Aangekomen zijn:
Schepen. Lasten.
van Nederland 90 27,287
„ elders in Europa 41 8,538%
Te zaraen uit Europa . . 131 85,825%
„ Amerika I I 3,072%
„ de Kaap de Goede Hoop. . . . 14 3,260
„ de West van Indie 7 1,452
„ China, Manilla, Siam 55 8,955%
„ de Sandwich-eilanden 1 254%
„ Japan 1 483
„ Nieuw-Holland 201 5 9>0 7 3
„ den Oosterschen Archipel. . . . 1927 60,461%
Te zamen . . 2348 172,837
9°. Vertrokken zijn:
Schepen. Lasten.
naar Nederland 284 81,547%
„ elders in Europa 49 8,796 Te zamen naar Europa . . 333 90,343%
„ Amerika 15 3,001
„ de Kaap de Goede Hoop . . . 1 81
„ de West van Indie 16 3,870
„ China, Manilla en Siam. . . . 45 7,203%
„ Japan 1 483
„ Nieuw-Holland 23 3,336
„ den Oosterschen Archipel . . . 2056 69,663%
Te zamen . . 2490 177,981%
10°. Van de onder 8°. vermelde schepen zijn aangekomen:
Schepen. Lasten.
Onder Nederlandsche vlag:
van Nederland y 0 37,287
„ Engeland I5 4>365
„ Hamburg 1 1 3 f l
Transporteren . . 106 31,78s
Per transport
„ den Oosterschen Archipel . Te zamen onder Nederlandsche vlag
Onder Engelsche Te zamen als boven 2348 172,837
11°. Van de onder 9°. vermelde schepen zijn vertrokken:
Schepen. Lasten.
Transporteren 79,699
Schepen Per transport 272 naar de West van Indie
„ China, Manilla en Siam . . . 17
„ Japan
„ Nieuw-Holland
„ den Oostersehen Archipel . . . • 1935 Te zamen onder Nederlandsche vlag, Onder Engelsche vlag
„ Eransche „ • • • • • •
„ Noorweegsche „
„ Kussische „
„ Portugesche ,
„ Amerikaansche „
„ Chinesche »
12°. De ontvangen regten zijn geweest als volgt:
, _, . . • / 5,007,374: 21 Consumtieregt op den tabak
5 per cent additionele regten 374,067: 6
Interest op verleende credieten >
Totaal . . ƒ 8,035,932: 40
Onder de inkomende en additonele regten is begrepen eene som v a n / 7 3 9 , 4 8 7 : 20 op ingevoerde gambier
Onder de uitgaande en additionele regten is begrepen eene som van ƒ 1,593,510: 79% fictieve regten op de uitgevoerde gouvernements-producten.
Van de bovenstaande perceptie, ad/8,035,922: 40, is wegens gewone terugbetaling gerestitueerd . . . / 57,146:101
de fictieve regten op uitgevoerde
gouverne-ments-producten hierboven vermeld . . . ƒ 1,593 510: 79'/
1,650,657: 60', Alzoo bij 's lands kas werkelijk ontvangen ƒ 6,385,264: 99%
§ 3. Staat van de Nederlandsen-Indische scheepvaart..
Bij het vorig Verslag is overgelegd eene volledige lijst van de in 1853 in Ne-t»Z " \ D d l e te-h,ULS ,b e h" d e S c h e'D e n e n v a a r t u i^ D ^ dev S e r i n g e n m een enkel jaar met belangrijk genoeg zijn om eene herhaling van eene z o o l a n g opgave voor het jaar 1854 noodig te maken, worden, met verwiizing overigen nà°ar die lU8t, hieronder de volgende opgaven omtrent dit jaar medegedeeld *
Het aantal schepen en vaartuigen bedroeg omstreeks het eind van het laar-296 en de gezamenhjke grootte, ongerekend ée'ne bark en ééne sehoener w ™ de grootte niet is vermeld, 25,441% last, te weten: waarvan tte
7 stoomschepen g T O o t ji2u% k s t 3 0 s c h ePe n „ 4,025%
1 1 9 b a r k e n „ 14,841%
U b r i k k e n „ 1,436%
90 schoeners M 3 ; 2 2 5 %
8 k o t t e r s „ 126%
28 wankangs, toop's en andere vaartuigen „ 565 Te zamen als boven 296 schepen, waarvan 294 groot . . . . 25,441"/, laat.
Van die schepen behoorden er te huis op Java en Madura 170, groot 17 619 last en op de bmtenbezittingen 126 schepen, groot 7822% Jast. Voor elke handelsplaats of gewest m het bijzonder was het aantal als v o t t
-Batavia. . Cheribon . Pekalongan Samarang . Djawana .
28 schepen, groot 4,789% last
] » » 131% „
7 » „ 792 „
1 5 » „ 1,616% „
9 » „ 295
1864.
Transporteren 60 schepen, groot 7,624%
last-Per transport 60 schepen, groot 7,624% last Rembang 15 ». » W-**% » Grissee 30 „ „ 3,013% „ Soerabaija 42 „ „ 4,679% „ Mudura en Soemanap. 12 „ „ 713 „ Passoeroean . . . . 6 „ „ l«»/4 » Probolinggo . . . . 1 » » 5 3 /2 „ Banjoewangi. . . . 4 „ ,, 3<>U% „ Sumatra's Westkust . 1 7 „ „ 400
, Benkoelen . . . . " > » » 6&V* »
Lampongs . . . . 3 „ „ 5 »
Palembang' . . . . 2" » » 2,317% „
Banka 4 » » inv" "
Biouw I» ... » 4 3 3 » e" 1 o n b e k e n d
Pontianak 12 ,. >"> 8 56 ..
Sambas 1 » » 1 0°
n a 99 2115 .. en 1 onbekend Bandjermasm . . • «* » » <VAU »
Makassar 8 B » 3 2 2 % „
Sumbawa 2 „ „ 1 6 5 % „
Bima 5 » » . 2 8 1' ^ "
Amboina 1 » » 1 9 9
Banda 3 „ „ 1 5 4 Ternate 7 „ ,, 2 2 0 % „ Menado 1 >. » 20 „
Te zamen als boven. 296 schepen, groot 2 5 , 4 4 1 % last en 2 onbekend.
Naar de eigenaren waren de schepen verdeeld als volgt: aan Europeanen of daar-mede geliikgestelden behoorden 58 schepen, groot 5 0 2 8 % last, aan Chinezen 89 schepen, groot 5 9 1 0 % last, en aan Arabieren en inlanders 149 schepen, groot
41,502% last. (*) , . , , Gedurende het jaar 1 8 5 4 werden afgegeven 28 eerste zeebneven, waarvan 14
voor in den vreemde gebouwde schepen. Tot welken landaard de eigenaren dezer 28 schepen behoorden, is niet vermeld gevonden.
§ 4. Scheepsbouw.
Het aantal scheepstimmerwerven, in het vorig Verslag vermeld, onderging geen e
verandering. ...
De werf van de firma ff. Browne en Cie., te Dassoon (Rembang), waar, blijkens het boven medegedeelde (hoofdstuk E , I I , § 4 , b en e, en dit hoofdstuk I V , \ l)
(*) Daar deze berekening gegrond is op de namen der eigenaren, zoo als die voorkomen op de lijst, te vinden in'het jaarboekje, getiteld: Almanak en Naamregister voor Neder andsch ïndie voor het jaar 1855 (welke hij het eind van 1854 ter Lands J.ukkerv) te Batavia is uitgegeven), was de onderscheiding tusschen Arabieren en inlanders met altijd doenlijk ; deze laatste zijn hierbij echter in geringen getale.
een klem stoomvaartmg voor de gemeenschap tussohen de stad en de reede van
^atavia en eene sleepboot voor Borneo was gebouwd, en in aanbouw was het drijvend droogdok voor Onrust, leverde in den loop van het jaar voor het Gouver-nement buitendien af: acht kruisbooten, twee sloepen, twee laadbooten en twee loodsbooten. Er waren daar bij afwisseling, van 200 tot 400 timmerlieden werkzaaam
Ie Grissee zijn m 1854 gebouwd zes kleine, op inlandsche wijze getuide vaar-tuigen^ en een ra-vaartuig, groot 68 last, en er waren nog twee grooteTra-vaar-tuigen m aanbouw. Toorts werden aldaar gekield tien schepen en barken en acht brikken en schoeners.
Men hoopte dat de kwijnende staat, waarin de scheepsbouw overigens zoo als vroeger gezegd is, voortdurend verkeerde, eenigermate verbeteren zou wanneer de reeds geslotene en nog voorgenomene contracten voor den aankap van hout fzie boven onder BoscJiwezen") de gelegenheid zouden verschaffen om beter in de be-hoefte aan scheepstimmerhout te voorzien.
Bij een besluit van 16 April van dit jaar {Staatsblad n°. 26) werd in eene be-staande leemte voorzien, door ook voor die gouvernements-houtwerken, welke voor den scheepsbouw benoodigd zijn, een in Nederlandsche maat berekend tarief vast te stellen, even als zulke tarieven reeds voor andere houtwerken waren opgenomen in het Staatsblad van 1843, n°. 16.
Bij gemis van eenen maatstaf zoo als de tafels van in- en uitvoer dien voor den buitenlandschen handel verschaffen, of van andere opgaven, welke dien eenioermate zouden kunnen vervangen, is het niet doenlijk de binnenlandsche handelsbeweeing;
met eemge naauwkeurigheid na te gaan. De ontvangene berigten zijn, bijna zonder uitzondering, gunstig, maar leveren na de mededeelingen welke onitrent den bin-nenlandschen handel in het algemeen in het Verslag van 1853, en omtrent dien van Java in het bijzonder ook in het Verslag van 1852 zijn gegeven, weinio- mel-dingwaard.gs_ op. De heilzame invloed van de afschaffing der belasting op de bazaars en warongs in de meeste residenten van Java (zie de Verslagen over 1851 en 1853 onder „Bronnen van inkomsten") was, volgens opgave der hoofden van gewestelijk bestuur ook in 1854 bij voortduring zigtbaar in de vermeerdering van het aantal verkoopplaatsen en van het vertier op de reeds bestaande.
In de residentie Batavia, waar de bovengenoemde belasting overigens noo- in wezen is, werd de oprigting eener bazaar te Tjikarang, op het landgoed Pondok-bede, slechts toegestaan op voorwaarde, dat daar geene heffingen, hoe ook genaamd, van geld, goed of arbeid mogen plaats hebben, en dat sreene opium- of dobbel-kitten zullen gedoogd worden.
In de afdeeling Krawang bleef de handel, niettegenstaande de afschaffing der belasting {Staatsblad 1853, n°. 44), van weinig beteekenis. Blijkens het vorig Ver-slag « n e t te koop brengen van goederen op de vastgestelde marktdagen daar minder gebruikelijk. Evenwel werd aan de eigenaren der landen Tjiassem en Pamanoekan, blijkens het Staatsblad van 1854, n°. 63, in dit jaar vergunning verleend tot oprisr-ting van vijf nieuwe bazaars, onder bepaling, dat die, even als drie reeds op die landen gevestigde, zullen zijn bazaars van het Gouvernement.
Van de residentie Samarang wordt nog berigt, dat de kleinhandel, welke vroeger alleen door de pachters en hunne afhangelingen gedreven werd, thans bijna geheel m handen der inlandsche bevolkino- is.
Van Djokjokarta wordt, als bewijs van den toenemenden bloei van den handel, aangehaald, dat het getal marktplaatsen in 1854 met zes werd vermeerderd, en dat het getal warongs (in ] 853 op 442 opgegeven) bij het eind van het jaar 608 bedroeg, met een zeer levendigen omzet van goederen.
In Palembang had in dit jaar op het binnenlandsch vertier een grooten invloed uitgeoefend de openstelling van den handel langs de rivier Batang-Lekoh : alleen van de hoofdplaats waren 212 praauwen (tegen 10 of 12 in andere jaren)
vertrok-12*
ken, met zout, lijnwaden, ijzerwerk, rijst en geld beladen, en voornamelijk met benzoin teruggekeerd.
In Menado werd, blijkens het aangeteekende onder „Bronnen van inkomsten, krachtens een besluit van 7 October 1854, ingaande met het pachtjaar 1855, de bazaargeregtigheid voor miloe (maïs) afgeschaft, even als reeds vroeger voor rijst en padi was geschied.
Van Banda wordt gezegd, dat de openstelling der haven nog geen invloed op den handel had uitgeoefend.
De Minister van Koloniën, P. MIJEB.