En als ik dit besfuyt ten vollen heb genomen , - . »
" 3fio laet ik myn gezin dan weer te samen komen , '<'' Eir doe gelyke pligt aU'iu den dageraed, '» En dan is 't dat bet volk gerust te bedde gaet
"Want niemand van den boop vermag bier op te blyren, Al beeft by eenig ding te luzen of te scbrvven :
. , Zy die myn buys bestierd en laet aen niemand licbt, 'J'.n dat is onder ons een buysselyke pligt
)( Wat niemand beeft .te doen of wat by wilt bezorgen, ' '• Al dat word uytgesteld.tot aen den naesten morgen,
Dan zyn de zinnen^erscb, maer als de nacbt genaekt, Dan word men weggerukt en »an de slaep gerackt.
^iEn dat gteft ongemak in veelerbande zaken,
??:?2üet als -men slapen moet, dan büeft men niet te waken , .. •,'.- 't l* best dat alle ding ter regter tyd gescbied,
En dat men in de nacbt bekwame 'rust geniet. -..i': Maer eer ik in bet bi'd' myn Zwakke leden dekke,
/? En tot den slanp geneygd^ bet licbaem nedetstrekke, Zoo leeft myn oudsïe klerk, of weleen ander vriend, • '
"j; Dat kort en dienstig is, en ook tot ruste diend.
•:,.': :.• Als ik dan alle zorg van my beb weggestqoten , • N i JEn goeden nacbt gewenscht aen al myn buysgenooten.
., ' Dan zeg ik: lieve God, ik geef IJ deze geest, : i JKn op dit goed besluyt zoo rust ik onbevreesd, (4) Docb als de zoete slaep my 's nacbU word afgenomen, Zoo let ik op den droom die my is overkomen,
Kn zoo ik dan bemerk dat my de, stille nacbt, Iets goeds beeft ingestort of in den zin gebragt, -Pan zeg ik Gode dank dat ik beb stil gelegen ,
^-____ ; j
(a) Augustinus.
(i>) P*. 31, T. 6. In n»»H«udenb«»«likn^-n«n gee«t.
t'
.i • ' .'. .f
_ 19 — : • l'
En echter hen gesticht door zyn gewensohten Zegen.
Maer word ik dan gewaer, gelyk het dikwyls valt, • Uat tnyn alwaerdig vlresch ontuchtig heeft gemalt, •. • ' Dan heo ik ougezind; ja zegge menig werven :
Kyn God laet dit gewoel doch eens in my versterven , ó Vader van het Lich.t, waeromzieik n niet, Gelyk gy myu hedryf en roy gedurig ziet.
Bestierd doch in den si, iep myn hiim'- en Imyten-leden,
Daf my de nachtrust zelfs mag strekken tot geheden, . , , , Neemt my de zinnen af die in het wilde slaen,
En stort my driften in die naetden Hemel gaen. , l Mynnaem is Jacoh, heer wilt doch myn hert hetoomen, • .'
Dit ik.fliet hehheu mag als goddelyke droomen, ; Geeft my een nagtgezigt als Jacuh eertyds zag, . .1 ;.
Toen hy niet op een hed, maer op een rotse lag. (o)
DAG DES HEEREN. , ', ' ..
Ziet dit 'a ons hedryf omtrent gemeene dagen , Daerna ons tmysgezin zig is gewent te dragen :
Maer»! des Hoeren dag vertoond haer hlydenscliyn, . ' ^, Dan moetdetyd allceu aen God geheyligd zyn. (6j .",. , . . N Hem eeren, hulrie doen, zvn heylig woord te lezen,
Of even in de kerk den jrodfdientt by te wezen., Is dan het evjfeu werk dat hier moïtzyn gedaen,
En wat na wereld smaekt dat moet bezyden staen. , ^ Ik wil dan geen heslag vin aord$che dingen weten,
Ja wouw myueyg'i.'i hert, indien- ik kan vergeten, <\
Want ik wensch int het stof dan op te mogen sjaen,
Als Godes eygeu Zoon »oor deren heeft gedaen. (c) X Indien wy niet en jjaen in d'openhare kerken,
Wy laten Godes \Voord op onze zielen werken, * Daer hy word dan gevoegd een net en klaer herigt, Dat «per .het rluyslcr is u iis geeft een helder licht.
Wy lezen Joscph val in zyn geleerde hoeken , Daer heyl en zielentroost niet verr' en is te zoeken ; .
Wy lezen Westerhurg indathy agterliet,
(a) Gen. 28, v. 12-13. En hy droomde : en ziet, een, leeder was gesteld op de aerdc, welkers opperste aen den .hemel raektu. Eri ziet, enz,
(6) A poe. l ». 10. En ik wasiodenjyeestopdenDagdesHeeren.
(c) Opstandinge Chriiti. Ziel hier van Lucit24. en elders h/
d» Evangelisten.
— 20 —
t
t
Hoe wel men in den druk van bem maer weyuijj ziet, Want scboon zyn deftig werk niet uvten is gegeten, JHy met »yn nette pen die beeft bet afgescbre»en ,
En dat is onder my , en*at ter zyner t vil.
Een reyze mogen doen alwaer He fame ryif . Wy lelen bovendien ook Tecliirys wyze scbriften, J)ie leyden ons gemoed van alla kwae.de '.'ritten',
Ik heb dien waerden man in Zeeland lan;f gekend, En drage nog zyn beeld als in myn bert geprent. , //
Uier komt dan Couper by en zyn geleerde werken, Paer in veel pligtenzyn om diensti;;aen teim-rkno,
Scbqon of die zyn gemaekt in 't vrugtbaer Urittuu land , Ik vind ze ook bekwaem bier in ons dorre zand.
Ma dit is afgedaen , ep dat in volle leden , Zoo word ons beyligwerk besloten met gebeden .
Docb eer dat iemand *cbeyd, word ieder af «vraegd, Wat hy voor bem bewaard , CD naer zvn kamer üraegd. (a) ïlierzyn des aiet te min ook wel geleerde lieden ,
Die baer getrouwen dienst ons dikmaels komen bieden , En spreken bier bet woord al is 't geen beylig dag,
"Wanneer baer eygen kerk baer dietist ontberen mag.
£n al* dat zoo gekeurd , laet ik 't de vrienden weten, Eu bid baer even dan met my te komen eten,
En ziet du» kryg ik volk omtrent .Ut beylig werk, En 100 word ons gezin gelyk een kleyne kerk , Maer als bet Avondmael ons bind een Looger zegen, . Hytwyck en Scbeveling zyn digt by ons gelegen,
Daêr ga ik dan ter feest, m'aer zelden in den HaelJ, ' . Als nu door ouderdom en zwakke leden traeg.
By ons in dezen voet een wyle waargenomen, Voer ons is beter kans ten lesten voorgekomen :
God beeft bet zoo bestierd , twee berders van ile kerk (i) Die plegen baerberorp, en doen bet beyligwerk , Zi«t op des Heeren dag komt d'een ous ziele laven , jEiv midden ia de week toond d'ander zyne gaven ;
Maerdaeren komt geen dag ooy t uyt den Hemel voort, (n) Lneas 2. v. 1 9. Docb Mi.au bewaerde alle deze woorden, overleggende die iu baer hei te.
(6) Te weten , Ooms Daoiël Croese , dienaer des Gndd«lyk«n Voord totKyswyck bebbende te vooren Anno 1652, met den
«cbryver'als predikant geweest ten dienste vao- de ambasiade in Engeland. Ëa l)om. Hcrmanus Tegnens. zoon vap dea eerw. godaaligen, booggeleerden Dum. Tubias Teguerus, bedieauer des Goddelvkeu Woo»ds ia 's Gravenbagc.
, \
• • ir,-*' ' y
^«
Of w J zyn bier byeen, en lezen Code» Woord. '. '' Wel ziet. beminde neef, bier geefik u te lezen,-' - l Hoe ik op beden ben of wensen te mogen wezen , ' .
Bbi boe ik binnen» b.uys en op den velde leef, En wat ik aen bet woud en aen de boeken- «eef.
Maer gy z«"gt (na ik boor) dit is een zeldzaem leven, ' Wie ban *yn Imysgezin *oo nauwen regel geven,
Kn snyd' , 6 zoo bet scbyut vermaek en blydscbap af.
En. zweeft staeg met den geett omtrent hnt duystergraf : Maer neef, 't ia zonder groNid my dit te komen zeggen , Gy moet ons ganse!) bedryf wat naeder overleggen ,
Roe l is bet met den menscb zoo kwalyk dan gesteld, Als by met bof»che pragt niet meer en is gekweld?
Ey lieve, wilt dit stuk wat nader onderzoeken, Of uyt de regte daed , of uyt de wyste bueken :
Vnor eerst teg ik u dit < gelukkig is den man , Die in geen staet en zit, «u «g vernoegen kan : Te woonen op bet land en boy ten alle steden, Te stryden (pet bet vleescb, God dienen met gebeden
En al ons voorder werk en is zoo kwellig niet , Gelyk bet by bet volk en in de wereld biet ; Wie in eeq lastig ambt op menseben beeft te pasten, Ho boord op zyn bedr yf veel nortse monden bassen,
Die is er (na my dunkt) voor al niet beter aen, Als die veel eenzarm zyn en God ten dienste staen , Ja 't is een zoeter vreugd (als wyze lieden [n] meenen)
Voor God ootmoedig z.yn, voor God te mogen weeneii, Als al bet aerdscb vermaek dat ons de wereld biedt, Want dat is ydel werk, en min als enkel niet.
En daeroip, lieve neef. en wil niet benyden, • . L)ie baer in aerdscb bedryf en buyten God verblyden.,
0aer is bier in bet vleesob, daer is geen regte vreugd Als in God» eygen werk en ia de ware dengd»
Maer dezen oyerlet, zoo diend ge oog te weten , k-Dat bier ook is vermaék voor die er zyn gezeten,
Vermaek dat uyt er aerd bet eenzflem leven geeft, Hem die bier buyten zorg en onbekommerd leeft.
Ik zou indien de tyd en gy bet wouw gebengen, Veel reden voor bet woud te vöorscbyn konnen brengen,)
Docb ik wil jnaer een woord bier zeggen met do pen, Wat bier is voor de jeugd, daer ik op bedeo ben,
v v
, _
Ik beli liet eeu vErbaeld wat dat bet buytenlerea
Voor eerlyk tydverdryf kan, mr en ieder .geven, . - ..
Dat boud ik voor gezeyd : tSktt boort nu bovendien, • Wat bier beVallig is ook voor du jongi; liêu -.' « Ik beb een eygen tuyn, die paejt aen deze gronden, ; Waer menig wild kouyn gedurig word gevonden,
En »cboon bet ganscbe veld aen Vreemde word rerpagt, De vrienden evenwel d~ie bebben vrye jagt.
1 Du» 'word bun toegestaen om naer bun welbebagen, « Ook door den regten tyd bet wild te mogen jagen,
Met net of tuyir.elaer, of met ecu «nellen bond, Want niemand beeft gezag omtrent myn 'evgen grond.
Voort» beb ik-in bet u'nd een vyvrr laten di-Iven,. '• \ Kn wat daer binnen leeft is voor on» evlfr n z-I ven. \
Hier i« de hraosem vet. én alle visscbeu goed,.
Om datze van de beek gedurig word gevoed.
Daer i« een Bontje by, om pp en af te varen,
En nemen zoet vermack omtrent de stille baren. . ..
Hetvangen van de visch laet ik myn gatten toe, Qf met een schakelnrt. of njet een bengel roe
Maer boort van ryker yang, Wy gaen aeo sirande viitcben, Uu treft men rcgt gery, men kan als nimmer missen ,
Een paer trekt daer bet net, dat geeft bem van de strand, Maer die but water\reest, die boudt zicb op bet laad.
Dus vangt, men molenaér, en bot, en dikke scbollen, Die als bet wel gelukt, geheele manden vollen :
I)u» vangt men pieteriuan, en is bet water kalm* i Zoo krygt men al te met een welgevoed»ii zalm.
Hier uyt komt groote vrengd in jonge zinnen ryzen.
Vermits de rykc zee on» kan zoo milde spyzen ,
Te meer om dat de vang aen niemand «öbade doet, .' Hoewel men viscb bekomt in grooteri overvloed.
Nog kan bier onze jeugd , in plarlsa van te drinkert', Ilaer netten opendoen en spreyen voor de vinken,
En zoo het weder dient , en dat de vang gelukt, ' - Zoo werden met er baest haer veeren uvtgeplukt, En fluks dan na de kok ; macr al de scboonste dieren, Die moeten zyn gespaert, en Onze grotten sieren.
Dan spcelo dan al het rot en buppelt onder ecu, En buyten ryst gewoel omtrent den bollen «teen. -Veel meesen u\t bet wend ilie kt men bier verscbynen , v
£rt willen, zoo be(scbynt, den rotsteeu ondermyntn, Om by den boop te zyn ; maer nl'de binnn vlujt, Wilt liever buyien zyn , en zoekt de vrye lucbt : -,..
Hier leer ik even zelf» dep aerd van alle menscben-, Die wut ze niet en syn met al de ziimen nenscben ; v
•-- •
ï- 23 —
En dre' geen wyf en heeft die wenseht te zyn getrouwd, Ku d ie er een beslaept, J te vind het hem herouwt.
Nog weet layn hovenier hier plactsen aen te'wyzen,
Daer zeker word gestelt het vangcb van patrysen ; •.''•, » . Uu als degnldc zon genaekt de wiutertyd,
Dan is van ons hedrog d« sneppe niet b'evrjd. • • •.
Nog is hier üeker vriend la) die lysters weet te vangen, Die tiet men aen den hal*, of poot of vleugel hangen,
iiy doet de moeyt alleen, maer des al niet te mm.
De var.jf is voor een deel hiervoor het hnysgezin. . .. '
Fn somwyl komt zoo digt de vogel hier gedreven, J Dat ons een dag alleen twee honderd komt te geven, » :•'.'
Hier kokt men goeden kost en veel geregten van , i Zoo dat het tot ontlaad ook vrienden dienen kan»
De saussen die de kunst hier over weet temaken, Brengt ons gerechten uvt die niel en zyn te laken ;
Want is <)e kok hckaaem en 't meysjen keuken wys, ' Al wal op tafel komt dat schynt on< nieuwe spys.
Zydieiriyu hnys hezorgd diuknn een drnntjen kwelen, x , • Uaerzoon, een jong student, die kan op snaren spelen, i .
Ha«r dochter doet er hy een aerdig fransen, gezang, :
En dit hyeen gemengt dat maekt een zoet geklank,. , Als haer van uyt den llaeg hierhv myn nigten voegen,
Zoo kan haerzoet hedryfmyn zinnen vernoegen, Muziek van hoagen toon en wensch ik heden niet, E»n fluyt is my genoeg, of wel een herders riet. ' . Zoo kon nok Coridon, gelyk wy mogen lezen, <
JHetFhirsis, zyn genan,.hywylen *royl;k vtezrn,
.L\ speelden onder een, zoo dat van baer gezang,, ; * _ . . , <
Ook £cho gaende word, en gaf een hlyen klank : . > .v ^ Die Niiuphe, zoo het schynt, die wilt ook hier verhly ven,
En wilt ook onder ons haer zoeten handel dry ven,
Zy spreekt nog zonder tong, gelykze voortyds plag ', \ Het is een woud gudin die niemand ooy t en zag
Macrals de zomer koint, wat is er niet te snoepen, . ..''•
Het sc'iyntdat overal dehoomen luyde loepen, ...•'.' ' Jvomt eet van myn gewas, hier zyn de vrugten goed, -. ;
Uier zyn de peeren geel, en appels wonder zoet ; , , . Hier zyn de pruymen ryp, hier zyn de heste kersseu, liicr is een schoon gewasch van aldcrhande perssen,
En zoo ge maer en hukt, ziet daer een schoon meloen, Van hinnen ryp genoeg, al is de sckorssc groen.
(u) Uil is Monsr. Cornelis Ge/sdorp, zoon van den heet Geesdurp , oflicier van den hove van Holland.
Wat dient er me«r ffezeyd ? Voor alle graege monden.
Word hier schoon hoomgewas in overvloed gevonden;, 4 JHaer 'als de stiiere lucht om mist of hagel hroed,
Dan is het tner hekvvaem, een stille kamer goed.
Hier toe word rtarigehragt een hoop verdroogde tatke», Die wy in overvloed hier op den vuere smaken,
't h eygen hoomgewas, en daerom aengenarm, Want dut van eyjyen komt, dat agt men rugthekwaem.
• i
De vyver die ik hier wel eer heh laten delven, 11 vvior gee.n visch alleen, nog voor myn eygen zulven,
Tft geeft al meuigmacl vermaek en zoete vreugd, Aen hindert van 't gezin, of haerf gelykejeugd ; . •Want als do ttreugt vorit of uuk de koude wiodeif
Bevriezen deze plat, en als te tamen hinden. •, . ' Dan is 't dat on« gezin hier op het water glyd, ^ Of opeeurappe»leeof tlojjgescbacUen ryd.
Princrssflrt even»elfs, den winter hief gekomen. («) Die hehhen op het ys ook hoer vcrmaek genomen.
Een sleetjen zonder meer, alt was het niet verguld, ' Dat was tiaer tyd verdryf, zoo groot is haor geduld.
£u mit» ons verscfie meiren deie kleyne stroomen, Hier hinnen *y n geplaetst temidden in de hoomen, .
Zoo is het water kalm , en wie daer over ryd, ' Is van de streuj{e kom» en van de wind hevryd. . Maer in het tegendeel, wanneer de f choorte dagen Des zomers zywcbeYryd van atle stuere vlagen,
Uu da t de gul d e ion verhitte stralen schiet.
Zoo mist ook hirr de jen»d haer zoet vermaken niet : Zy gaen haer in de heek of in het water haden, Eu ziet het lioete nat en kan baer niet verzaden,
Zy springen in het nat, en wasschen daer het lyf, Eu ziet dat vogtig spel dat is haer tyd verdryf.
De visscheo evencelfs die in (ter aerden sr.huylen, . Die worden daef verrast ook in haer diepe kuylen ;
De karpel is! een visch die uyl haer eygen aerd , , Gaosch diepe pittteu gracft, en daer in word hewaerd;
(o) Arino 185« heeft hare hoogheyd de princes douariere
•van Oranje den heer C*r» de eer gedaen van hem te komen hezoeken : en terwyl hare hoogheyd met den heer C*r» in geturek was . namen de jonge princcssen en zyne Fnntelyke Gen. prin» Willeoi van Vriesland haer «ermaek met een sleetj en op «ie vyver i» Zargvlicd.
Maer ziet' tyn gouw helryd en kap hem geenszins hatedV Hy moet er menigmael bet ly f en leven laten,
H y wordt )iy onze jeugd gegrepen uyt den grond, En word hekwaeiti gema.ekt leu dienste van de rtmod.
Maer hoort een ander werk, dat niet en diend lergeten, het vr.inlt hy al de jengd ten hreedsten uitgemeten,
Uier is veel hloem#ewas eb menig ander hrnyd, Dat niet »lechts in den hof, maer in het wilde «pruyt » En wie dit pa de kunst te samen weet te voegen, Die kan een jengdig oog ten vollen vergenoegen :
Want ziet de schilderkunst of eenig net penseel , Bereykt die wonder* nfet tot ia het minste deel.
En wie dit aerdig kruyd hyeen heeft laten mengen, Die laet het na'èr den ïtaeg aen vrouw of vryster hrengen \
Het if weleer gezien dat ook een slechte maegd, Om deze kunst alleen een vryer heeft hehaego: : Maer dat if ntet genoeg, hier zVn Dok nutte ktuydèa Of voor een heete koorts of ander» tieke luyden,
Zoo dat een handig man, of ook een medecyn Hier vindt een góed hehulp voor ziekte of droeve pyrt » Wat voorts de jougheyd raekt dat laet ik heden hly ven»
Ook hen ik niet gezind hier hreeder af te schryven, Myn geeft «peelt nu alleen omtrent den ouden dag, En wat on» lesten tyd ten goede dienen mag.
•Waerom nu meer getevd of langer hrief geschreven, Ik danke mynen God van dit myu huyten leven,
Want als ik zynen troost ia mynen geest gevoel, Dan pak ik mm alt niet al op het aerdsch gewoel.
Nu wereld weest gegroet, ik heft van u gescheyden»
Ik ga tot heter werk myn ziele nu hereydep, Van n ep wil ik niet, laet my ook zoo ik bett^
Vermits ik u voortaen voor myne niet eo ken.
Ik acht een ieder mensch gelukkig hovenmaten, Die God de zinnen geeft van eenucht af te laten»
Gelukkig is de man die God de tinnen geeft,
Dat hy geen staet en zoekt, maer wel eö een»aen) leejt » Ea 't zyne nntten dnrf. Myn God zy hoog geprezen, Die m; op dezen weg ten lesten heeft geweien,
Nu hid ik maer alleen dat ik myn laetsteu dag Vrymoedig en met een ootmoedig sluyten mag.
In tot een kort hesluyt van al myn •vorig tchry vep»
Zoo laet dit, lieve ziel, in u verzegelt hlyven
Dit teg ik dat hier volgt, want zoo ge dat hetracht*
Het zal u dienstig zyn tot in uw laeote nacht.
Ontvangt voer cent een Ies dié u word voorgeschreven j
4
^
Ziet dat ge die hetracht hier in ons huytenlere» , Beziet het met vermaek wat a hier goed» ontmoet,
Ziet dat ge die hetracht hier in ons huytenlere» , Beziet het met vermaek wat a hier goed» ontmoet,