Inleiding
De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de Financiële Verordening gemeente Zoetermeer daarvoor geeft.
Waarderingsgrondslagen Algemeen
De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Tenzij in de balanstoelichting anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden.
Vaste activa algemeen
In de Financiële verordening gemeente Zoetermeer zijn regels voor het financieel beheer opgenomen, waaronder regels voor waardering en afschrijving van vaste activa. Hierbij is de ondergrens voor het activeren van investeringen met een economisch nut bepaald op € 50.000, waarbij bedragen onder de
€ 10.000 niet worden geactiveerd (uitgezonderd gronden en terreinen die altijd geactiveerd moeten worden). Bij bedragen tussen de € 10.000 en € 50.000 is er een keuzemogelijkheid die in het raadsvoorstel voor de kredietaanvraag moet worden gemotiveerd.
Bij het activeren en afschrijven van vaste activa is tevens de op de Financiële verordening aansluitende nota activa- en afschrijvingsbeleid gevolgd.
Conform de Financiële verordening gemeente Zoetermeer is de in bestaande vaste activa van vóór 2003 begrepen BTW, voor zover betrekking hebbende op overheidshandelen, niet afgewaardeerd.
Op geactiveerde investeringen wordt, zolang ze nog niet zijn afgewikkeld c.q. in exploitatie zijn genomen, jaarlijks rente over de boekwaarde per 1 januari bijgeschreven. Op geactiveerde investeringen van
€ 250.000 of meer is daarnaast ook rente in de loop van het jaar bijgeschreven.
Immateriële vaste activa
Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief, die op grond van het BBV slechts onder bepaalde voorwaarden mogen worden geactiveerd, worden in maximaal vijf jaar afgeschreven.
Materiële vaste activa
Geactiveerde investeringen met een economisch nut worden afgeschreven op basis van de annuïteitenmethode, tenzij hierop bij specifiek kredietbesluit van de raad is afgeweken.
De eerste (volle jaar)afschrijving vindt plaats in het jaar volgend op het jaar waarin de geactiveerde investering tot stand is gekomen c.q. in exploitatie is genomen. Op gronden wordt niet afgeschreven.
Materiële vaste activa, waarop specifieke investeringsbijdragen van derden in mindering zijn gebracht, worden op het saldo afgeschreven. Indien investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn geactiveerd, worden eventuele bijdragen van derden hierop in mindering gebracht en wordt een afschrijvingsmethodiek gekozen waarbij de investering zo snel mogelijk wordt afgeschreven.
De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs (i.c. de waarde die bij de eerste uitgifte als basis voor de canonberekening in aanmerking is genomen). Percelen waarvan de erfpacht eeuwigdurend is afgekocht, zijn tegen een geringe registratiewaarde opgenomen.
Voor materiële vaste activa gelden vanaf 1 januari 2006 (op grond van de nota activa- en afschrijvingsbeleid) en op grond van de daarna genomen raadsbesluiten de volgende standaard-afschrijvingstermijnen:
Gronden en terreinen niet afschrijven
Woningen 40 jaar
Bedrijfsgebouwen:
schoolgebouwen (investeringen vanaf 17 december 2012)
schoolgebouwen die volgens het in 2012 herijkte beheerplan geheel worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw
50 jaar 50 jaar
20 jaar 15 jaar Grond-, weg- en waterbouwkundige werken per investering in raadsvoorstel Vervoermiddelen:
personenauto’s
bedrijfsauto’s
machines, apparaten en installaties
6 jaar 8 jaar 5 jaar Overige materiële vaste activa:
inventaris
ICT hardware
ICT software
rioolstelsel
ondergrondse inzamelmiddelen t.b.v. afvalinzameling (excl. betonbakken)
ondergrondse betonbakken
sportvoorzieningen
10 jaar 4 jaar per investering in raadsvoorstel 50 jaar 30 jaar niet afschrijven 20 jaar
* of zoveel korter totdat de totale leeftijd van het gebouw 50 jaar wordt bereikt.
Financiële vaste activa
Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen.
Leningen u/g zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Zonodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht.
Op financiële vaste activa wordt niet afgeschreven, behalve op geactiveerde bijdragen aan activa in eigendom van derden. Deze wordt afgeschreven als was het actief, waarvoor de bijdrage wordt verstrekt, in bezit van de gemeente.
Voorraden
Grond- en hulpstoffen / niet in exploitatie genomen bouwgronden
Voor deze gronden moet een reëel en stellig voornemen bestaan voor bebouwing in de nabije toekomst.
Dit voornemen moet gebaseerd zijn op een raadsbesluit.
Deze gronden zijn gewaardeerd tegen de daaraan bestede kosten inclusief de bijgeschreven rente en verminderd met de opbrengst wegens gerealiseerde verkopen, dan wel tegen de lagere marktwaarde.
De marktwaarde is hierbij in beginsel beperkt tot de waarde van de grond in de huidige bestemming.
Wanneer na een raadsbesluit meer duidelijkheid bestaat over de nadere invulling van de toekomstige bouwlocatie en de daartoe te maken kosten, geldt de verwachte marktwaarde in de toekomstige bestemming als toets.
Voor de complexen waarvoor een negatief resultaat wordt verwacht - dat als onvermijdelijk is te
beschouwen - wordt een voorziening nadelige complexen getroffen. Deze voorziening is uitgedrukt in de netto contante waarde van de verwachte verliezen op grond van actuele grondexploitatieberekeningen.
De voorziening is op de boekwaarde van de betreffende complexen in mindering gebracht.
Overige grond- en hulpstoffen
De overige voorraden zijn als volgt gewaardeerd tegen kostprijs of netto-opbrengstwaarde, indien deze lager is.
onderdelenmagazijn autowerkplaats afd. Afvalinzameling: laatst bekende inkoopprijs exclusief omzetbelasting;
voorraad dieselolie afd. Afvalinzameling: inkoopprijs exclusief omzetbelasting;
magazijn technisch beheer en onderhoud accommodaties: inkoopprijs.
Onderhanden werk / bouwgrond in exploitatie
Dit zijn gronden waarvoor de raad een grondexploitatiebegroting heeft vastgesteld.
Deze gronden zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs- of vervaardigingsprijs verminderd met de gerealiseerde opbrengsten, of de lagere marktwaarde. Aan de boekwaarde aan het begin van het jaar wordt rente toegerekend. Voor zover, op basis van de voorcalculaties (grondexploitatieberekeningen) sprake is van winstgevende grondexploitaties, wordt die winst genomen naar rato van de voortgang van de verkopen. Tussentijdse winstnemingen worden onder de gemaakte kosten in de boekwaarde van de betreffende complexen opgenomen.
Voor die grondexploitaties waarbij een negatief saldo - dat als onvermijdelijk is te beschouwen - is voorzien, wordt een voorziening nadelige complexen getroffen. Deze voorziening is uitgedrukt in de netto contante waarde van de verwachte verliezen op grond van actuele grondexploitatieberekeningen. De voorziening is op de boekwaarde van de betreffende complexen in mindering gebracht.
De waardering is gebaseerd op de Voortgangsrapportage projecten Stedelijke Ontwikkeling (inclusief herziening grondexploitaties per 1-1-2015).
Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar (vorderingen), liquide middelen en overlopende activa
Deze activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een aantal daarvoor gevormde voorzieningen in mindering gebracht.
Voorzieningen
De voorzieningen zijn gewaardeerd tegen het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De volgende voorzieningen zijn gewaardeerd op de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige (onderhouds- of uitkerings-)verplichtingen: afkoopsommen onderhoud graven, onderhoud schoolgebouwen, groot onderhoud ondergronds, spaarverlof, wethouderspensioenen, Bleizo en nadelige complexen Grondbedrijf.
De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die hiervoor geformuleerd zijn. In de in het jaarverslag opgenomen paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen” is het beleid ter zake nader uiteengezet.
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen.
Vlottende passiva
De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Borg- en garantstellingen
Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten de balanstelling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. In de toelichting op de balans is hiervan een specificatie opgenomen.
Grondslagen voor resultaatbepaling
Conform het BBV is voor de jaarstukken een voor gemeenten gemodificeerd stelsel van baten en lasten gehanteerd. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Dat wil zeggen dat het jaar waarin de prestatie is verricht (levering van goederen of diensten), bepalend is voor de toerekening. Of de baat of last al feitelijk ontvangen of betaald is, doet niet ter zake.
Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt.
Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke.
Per balansdatum nog lopende verplichtingen (met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume) of rechten betreffende het boekjaar zijn als nog
Winst en verlies van de grondexploitatie
Winst en verlies van de grondexploitatie worden genomen op basis van het door de raad op 3 oktober 2011 vastgestelde Grondbeleid 2011 “Veranderde stad, nieuwe koers, nieuw beleid”, met inachtneming van de in de raad van 4 november 2013 aangepaste spelregel nummer 3 en de in de raad van
1 december 2014 aangevulde spelregel nummer 1.
Tussentijdse winstnemingen grondexploitatie
Voor elke winstgevende grondexploitatie geldt dat onder bepaalde condities tijdens de looptijd winst kan worden genomen. Deze condities zijn:
Winst wordt genomen naar rato van de voortgang van de grondverkopen;
De genomen winst wordt gestort in de reserve in verband met risico's Grondbedrijf zolang de hoogte van die reserve lager is dan 2,5% van alle nog te maken kosten en te behalen baten;
Wanneer de reserve in verband met risico’s Grondbedrijf op niveau is, komt de genomen winst ten gunste van het resultaat van het Grondbedrijf.
Verantwoording inzake verliesgevende grondexploitaties
Grondexploitatie is niet altijd kostendekkend. Het verlies, en daarmee de omvang van de voorziening nadelige complexen, wordt bepaald door:
Contante waarde einde boekjaar volgens laatst vastgestelde exploitatieberekening; en indien van toepassing eventueel:
Nog niet verwerkte tussentijdse calculatieverschillen;
Specifieke besluiten die nog niet in de betreffende exploitatieberekening zijn verwerkt.