In de voorgaande paragraaf zijn er een aantal praktische bezwaren voor inrichting en beheer van de openbare ruimte door burgers belicht. Uit de interviews is echter gebleken dat deze praktische bezwaren er niet voor zorgen dat men geen vertrouwen heeft in inrichting en beheer van de openbare ruimte door particulier opdrachtgevers. Door sommigen wordt dit in de toekomst zelfs als noodzaak gezien.
Wat onder andere vóór betrokkenheid van particulier opdrachtgevers bij de openbare ruimte spreekt is het feit dat in twee van de vier projecten gezamenlijk een binnentuin is ontworpen en wordt onderhouden. Zowel bij Vrijburcht als bij Blok0 zijn de bewoners samen tot een consensus gekomen hoe deze ruimtes in te delen. Het beheer hiervan wordt echter gedaan door een extern ingehuurde hovenier (M. Vergunst, persoonlijke communicatie, 13 mei, 2017). Het project Buiksloterham laat in de praktijk zien dat het mogelijk is om de openbare ruimte door particulier opdrachtgevers zelf in te laten richten en deels te laten onderhouden. Het zijn echter wel relatief beperkte invloeden op de openbare ruimte. Het is ook de vraag wat er zou gebeuren wanneer de overheid het beheer van de openbare ruimte volledig uit handen zou geven.
De heer Karsijns geeft een voorbeeld van een braak liggend stuk grond in Amsterdam-Noord waar buurtbewoners een tuin hebben ingericht. Zonder stimulatie van buitenaf werd het
56 braakliggende terrein door bewoners onderhouden en ingericht. Zo ontstond er een
kwalitatief hoogwaardig gebied waar mensen uit de buurt samenkwamen en verbinding tussen buurtbewoners plaatsvond. Door de grote vraag naar woningen in Amsterdam werd deze locatie echter voor woningen bestemd, waarop de tuin in eerste instantie moest wijken. Na overleg tussen de gemeente en de bewoners is er echter besloten dat er in het nieuw te bouwen woningcomplex ruimte wordt gemaakt voor de buurttuin. Het project dat door bewoners zelf werd geïnitieerd werd voor de buurt dusdanig waardevol bevonden dat het op die manier behouden kon blijven. Het communiceren met buurtbewoners voordat plannen klaar liggen zorgt er vervolgens voor dat de sfeer in een buurt goed blijft en men vertrouwen houdt in de overheid (N. Karsijns, persoonlijke communicatie, 2 juni, 2017).
Ook de heer Kupka denkt dat de openbare ruimte in de toekomst door particulier opdrachtgevers zelf georganiseerd zou kunnen worden. Hij geeft het voorbeeld van drie Rotterdamse zelfbouwprojecten waarbij men drie naast elkaar liggende scholen verbonden heeft en er één tuin van heeft gemaakt onder eigen beheer. De gemeente Rotterdam had er voor kunnen kiezen om het in eigen beheer te nemen maar stelde vast dat de zelfbouwers prima in staat waren om dat voor eigen rekening te nemen. Hij stelt ook dat het in eigen beheer geven van de openbare ruimte aan particulier opdrachtgevers zou kunnen leiden tot een grotere betrokkenheid bij de wijk. Daarnaast verwacht hij dat mensen die al een eigen huis gebouwd hebben, ook graag zeggenschap willen over de ruimte daar omheen. Bij
besloten bouwblokken ziet hij het zelfs als een noodzakelijkheid. Daaraan voegt hij toe dat het moeilijker lijkt om gezamenlijk de openbare ruimte te beheren bij traditionele eigenbouw dan bij collectief opdrachtgeverschap. Dit omdat collectieven al georganiseerd zijn en op die manier kunnen die makkelijker een groter gebied beheren. Het is volgens hem een kwestie van tijd voordat men de openbare ruimte zelf zal gaan inrichten, maar nu zijn er te weinig financiële prikkels om het beheer en de inrichting voor eigen rekening te nemen (K. Kupka, persoonlijke communicatie, 30 juni 2017).
Ook de heer Vergunst denkt dat particulier opdrachtgevers in de praktijk meer invloed
zouden kunnen hebben op de openbare ruimte. Daarnaast denkt hij dat dit wenselijk zou zijn. Hij denkt dat door de inrichting van de openbare ruimte niet alleen de betrokkenheid van mensen groeit maar er een sociale samenleving ontstaat. Hierbij is het echter wel belangrijk dat er kaders gesteld worden. Wanneer mensen een leeg vel zouden krijgen met de vraag daar een gewenste openbare ruimte in te tekenen schiet men alle kanten op. Dit zorgt ervoor dat er te veel tegenstrijdige meningen ontstaan die het besluitvormingsproces alleen maar bemoeilijken (M. Vergunst, persoonlijke communicatie, 13 mei, 2017). Samengevat bestaat er dus wel het idee dat er in de toekomst meer verantwoordelijkheden bij particulier
opdrachtgevers gelegd kunnen worden. Dit geldt dan met name voor collectief particulier opdrachtgeverschap omdat deze mensen al georganiseerd zijn. Dit sluit aan bij de
bevindingen in het theoretisch kader. 5.6 Weinig invloed, veel potentie?
In de voorgaande paragrafen is de invloed van de particulier opdrachtgevers op de openbare ruimte beschreven. De werkelijke invloed van particulier opdrachtgevers op de openbare
57 ruimte is per project verschillend. Waar de bewoners van Route 1066 helemaal geen invloed hebben gehad op de openbare ruimte, hebben de zelfbouwers van Buiksloterham een veel grotere invloed. Bij geen van de projecten is de openbare ruimte volledig de
verantwoordelijkheid van de bewoners. Een belangrijk aspect van de mate van invloed lijkt communicatie. De projecten waarbij bewoners relatief veel invloed hebben gehad, Vrijburcht en Buiksloterham, zijn ook de projecten waarbij de bewoners het meest intensieve contact hebben met de gemeente. Bij het project waar het minste contact is met de gemeente, Route 1066, hebben de bewoners helemaal geen invloed gehad op de openbare ruimte. De
bevindingen van dit hoofdstuk zijn beknopt weergegeven in tabel 11. Tabel 11: Invloed op de openbare ruimte
Project Categorie Soort