78 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
L I N O L E U M V L O E R ( F O R B O M A R M O L E U M )
Marmoleumvloer is een vloerconstructie die is gemaakt uit hernieuwbare natuurlijke grondstoffen zoals bijvoorbeeld lijnolie, hars, houtmeel en kalksteen. Het bedrijf ‘Forbo Flooring Systems) heeft Marmoleum CO2-neutraal geproduceerd. Dit product zal worden bekeken in deze paragraaf.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans Productieproces is CO2-neutraal, volgens EPD hele levenscyclus 5,14E + 00 kg
CO2-Equiv (Forbo ). Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) 2,4 (2.0 mm = dikte) Uitputtingsintensiteit
Restproduct Lijnzaadolie, tallolie, houtmeel (Wel), Jute, Hars en Kalksteen (Niet)
Beschikbaarheid n.n.b.
Hernieuwbaar 72% is snel hernieuwbaar (Jute & vlas jaargewassen, hars continu proces, houtmeel afkomstig houtindustrie, kalksteen in overvloed)
Levensduur >15 jaar (Garantie) (Lange levensduur)
End of life criteria
Zuiverheid % 11% (gerecycled materiaal), 19% Lijnzaadolie, 9% Tallolie, 24% Houtmeel, 2% Hars, 8% Jute, 23% Kalksteen en 3% Pigmenten.
Recyclebaar % Er wordt 43% gerecycled content gebruikt van oude marmoleum vloeren + Forbo werkt aan systemen waarbij oude vloeren kunnen worden hergebruikt.
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.n.b. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) 0,17
Warmteopslag (J/KgK) n.n.b. Brandklasse (EN13501-1) Cfl – s1 Bouwtechnische informatie Soortelijk gewicht (kg/m³) 1150 - 1250 Vochtbestendigheid n.n.b. Buigzaam Ø 40 mm Vormvastheid n.n.b. Bronnen:
(Forbo Flooring Systems, n.d.), (Zwaan, 2013), (Forbo Flooring Systems , 2017)
B A M B O E V L O E R
Bamboevloer is een vloerconstructie die bestaat uit drie lagen van massieve bamboestrips. Bamboe is een natuurlijk product die beschikt over veel hardhout eigenschappen. Bij ‘’bamboedakgoot’’ is het materiaal bamboe al onder de loep genomen, er zullen dus overeenkomsten in de producteigenschappen voorkomen.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans CO2-neutraal over de gehele levenscyclus. (Komt echter uit China.)
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) 15,75 (d=15 mm) Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee, (product geproduceerd door de natuur)
Beschikbaarheid 7 miljoen ha duurzaam beheerde plantages. FSC-certificaat
Hernieuwbaar 4-5 jaar.
Levensduur Vloeren hebben productgarantie van 30 jaar.
End of life criteria
Zuiverheid % 3 lagen massieve bamboestrips – formaldehyde verlijmd .
Recyclebaar % 100%, (volledig hergebruik (upcycling), nieuwe spaanplaten (downcycling).
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.n.b. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) 0,19
Warmteopslag (J/KgK) n.n.b. Brandklasse (EN13501-1) Cfl-s1 Bouwtechnische informatie Soortelijk gewicht (kg/m³) 1050 Vochtbestendigheid n.n.b. Buigzaam n.n.b. Vormvastheid n.n.b. Bronnen:
(Moso, 2016), (Moso, 2017), (Orange Bamboo Construction , 2020)
80 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
B O V E N C O N S T R U C T I E
( A L G E M E E N )
OVERIG
Voorselectie materialen- BIOFOAM
- BIOCOMPOSIET (B IOPANEL)
- BIOCOMPOSIET (N ABASCO 8010 ®)
- MYCELIUM HENNEPPANEEL
- LEEMBOUWPLAAT (WEM)
- STOPV ERF ( ALLBAC K LIJNOLIE)
B I O F O A M
‘’BioFoam® is een nieuw, door IsoBouw gepatenteerd isolatiemateriaal dat vergelijkbaar is met airpop®. Het ziet er qua structuur hetzelfde uit en heeft vrijwel dezelfde eigenschappen. Het grote verschil is dat airpop® wordt geproduceerd van polymeren die op fossiele grondstoffen (eindig materiaal) zijn gebaseerd. De grondstof voor BioFoam® bestaat uit biopolymeren, gemaakt van plantaardige grondstoffen (oneindig materiaal). BioFoam is hiermee de eerste schuimisolatie van een biologisch basismateriaal.’’ (Isobouw , n.d.). Op het moment is het product nog in ontwikkeling. Er kan plaatmateriaal van worden gemaakt, echter is dit heel erg duur vergeleken met bijvoorbeeld EPS.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans GWP over LCA (Global Warming Potential) (100 jaar) 7 kg CO2- equivalent. Bij
1 m2 isolatie met R: 3,5. Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) 3.28 kg (d= 101 mm) Uitputtingscriteria
Restproduct Product bestaat uit biopolymeren, die gemaakt worden van plantaardige grondstoffen.
Beschikbaarheid n.n.b.
Hernieuwbaar Het productieproces is circulair.
Levensduur n.n.b.
End of life criteria
Zuiverheid % n.n.b.
Recyclebaar % Ja
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.n.b. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) 0,034
Warmteopslag (J/KgK) n.n.b. Brandklasse (EN13501-1) B Bouwtechnische informatie Soortelijk gewicht (kg/m³) 25-40 Vochtbestendigheid Vochtongevoelig Buigsterkte (kPA) 300 Vormvastheid n.n.b. Bronnen:
(Isobouw , n.d.), (Biobased bouwen , n.d.), (Isobouw , 2012)
82 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
B I O C O M P O S I E T ( B I O P A N E L )
Biopanel is een product voornamelijk ontwikkeld voor routeborden. Het bestaat voor 100 % uit hernieuwbare plantaardige grondstoffen. Dit zijn industriële hennep en een thermoplastisch biopolymeer van melkzuur (PLA). De productie van BioPanel heeft tot 99% minder CO2 uitstoot tot zijn gevolg in verhouding tot soortgelijke (niet biobased) materialen. Het materiaal wordt door middel van extrusie vervaardigd. De standaardafmetingen van een plaat zijn 1 x 1,5 m. Dit heeft te maken met enkel de vraag naar relatief kleine maten voor de wegwijsborden. Echter is het mogelijk om grotere panelen te produceren waarbij zeshoekige vormen ingedrukt worden t.b.v. de sterkte. Abelleisure geeft aan dat het product een duurzaamheid heeft van 10 jaar (niet gecoat). Afhankelijk van de plaatdikte kan het materiaal met een coating of folie 40 jaar, al dan niet langer, goed blijven. Het materiaal slaat namelijk zonder coating door Uv-licht en water. Een vergelijking met het onderhouden van hout kan worden gemaakt. Een dunne plaat van 3 mm, is sterk en duurzaam genoeg om als dakplaat te gebruiken. De panelen zijn gegarandeerd waterdicht en zijn bestand tegen warmte en vrieskou. Door middel van verwarmen is het mogelijk om de platen te vormen.
Figuur 53: BioPanel (bron: Stan van Etten)
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans Niet CO2-negatief. (Dit heeft te maken met de transport van het materiaal en
het thermisch verwarmen op 240 graden.) Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) 7,2 (bij 6 mm)
Uitputtingscriteria
Restproduct Nee (industriële hennep wordt geteeld.)
Beschikbaarheid Groot (hennep groeit snel en is dus ruim beschikbaar tenzij de vraag hard stijgt.)
Hernieuwbaar Ja (hennepplant heeft één jaar nodig om te volgroeien)
Levensduur 10 jaar onbehandeld / Ruim 40 jaar indien gecoat
End of life criteria
Zuiverheid % Zeer goed (industriële hennep, thermoplastisch biopolymeer van melkzuur) Recyclebaar % 100% (binnen eigen productieproces) / 100% biologisch composteerbaar
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.n.b. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) n.n.b.
Warmteopslag (J/KgK) n.n.b.
Brandklasse (EN13501-1) n.n.b.
Bouwtechnische informatie
Soortelijk gewicht (kg/m³) 1200
Vochtbestendigheid Middelmatig (zonder coating)
Buigzaam Nauwelijks te buigen (bij verwarmen is dit zeer goed mogelijk)
Vormvastheid Zeer vormvast (thermoplast)
Bronnen:
B I O C O M P O S I E T ( N A B A S C O 8 0 1 0 ® )
Biocomposiet Nabasco® is een biobased en circulair materiaal op basis van: éénjarig riet (‘categorie B riet’), circulaire kalk dat bij het ontharden van water wordt gewonnen en een biobased hars op basis van restmateralen van biobrandstoffen. Door het materiaal te persen en te verwarmen krijgt het materiaal de volgende eigenschappen; sterk, vormvast, licht van gewicht, behoeft weinig onderhoud en heeft een lange levensduur (Biobased Bouwen, 2021). Tijdens de productie wordt gebruik gemaakt van een soort kaarsvet om het product uit de mal te halen. Dit vet blijft achter in de fabriek. Nadat het materiaal de fabriek verlaat is het materiaal vrij van vervuilende stoffen. Veel kleuren zijn mogelijk uit natuurlijke kleurpigmenten. Deze krijgen in de loop der tijd een lichtere vorm i.v.m. Uv-straling.
Figuur 54: Nabasco 8010 (Bron: Biobased Bouwen)
Milieueffecten Hoge urgentiefactor
CO2 balans Niet CO2-negatief. Dit heeft met name te maken met het verwarmen om het
product tot thermoharder (vormvast) te krijgen. De uitstoot is volgens LCA methode berekend en komt uit op ongeveer de helft van de CO2 uitstoot van aluminium.
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) 6,8 (bij 4 mm) Uitputtingscriteria
Restproduct Nee (Een deel van het materiaal wordt gevuld met 1 jarig riet (categorie B).)
Beschikbaarheid n.n.b.
Hernieuwbaar Ja (De gebruikte stoffen zijn voorradig in dit productieproces. Het productieproces wordt opgeschaald om grotere hoeveelheden te kunnen leveren.)
Levensduur Minimaal 40 tot 50 jaar (langer niet uitgesloten)
End of life criteria
Zuiverheid % Ja (Ongeveer 33% riet of vlas, 33% kalk en 33% biohars.)
Recyclebaar % Ja (100% binnen eigen productieproces. Het materiaal is niet composteerbaar)
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.n.b. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) n.n.b.
Warmteopslag (J/KgK) n.n.b.
Brandklasse (EN13501-1) A2 – S1 –D0
Bouwtechnische informatie
Soortelijk gewicht (kg/m³) 1.710
Vochtbestendigheid Goed
Buigzaam 8 GPa ISO 178
Vormvastheid Zeer goed
Bronnen:
84 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
M Y C E L I U M
Mycelium is een ander woord voor schimmeldraden. Deze schimmeldraden zijn veelal afkomstig van paddenstoelen (zwam). De schimmeldraden kunnen worden verwerkt tot bouw en afwerkingsmaterialen. Dit proces kost echter tijd. Afhankelijk van de voeding die de zwam krijgt en de temperatuur, de hoeveelheid licht, vochtigheidsgraad, etc., kunnen de schimmeldraden sterker of zachter zijn en sneller groeien of langzamer groeien. In gecontroleerde omstandigheden is het mogelijk om vorm te geven aan deze schimmeldraden. De schimmel voedt zich met zaagsel, graankaf, koffiegruis, de kolven van maïs, papierpulp, of ander afval. Mycelium is in termen van biobased materialen het ideale materiaal. Door de schimmels te verhitten op 80 graden wordt het materiaal invert. Het materiaal wordt dan brandwerend en waterafstotend (Ecobouwers, 2020).
Figuur 55: Mycelium (bron: mogu)
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans In één ton mycelium wordt twee ton CO2 opgeslagen. Echter wordt de schimmel voor een paar uur afgebakken op 80 graden Celsius. Het is nog onbekend of de CO2 conservering ook daadwerkelijk positief is.
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) n.v.t. Uitputtingscriteria
Restproduct Ja (de schimmel voed zich met afvalproducten zoals, papierpulp, zaagsel, etc.) Beschikbaarheid Groot (veel afvalproducten beschikbaar die de schimmel kunnen voeden.)
Hernieuwbaar Trage hernieuwbaarheid (mycelium groeit exponentieel)
Levensduur Korte levensduur (indien blootgesteld aan weersinvloeden.)
End of life criteria
Zuiverheid % Zeer goed (100% bestaande uit hyfen (schimmeldraden))
Recyclebaar % 100% composteerbaar (De schimmels zijn door het bakken meestal dood, waardoor hergebruik (recyclen) lastig is.)
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.n.b. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) n.n.b.
Warmteopslag (J/KgK) n.n.b.
Brandklasse (EN13501-1) Mogelijk brandklasse E (Het materiaal verkoold en geeft veel warmte af.)
Bouwtechnische informatie
Soortelijk gewicht (kg/m³) n.n.b.
Vochtbestendigheid Zeer slecht
Buigzaam Middelmatig (breekt bij te ver doorbuigen)
Vormvastheid n.n.b.
Bronnen:
H E N N E P P A N E E L
Het materiaal bestaande uit hennepvilt en 100% natuurlijk lijm vorm onder persing een extreem harde plaat, namelijk henneppaneel. Dit materiaal staat nog in de kinderschoenen met betrekking tot bouwkundige toepassingen. Echter leent het materiaal zich sterk door de harde eigenschap. Het materiaal heeft qua CO2-uitstoot een zeer positieve bijdrage. Het materiaal is zover bekend niet goed bestemd tegen vocht. Om de platen te gebruiken als bouwkundige toepassing zullen nog een aantal stappen moeten volgen.
Figuur 56: Hennep paneel (bron: Jory Swart)
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans Naar schatting zeer positief. Dit heeft te maken met de CO2 opname van hennep. Tijdens het fabriceren wordt enkel persing en de lijm toegepast, geen verhittingsproces.
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) n.n.b. Uitputtingscriteria
Restproduct Nee (de hennepvilt is geen restproduct evenals de natuurlijke lijm) Beschikbaarheid
Hernieuwbaar Ja
Levensduur n.n.b. (indien droog behouden, een zeer lange tijd)
End of life criteria
Zuiverheid % Goed (hennepvilt en 100% natuurlijke lijm)
Recyclebaar % Naar verwachting 100%, evenals 100% composteren.
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.n.b. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) n.n.b.
Warmteopslag (J/KgK) n.n.b. Brandklasse (EN13501-1) n.n.b. Bouwtechnische informatie Soortelijk gewicht (kg/m³) n.n.b. Vochtbestendigheid n.n.b. Buigzaam n.n.b. Vormvastheid n.n.b. Bronnen: (Swart, 2021)
86 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
L E E M B O U W P L A A T ( W E M )
S T U C P L A A T
WEM leembouwplaten zijn een goede vervanging voor gipskartonplaten (Groene Bouwmaterialen , n.d.). Deze platen kunnen worden bevestigd op houtbalken, OSB platen, ESB platen of ander plaatmateriaal (Groene Bouwmaterialen , n.d.). Op deze platen zijn geschikt om op te stuken.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans ‘’Geen emissies van giftige gassen’’ n.n.b. (De gegevens komen binnenkort
beschikbaar.) Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) 35 kg/m2 (25 mm= d) Uitputtingscriteria
Restproduct Nee (product geproduceerd door de natuur)
Beschikbaarheid veel (exacte hoeveelheid n.n.b.)
Hernieuwbaar Extreem traag (basismateriaal)
Levensduur Meer dan 100 jaar (mits vochtvrij gehouden).
End of life criteria
Zuiverheid % Bouwklei, gewassen zand, plantenvezels, gemengde granen en glasvezel (versterking).
Recyclebaar % Composteerbaar & Recyclebaar
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) 5 / 10 Thermische isolatie (λreken (W/mK)) 0,59
Warmteopslag (J/KgK) 1000 Brandklasse (EN13501-1) A2 Bouwtechnische informatie Soortelijk gewicht (kg/m³) 1300 Vochtbestendigheid Vochtregulerend Buigzaam Nee
Vormvastheid Zeer vormvast
Bronnen:
(Biobeest , n.d.) (Groene Bouwmaterialen , n.d.) (WEM wandheizung, 2020)
S T O P V E R F ( A L L B A C K L I J N O L I E )
Lijnoliestopverf is gemaakt van lijnolie en krijt (Allbäck , 2015). Het wordt gebruikt voor het glas zetten en kan direct overgeschilderd worden met onze lijnolieverf (Allbäck , 2015). Het kan ook gebruikt worden als vulmiddel om gaten en scheurtjes, kieren en naden op te vullen (Allbäck , 2015). Lijnolieverf in combinatie met lijnoliestopverf garandeert de meest optimale levensduur van uw kozijnen (Allbäck , 2015).
Figuur 58: Ingrediënten stopverf (bron: Allback)
Milieueffecten Hoge urgentiefactor
CO2 balans n.n.b.
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) n.n.b. Uitputtingscriteria
Restproduct Nee
Beschikbaarheid n.n.b.
Hernieuwbaar Ja (Het is de pure olie die vrijkomt na persing of extractie uit lijn(vlas)zaad. Dit is hernieuwbaar.)
Levensduur 15 tot 30 jaar
End of life criteria
Zuiverheid % 100% natuurlijk (Lijnolie/sojaolie en krijt)
Recyclebaar % Nee
Bouwfysische eigenschappen
Dampdiffusieweerstand (µ-waarde) n.v.t. Thermische isolatie (λreken (W/mK)) n.v.t.
Warmteopslag (J/KgK) n.v.t. Brandklasse (EN13501-1) n.v.t. Bouwtechnische informatie Soortelijk gewicht 2,10 g/ml Vochtbestendigheid n.v.t. Buigzaam n.v.t.
Vormvastheid (ISO 11600) Max 5 %
Bronnen:
88 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
O N D E R C O N S T R U C T I E
( D R I J F L I C H A A M )
Voorselectie materialen- BETON
- STAAL
- EPS ( GEEXPAN DEERD POLYSTYREEN)
- LC3 (L IMESTONE CLAY C EMENT)
- COMPOSIET
B E T O N
Beton wordt in de bouwsector voor veel constructies toegepast. Daarbij is beton het meest voorkomende materiaal voor een drijvend ponton. Beton is gemakkelijk te storten in een constructie en kan met behulp van wapening veel sterktes overbruggen. Daarbij is het materiaal relatief zwaar, waardoor een laag zwaartepunt in het water kan worden gecreert. Dit is voordelig voo r de stabiliteit van de waterwoning. ‘’Beton is betrouwbaar, goedkoop en onbrandbaar en betonnen constructies hebben een zeer lange, bijna onderhoudsvrije levensduur’’ (Groot i. F., 2018).
Milieueffecten Hoge urgentiefactor
CO2 balans 160 kg CO2/m3
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 2300 kg/m3 Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee.
Beschikbaarheid De grondstoffen voor beton zijn onbeperkt beschikbaar (klei, kalksteen, grind en zand (Groot i. F., 2018).
Hernieuwbaar De grondstoffen zijn niet hernieuwbaar.
Levensduur 50-100 jaar
End of life criteria
Zuiverheid % OPC Cement/Zand/Grind/Water
Recyclebaar % Ja
Bronnen:
(Groot i. F., 2018), (Strukton Group BV, 2016)
90 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
S T A A L
Staal wordt in drijvende pontons meestal toegepast als wapening. Echter bestaan er ook complete pontons gemaakt uit staal. Daarbij is staal wereldwijd toegepast in constructies en kunnen is kunnen we ‘eigenlijk’ niet zonder. Vanuit circulair perspectief wordt staal zo veel mogelijk hergebruikt of gerecycled voor nieuwe toepassingen.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans (stalen ponton) S235 (0,473 kg CO2 -eq per kg) → 3689,4 kg CO2/m3 staal
CO2 balans (wapening 100-200 kg/m3 beton) S235 (0,473 kg CO2 -eq per kg) → 70,95 kg CO2/m3 beton Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 7800 kg/m3
Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee.
Beschikbaarheid China grootste inkoper van staal, ijzererts worden schaars.
Hernieuwbaar De grondstoffen zijn niet hernieuwbaar.
Levensduur Levenslang (bij goede behandeling)
End of life criteria
Zuiverheid (afhankelijk staalsoort S235) 0.22% koolstof, 1.60% mangaan, 0.05% fosfor, 0.05% zwavel, 0.05% silicium
Recyclebaar Ja 100%
Bronnen:
(drs. J. Meijer, 2012) (Serge Mampaey, 2020), (Tosec, 2020)
E P S ( G E E X P A N D E E R D P O L Y S T Y R E E N )
‘’EPS wordt ook wel tempex of piepschuim genoemd. EPS is een isolatiemateriaal en is een afkorting van geëxpandeerd polystyreen. Dit zijn korrels die samengeperst worden tot platen of parels. Omdat er een blaasmiddel is toegevoegd, expanderen de korrels.’’ (Isolatienoord , n.d.). EPS wordt voor het drijflichaam gebruikt om het drijfvermogen te creëren. Dit komt voornamelijk door het lage soortelijk gewicht van het materiaal. Bij toepassing van EPS in een drijflichaam, kan een materiaal reductie van beton plaatsvinden. Het drijflichaam krijgt hierdoor een hoger zwaartepunt, waardoor de stabiliteit achteruit gaat. De afweging ligt bij de opdrachtgever.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor
CO2 balans 11 kg CO2-eq/m2
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 15-40 kg/m³ Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee.
Beschikbaarheid Beperkte beschikbaarheid grondstof styreen.
Hernieuwbaar De grondstoffen zijn niet hernieuwbaar.
Levensduur (als isolatie) Levenslang (bij goede behandeling) End of life criteria
Zuiverheid 2% polystyreen en 98% lucht
Recyclebaar Ja 100% tot nieuw EPS
Bronnen:
(Stybenex, 2013), (Wikipedia , 2020), (Isolatie.net, 2021)
92 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
L C 3 ( L I M E S T O N E C A L C I N E D C L A Y C E M E N T )
De meeste gebruikt vorm van cement in beton is Portlandcement (een cementsoort dat is samengesteld uit de grijze kalksteen van Dosershire). LC3 (Limestone calcined clay cement) is een nieuw cementsoort die de CO2 uitstoot met wel 40% kan verminderen in verhouding met traditioneel betonaanmaak met portlandcement (LC3, 2021). De samenstelling bestaat uit kalksteen en laagwaardig klei.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans (geen concrete cijfers). Volgens LC3 bespaar je 40% in tegenstelling tot
normaal cement/beton. Dus 160-64 = 96 kg CO2/m3 Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 25-40 kg/m³
Uitputtingsintensiteit
Restproduct LC3 gebruikt kleiafval (restproduct van cosmetica-industrie).
Beschikbaarheid ‘’Kalksteen en gebrande klei zijn wereldwijd in ruime mate beschikbaar’’.
Hernieuwbaar Nee
Levensduur (als isolatie) Gebruik van LC3 cement behaald dezelfde prestaties als bij gebruik van portlandcement.
End of life criteria
Zuiverheid 15% kalksteen, 30% gebrande klei, 50% klinker, 5% gips.
Recyclebaar Ja
Bronnen:
(LC3, 2021), (LC3, 2021)
C O M P O S I E T
Composiet is een kunststof dat bestaat uit meerdere samengevoegde componenten. Composiet is makkelijk vervormbaar en heeft een sterke materiaalstructuur. Composiet kan op verschillende manieren worden gefabriceerd, afhankelijk van de gewenste sterkte. Composiet wordt binnen veel sectoren toegepast, maar ook binnen de waterwoningen industrie. Drijflichaam kan worden gemaakt van composiet.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans Geen concrete cijfers voor composiet verwerkt in drijflichaam. CO2-uitstoot
voor composiet damwand: netto 39-51 kg CO2-eq /m2 Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 1800 kg/m³
Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee
Beschikbaarheid n.n.b.
Hernieuwbaar Nee
Levensduur (als isolatie) ‘’Lange levensduur’’ End of life criteria
Zuiverheid Kwartsgranulaten, kleurpigmenten en harsen (concrete verhouding n.n.b.)
Recyclebaar Ja 100%
Bronnen:
(Tuytelaers , n.d.), (Centrum hout , 2019)
94 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
G L A S V E Z E L W A P E N I N G
Glasvezelwapening kan dienen als vervangend materiaal voor stalen wapening. Het wordt onder andere toegepast in beton om de constructie van voldoende treksterkte te voorzien. Glasvezelwapening is gemaakt van epoxy-glas composiet en epoxyhars (Armastek Benelux , 2020). Glasvezelwapening is corrosiebestendig en heeft in verhouding met stalen wapening, minder betondekking nodig. Daarnaast beschikt glasvezelwapening over een hogere treksterkte (1000 N/mm2) dan staal (400-600 N/mm2). De rek % is in tegenstelling tot staal wel lager (2,3%). Glasvezelversterking kan ter plaatse niet in L-vorm worden gebogen. Dit zal moeten worden toegepast in de fabriek (Armastek Benelux , 2020).
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans (Geen concrete cijfers) – ‘’ Door staal te vervangen door glasvezelcomposiet
wordt de CO2 uitstoot tijdens de productie met 27 % verminderd’’ (Schöck Nederland b.v., 2020)
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 1950 kg/m³ Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee
Beschikbaarheid n.n.b.
Hernieuwbaar Nee
Levensduur (als isolatie) 80-100 jaar
End of life criteria
Zuiverheid Epoxy-glas composiet GFRP en epoxyhars (75:25)
Recyclebaar Ja 100%, kan mee in recycleproces van beton.
Bronnen:
(Repra , 2021), (Armastek Benelux , 2020)
O N D E R C O N S T R U C T I E
( A A N M E E R S Y S T E E M )
Voorselectie materialen