56 5.3 Conclusie velddeelvraag
Bijlage 1. Planning fase 3: het beroepsproduct
Bijlage 1. Planning fase 3: het beroepsproduct
Week 21 Afstudeerproduct
Week 22 Afstudeerproduct
Week 23 Afstudeerproduct
Week 24 Afstudeerproduct
67
Bijlage 2. Operationalisatietabel
In deze bijlage vind u de operationalisatietabel. Deze tabel is gemaakt aan de hand van begrippen uit het literatuurhoofdstuk. De begrippen zijn verdeeld over de verschillende veldonderzoeksvragen, deze onderzoeksvragen staan in de eerste kolom van de tabel. Het begrip ‘ouderbetrokkenheid’ is een complex begrip dat wordt gedefinieerd. Vervolgens worden er dimensies gekozen, in deze tabel is dat bijvoorbeeld ‘samenwerken’. De
subdimensies die daarbij horen zijn interne en externe behoeften. Per dimensie of
subdimensie worden indicatoren gezocht. Bijvoorbeeld ‘activiteiten begeleiden in de klas’ (Baarda, 2009). Aan de hand van de indicatoren zijn vragen voor de interviews, schriftelijke vragenlijsten en enquêtes opgesteld. Deze vragen zijn in de laatste kolom toegevoegd.
‘Welke ervaringen hebben medewerkers van de school op het gebied van ouderbetrokkenheid?’ Deelvraag 2. ‘Welke ervaringen hebben ouders op gebied van ouderbetrokkenheid?’ betrekking tot ouderbetrokkenheid Ervaringen:
‘Ervaring als beleving: de unieke betekenis die de ervaring in het persoonlijke leven geeft. Deze kennis is als geheel
onoverdraagbaar en levert het eigen 'weet hebben' van het eigen leven op’ (Landelijk
steunpunt Inzet Van Ervaringsdeskundighei d [LIVE], z.j.).
Ouderbetrokkenheid:
‘Ouderbetrokkenheid wordt omschreven als
in de klas
- Activiteiten begeleiden zoals excursies
- Verwachtingen uitspreken naar ouders
- Ik weet wat het onderwerp ouderbetrokkenheid inhoudt - Bij het begrip
ouderbetrokkenheid denk ik aan - De verwachtingen die de school van mij heeft zijn duidelijk
- Hoeveel keer per jaar begeleidt u activiteiten in de klas,
bijvoorbeeld knutselen? - Hoeveel keer per jaar helpt u mee met het voorbereiden van vieringen (Sinterklaas, kerst of Pasen)
- Hoeveel keer per jaar gaat u mee als begeleider met excursies of schoolreisjes?
- Wat doet u om uw
betrokkenheid bij de school te vergroten?
- De ouderbetrokkenheid op school zou verbeterd kunnen
69
de betrokkenheid van ouders bij de
opvoeding en het onderwijs van het eigen kind, thuis en op
school’ (Menheere &
Hooge, 2010; Oostdam & de Vries, 2014).
worden door
Criteria schriftelijke vragenlijst leerkrachten:
- Ik beschik over voldoende kennis over het onderwerp ouderbetrokkenheid
- Hoeveel ouders melden zichzelf aan als activiteitenbegeleider in de klas bij knutselmiddagen? - Hoeveel ouders melden zichzelf aan om excursies of schoolreisjes te begeleiden?
- Hoeveel ouders melden zich aan om te helpen met
versieringen rond feestdagen? - Hoeveel ouders melden zich aan als luizenouder?
- Hoe worden ouders benaderd als het gaat om hulp bij
activiteiten?
- Wat kan ouderbetrokkenheid positief beïnvloeden?
70
negatief beïnvloeden? - Wat doet u zelf om de
ouderbetrokkenheid te vergroten? - De ouderbetrokkenheid in de school zou verbeterd kunnen worden door…
Interviewvragen:
- Wat verstaat u onder het begrip ouderbetrokkenheid?
- Samenwerken valt onder het begrip ouderbetrokkenheid, hoe belangrijk is samenwerking met ouders voor de school en waarom?
- Hoe belangrijk is samenwerken voor u en waarom?
- Op welke manier worden ouders betrokken/gevraagd om
activiteiten bij te wonen/te begeleiden op school? Wat vindt u hiervan?
71
Externe behoefte
- Ouders spelen een rol bij het schoolbeleid - Verantwoording afleggen aan ouders over kwaliteit van het onderwijs
Criteria enquête ouders: - Ik zet me in voor het
schoolbeleid, bijvoorbeeld door deelname aan de ouderraad of medezeggenschapsraad
Criteria schriftelijke vragenlijst leerkrachten:
- Ik leg verantwoording af aan ouders over de kwaliteit van het onderwijs
Interviewvragen:
- Wat is de rol die ouders spelen in het bestuur van de school en op welke manier worden zij hiervoor gevraagd?
- Op welke manier legt de school verantwoording af aan ouders over de kwaliteit van het onderwijs en waarom?
Thuis - Huiswerk
- Overhoren
Criteria enquête ouders:
72
- Voorlezen
- Interesse tonen in gebeurtenissen op school
- Bezoek aan museum of bibliotheek
- Creëren van een stimulerende omgeving
uw kind met het maken van huiswerk?
- Hoeveel keer per maand leest u uw kind voor?
- Hoeveel keer per maand toont u interesse in gebeurtenissen op school?
- Hoeveel keer per jaar gaat u met uw kind naar de bibliotheek? - Hoeveel keer per jaar gaat u met uw kind naar een museum?
Criteria schriftelijke vragenlijst leerkrachten:
- Hoeveel ouders tonen interesse in gebeurtenissen op school?
Interviewvragen:
- Op welke manier krijgt u inzicht in de betrokkenheid van ouders in de thuissituatie?
- Hoe kunnen ouders hun kind het beste een stimulerende omgeving
73
bieden? School Communicatie tussen school en ouders - Tien minuten-gesprek - Koffieochtend - Ouderavond - Kennismakingsgesprek - Nieuwsbrief (digitaal of op papier) - Huisbezoek - Ondersteuningsteam - School op de hoogte houden van gebeurtenissen thuis - Gesprek met ouders bij het halen en brengen van hun kind- Communicatie met ouders met verschillende achtergronden
Criteria enquête ouders: - Hoeveel keer per jaar gaat u naar tien minuten-gesprekken? - Er is ruimte voor vragen en inbreng tijdens tien minuten- gesprekken
- Ik maak gebruik van de nieuwsbrief
- Hoeveel keer per jaar leest u de nieuwsbrief?
- De informatie in de nieuwsbrief is duidelijk
- Hoeveel keer per jaar bezoekt u de koffieochtenden?
- Ik ga naar de ouderavonden - Ik houd school op de hoogte van gebeurtenissen thuis
- Ik sta open voor een huisbezoek van de leerkracht
- Ik sta open voor een
74
begin van het jaar met de leerkracht
- Een kennismakingsgesprek met de leerkracht aan het begin van het schooljaar vind ik…
Criteria schriftelijke vragenlijst leerkrachten:
- Ik zorg ervoor dat ouders zich welkom voelen op school en in de klas
- Hoe vaak maakt u een praatje met ouders als zij hun kind brengen of halen?
- Ouders kunnen naar mij toe stappen als zij iets willen
bespreken of een afspraak willen maken
- Hoeveel ouders komen naar de tien minuten-gesprekken? - Er is tijdens tien minuten- gesprekken ruimte voor eigen inbreng van de ouder
75
- Hoeveel ouders van mijn leerlingen bezoeken de koffieochtenden?
- Hoeveel ouders van mijn leerlingen bezoeken de ouderavonden?
- Wat zijn volgens u redenen voor ouders om niet naar
koffieochtenden, ouderavonden en tien minuten-gesprekken te komen?
- Wat is er al gedaan om zoveel mogelijk ouders te bereiken? - Hoeveel ouders reageren op informatie of vragen in de nieuwsbrief?
- Hoeveel ouders houden u op de hoogte van gebeurtenissen thuis? - Ik sta open voor huisbezoeken - Hoeveel ouders zullen baat hebben bij een
kennismakingsgesprek aan het begin van het schooljaar?
76
- Een kennismakingsgesprek in het begin van het schooljaar met ouders vind ik…
Interviewvragen:
- Wat vindt u van de opkomst bij tien minuten-gesprekken,
ouderavonden en koffieochtenden en waarom?
- Wat kan voor ouders een reden zijn om niet naar deze
bijeenkomsten te komen? - Wat is er al gedaan om de opkomst bij de net genoemde bijeenkomsten te vergroten? - Er is gesproken over het betrekken van ouders bij het ondersteuningsteam, hoe zou dit volgens u vorm moeten krijgen? - Op welke manier wordt er rekening gehouden met de verschillende achtergronden van ouders, bijvoorbeeld de taal of dat
77
brieven niet worden begrepen? - Zijn er duidelijke verschillen zichtbaar tussen de verschillende oudergroepen?
- Hoe staat u tegenover het houden van
kennismakingsgesprekken met ouders aan het begin van het schooljaar?
- Wat vindt u van het bezoeken van gezinnen in de thuissituatie, om de ouderbetrokkenheid te vergroten?
- Op welke manieren wordt er gecommuniceerd tussen de school en ouders? En wat vindt u hiervan?
- Is er iets dat u zou willen
veranderen aan de communicatie tussen school en ouders, en wat zou dat dan zijn?
- Wat is er volgens u voor nodig om de ouderbetrokkenheid
78
binnen de school te bevorderen?
Deelvraag 3. ‘Wat is de mening van de ouders en de medewerkers van de school over de invloed van betrokkenheid op de schoolontwikkeling van hun kind?’
Betrokkenheid bij schoolse ontwikkeling
Betrokkenheid:
Bij betrokkenheid gaat het om meeleven met het kind,
het bieden van steun, en het verrichten van educatieve activiteiten met het kind.
Betrokkenheid op school is in de regel niet gericht op het eigen kind. Bij betrokkenheid thuis staat het bevorderen van het welbevinden en de schoolloopbaan van het eigen Cognitieve ontwikkeling - Verwerken van informatie uit de omgeving
- Ontwikkeling van het geheugen
- Zintuigen
- Uitdagende omgeving - Ouders ondersteunen het kind
Criteria enquête ouders: - Ouderbetrokkenheid is belangrijk voor de ontwikkeling van mijn kind
- Hoe vaak biedt u uw kind een uitdagende omgeving met veel prikkels?
Criteria schriftelijke vragenlijst leerkrachten:
- Ik leg ouders uit dat
betrokkenheid belangrijk is voor de ontwikkeling van het kind
Interviewvragen: - Welke invloed heeft ouderbetrokkenheid op de
schoolontwikkeling van leerlingen volgens u?
- Hoe worden ouders betrokken bij de schoolontwikkeling van het
79
kind centraal (Herweijer
& Vogels, 2013).
Schoolse ontwikkeling:
De ontwikkeling die het kind doormaakt in het primair onderwijs. Gericht op de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling. Gebaseerd op literatuur van (Oostdam & de Vries, 2014).
kind?
Sociale ontwikkeling
- Samen spelen met andere kinderen - Interactie met de omgeving - Ontwikkelen van zelfbeeld - Motivatie
Criteria enquête ouders: - Hoeveel keer per maand speelt uw kind onder schooltijd met andere kinderen?
- Hoeveel keer per maand speelt uw kind na schooltijd, thuis met andere kinderen?
80
uw kind in contact met zijn omgeving (denk aan de buurt en sportclubs)?
- Mijn kind ontwikkelt een zelfbeeld
- Mijn kind is gemotiveerd Emotionele ontwikkeling - (H)erkennen eigen gevoelens - Ontwikkelen van emoties
- Uiten van emoties
Criteria enquête ouders: - Mijn kind kan zijn eigen gevoelens herkennen
Interviewvragen
- Wat verstaat u onder het begrip ouderbetrokkenheid?
- Samenwerken valt onder het begrip ouderbetrokkenheid, hoe belangrijk is samenwerking tussen de school en ouders volgens u?
- Hoe belangrijk is samenwerken met ouders voor u en waarom?
- Op welke manier worden ouders betrokken/gevraagd om activiteiten bij te wonen/te begeleiden op school/ hoe worden zij benaderd? Wat vindt u hiervan?
- Wat vindt u van de opkomst bij tien minuten-gesprekken, ouderavonden en koffieochtenden en waarom?
- Wat kan voor de ouders een reden zijn om niet te komen naar deze bijeenkomsten? - Wat is er al gedaan om de opkomst bij de net genoemde bijeenkomsten te
vergroten?
- Er is gesproken over het betrekken van ouders bij het ondersteuningsteam, hoe zou dit volgens u vorm moeten krijgen?
In de aanleiding van het onderzoek is naar voren gekomen dat de school multicultureel is waar taal een grote rol speelt.
- Op welke manier wordt er rekening gehouden met de verschillende achtergronden van ouders, bijvoorbeeld de taal of dat brieven niet worden begrepen?
- Zijn er duidelijke verschillen zichtbaar tussen de verschillende oudergroepen? - Wat is de rol die ouders spelen in het bestuur van de school? En op welke manier
worden ouders hiervoor gevraagd of op de hoogte gehouden?
- Op welke manier legt de school verantwoording af aan ouders over de kwaliteit van het onderwijs en waarom is er voor die manier gekozen?
- Op welke manier krijgt u inzicht in de betrokkenheid van ouders in de thuissituatie? Wat zou hier nog aan verbeterd kunnen worden?
- Hoe kunnen ouders hun kind thuis het beste en stimulerende omgeving met prikkels bieden?
- Hoe staat u tegenover het houden van kennismakingsgesprekken met ouders aan het begin van het schooljaar? Denkt u dat het helpt om het vertrouwen en daarmee de ouderbetrokkenheid te vergroten?
82
- Wat vindt u van het bezoeken van gezinnen in de thuissituatie om de ouderbetrokkenheid te vergroten?
- Op welke manieren wordt er gecommuniceerd tussen ouders en school? Wat vindt u hiervan?
- Is er iets dat u zou willen veranderen aan de communicatie tussen school en ouders, en wat zou dat dan zijn?
- Welke invloed heeft ouderbetrokkenheid op de schoolontwikkeling van leerlingen volgens u?
- Hoe worden ouders betrokken bij de schoolontwikkeling van het kind? - Wat is er volgens u nodig om de ouderbetrokkenheid binnen de school te
bevorderen?
Topiclijst
- Waar denkt u aan bij ouderbetrokkenheid? - Voorbeeld ouderbetrokkenheid in de klas
- Koffieochtenden/informatieavonden/tien minuten-gesprekken/ondersteuningsteam - Verwachtingen uitspreken naar elkaar
- Ouderraad
- Medezeggenschapsraad
- Wat kunnen ouders hun kind thuis bieden? - Wat is belangrijk in de thuissituatie?
- Verschillende manieren van communicatie tussen ouders en school - Ouders en school houden elkaar op de hoogte
- Achtergronden; opleiding, cultureel - Kwaliteit; inspectie, rapporten
- Stimulerende omgeving; activiteiten doen, kind helpen, samenwerken - Vorm van kennismakingsgesprekken