Human interestframe: Márcia en Gláucio als slachtoffers van inhumaan asielbeleid

Het human interestframe overheerst in de mediaberichtgeving rondom Márcia en Gláucio. De dreigende uitzetting van de familie Ventura Tiago die al sinds 2000 in Nederland is, vormt de probleemdefinitie van dit frame. Márcia, die op haar derde naar Nederland kwam, en Gláucio die in Heerenveen is geboren, zouden na al die tijd geworteld zijn. Angola is voor hen beiden een vreemd land, waardoor de uitzetting wordt geproblematiseerd. Ze spreken beide de

Portugese taal niet en kunnen in Angola niet naar school, waardoor een toekomst voor hen daar vrij lastig zou zijn vergeleken met Nederland.

Het Nederlandse asielbeleid wordt als causale verklaring voor het probleem genoemd. De procedures hebben ertoe geleid dat de familie al vijftien jaar in afwachting is van een uitspraak. Vanwege het lange verblijf van ouders en Márcia en Gláucio, zijn zij hier geworteld geraakt. Gláucio is hier geboren en voor hem is Angola een vreemd land. Een quote van hem is dan ook: “Ik ben een Nederlander en ik voel me Nederlander.” Zijn zus verklaart ook: “Ik heb hier alles geleerd, het alfabet, lezen en schrijven. Ik heb hier mijn vrienden, ik heb hier mijn leven.”

De vader, Luciano, heeft het 1F stempel. De situatie van de familie is daarmee uitzonderlijk, aangezien er maar drie gezinnen zijn in Nederland die te maken hebben met de 1F-problematiek, aldus Ivo Rodermans van Defence for Children (Trouw 31-8-2015). Een uitzondering maken voor deze familie, zou geen precedent scheppen voor vele andere gevallen. Sterker nog, bij een andere 1F-familie hadden de rechters geoordeeld dat zij wel een

verblijfsvergunning kregen. Des te groter was de verontwaardiging bij de advocaat van de familie Ventura Tiago dat zij deze niet kregen verstrekt. Vooral op social media wordt in sommige gevallen als contrast met deze asielzoekerskinderen issue-connectie gemaakt met de grote

vluchtelingenstroom die op dat moment naar Europa toe komt.

Márcia en Gláucio zelf zijn de betrokkenen die geframed worden. Beiden worden ze op een bepaalde manier neergezet. Márcia wordt

gepersonaliseerd als een ijverige, gedisciplineerde en voorbeeldige student. Zij doet ontzettend haar best op school en is de eerste asielzoeker die haar vwo-diploma heeft gehaald. Ze wil ontzettend graag rechten studeren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, zodat zij later kan opkomen voor kinderen die hetzelfde moeten doormaken als zij. In de berichtgeving wordt vrijwel altijd benoemd dat zij vwo-leerling is en de ambitie heeft rechten te studeren. Bij verschillende artikelen wordt ook een foto van haar getoond met een diploma, als zijnde framing device.

Gláucio wordt geportretteerd als Nederlander en net als zijn zus, als een voorbeeldige jongen en leerling. Ook hij doet het erg goed op school, en mag overgaan van vmbo naar havo. Een aantal keer wordt in artikelen

verwezen naar zijn behaalde rapportcijfers, om aan te tonen dat hij

daadwerkelijk goed zijn best doet. Zijn persoonlijkheid en hobby’s komen ook uitgebreid in beeld. In het programma ‘Bikkels’ van de VPRO volgen de programmamakers Gláucio in het asielzoekerscentrum van Venlo waar hij verblijft met zijn familie. Hij omschrijft zichzelf als volgt: “Ik ben weliswaar geboren in Heerenveen, maar ik ben een echte Limburger.”

Net als Mauro, spreekt Gláucio door zijn verblijf in zowel Brabant als Limburg met een zachte g. Bovendien houdt hij van voetbal, en heeft hij jarenlang gespeeld bij vv ’s-Gravendeel en bij SV Blerick in Venlo. In vele artikelen wordt Gláucio omschreven als ‘talentvolle voetballer’. In reportages die over de familie gemaakt worden, komt vrijwel altijd zijn grootste hobby voetbal naar voren. Zelf verklaart hij: “Als ik aan het voetballen ben, vergeet ik even alles om me heen. Dan ben ik met mijn vrienden en denk ik niet aan mijn thuissituatie.” Hij heeft een hechte band met zijn zus Márcia en zijn ouders en hij droomt ervan om profvoetballer te worden. Mocht dat niet lukken, wil hij zakenman worden.

Vader Luciano wordt in vrijwel alle berichtgeving in combinatie met zijn oorlogsverleden genoemd. In het begin van de berichtgeving was er nog vrij weinig bekend over de vermeende oorlogsmisdaden en dus werd er met enige voorzichtigheid mee omgegaan door de media. Na verloop van tijd werd duidelijk dat zowel de IND als de Angolese regering, geen aanwijzingen hadden gevonden om te veronderstellen dat Luciano zich schuldig had

gemaakt aan ernstige misdaden. De focus komt dan voornamelijk te liggen op het feit dat het Nederlands rechtssysteem voor personen met een 1F-stempel omgekeerd is. Een persoon met dit stempel is schuldig totdat diegene zelf het tegendeel heeft bewezen. Dit wordt geframed als ‘krom’ en ‘oneerlijk’ en de vader wordt geportretteerd als onschuldig slachtoffer van het rechtssysteem.

De emotionele reacties van Márcia en Gláucio in aanloop naar de uitzetting en na het besluit dat ze in Nederland mogen blijven, komen

uitgebreid in het nieuws, zeker tijdens de nieuwsgolf. Tijdens de manifestatie voor een Eerlijk Kinderpardon, wordt er een foto gemaakt van Gláucio waarop hij een shirt draagt met de tekst: Kinderpardon, voor alle gewortelde kinderen. Deze foto wordt door veel verschillende media gedeeld en gebruikt bij hun berichtgeving en wordt op deze manier ingezet als framing device. Hetzelfde

gebeurt bij de foto van Márcia met haar diploma. Andere foto’s die zijn gebruikt, hebben veelal betrekking op voetbal of het is een foto van broer en zus samen. Op alle foto’s die zijn gebruikt in de berichtgeving zijn Márcia en Gláucio afgebeeld, niet de ouders. De kinderen worden voorgesteld als personen die het verdienen om in Nederland te mogen blijven, maar zij zijn slachtoffer geworden van de omstandigheden en het beleid van de regering (e.g. Volkskrant 31-8-2015; Trouw 1-9-2015).

De oplossing die vanuit dit frame wordt voorgesteld, is dat Márcia en Gláucio de mogelijkheid moeten krijgen om in Nederland te blijven. De online petitie die is gestart en de hashtag #glauciomoetblijven zijn hier voorbeelden van. Er zijn wel enkele variaties in het type oplossing dat wordt voorgesteld. Vrienden, kennissen, voetbalclubs en scholengemeenschappen uit zowel ’s- Gravendeel en Venlo pleiten voor een uitzondering voor Márcia en Gláucio door de discretionaire bevoegdheid van staatssecretaris Klaas Dijkhoff. Actoren als Defence for Children, Kinderombudsman Marc Dullaert en Kamerleden Gesthuizen en Voortman zouden graag zien dat er een verblijfsvergunning wordt verstrekt aan meerdere asielkinderen die in een soortgelijke positie zitten aan de hand van een vernieuwd Kinderpardon. De Erasmus Universiteit in Rotterdam was ‘onaangenaam verrast’ door het nieuws en wilde een studievisum aanvragen voor Márcia.

Het human interest-frame komt het meest voor in de berichtgeving rondom Márcia en Gláucio, zowel in kranten als op televisie. Márcia en Gláucio komen doorgaans het meest aan het woord en zij vertellen veel over hun persoonlijke situatie in het asielzoekerscentrum. Daarnaast is er een grote nadruk op hun schoolprestaties en hun bezigheden na schooltijd. Het leven dat zij hebben opgebouwd in Nederland staat centraal, in combinatie met vrienden en kennissen die hen steunen.

6.3.2 Bestuurlijk frame: Márcia en Gláucio als politiek asielprobleem