Keuze van thema's

Op basis van de GDR-sessie en het literatuuronderzoek zijn de volgende planet en people thema's geformuleerd. In de hierna volgende paragraaf wordt in hypothesen voorondersteld welke invloeden deze thema's op profit-aspecten kunnen hebben.

Veevoederbedrijven: thema's planet

- Milieueffecten: wordt bij de inkoop van grondstoffen bewust gezocht naar restpro- ducten (zoals afval afkomstig van oliepersen of citruspulp, maar geen etensresten); worden deze producten ingekocht bij milieubewuste leveranciers zodat ook op deze wijze het milieu gespaard wordt?

- Milieuzorg voor de primaire bedrijven: wordt bij het vervaardigen van voeders gelet op het milieueffect bij de afnemers (varkenshouders) zoals ammoniakuitstoot, fosfor- verliezen en specifieke aminozuren?

Veevoederbedrijven: thema's people

- Arbeidsomstandigheden: in hoeverre wordt aandacht besteed aan onder meer taakroulatie, ontplooiingsmogelijkheden en inspraak onder personeel?

- Voedselveiligheid: in hoeverre wordt aandacht besteed aan aspecten als certificering, vaste relaties, 'tracking & tracing' en eigen controle (GMO-vrij in verband met moge- lijke allergenen)?

Varkensbedrijven: thema's planet

- (Proces)management: in hoeverre wordt enerzijds aandacht besteed aan verhoging van de productie-efficiëntie voor verlaging van mineralenverliezen en anderzijds aan controle op dieren waardoor het welzijn beter gewaarborgd is?

- Emissies (met name ammoniak en stank): in hoeverre wordt aandacht besteed aan onder meer het stal- en voertype ter vermindering van emissies?

- Mestverwerking/verantwoorde mestafzet: in hoeverre wordt aandacht besteed aan het scheiden en afzetten van mest voor onder meer het verlagen van transportkosten en een verbetering van de kwaliteit voor de akkerbouw zodat mest een substitutie kan zijn voor energieverslindende productie van kunstmest?

Varkensbedrijven: thema's people

- Afdrachten aan/sponsoring van sectororganisaties en lokale gemeenschap: in hoever- re wordt aandacht besteed aan sponsoring en dergelijke activiteiten ten behoeve van het kweken van goodwill bij potentiële klanten en de lokale gemeenschap?

- Dierenwelzijn: in hoeverre wordt aandacht besteed aan dierenwelzijnsaspecten zoals meer ruimte, betere kwaliteit voeding, het gebruik van stro, licht, stress, transport, enzovoort?

- Voedselveiligheid: in hoeverre wordt aandacht besteed aan certificering en zaken (die certificering omvatten) zoals bijvoorbeeld het gebruik van diergeneesmiddelenge- bruik en/of groeibevorderaars?

Slachterijen: thema's planet

- Preventie/verwerking ongeboren mest: in hoeverre wordt aandacht besteed aan het meten en verrekenen van ongeboren mest en een verbetering in de samenwerking tussen varkenshouders en slachterijen?

- Afvoer via riool/waterzuivering: in hoeverre wordt aandacht besteed aan waterzuive- ring zodat bijvoorbeeld eerder vergunningen voor uitbreiding worden verstrekt? Slachterijen: thema's people

- Arbeidsomstandigheden: in hoeverre wordt aandacht besteed aan onder meer taakroulatie, ontplooiingsmogelijkheden en inspraak onder personeel?

- Dierenwelzijn: in hoeverre wordt aandacht besteed aan verbetering van transport, op- vang van dieren en de slachtmethode?

- Voedselveiligheid: in hoeverre wordt aandacht besteed aan certificering, wensen en eisen van de retailer en/of consument?

3.6 Hypothesen

In deze paragraaf wordt voor elk bovengenoemd thema een hypothese geformuleerd. Veevoederbedrijven: hypothesen planet

- Milieueffecten bij inkoop: door bij de inkoop van grondstoffen bewust te kie- zen/zoeken naar restproducten (zoals afval afkomstig van oliepersen of citruspulp en geen etensresten) of inkoop bij milieuverantwoorde leveranciers wordt het milieu ge- spaard. Een milieubewust assortiment voeders zal positieve gevolgen hebben voor de afzet.

- Milieuzorg voor de primaire bedrijven: via het verstrekken van multi-fasenvoedering, toevoeging van enzymen en verkleining van risicomarges bij het samenstellen van veevoer kan het milieueffect (N-, specifieker aminozuren en P-verliezen) in de op- volgende schakel aanzienlijk verbeterd worden. Voeders die bijdragen aan milieuzorg zullen positieve gevolgen hebben voor de afzet.

Veevoederbedrijven: hypothesen people

- Arbeidsomstandigheden: door meer aandacht te hebben voor arbeidsomstandigheden (taakroulatie, ontplooiingsmogelijkheden, inspraak) kan er op meerdere manieren winst geboekt worden, via hogere productiviteit vanwege beter gemotiveerd perso- neel, via hogere productiviteit vanwege minder ongevallen/ziekteverzuim en vanwege minder nadruk op salariseisen door het personeel. Deze kosten kunnen ver- laagd worden, omdat het aantrekken van personeel door het goede imago gemakkelijker verloopt. Minder verloop geeft ook beter ingewerkte medewerkers die

minder fouten maken, leidend tot een efficiëntere arbeidsbesteding en zodoende een hoger rendement.

- Voedselveiligheid: voedselveiligheid kan worden bevorderd door inkoop van grond- stoffen bij transparante, betrouwbare, gecertificeerde ondernemingen (vaste relaties); 'tracking & tracing', eigen controle, (GMO-vrij in verband met mogelijke allergene werking) en het voorkomen van contaminatie. Door verbeterde 'tracking & tracing' kunnen 'recall'-acties sneller, gerichter en (daardoor) goedkoper worden uitgevoerd. Door het imago als voedselveilige leverancier kunnen varkenshouders als klant be- wuster kiezen voor het bedrijf. Door goede certificering is het potentieel aan klanten ook hoger en kan een iets hogere afzetprijs gerealiseerd worden.

Varkensbedrijven: hypothesen planet

- (Proces)management: door een goed management wordt een hoge productie- efficiëntie gerealiseerd. Dit leidt tot (relatief) weinig mineralenverliezen (en dit resul- teert in een hogere productie en meer profit).

- Emissies (met name ammoniak en stank): door het verminderen van emissies door het staltype krijgt de mest een betere kwaliteit, hebben de buren minder last van stank en wordt in de toekomst het verkrijgen van vergunningen eenvoudiger. Vermindering van emissie via aankoop van voer dat bepaalde mineralen beter verteerd levert weinig financiële voordelen op, eerder nadelen door hogere voerkosten.

- Mestverwerking/verantwoorde mestafzet: door mestverwerking blijft de grootste, dunne fractie dichtbij huis en wordt de dikke fractie getransporteerd. Dit heeft mili- euvoordelen en tevens kunnen de kosten voor mestafzet worden verlaagd. Een verantwoorde mestafzet via registratie en dergelijke is verplicht, maar mogelijk zijn er ondernemers die hier nog creatieve insteken hebben, bijvoorbeeld het mengen van mest om de kwaliteit te verbeteren en daarmee de afzet naar de akkerbouw te verbe- teren. Hierdoor is mest een substitutie voor (energieverslindende productie van) kunstmest en daarmee is het milieu op meerdere facetten gediend. Mestafzet zal dan ook goedkoper kunnen worden.

Varkensbedrijven: hypothesen people

- (Proces)management: door een goed management is de controle op dieren goed en daarmee is het welzijn van de dieren beter gewaarborgd (en dit resulteert in een hoge- re productie en meer profit).

- Afdrachten aan/sponsoring van sectororganisaties en lokale gemeenschap: door vrij- willige bijdragen te leveren of te sponsoren kan goodwill gekweekt worden. Dit levert weer voordelen op door een goed imago (makkelijker personeel, minder klach- ten uit de buurt, en makkelijker vergunningen kunnen krijgen).

- Dierenwelzijn: door meer aandacht te schenken aan dierenwelzijn in de stal zal de productie nauwelijks stijgen. Per saldo zal het geld kosten, tenzij de ondernemer er in slaagt het dierenwelzijn als zodanig te gelde te maken bijvoorbeeld via het Eko-label. Een beter dierenwelzijn bij het transport kan wel iets opleveren vanwege een betere doorgroei van biggen en een betere vleeskwaliteit van vleesvarkens (minder DFD- en PSE-vlees).

- Voedselveiligheid: door beter te letten op diergeneesmiddelengebruik en/of groeibevorderaars kun je besparen op middelen maar dit zal doorgaans niet opwegen tegen de verminderde productie. Door te certificeren krijg je beter zicht op je productieprocessen. Dit kan wel voordelen opleveren.

Slachterijen: hypothesen planet

- Preventie/verwerking ongeboren mest: door het meten en verrekenen ten aanzien van ongeboren mest kunnen prikkels ingebouwd worden om tegenstrijdige belangen tus- sen varkenshouders en slachterijen op te heffen waardoor het milieu verbetert en alle partijen er financieel op vooruit gaan.

- Afvoer via riool/waterzuivering: door het verminderen van afvalwater kunnen de kosten van zuivering omlaag gebracht worden en krijgt het bedrijf een beter imago in de omgeving (stank) en bij de gemeente (eerder vergunning voor uitbreiding, en der- gelijke).

Slachterijen: hypothesen people

- Arbeidsomstandigheden: door meer aandacht te hebben voor arbeidsomstandigheden (taakroulatie, ontplooiingsmogelijkheden, inspraak) kan er op meerdere manieren winst geboekt worden: via hogere productiviteit vanwege beter gemotiveerd perso- neel, via hogere productiviteit vanwege minder ongevallen/ziekteverzuim en vanwege minder nadruk op salariseisen door het personeel. Deze kosten kunnen ver- laagd worden omdat het aantrekken van personeel door het goede imago gemakkelijker verloopt. Minder verloop geeft ook beter ingewerkte medewerkers die minder fouten maken.

- Dierenwelzijn: door meer aandacht te schenken aan dierenwelzijn bij transport, op- vang van dieren en bij de slachtmethode kan een betere vleeskwaliteit gerealiseerd worden (minder DFD- en PSE-vlees).

- Voedselveiligheid: door beter te letten op voedselveiligheid kan geleverd worden aan supermarkten die hogere eisen stellen. Hierdoor kan afzet beter gegarandeerd worden en zodoende ook meer toegevoegde waarde opleveren.

Algemene ketengerichte hypothese

- Voedselveilige en maatschappelijk verantwoorde productie leidt tot hechtere keten- samenwerking