• No results found

Afbeelding 3: De waardeketen van een boek Bron: A van der Weel (2012) p

3. Internationale kunstboekproductie

3.3 Het Engelstalige kunstboekenveld

3.3.2 Abrams Books

Een tweede hedendaagse grootheid in de Engelstalige kunstboekenwereld is uitgeverij Abrams Books. Deze uitgeverij, in 1949 opgericht als uitgeverij Harry N. Abrams (HNA), was de eerste Amerikaanse uitgeverij die zich specialiseerde in de productie en distributie van kunstboeken.136 Harry N. Abrams en zijn eerste zakenpartner Milton Fox begonnen de uitgeverij zonder veel ervaring in het uitgeversvak. Abrams had lang bij een reclamebureau gewerkt, en Fox kwam uit de museumwereld. Hij was kunsthistoricus en had een uitgebreid netwerk van kunstcritici en wetenschappers, met wie hij kunstboeken begon te

produceren.137 Er was bij Abrams dus direct sprake van een dubbele poortwachterfunctie. Het eerste kunstboek dat de uitgeverij produceerde ging (net als in het geval van Phaidon) over Vincent Van Gogh, en werd gemaakt bij een tentoonstelling in het

Metropolitan Museum in New York in 1950. Uit pure onwetendheid produceerden Abrams en Fox direct een oplage van 25000 exemplaren, waarvan er, dankzij uitgebreide

marketingcampagnes uiteindelijk ongeveer 14000 verkocht werden.138 Gelijktijdig maakte de uitgeverij op onafhankelijke basis overzichtswerken over Renoir en El Greco, in dezelfde oplages en met hetzelfde resultaat.139 Om het hoofd boven water te kunnen houden na de geboekte verliezen, werd van de eerste drie boeken al snel een goedkopere

paperbackversie gemaakt, die voor $1,35 verkocht werd. De paperbacks waren zo succesvol dat Abrams het jaar erop verder kon met de productie van twee nieuwe hardcoveredities, waaronder een boek over het museum het Louvre.140 Halverwege de jaren veertig kwam er

136 Website Abrams Books (19-06-2014) 137 Cunningham (1972) 138 Cunningham (1972) 139 Cunningham (1972) 140 Cunningham (1972)

49

een nieuwe werknemer bij de uitgeverij in dienst: Fritz Landshoff. Landshoff heeft, voor hij naar Amerika vertrok, ook een belangrijke rol gespeeld in het Nederlandse

uitgeverslandschap:

[Landshoff] emigrated to Holland in 1933 and with the Dutch publisher, Querido, founded the Querido Verlag, where he concentrated primarily on publishing exiled German authors such as Thomas Mann, Stefan Zweig, Franz Werfel, among others. After the German Occupation of Holland in 1941, he moved to New York and became a partner in the publishing firm of L.B. Fischer. When the war was over, he became co-founder and co-manager of Excerpta Medica, Amsterdam and New York, before joining Harry N. Abrams as an executive and associate.141 Met de komst van Landshoff ontstond er een internationale oriëntatie bij Abrams Books. Hij organiseerde de export van Abrams’ titels naar verschillende landen in Europa:

The firm had established a European office in Amsterdam (in 1953), which acted as a coordinating center for the European titles it published under its own imprint and for the more numerous of its own titles that were translated into 10 or more languages and printed and sold in Europe under foreign imprints.142

In de jaren zestig gaf Abrams een serie duurdere en grotere boeken uit, genaamd de

Contemporary Painters Series. Deze reeks zag het levenslicht door een tentoonstelling over

popart die Harry N. Abrams bezocht in New York. Hij was zeer onder de indruk van de tentoonstelling, en besloot zich, naast de grote overzichtswerken en de bijbehorende paperbacks, te richten op boeken over moderne kunst voor een jonger publiek. 143 Daarnaast werd Abrams productie van museumcatalogi uitgebreid. Abrams ging naast boeken voor de grote Amerikaanse musea, ook boeken voor musea in minder centraal gelegen landen produceren, zoals voor musea in Moskou, Beijing en Afghanistan.144 In 1966 fuseerde Abrams met Times Mirror, een groter mediabedrijf dat niet

gespecialiseerd was in kunstboeken, en Abrams opkocht vanwege de naamsbekendheid van de uitgeverij.145 Voor Abrams betekende de fusie voornamelijk meer geld en meer

productiemogelijkheden, zoals te zien is aan de backlist van de uitgeverij:

141 Cunningham (1972)

142

Connors, L.E., S.L. Henry, J.W. Reader (1985). 39 143 Cunningham (1972)

144 Connors, L.E., S.L. Henry, J.W. Reader (1985) 40 145

50

Overall the listis evidence of a continuing commitment to old and modern masters with monographicstudies of Rembrandt, Michelangelo, Breughel, Poussin, Daumier, Ingres, Toulouse-Lautrec, Braque, Bonnard, Duchamp, and Mondrian, to enumerate only a few. The tradition of high-quality surveys and museum books continued with titles such as History of Italian Renaissance Art, African and Oceanic Art, Art Treasures of the Rijksmuseum,

Amsterdam, and Masterpieces of the Vatican.146

Het ging echter maar tijdelijk goed met het bedrijf na de fusie met Times Mirror. In de jaren zeventig raakte het bedrijf langzaam zijn richtlijn kwijt en daalden de verkoop- en productiecijfers:

During the second term, Abrams' high-art publishing ran out of ideas and seemed to drift without direction. Granted, there were a few good choices (...) [b]ut in modern and

contemporary art, areas in which the firm had been particularly strong, the list was cluttered with stale repeats of the usual sellers: Picasso, Moore, Chagall, and two more books on impressionism.147

Veel van de door Abrams geproduceerde boeken verloren hun focus op kunst, en behandelden in plaats daarvan populaire cultuur. In dezelfde periode maakte de Amerikaanse uitgeversbranche een crisis door, omdat verschillende subsidies werden gekort, en de markt voor kunstboeken kromp.148 In 1980 volgde Paul Gottlieb Harry N. Abrams op als uitgeefdirecteur van Abrams Books.149 Onder zijn hoede werd de uitgeverij langzaam teruggestuurd naar de originele richtlijnen, en werd de focus op kunst en hoge cultuur weer sterker. Gottlieb zorgde voornamelijk voor een nauwere samenwerking met musea:

At this stage, Gottlieb was only just beginning to develop the kind of relationship with major art museums that would later become an important element in the publishing program: “I think I created the idea of the museum catalogue auction, with the Treasures of the Vatican at the Met, as a way that would maximize the return for the museum.” He also began to

146

Connors, L.E., S.L. Henry, J.W. Reader (1985) 42 147 Connors, L.E., S.L. Henry, J.W. Reader (1985) 32 148 Connors, L.E., S.L. Henry, J.W. Reader 1(985) 45 149

51

distribute museum-published catalogues for major shows and now works closely with the leading New York art museums.150

Niet alleen Europese musea werden als mogelijke partner gezien, maar ook Russische musea hadden Gottliebs aandacht. Hij sloot verschillende deals met Russische musea, voornamelijk die met een grote collecties Westerse (impressionistische) kunst in hun bezit. In de jaren onder Gottlieb werden verschillende succesvolle museumcatalogi geproduceerd, onder andere bij exposities over Gorky, Charles Wilson Peale, Manet en Amerikaanse

abstracte kunst. De partnermusea leverden doorgaans de afbeeldingen en de tekst voor de catalogi. Ook zorgden de musea voor een deel van de marketing. 151

La Martinière en Abrams huidige uitgeefpraktijk

Abrams is sinds 1997 officieel dochterbedrijf van La Martinière, een Franse uitgeverij. La Martinière besloot rond de eeuwwisseling een groot deel van de buitenlandse afdelingen van Abrams te sluiten om het bedrijf weer winstgevend te maken. Onder de afgestoten afdelingen bevonden zich ook Amsterdam en Tokio.152 Abrams produceert tegenwoordig ongeveer 250 titels per jaar, en is een vaste distributeur van verschillende musea in Londen, waaronder het Victoria and Albert Museum, het Tate Modern, en de Royal Academy. Voor de Tate Gallery in Londen produceerde Abrams de Tate Modern Artist Series, een reeks boeken over hedendaagse kunstenaars als Damien Hirst en Tracy Emin.153 De boeken zijn geschreven door verschillende conservatoren, onder wie Jessica Morgan, conservator bij het Tate Modern, en Marcella Beccaria, conservator bij het Museum of Contemporary Art in Turijn.154 Onder Abrams vallen tegenwoordig de volgende imprints: Abrams Books; Stewart, Tabori & Chang; Abrams Books for Young readers; Amulet; en Abrams Image.

Net als in het geval van Phaidon is te zien dat de samenwerking tussen Abrams en musea in de loop van de jaren is toegenomen. Direct vanaf de beginjaren kon de uitgeverij al samenwerken met musea, voornamelijk door de grote kennissenkring van de oprichter. Er was dus direct sprake van dubbel poortwachterschap, maar of die volledig gelijkwaardig is

150 Baker, J.F. (1999) 22

151

Connors, L.E., S.L. Henry, J.W. Reader (1985) 52 152Milliot, J. (2001) 9

153 Mitchell (2008) 25 154

52

geweest is uit de documentatie niet meer op te maken. Voor de latere jaren, voornamelijk die onder La Martinière, kan geconstateerd worden dat er sprake is van gelijkwaardig poortwachterschap, vooral op het gebied van catalogusproducties.