de bien aal dooden de welke men nieten begeerd
over te houden. ,
Als men de hiekorven vol honig wederom t'huys ontvangen lieeft, zoo moet den neerstigen hienhouder hezigligen en vegen , en wat men hevind ontrent dertig ponden zwaer te ayn, mag men doen overwinteren ; wat nu min weegt , en geen vier en twintiog ponden ophalen kan, zal men verster ken ; en waer in hoven de zes en twintig ponden gevonden word, mag men het zelve korten.
Opdat dit hekwaemelyk geschiede, zoo zal men de stokken van onder met lonten of lynwaed hereoken , tot dat de hiei»
half in zwym zyn ; daer naer moet men die met het open opwaerds omkeefen, en eenige stukken effen uyt snyden, zoo veel over latende als u goed dankt dat de hien genoeg zullen hehhen om va* te leven .: daer naer zult gy dat uytgenonaen .werk in een tohheken wel toedekken , en alzco al de korven , die te vet en te zwaer zyn , heroo ven.
Maer middelerwyl zal den werkzamen hienhouder in acht nemen, dat deze korven van vremde hien , door den reuk en lucht van den honig verlokt zynde, niet geroofd worden, ter welker oorzaek hy het onderste gat van zoodaenige korven zal toestoppen, en het hovenste halfopen laten, zoo dat er maer een hicken seffens door pafferen mag, en alsdau zullen
*y hun koningryk voor de roovers wel hewaren.
De hien, die men niet over houden wilt, en. daer men voordeel van hegeerd te trekken , konnende op de volgende wys gedood worden : Men graefd in de aerde twee ronde gaten of kuvlen, en in icderen kuyl legt men dan een vuer aen van vyf of zes turven, en als de turven heginnen te rooken, zoo stcld men de korven met de hien regt «p de kuylen , de ingangen toestoppende , opdat zy van den rook verstikken zouden ; en dewyl dat men de spillen uyttrekt, zoo storten fommige hienhouders den honig met de hien te gelyk in d*
J. CATS BIE-BOEK. M ton, en stampen dit onder een ; daer en luncben zyn ook de andere gesmoord, die mem mede met den bonig by de voor-gaende doet , bet zelve ingsgelyks met de andere vervolgende.
Sommige berooken alleenelyk met een stukjen boviat, of
\volfsscbett , door welken rook zy terstond sterven en neder Tallen.
• Den alderbekwaemsten tyd om de bien te korten en U dooden, is in de maend van september, of wel op bet eynde Tao augusti, wanneer de korven wel gejaden en gevold zyn.
Hoe men de kwaede koningen dooden, de bien onder tenen anderen koning brengen, en d»
ttiirke bien tam maken zal. t
De kwaede koningen, die zicb in bun ampt niet wel en dragen, g«lyk oprecbte koningen bebooren te doen, zal men dooden, en de bien onder eenen anderen koning brengen.
Om dit werkstellig te maken, moet men de bien balf ia zwym berookeu, daernaer betganscb werk uytbreken, en de zelve naer den zonnen ondergang op een kleed nederstorten, en na den koning, die men ligtelyk vinden zal, zoeken, en dien gevonden bebbende, zal men bem dooden ; en de bien in eenen ydelen korf verzamelen, en daer op eenen zwakken zwar.'u stooten, gelyk wy bier vooren geleerd bebben.
De kwaede en sterke bien, die de menseden zeer steken wanneer zy bunne korven genaken , moet men door dikwils die te bezoeken en by te wezen, tam maken, zoo dat men daer naer , zonder dat zy steken , bun werk kan bezien, voornaemendlyk als men daer stil by komt, en na geenea vuyltn stank en riekt.
Hoe men de roooende bien bet stelen beletten zal ; teekenen u>avr by men zulks weten kan ; en koe men de bien naer den winter voeden zal. • Het gebenrd dik wils , dat bet gene , betwelk de bien voor bunnen winter kost vergaderd bebben , van andere baer ontroofd word, waer door zy van bonger komen te sterven ; en om u bier in te voorzien , is van noode dat men weet boe men de roovers kennen zal, ca wat teekenen van roovei»
dat zy
30 I. CATS B1E-BOEK.
De roovers worden bekend aen bun vliegen tegen da ingangen, waer door zy langen tyd bengelen eer zy durven ingaen ; want bun is wel bekend dat, die bonig \vi!t stelen,
•lagen verwagten moet, tot dat zy met groote kragt doorbre ken , alwai-r dan dikwils bard gestreden -word , d'eene vegtende om bet bare te bewaren, en d'andere om iet weg te dragen ; daerom zal men bier tegen middelen gebruyken, opdat de roovers naerlaten van bun stelen, en de andere niet overvallen en mogen.
Tot dien eynde zal men neerstig gaedeslaen van waer de roovende biën komen , en de vlugt meest vertrekt ; en om dit zekerst te weten, zult gy de biën in den kort' met fvu terwenmeel bestruyven, en de gene, die uu zoo wit u\ t ko mende wegvliegen, dat zyn de roovers ; en alsdan zal men ia acbt nemen waer dat zy benen vliegen, en zulks bevindende, zal men de roovers eene balve myl gaens van de plaets daer zy gestaen bebben, brengen, en aldaer acbt of tien dagen, laten staen, tot dat zy bet rooren vergeten bebben : ook moet men de korven, daer de goede biën in zyn. da ondersta ingangen stoppen, en de bovenste maer zoo veel open laten, dat er maer eene bie seffens inkomen kan, waer door zy buo van binnen tegen de roovers konnen bewaren.
Als men begint te merken aen de ligtigbeyd van de korven, dat zy gebrek van bonig en yek naer den winter beginnen te krygen, zoo moet men die voeden op de volgende manier : Men zal nemen groven bonig die met yek gelyk geperst is, en dien in een potjen waerra maken, totdat by van zyne bardig-beyd gesmolten is , dan zal men den korf met bet open opwaerd» zetten , en stortende twee volle lepels met bonig over buo, zoo zullen zy den bonig malkandèren van bet lyfaflekken
«n verteeren ; daer naer zal men die met een kleed toedekken, dat er geene biën uytloopen konnen , stoppende de ingangen met wat booy. Sommige gebruyken eene andere manier om de biën te voeden ; zy nemen en maken van den vlier boom eene pyp, in de gedaente van een gotjen, dat aen bet een tyude digt gesloten is, en vullen deze pyp met warmen bonig, in steken bet zelve alzoo regt in den bovensten ingang. .
J. CATS BIE-BOEK. tl Hoe men de biekorven moet verzorgen tegen den winter , en ook behoeden tegen kunne vyanden die hun geduerende het geheel j'aer zouden kannen overkomen.
Gelyk ecnen neerstigen hnysman zich verzorgd van boy en andere dingen voor zyne heesten en zyn huysgezin tegen den kouden en strengen winter, alzoo hehoord ook eenen hehendigen hiënhouder zyne hiën te voorzien van alles wat hun in den winter en ook door het geheel jaer zoude mogen overkomen, 't zy in hun te voeden en te onderhonden, 't zy in die te vermeyden tegen hunne vyanden, en daer en hoven te hewaren van ziekte , waer van men hun in tyds kan hehoeden.
Voor eerst zal men, tot hunne onderhouding, tegen den winter, de korven die men hegeerd over te honden, stellen op eene plaets na het zuyden toe, gelyk wy gezeyd hehhen van het stellen der bie korven, en verzorgen de hovenste ingangen met lym en zand , onder een gemengeld , en daer in maken een gatjen , daer maer eene hie seffens mag in gaen , en da onderste ingangen mag men met wat hooy stoppen, ten eynde dat de hiën niet en smooren : daer riaer zal men de korven van onder, daer zy op de planken staen, insgelyks met lym en zand, toestryken, om hun aldus te heveyligen voor de muyzen en winden ; en nu de korven alzoo verzorgd zyn , en nevens de andere staen, zoo zal men nemen riet matten, en de zelve zetten voor de korven, doch zonder dat zy die raken, en dit op dees manier den geheclen winter laten staen.
Wanneer nu den winter voorhy, en het eenen schoonen
•warmen dag is, zal men de riet matten wegnemen, opdat zy hun mogen zuyveren van hunne vuyligheyd , en als den dag voorhy is, zoo zal men hun des nagts hedekken met de riet matten, tegen de koude, wind, regen, hagel en sneeuw, opdat zy van alle diergelyke toevallen hevryd mogen zyn.
Pe hiën hehhen ook inwendige vyanden, naemcndKk den wolf, zynde een geslagt van motten , die eerst geh k kleync rupsen zyn , die de honig raten hesprinnen , en daer in kapellckens veranderen. Om deze te verdryven, zal men ceneu y...cr draed nemen, onder half spaen lang /' ivlr. en
31 J. CATS BIE-BOEK.
maken bet een ey nde plat en scberp , en buygen dat wat It rom , als een scbrabberken , en aen 't ander eynde scberp als een els , mede alzoo gekromt , om de wormen overal uyt te trekken en te dooden, en deze werking moet op de acbt dagen eens gescbieden.
Indien de wormen in eenige bonig raten zaten, zoo moet men bet ruyl werk uytsin den , opdat bet niet zoude vermeerderen.