De nieuwe wet: 1 januari 2022

Uit de evaluatie van de pilots maken we op dat gemeenten waardevolle ervaringen op hebben gedaan met onderdelen van de nieuwe wet. De pilots zijn niet zonder slag of stoot verlopen:

de coronacrisis heeft op een aantal pilots een forse invloed gehad. Uit de evaluaties blijkt dat er in de uitvoering van de pilots veel goed is gegaan, maar we concluderen ook dat gemeenten tegen knelpunten aan zijn gelopen. Het heeft de pilotgemeenten soms moeite gekost om één onderdeel van de nieuwe wet goed uit te voeren. De opgave wordt dan ook dat gemeenten vanaf 1 januari 2022 álle onderdelen uit moeten voeren op zo’n manier dat dit bijdraagt aan de leerprestaties van inburgeringsplichtigen. Dit vraagt aandacht en inspanningen op zowel beleids- als uitvoerend terrein. Er is niet één beste manier om uitvoering te geven aan de nieuwe inburgeringswet, wel weten we op basis van de uitgevoerde evaluaties dat een goed inburgeringstraject aan bepaalde factoren moet voldoen. In dit concluderende hoofdstuk hebben we een aantal factoren aangestipt die van belang zijn voor een succesvol inburgeringstraject. Daar kunnen andere gemeenten hun voordeel mee doen.

Wij zijn van mening dat het toegevoegde waarde heeft wanneer gemeenten zelf hun beleid en uitvoering na verloop van tijd evalueren. De invoering van de Wet inburgering 2021 is een complexe opdracht die vraagt om een gesloten feedback loop, gericht op een lerende organisatie (zowel gemeente als uitvoeringspartners) die in staat is bij te sturen op basis van resultaten (effecten) en ervaringen (uitvoeringsproces). Gezien de omvangrijke en complexe wijzigingen in het stelsel, mogen we niet verwachten dat na één à twee jaar sprake is van een volledige uitgekristalliseerde uitvoeringspraktijk. Wel is dat het moment om de beleids- en uitvoeringspraktijk tegen het licht te houden en te kijken wat er nog nodig is om op zo’n manier uitvoering te geven aan de wet dat de doelen ervan zo goed mogelijk verwezenlijkt worden.

Bijlage 1: Literatuurlijst

Geraadpleegde literatuur

Berenschot (2020) Evaluatie Onderwijsroute project JAS. Onderzoek naar succesfactoren in de onderwijstoeleiding en begeleiding van jonge statushouders

Berenschot (2021) Evaluatie pilots voor statushouders bij Liander en Stedin. De werkzame elementen in de opleidingstrajecten

Centraal Planbureau & Sociaal en Cultureel Planbureau (2020) Kansrijk integratiebeleid op de arbeidsmarkt

De Beleidsonderzoekers (2021) Goed op weg met de Z-route. Procesevaluatie pilots Z-route:

geleerde lessen van gemeenten

De Beleidsonderzoekers (2021) Gelijke kansen en non-discriminatie bij re-integratie.

Bevindingen op basis van groepsgesprekken met medewerkers van gemeenten

De Beleidsonderzoekers (2020) Evaluatie Programma Verdere Integratie op de Arbeidsmarkt.

Tweede rapport: voorlopige lessen over de uitvoering en opbrengsten van het programma De Beleidsonderzoekers (2019) De mens centraal? Onderzoek naar de kansrijke koppeling De Beleidsonderzoekers (2019) Verbinding zoeken en bruggen bouwen. Evaluatie van de casemanager participatie

Divosa, handreiking financieel ontzorgen via: https://www.divosa.nl/handreiking-financieel- ontzorgen-en-financiele-zelfredzaamheid#financieel-ontzorgen-en-financi-le-zelfredzaamheid-wat-houdt-dit-in--wat-betekent-financieel-ontzorgen

Erasmus Universiteit Rotterdam (2021) Met alles opnieuw starten. Een onderzoek naar de werking van het programma van Stichting Nieuw Thuis Rotterdam

Erasmus Universiteit Rotterdam (2020) Alles onder één dak. De uitvoering van het SNTR-programma voor Rotterdamse statushouders in beeld

Gruijter, M. de & I. Razenberg, ‘Work first, vrouwen later? Arbeidstoeleiding van vrouwelijke statushouders’, in: Beleid en maatschappij 2019 (46)

Impact Institute (2020) Impactanalyse traineeship participatie Impact Institute (2020) Newbees traineeships

Inspectie SZW (2019) Financieel ontzorgen van statushouders op weg naar zelfredzaamheid: een precaire balans

Inspectie SZW (2019) Financiële zelfredzaamheid van statushouders: een proces van begeleid loslaten

Kennisplatform Integratie en Samenleving (2020) Handreiking ondersteuning bij de arbeidstoeleiding van vrouwelijke statushouders. Antwoord op veelgestelde vragen van gemeenten

Kennisplatform Integratie en Samenleving (2020) Wat werkt bij arbeidsparticipatie statushouders Kennisplatform Integratie en Samenleving (2019) Op weg naar werk? Vrouwelijke statushouders en gemeenten over kansen en belemmering bij arbeidstoeleiding

KplusV (2020) Doen wat nodig is. Een evaluatie van de Eindhovense aanpak arbeidsparticipatie vergunninghouders

Lange, Tessseltje de, e.a., Van azc naar een baan. De Nederlandse regelgeving over en praktijk van arbeidsmarktintegratie van vluchtelingen

Regioplan (2021) Evaluatie VOI pilot duale trajecten

Regioplan (2021) Stappen op weg naar werk. Lessen uit acht studies naar arbeidstoeleiding van statushouders

Regioplan (2020) Werkzame elementen in de arbeidstoeleiding van statushouders

Sardes (2021) Naar een hoger taalniveau voor inburgeraars. Evaluatie VOI-pilot B1-route: van A2 naar B1

Significant (2021) Evaluatie VOI-pilot brede intake en persoonlijk plan inburgering en participatie (PIP)

Significant (2021) Investeren in mensen: begeleiding naar werk én volwaardig burgerschap.

Evaluatie pilot leren en werken in Utrecht

Significant (2020) Evaluatieonderzoek doorlopende lijn van opvang naar inburgering Sociaal en Cultureel Planbureau (2021) Met beleid van start. Over de rol van beleid voor ontwikkelingen in de positie en leefsituatie van Syrische statushouders

Sociaal en Cultureel Planbureau (2021) In uitvoering. Een analyse van het op statushouders gerichte beleid en wat er nodig is om dit beleid te verbeteren

Verwey Jonker Instituut & Regioplan (2021) Stappen op weg naar werk. Lessen uit acht studies naar arbeidstoeleiding van statushouders

Verwey Jonker Instituut (2021) Evaluatie nieuwe Amsterdamse aanpak inburgering in de

‘ondertussenperiode’

Verwey Jonker Instituut (2021) Voortraject Leren en werken in de zorg en de aansluitende niveau 3-opleiding voor anderstaligen

Verwey Jonker Instituut (2021) Evaluatie Pilots Veranderopgave Inburgering: Vrouwelijke nareizigers en gezinsmigranten

Verwey Jonker Instituut (2021) Hoe te zorgen voor ‘echt ontzorgen’?

Verwey Jonker Instituut (2021) De eerste stappen van nieuwe statushouders in Rotterdam Verwey Jonker Instituut (2020) Duaal programma voor werken en leren voor statushouders in Boxtel en Best. Evaluatie TaalDoen

Verwey Jonker Instituut (2020) Evaluatie Programma Integratie en Participatie in de regio Alkmaar

Verwey Jonker Instituut (2020) De inzet van sleutelpersonen bij de inburgering

Verwonderzoek (2020) De klantreis van statushouders in Harderwijk, Ermelo en Zeewolde Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2020) Samenleven in verscheidenheid.

Beleid voor de migratiesamenleving

Geraadpleegde Kamerstukken

TK 32 824 nr. 223 ‘Inburgering op de schop’ (2 juli 2018)

TK 32 824 nr. 238 ‘Veranderopgave inburgering’ (23 oktober 2018)

TK 32 824 nr. 263 ‘Voortgang pilotprogramma veranderopgave inburgering’ (29 mei 2019) TK 35 483 nr. 3 ‘Memorie van toelichting’ (3 juni 2020)