Ondervonden delicten

De mate waarin de bevolking met veel voorkomende criminaliteit wordt geconfronteerd blijkt niet alleen uit het aandeel dat zelf slachtoffer is geworden, maar ook uit het aantal delicts-voorvallen waarmee de bevolking wordt geconfronteerd. Hoewel gegevens over slachtoffer-schap en over ondervonden delicten in grote lijnen overeenkomen, hebben zij toch hun eigen karakteristiek. Iemand kan immers meer dan éénmaal slachtoffer worden van een-zelfde soort delict.

In de IVM is per soort delict waarvan iemand sinds 1 januari van het voorgaande kalender-jaar slachtoffer is geweest, gevraagd in welk kalender-jaar en in welke maand het laatste en eventu-eel het voorlaatste voorval plaatsvond. Ook is per soort delict gevraagd hoe vaak hij of zij daarvan in totaal in de laatste twaalf maanden slachtoffer is geworden. Van het meest re-cente voorval per soort delict is - indien dit plaatsvond na 1 januari van het voorgaande kalenderjaar, bovendien gevraagd of dit in de eigen buurt, elders in de eigen gemeente, ergens anders in Nederland of in het buitenland gebeurde. Op basis van deze gegevens kan een verantwoorde schatting worden gemaakt van het aantal delicten dat de inwoners binnen 12 maanden in Nederland hebben ondervonden.

De volgende paragrafen hebben hierop betrekking.

5.3.1 Ondervonden delicten – totaal

Volgens de IVM-2009 werden de inwoners in de voorgaande twaalf maanden binnen Neder-land naar schatting geconfronteerd met in totaal 6,3 miljoen delicten (uitgezonderd overige delicten). Dit komt overeen met 47 voorvallen per 100 inwoners. Het totale aantal ondervon-den delicten is vergeleken met 2008 toegenomen. In dat jaar ging het om 5,9 miljoen delic-ten (45 per 100 inwoners).

De schattingen op basis van de VMR-extra laten geen significant verschil ten opzichte van het voorgaande jaar zien¹⁶. In de periode 2005-2008 is het aantal ondervonden delicten per 100 inwoners volgens de VMR geleidelijk en voortdurend gedaald.

Grafiek 5.13

In Nederland ondervonden delicten – totaal (delicten per 100 inwoners)

delicten per 100 inwoners

Er zijn grote verschillen tussen de regio’s in het aantal ondervonden delicten per 100 inwo-ners. Dit varieert in 2009 van 32 in Noord- en Oost-Gelderland tot meer dan het dubbele (72) in Amsterdam-Amstelland. In de regio’s Fryslân, Drenthe, IJsselland, Twente, Noord- en Oost-Gelderland, Zeeland, Brabant-Noord en Limburg-Noord is dit aandeel lager dan het landelijke gemiddelde. Voor Noord-Holland Noord, Amsterdam-Amstelland, Haaglanden en Rotterdam-Rijnmond is dit aandeel hoger dan gemiddeld. Anders dan voor Nederland als geheel is het aantal ondervonden delicten per 100 inwoners in Noord-Holland Noord, Zee-land, Midden- en West-Brabant en Brabant-Noord in 2009 hoger dan in 2008.

16 De VMR-schattingen wijken onder meer af van die van de IVM vanwege verschillen in vragen over details van afzonderlijke voorvallen.

Grafiek 5.14

Door de bevolking in Nederland ondervonden delicten – totaal naar politieregio (delicten per 100 inwoners), IVM 2009

5.3.2 Ondervonden geweldsdelicten

In 2009 hadden de inwoners in Nederland te maken met 1,2 miljoen geweldsdelicten; dat zijn negen geweldsvoorvallen per 100 inwoners. Dit wijkt niet significant af van de uitkom-sten in 2008. Ook volgens de VMR-extra is er geen duidelijk verschil tussen beide jaren. In de periode 2005-2008 is er volgens de VMR geen sprake van een duidelijke toe- of afname van het aantal ondervonden geweldsdelicten.

Grafiek 5.15

In Nederland ondervonden geweldsdelicten (delicten per 100 inwoners)

delicten per 100 inwoners

0 5 10 15 20

2005 2006 2007 2008

-I

2008 -IV

2009 -IV

VMR IVM

Van de onderscheiden geweldsdelicten in 2009 heeft meer dan de helft (bijna 750 duizend voorvallen) betrekking op bedreigingen. Dit komt overeen met 5,5 bedreigingen per 100 inwoners. Seksuele delicten kwamen bijna 300 duizend keer voor (2 per 100 inwo-ners); met mishandelingen werden de inwoners in totaal rond 200 duizend keer geconfron-teerd (1 à 2 per 100 inwoners). Deze aantallen zijn vergelijkbaar met die in 2008.

Per regio varieert het aantal geweldsdelicten per 100 inwoners in 2009 van zes (Twente, Noord- en Oost-Gelderland) tot veertien (Amsterdam-Amstelland). In IJsselland, Twente, Noord- en Oost-Gelderland en Brabant-Noord is dit aandeel lager dan het landelijke gemid-delde; in Groningen, Amsterdam-Amstelland en Flevoland is dit hoger dan gemiddeld. In Zuid-Holland-Zuid is het aandeel in 2009 lager dan in 2008.

Grafiek 5.16

Door de bevolking in Nederland ondervonden geweldsdelicten naar politieregio (delicten per 100 inwoners), IVM 2009

5.3.3 Ondervonden vermogensdelicten

Volgens de IVM-2009 had de bevolking in de voorafgaande 12 maanden te maken met in totaal bijna 2,3 miljoen vermogensdelicten. Dit komt overeen met zeventien vermogensdelic-ten per 100 inwoners. Dit wijkt niet wezenlijk af van de gegevens van de IVM-2008. Ook volgens de schattingen op basis van de VMR-extra liggen deze cijfers voor beide jaren op eenzelfde niveau. Uit de VMR-schattingen over eerdere jaren blijkt een duidelijke daling van vermogensdelicten tussen 2005 en 2008.

Van de vermogensdelicten komt fietsdiefstal volgens de IVM met bijna 900 duizend voorval-len in 2009 (bijna 7 per 100 inwoners) het meeste voor. Overige, niet nader gespecificeerde diefstallen komen met bijna 600 duizend voorvallen daarna het meeste voor. Inwoners wer-den 250 duizend keer geconfronteerd met diefstallen uit de auto (2 per 100 inwoners). Ook hadden zij te maken met ongeveer even veel inbraken of pogingen daartoe en met even zovele gevallen van zakkenrollerij, hoofdzakelijk zonder geweld. Autodiefstal kwam met rond 50 duizend voorvallen van alle onderscheiden vermogensdelicten het minst vaak voor.

Evenals voor alle vermogensdelicten samen verschilt het aantal voorvallen in 2009 voor geen van de onderscheiden vermogensdelicten van dat in het jaar daarvoor.

Grafiek 5.17

In Nederland ondervonden vermogensdelicten (delicten per 100 inwoners)

delicten per 100 inwoners

0 10 20 30

2005 2006 2007 2008

-I

2008 -IV

2009 -IV

VMR IVM

Het aantal vermogensdelicten per 100 inwoners varieert per regio volgens de IVM 2008 van tien in Noord- en Oost-Gelderland tot 30 in Amsterdam-Amstelland. Behalve in Noord- en Oost-Gelderland ligt het aandeel vermogensdelicten ook in Drenthe, IJsselland, Twente, Zuid-Holland-Zuid, Zeeland en Limburg-Noord lager dan gemiddeld. Amsterdam-Amstelland, Haaglanden en Rotterdam-Rijnmond hebben een hoger dan gemiddeld aandeel vermogensdelicten per 100 inwoners. Brabant-Noord vertoont in 2009 een hoger aandeel vermogensdelicten dan het voorgaande jaar.

Grafiek 5.18

Door de bevolking in Nederland ondervonden vermogensdelicten naar politieregio (delicten per 100 inwoners), IVM 2009

5.3.4 Ondervonden vandalismedelicten

In 2009 werd de bevolking in Nederland geconfronteerd met naar schatting ruim 2,8 miljoen vandalismedelicten. Dat zijn 21 gevallen van vandalisme per 100 inwoners. Deze cijfers zijn hoger dan die voor het voorgaande jaar. De schattingen op basis van de VMR-extra laten geen duidelijke verschillen zien ten opzichte van het voorgaande jaar. Uit de VMR-schattingen over de periode 2005-2008 blijkt evenmin een duidelijke trend.

Grafiek 5.19

In Nederland ondervonden vandalismedelicten (delicten per 100 inwoners)

delicten per 100 inwoners

0 10 20 30 40

2005 2006 2007 2008

-I

2008 -IV

2009 -IV

VMR IVM

Van de beide onderscheiden vormen van vandalisme komt beschadiging van/diefstal vanaf de auto met 1,6 miljoen voorvallen het meeste voor. Met bijna dertien gevallen per 100 inwoners is dit ook de meest voorkomende vorm van alle binnen de IVM onderscheiden delicten. Met overige vernielingen werden de inwoners 1,2 miljoen keer geconfronteerd.

Daarmee komt deze vorm van veel voorkomende criminaliteit, met negen voorvallen per 100 inwoners, na autovandalisme op de tweede plaats in aantallen voorvallen.

Per regio varieert het aantal vandalismedelicten waarmee de bevolking volgens de IVM-2009 werd geconfronteerd van zestien per 100 inwoners (Fryslân, Limburg-Noord) tot 28 (Amsterdam-Amstelland). In de regio’s Fryslân, Noord- en Oost-Gelderland en Limburg-Noord is dit aandeel in 2009 lager dan het landelijke gemiddelde; voor Amsterdam-Amstelland, Haaglanden en Rotterdam-Rijnmond is dit hoger dan gemiddeld. In Noord-Holland Noord en Brabant-Noord is dit aandeel in 2009 hoger dan in het jaar daarvoor.

Grafiek 5.20

Door de bevolking in Nederland ondervonden vandalismedelicten naar politieregio (delicten per 100 inwoners), IVM 2009