2.2 Uitwerking analyses
2.2.1 NOS Achtuurjournaal
Datum:
11-01-17
Programma:
NOS Achtuurjournaal, NPO1
Situatie:
Overig
Onderwerp:
Trump woedend op nepnieuws en media
Plaats:
1/7 (00:00:37)
Duur:
00:08:50
1. Transcriptie*
NederlandsDonald Trump noemt het nepnieuws en is woedend op de media die het naar buiten brachten. De Russen zouden belastende informatie hebben over de aankomende president. Nepnieuws of klopt het? Daar is nog veel onduidelijkheid over.
[…]
Als er ook maar iets waar blijkt te zijn van bijvoorbeeld de nauwe samenwerking tussen Trump en bepaalde Russische geheime diensten, dan heeft de aanstaande president van Amerika toch een heel groot probleem. Maar ook als het allemaal niet waar blijkt te zijn is er natuurlijk al heel veel schade aangericht, want de relatie tussen de aanstaande president en de pers en vooral ook de aanstaande president en zijn eigen geheime diensten, die is natuurlijk zeer verziekt. De geheime dienst waarmee hij straks het land en de wereld moet gaan beschermen. Wat dat betreft denk ik dat we misschien één lachende derde kunnen aanwijzen en dat is misschien wel Vladimir Poetin van Rusland, want die ziet zonder ook maar zelf iets te hoeven doen Amerika toch langzaam een beetje wegzakken in een soort democratische nachtmerrie. Een chaos.
Nou, laten we even naar Rusland gaan en het daar vragen. David-Jan Godfroid, hoe reageren ze daar?
De reactie hier is heel kort en eenvoudig. Het is allemaal onzin en wat er in het rapport staat is allemaal uit de duim gezogen. Een voortzetting, zei de woordvoerder van het Kremlin, van de heksenjacht die Washington al een tijdje aan het voeren is tegen Rusland. En de laatste
stuiptrekkingen Barack Obama die volgens Moskou meer en meer een hekel is gaan krijgen aan Rusland. Dat staat dus als een paal boven water, volgens de Russen, dat het allemaal niet deugt. Het zijn misschien dooddoeners, maar wel dooddoeners die Rusland kan gebruiken. Je hoorde het Wouter net ook al zeggen, juist omdat er geen enkel bewijs staat in dat rapport.
Maar je noemt het inderdaad al een dooddoener want het is niet heel verassend dat ze zeggen dat het niet waar is, maar zou er iets van waar kunnen zijn?
Het kan. Kijk, de FSB, de Russische geheime dienst kan natuurlijk camera’s hebben opgehangen en microfoons hebben geplaatst in een hotelkamer waar Donald Trump de nacht doorbracht. De FSB kan ook opdracht hebben gegeven aan Russische hackers: Cosy Bear, Fancy Bear,
bijvoorbeeld, om in te breken in de computers van de Democratische Partij. Dat zijn volgens mij gewoon standaardgereedschappen van geheime diensten waar dan ook ter wereld, maar dat wil nog niet zeggen dat dat gebeurd is. Maar afgezien daarvan, Wouter had het er ook over, de onrust die inmiddels is ontstaan in de Verenigde Staten, maar ook in Europa bijvoorbeeld hierover, die kan Poetin heel goed te pas komen want ga maar na: er is verdeeldheid in Europa over de houding ten opzichte van Rusland, Obama gaat weg en de veel Moskou vriendelijkere
Trump die komt daarvoor in de plaats. En bovendien zal hij zeker in het begin wel iets anders aan zijn hoofd hebben dan ruzie met het Kremlin. Dus inderdaad, concluderend, Poetin kan best eens de lachende derde zijn in dit geval.
*Gemarkeerde delen zijn als volgt gecategoriseerd: Nieuwslezer
Verslaggever Poetin Derde
2. Interpretatie inhoud en beeld
Transcriptie Formele indeling beeld
Donald Trump noemt het nepnieuws en is woedend op de media die het naar buiten brachten.
De Russen zouden belastende informatie hebben over de aankomende president.
Nepnieuws of klopt het? Daar is nog veel onduidelijkheid over.
[…] 00:00:37 – 00:05:50
Als er ook maar iets waar blijkt te zijn van bijvoorbeeld de nauwe samenwerking tussen Trump en bepaalde Russische geheime diensten, dan heeft de aanstaande president van Amerika toch een heel groot probleem. Maar ook als het allemaal niet waar blijkt te zijn is er natuurlijk al heel veel schade aangericht, want de relatie tussen de aanstaande president en de pers en vooral ook de aanstaande
president en zijn eigen geheime diensten, die is natuurlijk zeer verziekt. De geheime dienst waarmee hij straks het land en de wereld moet gaan beschermen. Wat dat betreft denk ik dat we misschien één lachende derde kunnen aanwijzen en dat is misschien wel Vladimir Poetin van Rusland, want die ziet zonder ook maar zelf iets te hoeven doen Amerika toch langzaam een beetje wegzakken in een soort democratische nachtmerrie. Een chaos.
We zien de nieuwslezer in de studio met daarachter op het scherm de datum van vandaag.
We zien Trump die McCain de had schudt op een podium. Voor hem liggen stapels dossiers en we zien hoofden van het publiek. Achter hem staan welgeteld acht Amerikaanse vlaggen. Trump loopt naar het
sprekersgestoelte en pakt de microfoon. Tijdens deze handeling zoomt de camera in. De nieuwslezer staat opnieuw in de studio met daarachter het scherm met daarop de datum van vandaag.
Shot 1
We zien correspondent Wouter Zwart voor het Witte Huis in Washington.
Nou, laten we even naar Rusland gaan en het daar vragen. David-Jan Godfroid, hoe reageren ze daar?
De reactie hier is heel kort en eenvoudig. Het is allemaal onzin en wat er in het rapport staat is allemaal uit de duim gezogen. Een
voortzetting, zei de woordvoerder van het Kremlin, van de heksenjacht die Washington al een tijdje aan het voeren is tegen Rusland. En de laatste stuiptrekkingen Barack Obama die volgens Moskou meer en meer een hekel is gaan krijgen aan Rusland. Dat staat dus als een paal boven water, volgens de Russen, dat het allemaal niet deugt. Het zijn misschien dooddoeners, maar wel dooddoeners die Rusland kan gebruiken. Je hoorde het Wouter net ook al zeggen, juist omdat er geen enkel bewijs staat in dat rapport.
Maar je noemt het inderdaad al een
dooddoener want het is niet heel verassend dat ze zeggen dat het niet waar is, maar zou er iets van waar kunnen zijn?
Het kan. Kijk, de FSB, de Russische geheime dienst kan natuurlijk camera’s hebben
opgehangen en microfoons hebben geplaatst in een hotelkamer waar Donald Trump de nacht doorbracht. De FSB kan ook opdracht hebben gegeven aan Russische hackers: Cosy Bear, Fancy Bear, bijvoorbeeld, om in te breken in de computers van de Democratische Partij. Dat zijn volgens mij gewoon
standaardgereedschappen van geheime diensten waar dan ook ter wereld, maar dat wil nog niet zeggen dat dat gebeurd is. Maar afgezien daarvan, Wouter had het er ook over, de onrust die inmiddels is ontstaan in de Verenigde Staten, maar ook in Europa
bijvoorbeeld hierover, die kan Poetin heel goed te pas komen want ga maar na: er is
verdeeldheid in Europa over de houding ten opzichte van Rusland, Obama gaat weg en de veel Moskou vriendelijkere Trump die komt daarvoor in de plaats. En bovendien zal hij zeker in het begin wel iets anders aan zijn hoofd hebben dan ruzie met het Kremlin. Dus
De nieuwslezer staat rechts in beeld. Links naast haar staat een scherm met daarop de Russische correspondent in Moskou. Als achtergrondscherm is gekozen voor een deel van de Amerikaanse vlag.
Shot 3
De correspondent wordt beeldvullend laten zien. Achter hem zien we de straten van Moskou.
Shot 4
We zien de nieuwslezer in dezelfde setting als net. Nu is de Amerikaanse vlag echter weg en zien we op de achtergrond een foto van het Kremlin.
Shot 5
De correspondent wordt beeldvullend laten zien. Achter hem zien we de straten van Moskou.
inderdaad, concluderend, Poetin kan best eens de lachende derde zijn in dit geval.
Hoe zijn hoofd- en bijzaken onderscheiden? Het item gaat over nieuwe informatie die naar buiten is gekomen. De hoofdzaak is de manier waarop Trump omgaat met dit feit. In het kader van ons onderzoek is het in dit geval echter interessant om te kijken naar de bijzaak, de ‘lachende derde’, zoals hij genoemd wordt door de twee correspondenten en de
nieuwslezer, president Poetin. Hij is in dit geval bijzaak omdat hij later in het item pas naar voren komt en omdat hij zijn handen aftrekt van het geheel en toekijkt hoe het er in Amerika aan toegaat.
Waarom zijn juist deze beelden gebruikt? In het deel dat ons interesseert zijn met name de correspondenten in beeld. Het gaat hier dus om de inhoud, de tekst, niet zozeer om het beeld.
Is het een gedeelte uit een groter beeld? - Welke elementen zijn dan weg gelaten? - Wordt hiermee een bepaald frame
bevooroordeeld?
• Zo ja, welk? En is dit goed getimed? • Zo nee, is het dan meer een symbool of
een concept?
-
3. Analyse m.b.v. (visuele) retorica
Analysevragen in relatie tot het ethos Antwoorden
Zijn er stijlmiddelen gebruikt? Zo ja, welke? - Wat benadrukken deze stijlmiddelen? - Wat valt op aan de toon
nieuwslezer/verslaggever/Poetin?
De correspondenten benadrukken allebei dat Poetin een ‘derde lachende’ is. Volgens hen neemt hij een soort underdogpositie in en lacht hij om de chaos die rondom de nieuw verkozen president wordt gecreëerd.
Wat valt op aan de indeling beeld in combinatie met tekst?
Niets.
Wat valt op aan de montage? Er wordt veel gebruik gemaakt van
correspondenten die dingen duiden. Er was dus duidelijk gebrek aan relevant beeldmateriaal bij het maken van dit item.
Beeld: “television-induced meaning” In het item zou een quote van de reactie van het Kremlin kunnen worden opgenomen om de correspondenten minder aan het woord te laten zijn.
4. Conclusie:
Het item suggereert dat Poetin het goed voor elkaar heeft. Hij hoeft alleen maar toe te kijken hoe de chaos zich in Amerika verder verspreidt. Dit wordt in het item bereikt door te benadrukken dat Poetin de ‘lachende derde’ in het verhaal is. Zijn ethos wordt hierdoor versterkt.
Datum:
08-02-17
Programma:
NOS Achtuurjournaal, NPO1
Situatie:
Overig
Onderwerp:
Veroordeling oppositieleider Navalniy
Plaats:
3/8 (00:07:00)
Duur:
00:04:24
1. Transcriptie*
NederlandsEen van de grootste oppositieleiders in Rusland is veroordeeld en kan niet meer meedoen aan de presidentsverkiezingen.
Hij gold als de belangrijkste oppositieleider in Rusland, Aleksej Navalniy. En wilde meedoen aan de presidentsverkiezingen volgend jaar. Maar dat gaat niet door. De rechtbank heeft hem
veroordeeld voor fraude. Hij zou een partij hout verduisterd hebben, ter waarde van 450 duizend euro. En wie een misdrijf heeft gepleegd mag in Rusland niet meedoen aan de verkiezingen. Navalniy ging er op voorhand al vanuit dat hij veroordeeld zou worden. Hij is ervan overtuigd dat het een politiek proces is om hem monddood te maken.
Wat is je plan, Aleksej?
Mijn plan is altijd hetzelfde: strijden voor een vrij Rusland. Wat de rechtbank ook besluit, we gaan door.
Tijdens een langdradig betoog van een uur wordt duidelijk dat de rechtbank hem inderdaad veroordeelt wegens fraude.
Navalniy heeft het allemaal bedaan, bla bla. De rechter zegt dat ik het allemaal heb
georganiseerd. Hij veroordeelt me voor fraude. Ik heb het allemaal gedaan. Ik kijk uit naar het eindspel van dit theater.
En dat eindspel dat kwam een paar uur later. Een voorwaardelijke celstraf van vijf jaar.
En we gaan naar David-Jan Godfroid. Dat betekent dus dat Navalniy niet mee kan doen aan de presidentsverkiezingen. Hoe eerlijk was het proces?
Volgens de autoriteiten in ieder geval een heel eerlijk proces, er is alleen de rechtsgang gevolgd en heeft de politiek, het Kremlin, er niks mee te maken. Maar voor Navalniy en zijn aanhangers staat het als een paal boven water dat deze procedure alleen in werking is gezet om te voorkomen dat Navalniy aan die presidentsverkiezingen kan meedoen. Een onderlinge confrontatie tussen
Navalniy en Poetin, die hoogstwaarschijnlijk ook kandidaat is, die zou Navalniy glansrijk hebben verloren. Dat weet Navalniy zelf, dat weet het Kremlin ook, maar het Kremlin wil vooral
voorkomen dat er onrust ontstaat in de aanloop naar die verkiezingen. En als er een ding is waar Navalniy goed in is, dan is het in het veroorzaken van onrust. Hij is een begenadigd spreker. Hij krijgt mensen op de been, hij kan corruptie blootleggen, dat soort dingen. Navalniy zelf die zijn dat hij in hoger beroep gaat, hij zij ook dat hij zijn campagne zal voortzetten. Voor die
presidentsverkiezingen is dat zinloos, want hij kan nu helemaal niet meedoen. Maar hij kan wel onrust blijven veroorzaken.
Of het Kremlin echt achter zijn veroordeling zit, zoals Navalniy zegt is natuurlijk moeilijk te bewijzen, wat we wel weten is dat de afgelopen jaren een aantal tegenstanders van Poetin onder verdachte omstandigheden om het leven is gekomen.
In 2006 overlijdt Alexander Litvinenko in een ziekenhuis in Londen. Hij is vergiftigd met polonium, een radioactieve stof. De daders zouden twee Russische geheimagenten zijn.
Twee jaar geleden wordt oppositieleider Boris Nemtsov doodgeschoten op een brug vlakbij het Kremlin. De plek groeit uit tot een herdenkingsmonument voor de populaire Nemtsov, tot ergernis van de autoriteiten tot op de dag van vandaag.
En sinds een week ligt een andere tegenstander van Poetin in kritieke toestand op de intensive care: Vladimir Karamoeza. Een dag eerder zette hij nog een foto van zijn vriend Nemtsov op zijn facebook met de tekst: We zijn hier, we denken aan je. Nu ligt hij in coma. Zijn familie denkt dat hij vergiftigd is, opnieuw, net als twee jaar geleden.
Ja, David-Jan, we zien er nu een aantal, maar de lijst met tegenstanders die worden uitgeschakeld is veel langer.
Ja, dat is zo. Boris Nemtsov, die twee jaar geleden werd vermoord, is natuurlijk verreweg de bekendste. Maar de lijst inderdaad van tegenstanders van het Kremlin die sinds het aantreden van Poetin in 2000 in de cel zijn beland, geïntimideerd zijn, mishandeld of zelfs vermoord, die wordt zo langzamerhand wel indrukwekkend lang. En dat zijn niet alleen politici. Dat zijn ook journalisten, mensenrechtenactivisten, eigenlijk iedereen die zich tegen de macht uitspreekt die loopt risico. De opdracht daarvoor komt uit het Kremlin, misschien zelfs van Poetin zelf. Dat is onmogelijk te zeggen. Het kunnen ook de veiligheidsdiensten zijn of andere overheidsinstanties. Maar ik denk dat het voor de slachtoffers weinig uitmaakt of ze nou door de hond of door de kat gebeten worden.
David-Jan, dank je wel.
*Gemarkeerde delen zijn als volgt gecategoriseerd: Nieuwslezer
Verslaggever Poetin Derde
2. Interpretatie inhoud en beeld
Transcriptie Formele indeling beeld
Een van de grootste oppositieleiders in Rusland is veroordeeld en kan niet meer meedoen aan de presidentsverkiezingen.
Hij gold als de belangrijkste oppositieleider in Rusland, Aleksej Navalniy. En wilde meedoen aan de presidentsverkiezingen volgend jaar. Maar dat gaat niet door. De rechtbank heeft hem veroordeeld voor fraude. Hij zou een partij hout verduisterd hebben, ter waarde van 450 duizend euro. En wie een misdrijf heeft
gepleegd mag in Rusland niet meedoen aan de verkiezingen.
Navalniy ging er op voorhand al vanuit dat hij veroordeeld zou worden. Hij is ervan overtuigd dat het een politiek proces is om hem
monddood te maken. Wat is je plan, Aleksej?
Mijn plan is altijd hetzelfde: strijden voor een vrij Rusland. Wat de rechtbank ook besluit, we gaan door.
Tijdens een langdradig betoog van een uur wordt duidelijk dat de rechtbank hem inderdaad veroordeelt wegens fraude.
Navalniy heeft het allemaal bedaan, bla bla. De rechter zegt dat ik het allemaal heb
georganiseerd. Hij veroordeelt me voor fraude. Ik heb het allemaal gedaan. Ik kijk uit naar het eindspel van dit theater.
En dat eindspel dat kwam een paar uur later. Een voorwaardelijke celstraf van vijf jaar.
Shot 1
De nieuwslezer loopt naar voren. Achter haar zien we de Russische vlag geprojecteerd. Aan de rechterkant verschijnt een scherm met daarop een foto van Aleksej Navalniy met daarachter filmende mensen. Hij wordt hier gepresenteerd als een populair figuur.
Shot 2
Navalniy tussen de massaal opgekomen pers in de rechtbank. Vooraan staan twee
politieagenten. Navalniy schudt iemand de hand en loopt het beeld uit. Er is nog niemand van de rechters aanwezig.
Shot 3
Staat de pers te woord. Hij staat met de rug naar de stoelen van de rechters en met zijn gezicht naar de massaal opgekomen pers. Navalniy benadrukt dat hij niet zal kijken naar het besluit van de rechtbank.
Shot 4
We zien de rechter die in het zwart het besluit voorleest.
Shot 5
In het publiek tussen de pers zien we op de voorgrond iemand uitgebreid gapen. Shot 6
Navalniy staat opnieuw de pers te woord en benadrukt nogmaals de volgens Navalniy onterechte uitspraak. Op de achtergrond zien we drie politieagenten en fotografen.
Shot 7
Twee politieagenten zijn vol in beeld. Ze staan zonder een enkele gelaatstrekking te laten zien.
Shot 8
Opnieuw Navalniy aan het woord. Hij lacht. Rechts van hem de fotograferende pers. Shot 9
Opnieuw zien we drie politieagenten vol in beeld.
En we gaan naar David-Jan Godfroid. Dat betekent dus dat Navalniy niet mee kan doen aan de presidentsverkiezingen. Hoe eerlijk was het proces?
Volgens de autoriteiten in ieder geval een heel eerlijk proces, er is alleen de rechtsgang gevolgd en heeft de politiek, het Kremlin, er niks mee te maken. Maar voor Navalniy en zijn aanhangers staat het als een paal boven water dat deze procedure alleen in werking is gezet om te voorkomen dat Navalniy aan die presidentsverkiezingen kan meedoen. Een onderlinge confrontatie tussen Navalniy en Poetin, die hoogstwaarschijnlijk ook kandidaat is, die zou Navalniy glansrijk hebben verloren. Dat weet Navalniy zelf, dat weet het Kremlin ook, maar het Kremlin wil vooral voorkomen dat er onrust ontstaat in de aanloop naar die verkiezingen. En als er een ding is waar Navalniy goed in is, dan is het in het
veroorzaken van onrust. Hij is een begenadigd spreker. Hij krijgt mensen op de been, hij kan corruptie blootleggen, dat soort dingen. Navalniy zelf die zijn dat hij in hoger beroep gaat, hij zij ook dat hij zijn campagne zal voortzetten. Voor die presidentsverkiezingen is dat zinloos, want hij kan nu helemaal niet meedoen. Maar hij kan wel onrust blijven veroorzaken.
Of het Kremlin echt achter zijn veroordeling zit, zoals Navalniy zegt is natuurlijk moeilijk te bewijzen, wat we wel weten is dat de afgelopen jaren een aantal tegenstanders van Poetin onder verdachte omstandigheden om het leven is gekomen.
In 2006 overlijdt Alexander Litvinenko in een ziekenhuis in Londen. Hij is vergiftigd met polonium, een radioactieve stof. De daders zouden twee Russische geheimagenten zijn.
Twee jaar geleden wordt oppositieleider Boris Nemtsov doodgeschoten op een brug vlakbij het Kremlin.
Shot 10
Navalniy staat en zegt ‘ja’ in de camera. Shot 11
We zien de nieuwslezer aan de rechterkant.