Festivaldoelen: diversiteit, grootstedelijke programmering en intensivering cultuurbeleving

1. INLEIDING

1.4 Festivaldoelen: diversiteit, grootstedelijke programmering en intensivering cultuurbeleving

Kerndoelgroep van Afrovibes is een jong, kosmopolitisch grootstedelijk publiek (20-35 jaar) met interesse in hedendaagse kunst en cultuur, in voorstellingen die ‘ergens over gaan’. Jonge mensen van cultureel diverse achtergrond geïnteresseerd in geëngageerd theater, dans en spoken word van actuele makers uit grootstede-lijk Afrika en in de verbinding met Nederlandse makers en kunstenaars. Daarnaast richt het festival zich op het reguliere wat oudere theaterpubliek, geïnteresseerd in goed professioneel theater en dans van over de gren-zen.

Een belangrijk primair doel van het festival is culturele diversiteit in de samenstelling van publiek en bij deel-nemende makers. Met een programmering van makers uit Afrika die doorgaans niet in Nederland zijn te zien en verbinding met Nederlandse makers van diverse achtergrond bereikt het festival dit diverse publiek.

Een tweede doel van het festival is verbreden en uitbreiden van het publieksbereik.

Een derde doel is intensiveren van de cultuurbeleving bij de bezoekers. Het festival heeft hiervoor een verdie-pende randprogrammering om voorstellingen te contextualiseren en publieksparticipatie en de impact van het festival te bevorderen. Coproducties en samenwerking van Nederlandse en Afrikaanse makers, panel- en ron-detafelgesprekken zijn hierin een middel.

In 2018 werden deze doelen als volgt concreet gemaakt.

 programmering van duidelijke publiekstrekkers en risicovolle programmering met experimenteel werk, beide van hoge kwaliteit met toegevoegde waarde voor het culturele aanbod;

 uitstekende samenwerking met gezelschappen, makers, (kunst)vakopleidingen, scholen en stakeholders voor de verbinding met verschillende publieksgroepen;

 interventies en artistieke presentaties/optredens in de openbare ruimte met locatievoorstellingen;

 verder ontwikkelen van de programmalijn vormgeving en creative arts; binnen deze programmalijn stonden als doelen centraal publieksactiviteiten (breed publiek trekken), maatschappelijk engagement

Bestuursverslag stichting Afro Vibes 2018 9 (nieuwe kijk geven op Afrika door actuele Afrikaanse kunstenaars), crossovers (om de belangstelling voor de kunsten uit te breiden) en artistieke kwaliteit.

 een of meer coproducties van Afrikaanse en Nederlandse makers voor het maken van nieuw werk;

 bereiken van een grootstedelijk cultureel divers publiek en brede publieksparticipatie, vertaald in;

- een bezoekersaantal rond de 6.800-7.000 bezoekers;

- jong cultureel divers publiek (50% jonger dan 40 jaar, 40-45% een niet-westerse achtergrond);

- trekken van nieuw publiek, helft van het publiek heeft niet eerder het festival bezocht;

- hoge publiekswaardering (80% bezoekers vind de voorstellingen goed tot zeer goed);

Bestuursverslag stichting Afro Vibes 2018 10 2. ACTIVITEITEN EN BEZOEKERSAANTALLEN IN 2018 - UITGEVOERD PROGRAMMA

2.1 Activiteiten: Aantal voorstellingen en deelnemers

Het festival had 61 voorstellingen / concerten / activiteiten in vier steden: Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Van de 14 dans-, theater- en muziekproducties kwamen 7 uit het buitenland: 5 uit Zuid-Afrika, 1 uit Zimbabwe/V.S. en 1 uit België. Uit Nederland zijn 7 dans-, theater en muziekproducties in het programma opgenomen. Aan het festival namen 84 uitvoerend kunstenaars en artiesten deel: 36 uit het buitenland (Zuid-Afrika, Zimbabwe, V.S., België, Kameroen, Nigeria), 48 uit Nederland.

De samenwerking met Nederlandse makers, gezelschappen en kunstvakopleidingen was als volgt:

- coproducties en residencies: in Utrecht met DOX (‘Lost Boys’ en ‘Role Model’); in Amsterdam met Likeminds (‘Public Encounters’), A’Academy/Afro Losjes, Woorden Worden Zinnen (Rehane Abrahams, Koleka Putuma, The Kiffness), Backbone (The Wave). In Rotterdam met Future in Dance (We’re Here) en Xclusive Company (Black Tie). In Den Haag met iAfrica Filmfestival.

- kunstvakopleidingen: In Amsterdam met Amsterdamse Hogeschool voor de Kunst (AHK) en de UvA. In Utrecht met Hogeschool voor de Kunsten (HKU). In Den Haag met Institute of Social Studies en de Koninklijke Acade-mie voor de beeldende Kunsten. In Rotterdam met Codarts.

- Hosts, ambassadeurs, Nederlandse makers: Dorothy Blokland, Jennifer Muntslag, Merlijn Geurts, Norma Schiphof, Tania Christina, Liesbeth Groot Nibbelink (UU), Mo Hersi, Kiza Magendane, Mara van Nes, Sebasti-aan, Cherella Gessel, Emmanuel Ohene Boafo, Ryan Pinas.

- verdere samenwerking met: Bimhuis, Kunsthal Rotterdam (programma Designing the catwalk), Black Heritage Tours (Sites of Memory), House of Vineyard (Miss Thandi), Black Achievement Month, iAfrica Filmfestival.

2.2 Bezoekersaantallen

Het festival heeft met 61 voorstellingen en concerten 8.267 bezoekers getrokken voor alle onderdelen van hoofd- en randprogramma, meer dan in 2016 en 2017. In Amsterdam had het festival 5.078 bezoekers. In Rot-terdam 1.400 bezoekers. In Den Haag had het festival 1.172 bezoekers. In Utrecht trok het festival 618 bezoe-kers. Deze aantallen zijn inclusief de deelnemers aan masterclasses en workshops. Nagesprekken, inleidingen etc. zijn hierin niet meegeteld. Het hoofdprogramma (de voorstellingen, concerten, dj’s met betalende bezoe-kers) trok 5.558 bezoekers, het randprogramma (contextprogramma, muziekoptredens met deels betalende en deels niet betalende bezoekers) 2.709 bezoekers, meer dan in 2017.

2.3 Activiteiten: Hoofdprogramma festival 2018 – professionele podiumkunsten Dans

With Nothing But Silence They Turned Their Bodies To Face the Noise / choreografie PJ Sabbagha, Athena Mazarakis / Zuid-Afrika / 2017 / 60 min.

In Noise laten PJ Sabbagha en Athena Mazarakis zien hoe de mens het natuurlijke landschap aantast en uit balans brengt. Zeven dansers creëerden een voorstelling die prikkelde en waarvan geen enkele interpretatie eenduidig is. Achter de dansers waren als achtergrond twee schermen met beelden van de bossen maar ook van de vuilstort in het noorden van Zuid-Afrika. Noise is een voorstelling die voor meerdere uitleg vatbaar was.

De publiekswaardering was goed, 80% van de bezoekers vond de voorstelling goed tot zeer goed. Na afloop waren levendige nagesprekken over het maakproces en ook de paradox in Noise: de mens komt voort uit de natuur maar is een vreemd element in die natuur. Ook de inleiding op 5 oktober werd goed gewaardeerd. Noi-se had een goede recensie in de Theaterkrant: ‘De dansvoorstelling … vertaalt die paradox naar een uur vol conflict, ambivalentie en een glinstering van hoop’.

Compagnietheater Amsterdam 6 & 5 oktober, Het Nationale Theater (locatie Spui) Den Haag 7 oktober.

Back / choreografie PJ Sabbagha / Zuid-Afrika / 2014 / 40 min.

Een leeg vlak, vier dansers en Vivaldi; meer had PJ Sabbagha niet nodig om het publiek mee te nemen in Back.

Een dansvoorstelling over het verlangen naar contact en tegelijk naar onafhankelijkheid. Sabbagha toonde dat dit elkaar niet uitsluit maar elkaar juist kan versterken. Dat erotiek floreert tussen twee mensen die ongebon-den zijn en, zonder daar een statement van te maken, dat die erotiek net zo makkelijk ontstaat tussen twee mannen als tussen een man en een vrouw. De voorstelling kreeg hoge publiekswaardering en werd afgesloten met een aantal levendige nagesprekken. De voorstelling kreeg een uitstekende recensie in de Theaterkrant: ‘In Back …. lijken de dansers juist al hun bewustzijn op de verbinding met de ander te oriënteren’.

Het Nationale Theater (locatie Spui) Den Haag 6 oktober, Bijlmer Parktheater Amsterdam, 12 oktober, Maaspo-dium Rotterdam 13 oktober.

Bestuursverslag stichting Afro Vibes 2018 11

#PUNK 100%POP / regie-choreografie Nora Chipaumire / Zimbabwe, V.S. / 2017 / 2 x 50 min.

#PUNK en 100% POP waren twee delen uit een dansmuziek drieluik van de Zimbabwaanse choreografe Nora Chipaumire. #PUNK was een tegendraadse show met gitaarriffs en harde ‘noise’ en ontegenzeggelijk punky:

boos, uitdagend, schreeuwerig. In 100%POP verwijzen Chipaumire en Shamar Watt naar de revolutie die in de lucht hing maar nooit kwam. De regel uit Patti Smiths ‘Rock N Roll Nigger’: ‘I haven’t fucked much with the past, but I fuck plenty with the future’ wordt in Chipaumire’s #PUNK ‘I fuck hard with the present, because there is no feature for me.’ Beide voorstellingen waren sterke clubacts, die waarschijnlijk beter tot hun recht waren gekomen in een late night show in een club met een ‘opgehitst’ publiek. Het bleef nu een beetje te tam in een theatersetting. De publiekswaardering was echter goed, er was twee keer een goed en stevig nagesprek met publiek. De recensie was erg goed: ‘…Weergaloze clubact….’ (Theaterkrant); ‘Choreografe Chipaumire is het sterkst als ze boos is’ (NRC).

Compagnietheater Amsterdam 4,5 & 6 oktober Theater

Womb of Fire / regie Sara Matchett / Zuid-Afrika / 2017/ 50 min.

Womb of Fire verbindt de verhalen van drie vrouwen. Het verhaal van een slavin die naar de Kaapkolonie werd verbannen, van een Khoikhoi dienstmeisje uit de Kaapkolonie en van Draupadi, de vrouwelijke sleutelfiguur uit het Indiase oorlogsepos Mahabharata. Actrice Rehane Abrahams schakelde tussen de personages, inclusief tussen de talen Engels en Afrikaans. Ze zette drie vrouwen neer die soms boven hun tekortkomingen uitstijgen en soms ook niet. De context rondom deze voorstelling was belangrijk met inleidingen en nagesprekken. Dit zijn verhalen over vrouwen die niet vragen om medelijden maar om gehoord te worden. Daarover ging een betrokken en vooral jong publiek na afloop met de makers in gesprek. In het Compagnietheater was ook een workshop van Sara Matchett met jonge Nederlandse makers in het verlengde van de voorstelling. Deze voor-stelling had ook een impact op de bezoekers, mensen voelden zich aan het denken gezet. ‘Gelaagde verhalen die niet vragen om medelijden, maar om gehoord te worden’ (Theaterkrant).

Compagnietheater Amsterdam 5 & 6 oktober, ISS Den Haag 8 oktober, De Balie Amsterdam 9 oktober.

Black Tie / regie Lesiba Mabitsela / Zuid-Afrika / 2018 / 50 min.

Black Tie was een multidisciplinaire mode performance waarin kostuums, videoprojecties, muziek en perfor-mance werden gecombineerd. Lesiba Mabitsela gaf zijn provocerende kijk op de exotisering van Afrikaanse mode en het zwarte mannenlichaam. De catwalk was niet alleen een kijkspel maar ook bij iedere opvoering een sterke en ongemakkelijke interactie tussen catwalk modellen en publiek. Op de catwalk liepen vier zwarte mo-dellen met Afrikaanse kleding terwijl beelden werden geprojecteerd van een Italiaanse kleermaker die een traditioneel westers pak maakt. Gaande de voorstelling werd de catwalk steeds confronterender, waarbij aan het de modellen over de catwalk liepen met een strop rond hun nek, bijna naakt en elkaar geketend, begeleid door een geluidsband die fragmenten liet horen van rassenonderdrukking met de scene uit Roots waarin hoofdpersoon Kunta Kinte wordt gemarteld tot hij zijn eigen naam opgeeft. De voorstelling riep sterke emotio-nele reacties op bij het publiek. Bij een aantal voorstellingen (Compagnietheater, Het Nationale Theater) was het publiek geschokt en verlieten sommigen de zaal (of moesten naar buiten worden begeleid). Vooral het Afro-Surinaamse publiek in Den Haag reageerde heftig. In de nagesprekken vertelde Lesiba dat het uiteenrafe-len van mode en de fantasieën over de esthetiek van het zwarte lichaam voor hem een essentieel onderdeel is van het dekoloniseren van de Afrikaanse identiteit. Het leidde tot geanimeerde gesprekken met publiek. Black Tie kreeg een uitstekende recensie in de Theaterkrant: ‘Indringende mix van mode, rassenongelijkheid en man-nenlichamen….. Beelden, performers en geluid lijken aanvankelijk elk een eigen verhaal te vertellen, maar uit-eindelijk maakt hun wisselwerking de voorstelling indringend in het kwadraat’.

Compagnietheater Amsterdam 4 & 5 oktober, Het Nationale Theater (locatie Spui) Den Haag 6 & 7 oktober, Kunsthal Rotterdam 14 oktober

Muziek (The Kiffness, BCUC, Sishani, Frazer Berry, Afrolosjes)

Het festival had diverse muziekoptredens. The Kiffness uit Zuid-Afrika gaf 4 oktober een optreden in het Com-pagnietheater, 5 oktober in de Tolhuistuin, 13 oktober bij Maaspodium en 14 oktober in de Kunsthal en Tivoli-Vredenburg. The Kiffness is een van de populaire elektronische bands in Zuid-Afrika, hun muziek is een mix van jazz en house muziek. BCUC (Bantu Continua Uhuru Consciousness) gaf 7 oktober een concert in het Bimhuis, hun muziek deed denken aan de afrobeat van Fela Kuti. Sishani & The Namibian Tales trad 6 oktober op in de Tolhuistuin. Zij werkte voor dit optreden samen met de Duitse koraspeler Debby Korfmacher, de Turkse bassist Esat Ekincioglu, en de Nederlandse percussionist Sjahin During. De Zuid-Afrikaanse zanger Frazer Berry gaf 5 oktober een kort muziekoptreden in het Compagnietheater met muziek uit de muziektheatervoorstelling Kro-toa: Eva van der Kaap van het Volksoperahuis. Verder draaiden verschillende DJ’s op de avonden: Attiyah Kahn, Carmen Hogg en House of Vineyard in het Compagnietheater, Afrolosjes bij de Stadsschouwburg.

Bestuursverslag stichting Afro Vibes 2018 12 2.4 Activiteiten: Coproducties en gastprogrammering – samenwerking met partners

Een deel van het programma is in samenwerking met onze partners ontwikkeld in de vorm van gastprogram-mering. Met Future in Dance in Rotterdam hebben we een voorstelling met hun jonge dansers opgenomen in het programma. Met Woorden Worden Zinnen hebben wij een programma ontwikkeld waarin artiesten uit het festival hun werk lieten zien in spoken word, dans en muziek. Met Backbone is een nieuwe locatievoorstelling ontwikkeld voor het festival, The Wave. Met Talentlab in Amsterdam Zuidoost is een productie van een van hun jonge talenten in het programma opgenomen. Met House of Vineyards is een speciaal programma ge-maakt met een catwalk voor jonge modellen/dansers. In coproductie met Artscape Theatre Kaapstad heeft Afrovibes een nieuwe productie gemaakt. De samenwerking zorgde voor een breder festivalaanbod en voor delen en verbreden van ons netwerk. In 2018 was er 1 coproducties en zes gastprogrammeringen.

- Coproductie spoken word & dans

Here to There / regie Koleka Putuma (ZA) / choreografie Niki van Callandt (NL) / Zuid-Afrika & Nederland / 2017 - 2018

Here to There was een internationale samenwerking tussen choreograaf Niki van Callandt en dichter Kimberly Agyarko uit Nederland, en dichter Koleka Putuma, dansers Conway October en Luke de Kock en dramaturg Warona Seane uit Zuid-Afrika. De voorstelling werd in Kaapstad ontwikkeld en gerepeteerd en in september opgevoerd bij Artscape Theatre in Kaapstad tijdens Heritage Month. Direct daarna kwam de voorstelling naar Nederland en was te zien tijdens het festival in Amsterdam, Utrecht en Rotterdam. Here to There is een loca-tievoorstelling in de publieke ruimte waarbij het publiek met de performers van plek naar plek verhuisde naar een volgende scène. De voorstelling kreeg de hoogste publiekwaardering en was toegankelijk voor een breed publiek. Koleka Putuma legde in haar poëtische teksten de vinger op de gevoelige plek van de gedeelde koloni-ale geschiedenis. De dans van Agyarko, van Calland, de Kock en October lieten de problematische verhouding tussen twee werelden (Nederland en Zuid-Afrika) zien waarbij de een de ander overmeestert en zich weer losmaakt. Afrovibes zet in op talentontwikkeling en geeft kansen aan jonge talentvolle theatermakers zich verder te ontwikkelen. Here to There was in dit opzicht een creatief proces van talentontwikkeling van twee jonge makers uit Nederlands om nieuw werk te maken in een (inter)culturele dialoog en internationale setting met drie makers uit Zuid-Afrika. De makers waren onderdeel van een uitgebreid contextprogramma met mas-terclasses aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht (HKU), samenwerking met jonge makers van DOX in het creëren van nieuw werk en nagesprekken met publiek.

Tolhuistuin Amsterdam 5,6 en 7 oktober, Stadsschouwburg Utrecht 13 oktober, Maaspodium Rotterdam 14 oktober

- Gastprogrammering – Reverse Colonialism / regie Ahilan Ratnamohan / België, Australië, Kameroen, Nige-ria / 2017 / 60 min.

Reverse Colonialism is een politieke performance waarin vier Afrikaanse Antwerpenaren met het publiek het moeizame migratie-integratie dilemma proberen op te lossen. Reverse Colonialism was een geanimeerde le-vendige interactie tussen acteurs en publiek in een zoektocht naar een utopische staat waarbij het publiek met stembordjes kon stemmen over keuzes die de acteurs voorlegden. Waarbij het publiek bepaalde keuzes overi-gens niet altijd accepteerde en soms weigerde te stemmen. Na afloop van alle voorstellingen waren er inhou-delijk nagesprekken met de regisseur en de vier acteurs. In Het Nationale Theater in Den Haag en De Balie in Amsterdam waren deze gesprekken onderdeel van panelgesprekken over onze gedeelde koloniale geschiedenis en de vraag ‘wanneer hoor je erbij en wanneer niet’.

Het Nationale Theater (locatie Spui) Den Haag 7 oktober, De Balie Amsterdam 10 oktober, Stadsschouwburg Utrecht 13 oktober, Maaspodium Rotterdam 14 oktober

- Gastprogrammering – Woorden Worden Zinnen

Sinds twee jaar werken wij samen met Woorden Worden Zinnen (WWZ) in Amsterdam in een laagdrempelig programma voor woordkunst, waarbij internationale en nationale kunstenaars aan elkaar gekoppeld worden.

Op 7 oktober traden vanuit Afrovibes bij WWZ op Rehane Abrahams (ZA) met een fragment uit Womb of Fire, Niki van Calland (NL) en Koleka Putuma (ZA) met fragmenten uit Here to There en The Kiffness (ZA) met mu-ziek. Dit was een succesvolle avond met een artistieke ontmoeting tussen internationale en lokale kunstenaars en een klein maar betrokken publiek. In 2019 zetten wij de samenwerking met Woorden Worden Zinnen voort.

Tolhuistuin Amsterdam 7 oktober

- Gastprogrammering – Koleka Putuma / Spoken Word

Dichter / spoken word kunstenaar Koleka Putuma bracht haar poëzievoordrachten en droeg voor uit haar best-selling bundel Collective Amnesia. Hiermee was zij deel van het Bijlmer Boekt programma op 10 oktober dat

Bestuursverslag stichting Afro Vibes 2018 13 geheel was gewijd aan Afrika en aan een speciaal spoken word programma bij Perdu samen met Clarice Gar-gard en Naomie Pieter vanuit het thema ‘How does one navigate the world when inhabiting an othered body’?

Bijlmer Boekt Amsterdam 10 oktober, Perdu Amsterdam 11 oktober

- Gastprogrammering – Backbone / The Wave/ choreografie Alida Dors / 2018 / 30 min.

The Wave was een dansperformance van Backbone i.s.m. Hiphophuizen in de publieke ruimte met 50 dansers van verschillende leeftijden, achtergronden en ervaring. Choreograaf Alida Dors maakte deze voorstelling spe-ciaal voor het festival, de voorstelling werd gefinancierd i.s.m. Solid Ground. Met The Wave gaf zij een artistie-ke reactie p de gentrificatie in de grote steden. De voorstelling werd telartistie-kens aangepast aan de specifieartistie-ke loca-ties (Tolhuistuin, Kunsthal, Maaspodium). De dansers begonnen in de openbare ruimte en ‘golfden’ vervolgens het theater in en ‘overspoelden’ het publiek. De publiekswaarderingen waren hoog (95% vond The Wave goed tot zeer goed). De voorstelling bereikte naast betalende bezoekers ook veel passanten in de publieke ruimte.

Achteraf hadden wij de diversiteit en achterban van de spelers meer kunnen benutten in de publiciteit door er publicitair eerder bij betrokken te zijn en dit beter af te stemmen met Solid Ground. Deze leerpunten nemen wij mee naar 2019 in een nieuwe samenwerking met Alida Dors en Solid Ground. The Wave wordt door Back-bone nu ook aan Nederlandse theaters aangeboden.

Tolhuistuin Amsterdam 5 oktober, Maaspodium Rotterdam 13 oktober, Kunsthal Rotterdam 14 oktober - Gastprogrammering – Future in Dance / We’Here / choreografie Indirah Tauwnaar/ Nederland / 2018 Wij werken al een aantal jaren samen met Future in Dance. De insteek dit jaar was de voorstelling We’re Here onderdeel te maken van het programma. We’re Here werd 14 oktober gepresenteerd in Maaspodium. De voorstelling ging over de geschiedenis van migratie in Rotterdam en sloot mooi aan bij het festival thema LAND. Jong talent van negen urban dansers met Afrikaanse roots en affiniteit met Afrikaanse dans kregen een podium in het programma. De voorstelling werd zeer goed bezocht door een divers Rotterdams publiek in een dubbel programma met Reverse Colonialism. In 2019 werken we opnieuw samen met een focus op uitwisseling tussen internationale dansers en dansers van Future in Dance. Future in Dance is een interessante partner in Rotterdam omdat ze grote achterban hebben uit de Rotterdamse Afrikaanse diaspora.

Maaspodium Rotterdam 14 oktober

- Gastprogrammering – House of Vineyards / regie-productie Niki van Callandt / Nederland / 2019 In het Compagnietheater organiseerde House of Vineyard een feestelijke afterparty en battle ter ere van de oprichter van Afrovibes festival Raymond Matinyana, ook bekend als drag queen Miss Thandi. Dit programma omvatte Vogueing, Whacking en Ballroom cultuur met een wedstrijd op de catwalk en prijsuitreiking. Dit trok een nieuw publiek dat vooral verbonden is aan de ballroom scene. Ook veel van de festival deelnemers en jonge makers waren deel van dat netwerk, wat zorgde voor een mooie samenkomst van deelnemers en bezoe-kers. De catwalk duurde eigenlijk te lang, een deel van de bezoekers en festivalgangers wilden zelf ook dansen en dat kon pas laat.

Compagnietheater Amsterdam 6 oktober

2.5 Activiteiten: Talentontwikkeling - Artist in Residence (AIR) / creëren van nieuw werk

Het Artist in Residence (AIR) programma geeft jonge Nederlandse en internationale makers de kans nieuw werk te maken en zich verder te ontwikkelen. Dit jaar hadden wij een aantal programma’s in samenwerking met Solid Ground, Dox, Likeminds en Xclusive Company.

- Dans, DOX en Forgotten Angle Collective - Samen met dansmakers en jong danstalent uit de voorstelling Role Model van DOX werkten choreograaf PJ Sabbagha en dansers Shawn Mothupi en Nicholas Aphane gedurende een week in een intensief maakproces aan een nieuwe voorstelling rondom het thema LAND. Het resultaat was

In document Bestuursverslag 2018 Stichting Afro Vibes (pagina 8-0)