96 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
A Z O B É ( H O U T )
Azobé hout is een hardhout -soort die veelal wordt gebruikt in de waterbouw. Azobé hout heeft een hoge sterkteklasse (D60) en wordt in veel bouwkundige constructies toegepast. Het materiaal is afkomstig uit tropisch West-Afrika en is gemakkelijk te bewerken. In de waterbouw kan het materiaal erg lang meegaan (duurzaamheidsklasse 1). In geval van aanmeerpalen heeft de houtsoort alleen kans op houtrot rondom de kopsekant. Al het hout dat zich onderwater bevindt heeft geen reden om in materiaaleigenschappen te verminderen.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor
CO2 balans 1 m3 Azobe neemt 1634 kg CO2-uitstoot op.
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 1100 kg per m3 Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee.
Beschikbaarheid De vraag naar Azobe neemt toe, enkele bedrijven maken gebruik van gerecycled Azobe hout.
Hernieuwbaar Ja, exacte jaren voor groei onbekend.
Levensduur (als isolatie) Duurzaamheidsklasse 1 (25 jaar of langer) End of life criteria
Zuiverheid 100% hout
Recyclebaar Ja, wanneer houtrot heeft opgetreden of is vastgesteld dat het materiaal niet meer voldoet aan de constructieve eisen, zou het verwerkt kunnen worden voor meubilaire, verwerking doeleinden.
Bronnen:
(Houtinfo , 2019), (Centrum hout, 2021)
R U B B E R
Rubber is een veelzijdig product dat in veel technische producten wordt verwerkt. Rubber wordt gemaakt uit de sap van bomen uit onder andere Azië en Zuid-Amerika. Het sap wordt hierbij gefilterd en verdund, waarna het met zuur wordt behandeld en het product gaat stollen (Wikipedia , 2021). Rubber heeft dus een natuurlijke oorsprong, maar wordt vanwege de chemische processen niet als verantwoord ervaren. Voor de waterwoning is rubber verwerkt in de Mooring systems van Seaflex. Hoewel, rubber op het eerste oog wellicht schadelijk is, zijn er veel innovatieve ideeën in omloop. Zo heeft de productie van rubber op basis van suikerriet een 85% CO2-reductie ten opzichte van rubber op basis van aardolie (Mascini, 2020).
Milieueffecten Hoge urgentiefactor
CO2 balans 1 kg rubber - 6,95 kg CO2-eq (Raoul Meys, 2019)
Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) Soortelijk gewicht: 1200 kg per m² Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee.
Beschikbaarheid Europa is 100% afhankelijk van niet-Europese landen voor de import van natuurlijk rubber. De mate van beschikbaar is dus lastig te peilen.
Hernieuwbaar De primaire grondstof is hernieuwbaar vanwege natuurlijk oorsprong. Het proces tot uiteindelijk rubber is niet hernieuwbaar. Bij synthetische rubber is niks hernieuwbaar.
Levensduur (als isolatie) In elke vorm anders. EPDM dakbedekking ± 40 jaar. End of life criteria
Zuiverheid Natuurrubber: primaire grondstof diverse plant- en boomsappen + verzuring proces. Synthetische rubber primaire grondstof aardolie + diverse polymeren. Recyclebaar Exact % onbekend, nieuwe rubbers kunnen aan einde van levensduur weer
vloeibaar worden gemaakt en vergoten in nieuwe rubbersoort.
Bronnen:
(AVK Ravestein BV, n.d.), (Dakenshop, 2021)
98 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman
E P O X Y K U N S T H A R S ( A Q U A P R O T E K )
Epoxykunsthars (Protek Aqua®) is een kunstmatige harssoort (die in dit geval) gebruikt kan worden voor onderhoudsdoeleinden van waterbouwwerken. Protek Aqua® is een gepatenteerd kunsthars dat zich goed hecht aan nat hout en zowel onder als boven water hard wordt (Protekta , 2021). Met deze kunsthars kunnen bijv. houten aanmeerpalen in levensduur verlengen en kan vervanging worden voorkomen. Volgens het bedrijf zal een herstelmethode de milieubelasting met 86% laten afnemen ten opzichte van het plaatsen van een nieuwe paal.
Milieueffecten Hoge urgentiefactor CO2 balans Protekta herstelmethode ca. 150 kg CO2-uitstoot. Nieuwe houten paal ca. 400
kg CO2-uitstoot berekend over de LCA. Benodigde materiaalhoeveelheid (kg per m²) n.v.t.
Uitputtingsintensiteit
Restproduct Nee
Beschikbaarheid Op basis van chemische bestandsdelen. Exacte beschikbaarheid onbekend.
Hernieuwbaar Nee
Levensduur (als isolatie) Verlengd levensduur van houten aanmeerpaal (garantie van 30 jaar). End of life criteria
Zuiverheid Exacte samenstelling onbekend vanwege patent op Protekt Aqua. Normaliter (bekende epoxy) reactieproduct van bisfenol A met epichloorhydrine.
Recyclebaar Nee
Bronnen:
(Protekta , n.d.), (Wikipedia , 2021)
B I B L I O G R A F I E
Accoya . (2020). Informatieblad . Accoya .
Accoya . (2021). CO2 voetafdruk – wieg tot graf. Opgehaald van Accoya : https://www.accoya.com/nl/duurzaamheid/milieu-impact- vergelijking/
Accoya. (2008). Accoya® hout leidraad. Accoya.
Accoya. (2020, April 30). Wat is Accoya? Opgehaald van Accoya: https://www.accoya.com/nl/wat-is-accoya/ Allbäck . (2015). Allbäck lijnolieverf. Allbäck .
Amorim Isolamentos. (2019). Amorim Isolamentos. Mozelos: Amorim Isolamentos.
Armastek Benelux . (2020). Technische kenmerken van Armastek Benelux wapening. Armastek Benelux.
Arnhemse fijnhouthandel . (sd). MAHONIE SIPO. Opgehaald van Arnhemse fijnhouthandel : https://www.af.nl/voorraad/massief/mahonie/
AVK Ravestein BV. (sd). Grondstoffen . Opgehaald van AVK Ravestein BV: http://www.ravesteinrubberparts.nl/grondstoffen.html Biobased bouwen . (sd). ISOLATIEPANEEL BIOFOAM – SLIMFIX® DECO BIO. Opgehaald van Biobased bouwen :
https://www.biobasedbouwen.nl/producten/biofoam-slim-fix-deco/#tab-id-1
Biobased bouwen . (sd). MÉTISSE ISOLATIE – GERECYCLED TEXTIEL. Opgehaald van Biobased bouwen : https://www.biobasedbouwen.nl/producten/metisse-isolatie-gerecycled-textiel/
Biobased bouwen . (sd). Trillingsdemper en drukverdeler - bouwvilt . Opgehaald van Biobased bouwen : https://www.biobasedbouwen.nl/producten/trillingsdemper-en-drukverdeler-nevima-bouwvilt/
Biobased Bouwen. (2021). Biobased plaatmateriaal RESYSTA. Opgehaald van Biobased Bouwen: https://www.biobasedbouwen.nl/producten/biobased-plaatmateriaal-resysta/
Biobased Bouwen. (2021). gevelbekleding - biocomposiet nabasco 8010. Opgehaald van Biobased Bouwen: https://www.biobasedbouwen.nl/producten/gevelbekleding-biocomposiet-nabasco-8010/#tab-id-1
Biobased Bouwen. (2021). Keramische gevelbekleding KERLOC. Opgehaald van BioBased Bouwen: https://www.biobasedbouwen.nl/producten/keramische-gevelbekleding-kerloc/
Biobased bouwen. (sd). BIO-BASED PLAATMATERIAAL – ECOBOARD. Opgehaald van Biobased bouwen: https://www.biobasedbouwen.nl/producten/biobased-plaatmateriaal-ecoboard/
Biobased bouwen. (sd). MASSIEF VERDUURZAAMD HOUT – ACCOYA. Opgehaald van Biobased bouwen : https://www.biobasedbouwen.nl/producten/accoya-hout/
Biobased bouwen. (sd). VLASSPAANPLAAT – LINEX PRO GRASS. Opgehaald van Biobased bouwen: https://www.biobasedbouwen.nl/producten/linex-vlasspaanplaat/
Biobeest . (sd). WEM Leembouwplaat, stucplaat. Opgehaald van Biobeest: https://www.biobeest.shop/leemplaten-plaat.html BioPanel. (2021). Biopanel 100% circulair. Opgehaald van BioPanel: https://bio-panel.nl/hennep-en-pla/
Boer metaal techniek . (sd). Aluminium en stalen pontons voor Aannemingsbedrijf Slingerland. Opgehaald van Boer metaal techniek : https://www.boermetaaltechniek.nl/projecten/aluminium-en-stalen-pontons-voor-aannemingsbedrijf-slingerland/ Bomen Wijzer. (2021). Bomen Wijzer. Opgehaald van Bomen Wijzer: https://bomenwijzer.be/boom/2
BouwTotaal. (2020, april 7). Isoleren met stro. Opgehaald van BouwTotaal: https://www.bouwtotaal.nl/2016/04/isoleren-met-stro/ Brandveilighout. (2021). Eigenschappen van vurenhout. Opgehaald van Brandveilighout:
https://www.brandveilighout.nl/vurenhout-
brandvertragend/#:~:text=Voor%20vurenhout%20is%20dit%20brandklasse%20B%20volgens%20NEN%20EN%2013501% 2D1.
100 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman Budget isolatieshop . (2021). EPS 100-SE Isolatieplaten 2000x1000mm (Prijs per pak). Opgehaald van Budget isolatieshop :
https://www.budgetisolatieshop.nl/a-42916421/eps-isolatieplaten/eps-100-se-isolatieplaten-2000x1000mm-prijs-per- pak/
Celit . (2012). Celit . Mechelen : ISOPROC.
Centre Of Expertise Biobased Economy. (2021, Maart 26). Expertsessie materialenonderzoek. Evaluatie expertsessie. Den Bosch, Noord-Brabant, Nederland.
Centrum hout . (2019). Houten damwand heeft laagste milieubelasting. Opgehaald van Houtinfo : https://houtinfo.nl/bos- milieu/lca-damwand-%E2%80%93-hout-beste-score
Centrum hout. (2007). Hout en Brand. Almere.
Centrum hout. (2007). Sterktegegevens van hout. Almere.
Centrum Hout. (2021). Bereken in 2 stappen hoeveel CO2 is vastgelegd in uw houtproducten. Opgehaald van Centrum Hout: https://opslagco2inhout.nl/co2-result
Centrum Hout. (2021). Centrum Hout. Opgehaald van Centrum Hout: https://opslagco2inhout.nl/co2-result Centrum hout. (2021). opslagco2inhout. Opgehaald van opslagco2inhout: https://opslagco2inhout.nl/co2-result
Christofori, R. (2020, juni). festool. Opgehaald van leven met leem: https://www.festool.nl/blog/work/leven-met- leem#:~:text=Deze%20kan%20met%20weinig%20energie,volledig%20vrij%20van%20schadelijke%20stoffen.
Cobouw. (2019, oktober 23). Meer biobased dan het Growing Pavilion in Eindhoven kan bijna niet. Opgehaald van Cobouw: https://www.cobouw.nl/duurzaamheid/nieuws/2019/10/in-eindhoven-gaat-het-nieuwe-huis-van-kabouter-spillebeen- veel-langer-mee-101277986
Constructiv. (2014 ). Hout en houtachtige ondergronden - theorie . Brussel : Constructiv. D. Leegwater. (2017). Prestatieverklaring 17NT02-02NL. Heerhugowaard.
Daemmstatt GmbH. (sd). CELLULOSE. Berlijn: Daemmstatt GmbH.
Dakenshop. (2021). Wat is de levensduur van EPDM? Opgehaald van Dakenshop: https://www.dakenshop.nl/wat-is-de-levensduur- van-epdm-dakbedekking
De Blauwe Wimpel . (sd). Betonnen bak . Opgehaald van De Blauwe Wimpel : https://www.deblauwewimpel.nl/aanbiedingen.html De Groot Vroomshoop . (2017). CLT Cross Laminated Timber . Vroomshoop : De Groot Vroomshoop .
De Lange . (sd). DUURZAAMHEIDSKLASSE VAN HOUT. Opgehaald van De Lange : https://www.delangedeuren.nl/over- ons/nieuws/duurzaamheidsklasse-van-hout/
De Lange . (sd). HOUTSOORTEN VOOR KOZIJNEN. Opgehaald van De Lange : https://www.delangedeuren.nl/over- ons/nieuws/houtsoorten-voor-
kozijnen/#:~:text=Robinia%20hout%20neemt%20vrijwel%20geen,kromtrekken%20na%20verloop%20van%20tijd.&text= Vurenhout%20is%20de%20meest%20bekende,die%20voor%20vuren%20doorberekend%20wordt.
De Lange. (2021). De Lange Deuren. Opgehaald van De Lange: https://www.delangedeuren.nl/over- ons/nieuws/duurzaamheidsklasse-van-hout/
deconova. (2021). deconova. Opgehaald van deconova: https://deconova.nl/materiaal/spaanplaat/ drs. J. Meijer, i. J.-P. (2012). Gebruik juiste milieudata. Bouwen met staal .
Dutch Blue Label . (2021). Red Cedar Shingles. Opgehaald van Dutch Blue Label : https://www.dutchbluelabel.nl/red-cedar-shingles Duurzaamthuis. (2021). Houtvezel. Opgehaald van Duurzaamthuis: https://www.duurzaamthuis.nl/huis-
isoleren/isolatiemateriaal/houtvezel
Eco Bouwen. (2021). Kalkstuc voor een gezond woonklimaat. Opgehaald van Eco Bouwen: https://www.ecobouwen.nl/stucen/kalkstuc/
ECO-BOARDS . (sd). ECOBoard Standard . Opgehaald van ECO-BOARDS : https://ecoboardinternational.com/ecoboard-standard-2/ ECO-BOARDS . (sd). Safe the planet . Opgehaald van ECO-BOARDS : https://ecoboardinternational.com/?ref=ECOBoard
Ecobouwers. (2018, februari 14). vlas isolatie als bio-ecologisch bouwmateriaal. Opgehaald van Ecobouwers: https://www.ecobouwers.be/duurzaam-bouwen/artikels/vlas-isolatie-als-bio-ecologisch-bouwmateriaal
Ecobouwers. (2019, April 26). Zeegrasisolatie als bio-ecologisch bouwmateriaal . Opgehaald van Ecobouwers: https://www.ecobouwers.be/artikels/zeegras-isolatie-bio-ecologisch-bouwmateriaal
Ecobouwers. (2020, januari 16). Mycelium: zwammen en schimmels als bouwmateriaal. Opgehaald van Ecobouwers.be: https://www.ecobouwers.be/duurzaam-bouwen/artikels/mycelium-zwammen-en-schimmels-als-bouwmateriaal
eco-logisch. (2021). eco-logisch. Opgehaald van eco-logisch: https://www.eco-logisch.nl/Hempflax--Thermohanf--Ondervloer- Hennep-Felt---5-mm-dik-8932
Eco-logisch. (sd). ondervloer-soundfelt vlas . Opgehaald van Eco-logisch: https://www.eco-logisch.nl/Isovlas-Ondervloer--- Soundfelt-vlas--4089
Ecomat . (sd). KOKOS STRIPS & PLATEN. Opgehaald van Ecomat : https://ecomat.be/producten/detail/kokosstrips-platen Ecomat. (sd). Kokosplaten. Opgehaald van Ecomat : https://ecomat.be/bestandenbank/ecomat-kokosplaten.pdf
Ecoplex®. (sd). Ecoplex, het verrassende multitalent. Opgehaald van Ecoplex®: https://ecoplex.nl/ ecostuc. (2021). basisleem. Opgehaald van ecostuc: https://www.ecostuc.nl/basisleem/
Eiken online . (sd). Eiken kozijnhout. Opgehaald van Eiken online : https://www.eiken-online.nl/producten/kozijnhout/
EKO-Bouwstoffen . (2021). CELIT 3D HOUTVEZELPLAAT. Opgehaald van EKO-Bouwstoffen : http://ekoplus.nl/categorie/isolatie/brand/celit#celit-3d-houtvezelplaat-cel3d18
Eurabo . (sd). Isovlas Soundfelt. Opgehaald van Eurabo : https://www.eurabo.be/nl/producten/isovlas-soundfelt
Eurabo. (2021). Agepan DWD protect FSC . Opgehaald van Eurabo: https://www.eurabo.be/nl/producten/agepan-dwd-protect-fsc Finti®. (2020). Finti® Revolutionair en innovatief in hout. Haaksbergen : Finti® B.V. .
Forbo . (sd). Environmental Product Declaration . Forbo .
Forbo Flooring Systems . (2017). Garantie Certificaat marmoleum . Krommernie : Forbo Flooring Systems .
Forbo Flooring Systems. (sd). Marmoleum . Opgehaald van Forbo Flooring Systems: https://www.forbo.com/flooring/nl- nl/producten/marmoleum/cer9l5#panel_101
Foreco. (sd). Robinia. Opgehaald van Foreco houtproducten : https://www.foreco.nl/nl/grond-weg-en- waterbouw/houtsoorten/robinia
Fungi Force . (sd). FUNGI FORCE natuurlijke buitenbeits. Opgehaald van Fungi Force : https://www.fungiforce.nl/
Gamma. (2021). MDF buigbaar 244x122cm 9mm. Opgehaald van Gamma: https://www.gamma.nl/assortiment/mdf-buigbaar- 244x122cm-9mm/p/B102267
Gids Duurzame Gebouwen. (2021). Dossier | Vermijden van polluenten in het gebouw. Opgehaald van Gids Duurzame Gebouwen: https://www.gidsduurzamegebouwen.brussels/nl/4-keuze-van-de-afwerkingsmaterialen.html?IDC=8001
Global Alliance for Building and Construction . (2020). 2020 GLOBAL STATUS REPORT FOR BUILDINGS AND CONSTRUCTION . UN Environment Programme .
Grass, M. L. (2021). Linex pro Grass. (W. Brugman, Interviewer)
Groene bouwmaterialen . (sd). Thermo Natur Thermo Hennep Premium, pak. Opgehaald van Groene bouwmaterialen: https://www.groenebouwmaterialen.nl/thermo-hennep-premium-hennep-isolatie.html
Groene Bouwmaterialen . (sd). WEM Leembouwplaat, stucplaat. Opgehaald van Groene Bouwmaterialen : https://www.groenebouwmaterialen.nl/leemplaten-plaat.html
Groene Bouwmaterialen. (2021). Elka ESB plus constructieplaat. Opgehaald van Groene Bouwmaterialen: https://www.groenebouwmaterialen.nl/elka-esb-plus-strong-board-constructieplaat-ogb.html
Groot, i. F. (2018, februari 20). Hoe circulair is beton? Opgehaald van Bouwtotaal : https://www.bouwtotaal.nl/2018/02/hoe- circulair-is-beton/
102 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman Gutex . (2017 ). Technische fiche GUTEX Multitherm . Waldshut-Tiengen: GUTEX .
GUTEX . (sd). Experience GUTEX . Opgehaald van GUTEX-Benelux : https://gutex-benelux.eu/gutex-ervaren/
GUTEX . (sd). GUTEX Multitherm®. Opgehaald van GUTEX : https://gutex-benelux.eu/assortiment/producten/produkt/gutex- multitherm/
GUTEX. (2017). Productoverzicht. Waldshut-Tiengen: GUTEX.
GUTEX. (2021). GUTEX Multitherm®. Opgehaald van GUTEX : https://gutex-benelux.eu/assortiment/producten/produkt/gutex- multitherm/
Hamlet . (2021). Snel, kostenefficiënt en natuurlijk circulair. Opgehaald van Hamlet : https://www.hamlet.nl/nl/bouwen-in-clt-cross- laminated-timber-snel-duurzaam-circulair
Hanenburg, A. (sd). KURK ISOLATIE PLATEN – ISOKURK – PRO SUBER. Opgehaald van Biobased bouwen : https://www.biobasedbouwen.nl/producten/kurk-isolatieplaten-isokurk/#tab-id-1
Hemp collective. (2021). De voordelen. Opgehaald van Hemp collective: https://hempcollective.nl/waarom-hennep/de-voordelen/ Hemp in a box . (sd). Gezond leven in een aangenaam en duurzaam huis met kalkhennep. Opgehaald van Hemp in a box :
https://hempinabox.be/nl/
Hooijmaaijers, A. (2021, Maart ). Keramische gevelbekleding (kerkloc) . (S. v. Etten, Interviewer)
Houthandel van Dam . (sd). Sapeli Mahonie. Opgehaald van Houthandel van Dam : https://www.houthandelvandam.nl/houtsoorten/sapeli-mahonie/
houtinfo . (2019 ). Houtsoort: Merbau. Opgehaald van houtinfo : https://www.houtinfo.nl/node/209 Houtinfobois . (sd). Robinia . Opgehaald van Houtinfobois : https://houtinfobois.be/nl/essences/robinia/ Houtinfobois. (2021). Houtinfobois. Opgehaald van Houtinfobois: https://houtinfobois.be/nl/essences/grenen/
Houtvakman. (2021). Houtvakman. Opgehaald van Houtvakman: https://www.houtvakman.nl/douglas-rhombus-deel-28x68-mm- geschaafd-kd-18.html
Idsinga, J.-F. (2021, Maart ). Bamboe . (W. Brugman, Interviewer) IntroVation BV. (2010). Eindrapport SBIR Cocomix fase 1. Utrecht. Isobouw . (2012). BioFoam. Someren : Isobouw .
Isobouw . (sd). WAT IS BIOFOAM®? Opgehaald van Isobouw : https://www.isobouw.nl/nl/kennisbank/wat-is-biofoam/#!het- materiaal
Isolatie.net. (2021). Spouwmuurisolatie EPS. Opgehaald van Isolatie.net: https://www.isolatie.net/spouwmuurisolatie- eps/#:~:text=EPS%20spouwmuurisolatie%20beschikt%20verder%20over,nog%20steeds%20even%20optimaal%20is. Isolatienoord . (sd). EPS. Opgehaald van Isolatienoord : https://isolatienoord.nl/eps
Isoproc . (sd). Celit 4D. Opgehaald van Isoproc : https://www.isoproc.be/images/uploads/products/Celit/Celit-flyer-voordelen- betrouwbaar-onderdak-wandbescherming-winddicht-regendicht-NL.pdf
Isovlas . (2019). Productspecificaties Soundfelt. Isovlas. Isovlas. (2018). Productspecificaties PL Bouwisolatie. Isovlas.
Jeffree, M. (2020). Hout, Bouwen aan de biobased circulaire economie . Almere-buiten: Centrum hout .
Jongeneel. (2021). PELLOS Fins Vuren Underlayment Multiplex RK FSC 2440x1220x12mm. Opgehaald van Jongeneel: https://www.jongeneel.nl/producten/plaatmateriaal/plaatmateriaal-constructief/underlayment/pellos-fins-vuren- underlayment-multiplex-rk-fsc-2440x1220x12mm/p/C1381012244122F
Joost de Vree. (2021). kalk. Opgehaald van JoostdeVree: https://www.joostdevree.nl/shtmls/kalk.shtml
Joostdevree . (sd). CLT, cross-laminated timber, kruislaaghout (KLH). Opgehaald van Joostdevree: https://www.joostdevree.nl/shtmls/clt.shtml
Kebony. (2021). Kebony. Opgehaald van Kebony: https://kebony.com/be/product/kebony-character-halfhouts-rabat-k75-glad-21- x-148-mm
Knauf. (2013, April). De fundamenten van duurzame gips. Opgehaald van Knauf: https://knauf.be/sites/default/files/paragraph/document/files/ECOGypsum%20Inside%20NL.pdf
Kozijnen van Hout . (sd). Grenen kozijnen, voordelen en nadelen. Opgehaald van Kozijnen van Hout : https://kozijnenvanhout.nl/kozijnen-van-
hout/houtsoorten/grenen/#:~:text=Grenen%20kozijnen%2C%20voordelen%20en%20nadelen&text=Grenen%20is%20ee n%20verzamelnaam%20voor,duurzaamheidsklasse%20van%203%20of%204.
Kozijnen van hout . (sd). Hardhouten kozijnen, voordelen en nadelen. Opgehaald van Kozijnen van hout : https://kozijnenvanhout.nl/kozijnen-van-hout/houtsoorten/hardhout/
KR composiet toepassing . (2018, Juni 15). Minder diepgang drijvende woningen dankzij composiet . Opgehaald van KR composiet
toepassing : https://www.kunststofenrubber.nl/download/Balance%20eau%20-
%20drijvend%20huis%20op%20composiet.pdf
Laffeli, J. (2014, December ). New cement blend to cut CO2 emissions by up to 30 %. Opgehaald van ZKG Cement Lime/Gypsum : https://www.zkg.de/en/artikel/zkg_New_cement_blend_to_cut_CO2_emissions_by_up_to_30__2233874.html
LC3. (2021). Limestone Calcined Clay Cement. Opgehaald van LC3: https://lc3.ch/ LC3. (2021). Why LC3? Opgehaald van LC3: https://lc3.ch/why-lc3/
Leefmilieu Brussel. (2009, Maart). Leefmilieu Brussel. Opgehaald van Een gezonde afwerking van muren en plafonds.: https://document.environnement.brussels/opac_css/elecfile/IF%20Ecoconstructie%20MAT15%20Part%20NL#:~:text=Kie st%20u%20een%20goedkoop%20materiaal,een%20levensduur%20van%2050%20jaar.&text=2.1.,%2C%20ro%2Dgips%20 of%20fosfogips.
Leegwater Houtbereiding . (2017 ). Declaration of Performance / Prestatieverklaring . Heerhugowaard : Leegwater . Lehner Isolena . (2020). FUGENBAND (UN-)TIED Data Sheet . WAIZENKIRCHEN: Lehner Isolena .
Lehner Isolena. (2020). Gezonde isolatie kan natuurlijk meer! . WAIZENKIRCHEN: ISOLENA NATURFASERVLIESE GMBH. Limburg LH hout . (2019). Houten Shingles . Opgehaald van Limburg LH hout : https://limburghout.nl/shingles/
Linex Pro Grass. (2021). Vlasspaanplaat. Opgehaald van Linex Pro Grass: https://www.linex.nl/producten/vlasspaanplaat/ Lormans, H. (2021, maart). CLT. (W. Brugman, Interviewer)
Mascini, L. (2020, December 19). Arlanxeo: ’85 procent minder CO2-uitstoot door rubber van suikerriet’. Opgehaald van Innovation Origins: https://innovationorigins.com/nl/arlanxeo-85-minder-co2-uitstoot-door-rubber-van-suikerriet/
Metisse circulaire katoen-isolatie. (sd). Metisse circulaire katoen-isolatie. Michel Adriaanse. (2018). Werkgebied vezelgrondstoffen. Arnhem.
Mijn-dakdekker. (2021). Rieten daken. Opgehaald van Mijn-dakdekker: https://www.mijn-dakdekker.nl/rieten-daken Moso. (2016). MOSO® bambooelite (landhuisdeel). Moso.
Moso. (2017). green, greener, greenest . Moso.
Natuurmonumenten. (2019, mei 5). Nieuwe uitdaging: de zeegraskwekerij. Opgehaald van Natuurmonumenten: https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/griend/nieuws/nieuwe-uitdaging-de-
zeegraskwekerij#:~:text=Zeegraszaad%20is%20schaars%2C%20maar%20gewild,zaden%20van%20buitenlandse%20natu urlijke%20donorlocaties.&text=De%20eerste%20zaden%20ontkiemen.
Neptutherm. (2021). kenmerken zeegras. Opgehaald van Neptutherm: https://www.neptugmbh.de/eigenschaften.html Nevima . (2017). Nevidek kokos 300 . Nevima B.V. .
Nevima . (sd). NEVIDEK KOKOS 300. Opgehaald van Nevima : https://www.nevima.nl/index.php?id=53
104 | P a g i n a Ecologische waterwoning Floriadewijk Hortus Stan van Etten & Wouter Brugman NIBE . (2021). MULTIPLEX; VUREN; DB. Opgehaald van NIBE Expert in Sustainability : https://www.nibe.info/nl/members#product-
6101-94-99
NIBE . (2021). OSB; DB. Opgehaald van NIBE Experts in Sustainability : https://www.nibe.info/nl/members#product-6095-94-99 NIBE . (2021). SCHAPENWOL. Opgehaald van NIBE Experts in sustainability : https://www.nibe.info/nl/members#product-6112-95-
99
NIBE. (2021, Januari 15). Certificaat. Opgehaald van Linex Pro Grass: https://files.linex.nl/files/Biobased%20certificaat%202021.jpg Nijhuis, I. B. (2021, Maart 22). Nevidek kokos 300. (W. Brugman, Interviewer)
Norbord. (2020, Mei ). SterlingOSB-Zero . Opgehaald van Groene bouwmaterialen : http://www.groenebouwsystemen.nl/wp- content/uploads/2020/05/NORBORD_SterlingOSBzero-Flyer_NL.Osb-zero.pdf
NutriNorm. (2016, Oktober). Waar komt fosfaat vandaan. Opgehaald van Nutrinorm strooi met kennis: https://nutrinorm.nl/meststoffen/waar-komt-fosfaat-vandaan/
Oever, J. v. (2019). Catalogus biobased bouwmaterialen.
oldenboom. (sd). elka esb plus flyer nederlands. Opgehaald van oldenboom: https://www.oldenboom.nl/docs/default- source/folders/elka-esb-plus-flyer-nederlands.pdf
Oldenburg, B. (2018, December 6). Professionele toepassingen van de verschillende soorten lijnolie. Opgehaald van Bleko: https://www.blekochemie.nl/blog/professionele-toepassingen-van-de-verschillende-soorten-lijnolie
Orange Bamboo Construction . (2020). GROEN, GROENER, BAMBOE. Opgehaald van Orange Bamboo Construction : https://www.orangebambooconstruction.nl/over-bamboe/
Platowood. (sd). CO2 BALANS. Opgehaald van Platowood : https://www.platowood.nl/co2-balans/
Plintenfabriek . (sd). KOZIJN STOMP - GRENEN - 56 X 90 MM. Opgehaald van Plintenfabriek : https://www.plintenfabriek.nl/product/geprofileerd-hout/kozijnen/grenen/4101-kozijn-stomp/56-x-90-mm
Protekta . (2021). Inspectie. Opgehaald van Protekta : https://www.protekta.nl/onze-oplossing/p/2/#onze-oplossing-protek-aqua Protekta . (sd). Duurzaam houtherstel in de waterbouw . Opgehaald van Protekta :
https://www.protekta.nl/upload/moxiemanager/symposium/protekta_-_presentatie_voor_gesprekken.pdf
Qurkies. (2021). Over kurk. Opgehaald van Qurkies: https://www.qurkies.com/c-4549367/over- kurk/#:~:text=Alles%20dat%20overblijft%20wordt%20gebruikt,De%20kurkboom%20wordt%20goed%20beschermd. Randijk Bamboe & Hoveniers . (2020). Halve bamboepalen. Opgehaald van Randijk Bamboe & Hoveniers :
https://www.bamboe.nl/product/afdeklat/
Raoul Meys, A. K. (2019). Towards sustainable elastomers from CO2: life cycle assessment of carbon capture and utilization for rubbers. Green Chemistry .
Repra . (2021). GLASVEZEL VERSUS STAAL. Opgehaald van Repra : https://repra.nl/glasvezel-versus-staal/ Roijen, F. v. (2021, maart). Fungi Force. (W. Brugman, Interviewer)
Royal Brinkman. (2021). Wat is het verschil tussen composteerbaar, biologisch afbreekbaar en biobased materiaal? Opgehaald van Royal Brinkman: https://royalbrinkman.nl/kennisbank-teeltwisseling/composteerbaar-biologisch-afbreekbaar- biobased#:~:text=Wanneer%20een%20materiaal%20composteerbaar%20is,mag%20dus%20composteerbaar%20genoe md%20worden.
RVO & ORG-ID. (2020). testrapport Lisdodde-Mycelium platen. Bouwinn.
Schöck Nederland b.v. (2020). Beter presteren met glasvezel. Apeldoorn: Schöck Nederland b.v. Schoonhoven, F. v. (2021, maart 22). Biopanel (van Abelleisure). (S. v. Etten, Interviewer)
Seaflex . (sd). Seaflex - The Mooring System. Opgehaald van Seaflex: http://www.seaflex.net/products/seaflex-mooring-system/ Sempergreen . (2021). Filtervlies. Opgehaald van Sempergreen : https://www.sempergreen.com/nl/oplossingen/groene-
Sempergreen . (2021). Licht hellend dak 5-25°. Opgehaald van Sempergreen : https://www.sempergreen.com/nl/oplossingen/groene-daken/types/licht-hellend-groendak
Sempergreen . (2021). Voordelen van een groendak. Opgehaald van Sempergreen: