De invalshoek van mijn onderzoek is anders dan het grootste deel van voorgaande wetenschappelijke onderzoeken. Veel van hen focussen zich namelijk op het ethos van presidenten en andere bewindspersonen in toespraken; of op het imago van presidenten als merk, gezien vanuit communicatieve marketingstrategieën. Dit onderzoek gaat uit van het nieuwsitem zelf, met andere woorden, het geproduceerde beeld en geluid. Daarmee blijft het onderzoek dicht bij het analysemateriaal en voegt het meer toe dan op het moment dat een onderzoek zich alleen op de tekstuele inhoud van een toespraak concentreert.
In hoofdstuk 2 is te lezen hoe verschillende wetenschappers allerlei factoren binnen de audiovisuele inhoud aandragen die het ethos in meer of mindere mate beïnvloeden. Dit onderzoek vult niet zozeer het rijtje factoren van voorgaande wetenschappelijke literatuur aan, maar presenteert eigen manieren en/of methoden, die audiovisuele media (kunnen) gebruiken in het scheppen van het ethos van een wereldleider als, in dit geval, de Russische president Poetin. Daarbij maakt het onderzoek ook onderscheid tussen de journaals van twee landen, namelijk Nederland en Rusland.
Uiteraard brengt het doen van onderzoek ook beperkingen met zich mee. Zo heeft met name de tijdslimiet binnen mijn studie gezorgd voor een beperking in het analysemateriaal en in de verscheidenheid van de te analyseren journaals. Daarnaast zul je bij de in dit geval gekozen methode, de kwalitatieve analyse, alsmaar nieuwe bevindingen doen naarmate je meer tijd besteedt aan de analyse.
De literatuur die ik gebruikt heb als basis voor mijn onderzoek gaat met name over de visuele retorische middelen die zorgen voor het scheppen van een bepaald ethos. Het toepassen van de eeuwenoude retorica op beeld is een wetenschappelijke tak die zich op het moment van schrijven slechts in haar kinderschoenen bevindt. De meest duidelijke en toepasbare literatuur die daarvoor te vinden was, is daardoor niet peer- reviewed.
De literatuur die gaat over de media, in het specifiek televisie, is dat wel. De kanttekening die daarbij zou kunnen worden geplaatst is dat sommige gebruikte wetenschappelijke literatuur op dat gebied enigszins gedateerd zou zijn. Naar aanleiding van de groeiende populariteit van televisie na de jaren ’80 zijn er veel onderzoeken gekomen over de impact van televisie op de kijker, over beeld en de betekenis van beeld,
over de manier waarop een televisie item is gemonteerd, enzovoort. Deze onderzoeken liggen ook vandaag de dag nog aan het fundament van de wetenschappelijke kennis over televisie, waardoor ik dan ook het besluit heb genomen om mijn theorie te staven met een aantal werken uit die tijd.
Mijn onderzoek gaat kort gezegd over de manier waarop televisie een ethos schept. Het is interessant om te kijken vanuit de andere kant van de in de volksmond genoemde ‘buis’. Welk ethos rekent de kijker, die Poetin op televisie ziet, toe aan hem? En komt dat ethos overeen met de resultaten uit dit onderzoek? Om dat te toetsen zouden er bijvoorbeeld diepte-interviews met kijkers gehouden kunnen worden in beide landen. Op die manier komen we namelijk meer te weten over de impact van de afzonderlijke visuele retorische middelen op kijkers, wat kan bijdragen aan het verantwoorde gebruik van deze middelen en kan helpen om een beoogde impact van de kijker te bereiken.
Wat betreft het proces van de totstandkoming van het ethos, zou er ook kunnen worden gekeken naar de reden achter het gebruik van bepaalde middelen en naar het beoogde doel achter het gebruik van die middelen. Door redacteuren en journalisten van beide journaals te onderwerpen aan diepte-interviews zou kunnen worden achterhaald waarom zij bepaalde keuzes hebben gemaakt, wat de gedachte achter deze keuzes is geweest en of de keuze überhaupt bewust is gemaakt of niet. Op die manier kan onder andere worden verklaard waarom er een dergelijk verschil is in het geschapen ethos van Poetin tussen het Nederlandse en Russische journaal.
Een laatste mogelijkheid voor vervolgonderzoek die ik hier zal geven, gaat over het door beide journaals geschapen ethos. Ik heb ervoor gekozen om materiaal te nemen van één jaar voor de presidentsverkiezingen. Het gevolg daarvan is dat ik ook tot de soorten ethos ben gekomen die op dat moment worden geschapen. Het zou uiterst interessant zijn om te kijken of er verschil zit tussen de bevindingen van mijn onderzoek en de bevindingen van een gelijk onderzoek met als tijdsperiode middenin het presidentiële termijn. Ook zou de tijdsperiode kunnen worden gekoppeld aan een bepaalde belangrijke (politieke) gebeurtenis, zoals de crash van vlucht MH17. Op die manier kan worden bepaald welke factoren in het proces van het scheppen van het ethos veranderen. Ook zouden uitspraken gedaan kunnen worden over het beoogde doel, dat de desbetreffende partij heeft bij het creëren van het desbetreffende ethos.
Hoewel mijn onderzoek een gedetailleerd inzicht geeft in de soorten ethos van Poetin en in de totstandkoming ervan, is vervolgonderzoek noodzakelijk om de resultaten zo solide mogelijk te maken en om in de toekomst meer (nieuwe) verbanden te kunnen leggen tussen de productie, het nieuwsitem en de kijker.
1 Bibliografie
Babovnikova, M. (2010). [Образ политика в официальном издании на примере образа Дмитрия Медведева В «Российской газете»] Het imago van Dmitri Medvedev in de krant “Rossijskaya Gazeta” (Doctoraat). Verkregen op 27-06-18 uit
http://www.km.ru/referats/1D311B82819547F4BDD345E9EAFABE37
Becker, J. (2004). Lessons from Russia: A neo-authoritarian media system, European Journal of Communication, 19(2), 139-163.
Bennett, W. (2016). News: The politics of Illusion. 10e druk. Chicago: The University of Chicago Press.
Berezin, G. V. (2000). [Особенности влияния СМИ на формирование современных политических ориентаций россиян: на примере телевидения] Kenmerken van hoe de media de vorming van moderne politieke oriëntaties van de Russen beïnvloeden (met als voorbeeld televisie) (Doctoraat). Verkregen op 27- 06-18 uit http://www.dissercat.com/content/osobennosti-vliyaniya-smi-na-formirovanie-sovremennykh- politicheskikh-orientatsii-rossiyan-n
Borchers, T. (2012). Persuasion in the Media Age. 3e druk. Long Grove, Illinois: Waveland Press.
Braet, A. (2016). Retorische kritiek: hoe beoordeel je overtuigingskracht? Amsterdam: Boom.
Broek, van den, J.; Koetsenruijter, W.; Jong, de, J.; Smit, L. (2015). Beeldtaal. 2e druk. Amsterdam: Boom.
Foss, S. K. (2011). Theory of Visual Rhetoric. In D. Chandler & R. Munday (Eds.), A Dictionary of Media and Communication (pp. 141-152). Oxford: Oxford University Press.
Given, L. M. (2008). The SAGE online encyclopaedia of qualitative research methods. Geraadpleegd op 27-06-18 via http://methods.sagepub.com.ezproxy.leidenuniv.nl:2048/reference/sage-encyc-qualitative- research-methods/n422.xml
Glazier, R. A. & Boydstun, A. E. (2012). The President, the Press, and the War: A Tale of Two Framing Agendas, Political Communication, 29(4), 428-446.
Hart, P. (1999). Seducing America: How Television Charms the Modern Voter. Thousand Oaks: Sage Publications.
Herpen, van, M. H. (2016). Putin’s Propaganda Machine: Soft Power and Russian Foreign Policy. New York: Rowman & Littlefield.
Hill, C. A.; Helmers, M. (2004). Defining Visual Rhetorics. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates. Horton, D.; Wohl, R. (1956). Mass communication and para-social interaction, Psychiatry, 19(1), 215-229.
Judah, B. (2013). Fragile empire: How Russia fell in and out of love with Vladimir Putin. New Haven: Yale University Press.
Knoblauch, H. (2012). Introduction to the special issue of Qualitative Research: video-analysis and videography, Qualitative Research, 12(3), 251-254.
Koetsenruijter, W. (2015). Poetin en de verbeelding van de macht. In J. de Jong; A. Rademaker, C. Pieper (Eds), Beïnvloeden met emoties: Pathos en retorica (pp. 109–114). Amsterdam: Amsterdam UP.
Lipman, M. & McFaul, M. (2001). Managed Democracy in Russia: Putin and the Press, Harvard Journal of Press/Politics, 6(3), 116-126.
Mullen, L. (1999). Television News and Contentiousness: An exploratory study of visual and verbal content in news about the President, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 43(2), 159-174.
Myers, S. (2016). The new tsar: The rise and reign of Vladimir Putin (First American ed.). New York: Alfred A. Knopf.
Neustadt, R. (1960). Presidential power: the politics of leadership. New York: Wiley.
Poetin, V. V. (1999). [Новогоднее обращение исполняющего обязанности Президента Владимира Путина к гражданам России] Nieuwjaarsspeech van president Vladimir Poetin aan de burgers van Rusland. Geraadpleegd op 27-06-18 via http://kremlin.ru/events/president/transcripts/22280
Rose, R. & Munro, N. (2002). Elections without Order: Russia’s Challenge to Vladimir Putin. Cambridge: Cambridge University Press.
Scammell, M. (1999). Political Marketing: Lessons for Political Science. Political Studies, 47, 718-739. Shamir, B.; Arthur, M. B.; House; R. J. (1994). The Rhetoric of Charismatic Leadership: A Theoretical Extension, A Case Study, And Implications for Research, Leadership Quarterly, 5(1), 25-42.
Shamir, B.; House, R. J.; Arthur, M. B. (1993). The motivational effects of charismatic leadership: A self- concept based theory, Organization Science, 4(4), 577-594.
Shestopal, E. B.; Pishcheva, T. N.; Gikavyi, E. M.; Zorin, V. A. (2004). The Image of V. V. Putin in the Consciousness of Russia’s Citizens, Sociological Research, 43(6), 29-56.
Simons, G. (2016). Stability and Change in Putin’s Political Image During the 2000 and 2012 Presidential Elections: Putin 1.0 and Putin 2.0?, Journal of Political Marketing, 15(2-3), 149-170.
Simons, G. (2017). Vladimir Putin’s political image: an inside and outside perspective, Baltic Rim Economies, 2, 32-32.
Skillen, D. (2017). Freedom of Speech in Russia: Politics and media from Gorbachev to Putin. New York: Routledge.
Smith, G. (2001). The 2001 General Election: Factors Influencing the Brand Image of Political Parties and their Leaders, Journal of Marketing Management, 17(9-10), 989-1006.
Streeck, J. (2008). Gesture in Political Communication: A Case Study of The Democratic Presidential Candidates During the 2004 Primary Campaign, Research on Language and Social Interaction, 41(2), 154- 186.
Tempest, R. (2016). The Charismatic Body Politics of President Putin, Journal of Political Marketing, 15(2- 3), 101-119.
Wester, F. (2006). Inhoudsanalyse: theorie en praktijk. Deventer: Kluwer.
Wester, F., & Pleijter, A. (2006). Inhoudsanalyse als kwalitatief-interpreterende wijze. In: F. Wester, K. Renckstorf & P. Scheepers (red.). Onderzoekstypen in de communicatiewetenschap. Alphen a/d Rijn: Kluwer, 575-599.
Windt, T. (1986). Presidential Rhetoric: Definition of a Field of Study, Presidential Studies Quarterly, 16(1), 102-116.
Zavattaro, S. (2014). Brand Obama: The Implications of a Branded President, Administrative Theory & Praxis, 32(1), 123-128.