Geïnterviewde: Johan de Bruin, adjunct-directeur WBOOKS Antwoorden ontvangen op: 14-07-2014/17-07-2014/24-07-2014
14-07-2014
Beste Stella Nelissen,
Je vraag is uiteindelijk met een kleine omweg bij mij terecht gekomen.
Ik weet niet of ik je veel verder kan helpen – ook omdat wij bepaalde informatie liever binnenboord houden – maar je kunt misschien aangeven wat voor vragen je hebt. Dan zal ik zien of ik er een antwoord op kan geven.
Met vriendelijke groet, Johan de Bruijn
17-07-2014
- Werkt WBOOKS samen met musea? En zo ja, met welke? zo nee, waarom niet?
De uitgeverij werkt regelmatig samen met kunst- en historische musea in Nederland, bijvoorbeeld met Museum Catharijneconvent, Het Spoorwegmuseum, het Drents Museum, het Groninger Museum en Allard Pierson Museum. Sommige contacten zijn incidenteel, andere structureel. Met de bovengenoemde musea zijn structurele
samenwerkingsverbanden, bijvoorbeeld in het kader van boekenreeksen.
- Zo ja, hoe verloopt het productieproces van boeken die gemaakt worden in samenwerking met musea? (wie doet wat precies?)
Musea leveren tekst en beeld voor de publicatie, de uitgeverij pakt de kopij over zodra tekst en beeld ‘klaar’ zijn. Dikwijls is de uitgeverij wel betrokken bij de totstandkoming van het manuscript, omdat de uitgeverij dan waar nodig kan bijsturen. Op dat moment neemt de uitgeverij de lead in het productieproces: tekstredactie, beeldbewerking, vormgeving, proeventraject, drukken, binden, promotie en distributie.
- Waar komen de boekvoorstellen voor museumboeken vandaan? Benadert de uitgeverij het museum, of juist andersom?
Soms vraagt een museum aan de uitgeverij of een publicatie bij een tentoonstelling mogelijk is, en of er markt is. De uitgeverij schat de markt in en maakt een kosten-batenanalyse. Omgekeerd komt ook voor: de uitgeverij bedenkt een idee en vraagt of een museum daar iets in ziet.
- Hoe belangrijk is de museumwinkel voor de verkoop van kunstboeken van WBooks?
Museumwinkels zijn een van de kanalen voor verkoop, en in sommige gevallen het
97
het werk van een moderne kunstenaar, te zien op een tentoonstelling) zal vaak bovenal in de museumwinkel verkocht worden. Meer algemene onderwerpen, die niet zo vast zitten aan het museum, verkopen ook in de gewone boekwinkel en rechtstreeks. Heel soms zijn ook bedrijven geïnteresseerd in afname.
- Wat zijn verder belangrijke verkoopkanalen?
Zie hierboven.
- Welk percentage van de totale jaarlijkse boekproductie wordt geproduceerd in samenwerking met musea?
Dat wisselt per jaar. De trend is dat er minder museumcatalogi verschijnen, omdat er minder behoefte aan is. Voorheen was het gebruikelijk dat elke tentoonstelling vergezeld ging van een catalogus. Het percentage museumcatalogi op het totale aanbod van de uitgeverij wordt dus minder.
- Zijn er (standaard)contracten voor de productie van museumboeken? Waarom wel of niet?
Er zijn standaardcontracten, maar die worden niet standaard gebruikt… Elk project is weer anders, soms is een contract niet nodig en worden afspraken mondeling of in een mail bevestigd.
- Staan musea bij samenwerking altijd garant voor een bepaalde afname? Of wordt de financiering op een andere manier verdeeld? Zo ja, hoe?
In veel gevallen komen uitgeverij en museum een garantieafname overeen. Maar die afname is nooit voldoende om een boek geheel te kunnen bekostigen. De uitgeverij moet dus zelf creatief op zoek naar kansen en mogelijkheden om het boek buiten het museum af te zetten. Soms wordt gezocht naar subsidiemogelijkheden om een boek te bekostigen, als de afname niet voldoende is.
- Wat zijn de voor- en nadelen van samenwerking tussen uitgeverijen en musea, voor beide partijen?
Beide partijen kunnen doen waar ze goed in zijn. Musea kunnen zich richten op de inhoud, en hoeven geen uitgeefrisico’s te nemen. Ze hoeven dus geen grote voorraden aan te houden, en kunnen meeliften op de expertise van een uitgeverij. Die kan vaak de markt beter inschatten, bijvoorbeeld in verband met consumentenprijs en oplage.
- Heeft de crisis van de afgelopen jaren veel veranderd in de branche? Zo ja, hoe?
Veel verkooppunten sluiten, de vraag naar boeken wordt minder, en er is concurrentie van e-books. Dat zorgt dus wel voor grote veranderingen. Het maakt dat je als uitgever veel kritischer bent wat je uitgeeft, maar ook hoe je dat doet. Het vraagt veel creativiteit van de uitgever om de markt te bereiken.
98
24-07-2014
- Kunt u mij een schatting geven van het aantal kunstboekenuitgeverijen in Nederland? En, maar dat zal lastiger zijn, een schatting van het aantal in Nederland gepubliceerde kunstboeken per jaar?
Ik schat in dat het er enkele tientallen zijn: - Officiële kunstuitgevers zoals WBOOKS
- ‘Zolderkameruitgeverijen’ die zich incidenteel op kunstboekenvlak begeven - Musea die zelf kunstboeken uitgeven
- Boekwinkels die optreden als uitgever - Drukkerijen die tevens kunstboeken ‘doen’.
Een schatting van het aantal kunstboeken per jaar vind ik nog lastiger. Zouden het er 100 à 200 zijn?
- Hoe ziet u de toekomst van WBOOKS, en van kunstboeken in het algemeen?
Voor een redelijk kleine – wendbare! - uitgeverij zie ik wel degelijk een toekomst. Ik denk dat in onze niche het papieren boek de boventoon blijft voeren, hoewel ik mij wel kan indenken dat er aanvullende producten beschikbaar komen. Bijvoorbeeld via layers in het boek, of apps die bij een bepaalde publicatie horen. Heel voorzichtig zie je dat nu opkomen. Creatief moet je bovenal zijn in het opzoeken van je doelgroep. Die komt niet meer per se in de boek- of museumwinkel. Voor uitgeverijen blijft het net zo belangrijk als voorheen om samen te werken met musea. Die bieden content en mogelijkheden een publiek te bereiken.