Hope
& Co overlapte gedeeltelijk met dat van Lever & De Bruine en mede daarom was Hope in 1777 bereid om de directie op drie negotiaties over te nemen. Het ging om de eer-dergenoemde negotiaties A en B en een negotiatie voor de plantage Montpellier op St. Croix. In totaal had negotiatie A voor St. Croix in 1777 vijf leningen aan Deense planters uitstaan, die hypotheekrechten hadden verstrekt voor acht plantages op het eiland. Fonds B had zes debiteuren en hypotheekrechten op zes plantages. Tijdens de eerste vergadering tussen Hope & Co als nieuwe directie en de vertegenwoordigers van de obligatiehouders bleek dat de negotiaties er financieel slecht, maar zeker niet dramatisch voorstonden. Er was sprake van achterstallige interestbetalingen van de zijde van de planters, mede door misoogsten en orkanen. Sommige planters lieten Hope echter weten dat ze vol vertrouwen waren over de toekomst. Planter John Craven schreef over zijn plantage dat hij alleen “an addition of 20 good negroes” nodig had om de productie op te schroeven naar een winstgevend niveau.21 Dergelijke informatie over de toestand van plantages en de slaafgemaakte bevolking was voor Hope belang-rijk. Alleen als een plantage voldoende produceerde, kon de eigenaar ervan immers de openstaande schuld bij Hope aflossen. De harde werkelijkheid van de slavernij was daarbij nooit ver weg. Zo verklaarde een planter op St. Croix dat hij in geval van
“onrust onder de negers of het vee” de schade aan zijn plantage zo snel mogelijk zou herstellen.22 Het is een duidelijk voorbeeld van de ontmenselijking van slaafgemaakten in juridische en financiële documenten.