Wat is niet meegenomen in deze studie?

We hebben een zo breed mogelijk beeld geschetst van de internationale doelen en hoe die doorwerken in het Nederlandse natuur­ en biodiversiteitsbeleid. De breedte van de strategi­ sche doelen maakt dat we niet aan alle onderliggende actiedoelen (Aichi­doelen) aandacht hebben kunnen besteden (zie figuur 1.2). Zo hebben we de impact van exoten, de genetische diversiteit, het eerlijk verdelen van genetische bronnen en het mobiliseren van middelen en hulpbronnen vanwege onvoldoende recente gegevens of door hun afwijking van de verhaallijn volgens het DPSIR­model waarmee we de onderlinge verbanden tussen de strategische doelen hebben geanalyseerd, niet opgenomen. Een belangrijk gebied wat niet is beschouwd, is de mariene natuur. Deze bestrijkt in Nederland een omvangrijk gebied, en heeft te zeer een eigen problematiek (waar veel aanvullend natuur­ en visserijbeleid van kracht is) om in deze studie in een enkele paragraaf te behandelen. De bescherming en het herstel van milieu en bio­ diversiteit in Europese zeeën en oceanen en het bevorderen van het duurzaam gebruik, zijn in Europees verband geregeld in de Kaderrichtlijn Mariene Strategie. De doelen, maatregelen en indicatoren die horen bij deze strategie staan uitgebreid beschreven in de Mariene Strategie

deel 1 tot 3 op de website van het Informatiehuis Marien.1 _{Een derde belangrijk gebied wat niet} is opgenomen, zijn de Cariben. Het Koninkrijk Nederland heeft drie landen in de Cariben en drie bijzondere gemeenten. Deze gebieden zijn wel onderdeel van de Nederlandse beleidsinzet voor de CBD, maar zijn geen onderdeel van de inzet voor de Europese biodiversiteitsstrategie. We hebben de Cariben daarom niet meegenomen in deze studie en verwijzen daarvoor naar de zesde nationale CBD­rapportage (zie Sanders et al. 2019).

1.5 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 tot en met 6 blikken we terug op de voortgang van het natuurbeleid en beantwoorden we vraag 1. In hoofdstuk 7 blikken we vooruit op het nieuwe natuurbeleid in de periode 2020–2030 en beantwoord beleidsvraag 2.

De opbouw van hoofdstuk 2 tot en met 6 is geordend volgens de vijf strategische doelen van de CBD voor de periode 2010­2020, die op hun beurt samenhangen met de hoofddoel­ stellingen het behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit. Onder deze vijf strategische doelen hangen twintig actiedoelen (Aichi­doelen) (figuur 1.2). Deze vijf strategische doelen uit het strategische plan voor biodiversiteit (CBD 2010) zijn:

A. Pak de onderliggende oorzaken aan (‘Address the underlying causes of biodiversity loss by mainstreaming biodiversity across government and society’);

B. Verminder de drukfactoren op biodiversiteit (‘Reduce the direct pressures on biodiversity and promote sustainable use’);

C. Verbeter de toestand van de biodiversiteit (‘To improve the status of biodiversity by safeguarding ecosystems, species and genetic diversity’);

D. Vergroot de baten van biodiversiteit (‘Enhance the benefits to all from biodiversity and ecosystem services’);

E. Vergroot de implementatie van het beleid (‘Enhance implementation through participatory planning, knowledge management and capacity building’).

Deze doelen van het natuurbeleid voor de periode 2010­2020 hangen samen volgens het DPSIR­model (zie paragraaf 1.4.1). De hoofdstukken volgen de evaluatie vanuit de hoofd­ doelstelling, waardoor de volgordelijkheid anders is dan in het DPSIR­model en de strategische doelen. We beginnen daarbij met het strategische doel dat het meest samen­ hangt met het hoofddoel: verbeter de toestand van de biodiversiteit (hoofdstuk 2). Daarna kijken we naar de doelen die zijn gericht op het verminderen van de drukfactoren die het biodiversiteitsverlies veroorzaken (hoofdstuk 3) en de doelen die zijn gericht op de

drijvende krachten achter deze drukfactoren (hoofdstuk 4). Het vierde strategische doel gaat over het vergroten van de baten van ecosysteemdiensten en natuurinclusieve oplossingen voor maatschappelijke opgaven (hoofdstuk 5).

Figuur 1.2

Samenhang strategische doelen CBD en hoofdstukindeling

Bron: CBD State Responses Impact Pressures Driving forces 3 Subsidies en incentives * 6 Visserij * 13 Genetische diversiteit *

9 Invasieve uitheemse soorten *

E Vergroot de implementatie van het beleid Hoofdstuk 6

Samenhang doelen en hoofdstukken gebruikmakend van de DPSIR-keten

A Pak de onderliggende oorzaken aan Hoofdstuk 4 Strategische doelen (A-E) en Aichi-doelen (1-20)

B Verminder de druk op biodiversiteit Hoofdstuk 3 C Verbeter de toestand van biodiversiteit Hoofdstuk 2

D Vergroot de baten van biodiversiteit Hoofdstuk 5 14 Ecosysteemdiensten

15 Veerkracht en herstel

* In dit rapport niet besproken Aichi-doelen 11 Beschermde gebieden 12 Bedreigde soorten 10 Kwetsbare ecosystemen 8 Vervuiling 7 Duurzame landbouw, aquacultuur, bosbouw 5 Verlies, achteruitgang en versnippering van habitats

4 Duurzame productie en consumptie 2 Biodiversiteitswaarden

geïntegreerd

1 Publieke bewustwording

16 Toegang en delen van voordelen *

20 Mobilisatie van middelen * 19 Kennis, wetenschap en technologie 18 Traditionele kennis *

17 Nationale biodiversiteits- strategieën en actieplannen

pbl.nl

De opbouw van hoofdstuk 2 tot en met 6 is geordend volgens de vijf strategische doelen van de CBD voor de periode 2010-2020. Onder deze vijf strategische doelen hangen twintig actiedoelen (Aichi-doelen). De grijze Aichi-doelen worden niet behandeld omdat er weinig informatie over beschikbaar is en om het rapport enigszins beknopt te houden. De geselecteerde Aichi-doelen geven voldoende informatie voor een analyse van de strategische doelen.

Met de verzamelnaam ‘ecosysteemdiensten’ bedoelen we het vermogen van ecosystemen/ natuur om goederen en diensten, zoals hout, schone lucht en een vruchtbare bodem, aan de mens te leveren. Het vijfde doel gaat over het verbeteren van de implementatie van beleid (hoofdstuk 6).

In het afsluitende hoofdstuk 7 gaan we in op de tweede vraag van deze studie en schetsen we de ambities van de Europese Unie voor 2030 en die van de CBD en wat dat kan betekenen voor het natuurbeleid (op nationaal niveau) in Nederland. Dit hoofdstuk is opgebouwd volgens de indeling van de Europese biodiversiteitsstrategie tot 2030 (EC 2020a).

2 Verbeter de toestand